Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2025 roku nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w Ł. stwierdził, że z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej miesięczne podstawy wymiaru składek Ł. M. wynoszą:

- na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne emerytalne, rentowe i wypadkowe za okres od stycznia do grudnia 2025 roku - 5203,80 zł;

- na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy

za styczeń – grudzień 2025 r. – 5203,80 zł.

W uzasadnieniu organ rentowy stwierdził, że Ł. M. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 stycznia 2025 r. nie spełnia wymogów uprawniających do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18 c ust. 1-4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w oparciu o dochód uzyskany z prowadzonej działalności w poprzednim roku kalendarzowym tzw. Mały ZUS Plus, a także stwierdził, że w roku kalendarzowym 2025 obowiązuje ubezpieczonego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w zadeklarowanej kwocie, która nie może być jednak niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

(decyzja – k. 11-15 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji ZUS wniósł Ł. M. podnosząc iż w spornym okresie powinny go obowiązywać składki odpowiednie dla programu „Mały ZUS Plus”. Zdaniem odwołującego się interpretacja przepisów dokonana przez ZUS w zakresie prawa korzystania z ulgi jest nieprawidłowa i następuje na szkodę przedsiębiorcy, zaś na analogicznym stanowisku stanął sąd Okręgowy w Radomiu w wyroku z dnia 24.09.2024 r.

(odwołanie k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie nadto o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 17-18)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. M. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą tj. (...) od 10.06.2016 r.

(bezsporne)

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej ubezpieczony zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2022 r. z kodem tytułu ubezpieczeń właściwym dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarcza, o której mowa w art. 18 c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tj. osoby, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 stycznia 2022 r. od przychodu tzw. "mały ZUS", a od 1 lutego 2020 r. od dochodu tzw. "mały ZUS plus" (0590).

(bezsporne)

Od 1 stycznia 2023 ubezpieczony zgłosił się jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, dla której zgodnie z art. 18 ust. 8 cytowanej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% kwoty minimalnego wynagrodzenia (tj. na zasadach ogólnych), z kodem tytułu do ubezpieczenia 0510.

(bezsporne)

W dniu 21 maja 2024 roku ubezpieczony wyrejestrował się z ubezpieczeń, zgłaszając ponownie w dniu 23 lipca 2024 roku z kodek 0510 i dokonując ponownego wyrejestrowania w dniu 19 sierpnia 2024 roku oraz rejestracji w tym dniu z tym samym kodem tytułu do ubezpieczenia.

(bezsporne, dokumentacja k: 17-23 akt ZUS)

Pismem z 12 listopada 2024 r. wnioskodawca zwrócił się do organu rentowego o udzielenie informacji, czy w roku 2025 może nadal korzystać z ulgi Mały ZUS plus i wnosząc o wydanie w tym zakresie stosownej decyzji.

(bezsporne, pismo z 12.11.2024r k: 6)

Pismem z 07 stycznia 2025 roku ZUS poinformował wnioskodawcę, iż od stycznia 2025 roku nie może skorzystać ze wskazanej ulgi ponieważ w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej wykorzystał maksymalny 36 miesięczny okres korzystania z ulgi.

(bezsporne, pismo k. 7)

Wnioskodawca w dniu 20.01.2025r ponownie złożył wniosek z dnia 12.11.2024r, w wyniku rozpoznania którego wydano zaskarżoną decyzję.

(bezsporne)

Stan faktyczny w sprawie był bezsporny. Istotne okoliczności zostały ustalone na podstawie ww. dowodów z dokumentów, których strony nie kwestionowały. Spór w niniejszej sprawie dotyczy wyłącznie kwestii natury prawnej przy niekwestionowanym przez żadną ze stron postępowania stanie faktycznym wystarczającym do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy ubezpieczony może ponownie określić wysokość należnych składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne od 1 stycznia 2024 r. na podstawie art. 18c ust. 1-4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, dalej: ustawa systemowa).

Na wstępie należy wskazać, iż stosownie do treści art. 6 ust. 1 punkt 5 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 ustawy systemowej). Z kolei na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Natomiast zgodnie z treścią art. 104 ust. 1 ustawy 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 214), osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą opłacają obowiązkowo składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (…). Przepisy dotyczące składek na Fundusz Pracy stosuje się także do składek na Fundusz Solidarnościowy (art. 4 ustawy z 23 października 2018 roku o Funduszu Solidarnościowym - Dz.U z 2024 poz. 1848).

W myśl art. 18 ust. 8 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zgodnie zaś z art. 18c ust. 1 ustawy systemowej – w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 stycznia 2020 r. - najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu.

Powyższa regulacja została wprowadzona ustawą z dnia 30 lipca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę (Dz. U. poz. 1577). Tym samym od stycznia 2019 r. wprowadzona została możliwość skorzystania z preferencji składkowej tzw. Mały ZUS. Co istotne, został on zmodyfikowany ustawą z dnia 19 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 2550). Zmodyfikowany „Mały ZUS” wszedł w życie 1 lutego 2020 r. i powszechnie nazywany jest „Małym ZUS Plus”.

Stosownie do art. 18c ust. 1 ustawy systemowej – w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lutego 2020 r. – podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego dalej „dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej”, uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.

Jednocześnie najniższa podstawa wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku (ust. 2). Podstawę wymiaru składek ubezpieczony ustala na dany rok kalendarzowy, mnożąc przeciętny miesięczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym, obliczony zgodnie z ust. 4, przez współczynnik 0,5 (ust. 3).

Art. 18c ust. 4 ustawy systemowej określa wzór ustalania przeciętnego miesięcznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Zgodnie natomiast z art. 18c ust. 9 ustawy systemowej ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, przekazuje informację o zastosowanych formach opodatkowania obowiązujących tego ubezpieczonego w poprzednim roku kalendarzowym, o rocznym przychodzie z pozarolniczej działalności gospodarczej i rocznym dochodzie z tej działalności uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym, w tym o przychodzie i dochodzie uzyskanych w okresie obowiązywania danej formy opodatkowania oraz o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustalonej na dany rok kalendarzowy w: imiennym raporcie miesięcznym albo w deklaracji rozliczeniowej – w przypadku, o którym mowa w art. 47 ust. 2 - składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym. W myśl art. 36 ust. 14a ustawy systemowej o zmianie w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym mowa w ust. 10, dotyczącej tytułu ubezpieczenia związanego ze sposobem obliczania podstawy wymiaru składek, o którym mowa w art. 18c ust. 1 ubezpieczony zawiadamia Zakład przez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane w terminie: do końca stycznia danego roku kalendarzowego, jeżeli zmiana w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu następuje w styczniu tego roku, przy czym jeżeli termin ten jest krótszy niż 7 dni, ubezpieczony dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany; w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany - w pozostałych przypadkach.

Ulga ta (Mały ZUS Plus), w zamierzeniu ustawodawcy, miała na celu rozwój aktywności przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą o niskich przychodach. Przedsiębiorca uzyskał możliwość obniżenia wysokości podstawy wymiaru składek określonych w art. 18 ust. 8 ustawy systemowej - uzasadnienie do projektu ustawy Druk sejmowy VIII.2675. Jednocześnie nie można jednak tracić z pola widzenia, iż skorzystanie z ulgi „Mały ZUS Plus” spowoduje spadek przyszłych świadczeń pokrywanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z obniżenia podstawy wymiaru składek nie skorzysta ubezpieczony przedsiębiorca, jeżeli dotyczy go którakolwiek z okoliczności wskazanych w art. 18c ust. 11 ustawy systemowej:

1) w poprzednim roku kalendarzowym stosował przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i korzystał ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2024 r. poz. 361, 852, 1473, 1721 i 1911);

2) spełnia warunki określone w art. 18a;

3) w poprzednim roku kalendarzowym prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych;

4) w poprzednim roku kalendarzowym także prowadził pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5;

5) wykonuje pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;

6) ustalał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Do powyższych limitów wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio ustalała podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem lub prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.

Nadto należy wskazać, iż przedsiębiorca nie jest ograniczony do korzystania w danym roku z ulgi bez przerwy. Przerwa taka może wynikać z zawieszenia działalności gospodarczej (wówczas ten okres nie będzie liczony do ostatnich 60 miesięcy) jak i z podjęcia decyzji o rezygnacji z uprawnienia na podstawie art. 18c ust. 10 ustawy systemowej (okres ten nie będzie liczony do 36 miesięcy z art. 18c ust. 1 punkt 6, a będzie liczony do ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej). Także w kolejnych latach kalendarzowych przedsiębiorcy mogą dokonać obliczenia wysokości podstawy wymiaru według regulacji z art. 18 ust. 8 lub 18c ust. 1 ustawy systemowej. Wyżej opisane możliwości wyboru podstawy wymiaru składek pozwalają na przyjęcie, że nie ma sekwencji ustalania wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie ze schematem: 36 miesięcy opłacania składek preferencyjnych (na podstawie art. 18c ust. 1 ustawy systemowej) i 24 miesiące opłacania składek od podstawy wymiaru ustalonej na podstawie art. 18 ust. 8 w ciągu zamkniętego sześćdziesięciomiesięcznego okresu. Układ okresów ustalania podstawy wymiaru składek na podstawie art. 18c ust. 1 i art. 18 ust. 8 ustawy systemowej może być zatem różny.

W sprawie bezspornym jest, że ubezpieczona od 1 stycznia 2019 roku do 31 grudnia 2021 roku (przez 36 miesięcy) korzystała z „Małego ZUS Plus” oraz, iż spełnia przesłankę określoną w art. 18c ust. 1 ustawy systemowej. W stosunku do ubezpieczonej nie zachodzą również okoliczności wykluczające skorzystanie z preferencji składkowej określone w art. 18c ust. 11 punkt 1-5. Ubezpieczona we właściwym terminie złożyła również dokumenty wyrejestrowujące z ubezpieczeń – z kodu ubezpieczenia 05 10 i zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych z kodem 05 90.

Spór w sprawie koncentrował się na wykładni art. 18c ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej, który przewiduje ograniczenie czasowe możliwości ustalania niższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18c ust. 1 – 4 ustawy systemowej do 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej. Literalne brzmienie cytowanego przepisu prowadzi do wniosku, że stwierdzenie „okres ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych” dotyczy okresu przed pierwszym miesiącem w danym roku kalendarzowym, w którym przedsiębiorca mógłby skorzystać z ulgi. Jeżeli spełnia pozostałe wymogi ustawowe do skorzystania z Małego ZUS Plus w styczniu danego roku, okres ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych należy ustalić od grudnia roku poprzedniego. Treść słowa „ostatni” jakie zostało użyte w art. 18c ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej, w ocenie Sądu nie oznacza okresu jako jednostki czasu, której początek oznaczony jest początkiem korzystania z ulgi. Sześćdziesięciomiesięczny okres o jakim mowa w tym przepisie to miesiące kalendarzowe prowadzenia działalności gospodarczej, który może być podzielony okresami przerwy (np. zawieszeniem prowadzenia działalności), jedynie w danym roku kalendarzowym działalność ma być prowadzona przez 60 dni. Co więcej, zarówno zdanie pierwsze jak i drugie art. 18c ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej jednoznacznie odnosi się do faktów mających miejsce w przeszłości i oceny ich zaistnienia należy dokonywać z perspektywy czasu jakim przedsiębiorca występuje o skorzystanie z ulgi. Podobnie pozostałe przesłanki negatywne co do możliwości skorzystania z ulgi wskazane w art.18c ust. 11, także odnoszą się do oceny ich zaistnienia w czasie przeszłym, a punktem odniesienia jest czas kiedy przedsiębiorca występuje o ulgę.

Pojęcie „ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych” zawarte zostało także w art. 18a ust. 1 ustawy systemowej, zgodnie z treścią którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z kolei zgodnie z art. 18a ust. 2 punkt 1 ustawy systemowej przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność. W tym przypadku okres ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych liczony jest tak samo wstecz, licząc od miesiąca bezpośrednio poprzedzającego miesiąc wystąpienia określonej okoliczności przewidzianej dla tej ulgi. Do skorzystania z ulgi z art. 18c ust. 1 ustawy systemowej należy zastosować te same zasady (przy uwzględnieniu szczególnych uwarunkowań tej ulgi jakie określił ustawodawca). Skoro prawo do ulgi rozciąga się na rok kalendarzowy w którym sprawdzono spełnienie warunków jej udzielenia, a samo badanie może nastąpić tylko raz w roku, po złożeniu dokumentów o wysokości przychodów i dochodzie za ubiegły rok, to sformułowanie „w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych” oznacza 60 miesięcy poprzedzających datę badania. Jeśli przedsiębiorca w pierwszym miesiącu danego roku kalendarzowego (w styczniu) ustala czy ma prawo do ulgi, to okres ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych należy liczyć wstecz od grudnia roku poprzedniego.

Podsumowując, treść normatywna art. 18c ust. 1 i art. 18c ust. 11 ustawy systemowej stanowi, że przedsiębiorca może skorzystać z ulgi o ile w przeszłości – w minionym roku kalendarzowym nie przekroczył granicznej kwoty dochodu i jednocześnie nie zaszła żadna z negatywnych przesłanek. Oceny tej dokonuje się z tej samej perspektywy – miesiąca złożenia wniosku o ulgę. Zatem jeżeli w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przedsiębiorca nie korzystał z ulgi przez 36 miesięcy kalendarzowych może ustalić wysokość podstawy wymiaru składek zgodnie z zasadami określonymi w art. 18 ust. 1-4 ustawy systemowej. Tożsame stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 30 grudnia 2024 roku, III AUa 563/24.

Ubezpieczony zamierzał skorzystać z omawianej ulgi od stycznia 2025 roku, co zainicjowało wydanie zaskarżonej decyzji. W latach 2023 – 2024 pozostawał zgłoszony do ubezpieczenia z kodem 0510. Okres 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej należy zatem ustalać do grudnia roku poprzedniego. Okres ten przypada od stycznia 2020 roku do grudnia 2024 roku. W tym okresie ubezpieczony korzystała z przez 36 miesięcy z ulgi Mały ZUS Plus (12 miesięcy w 2020 roku, 12 miesięcy w 2021 roku i 12 miesięcy w 2022 roku). Tym samym została spełniona negatywna przesłanka określona w art. 18c ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej. To z kolei oznacza, iż od stycznia 2025 roku ubezpieczony nie może ustalić wysokości podstawy wymiaru składek na podstawie art. 18c ustawy systemowej.

Kolejnej weryfikacji spełnienia przez ubezpieczonego przesłanek z art.18 ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej Zakład może dokonać w styczniu 2026 roku. Wówczas okres ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej będzie liczony od stycznia 2021 roku do grudnia 2025 roku i w tym okresie ubezpieczony wykorzysta 24 miesiące ulgi (w 2021 i 2022 roku) i o ile spełni pozostałe warunki ustawowe będzie mógła skorzystać z ustalenia podstawy wymiaru składek na podstawie art. 18c ust. 1 ustawy systemowej.

Sąd nie podziela stanowiska wyrażonego przez Sąd Okręgowy w Radomiu w wyroku z dnia 24 września 2024 roku w sprawie VI U 394/24. Sąd ten stosując wykładnię celowościową art. 18c ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej wyjaśnił iż „ustawodawca przewidział możliwość skorzystania z tzw. „małego ZUS Plus” w okresie każdych kolejnych okresów pięcioletnich. Do takiego wniosku prowadzi również analiza uzasadnienia projektu ustawy wprowadzającej zmiany art. 18c ustawy systemowej (…). Wskazano w nim, iż zmiana liczby z 60 na 59 uzasadniona jest umożliwieniem realizacji pierwotnych intencji projektodawców tego rozwiązania. Zgodnie bowiem z założeniami Małego ZUS Plus, po korzystaniu z obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne przez 36 miesięcy, następuje okres swoistej „karencji” o długości 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej (...).”

Odnosząc się na powyższego poglądu przypomnieć należy, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego przepisy prawa ubezpieczeń społecznych powinny być interpretowane ściśle, co oznacza prymat dyrektyw wykładni językowej w odniesieniu do pozostałych metod wykładni (systemowej, celowościowej, historycznej), wyroki Sądu Najwyższego: z 9.11.1999 r. (II UKN 189/99), z 16.08.2005 r. (I UK 378/04), z 25.08.2008 r. (II UK 315/07). W ocenie sądu, dokonując literalnej wykładni art.18 ust. 11 punkt 6 ustawy systemowej nie ulega wątpliwości, iż skoro uprawnienie przedsiębiorcy do skorzystania z ulgi (Mały ZUS Plus) warunkuje niekorzystanie przez niego z tej ulgi przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, to w przypadku zamiaru skorzystania z ulgi w styczniu 2025 roku okresem ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych w przypadku ubezpieczonego jest okres od stycznia 2020 roku do grudnia 2024 roku. Jest to bowiem ostatnie 60 miesięcy kalendarzowych przed miesiącem dla którego dokonuje się oceny prawa do skorzystania z ulgi. Co więcej przepis art. 18c ust. 1 ustawy systemowej nie przyjmuje zasady cykliczności według wzoru: 36 miesięcy korzystania z ulgi i 24 miesiące ustalania podstawy wymiaru składek na zasadach ogólnych (bez ulg), nie stanowi o cyklu pięcioletnim otwieranym przez złożenie kolejnego wniosku o zastosowanie ulgi „Mały ZUS Plus”.

Nadto projekt ustawy, na który wskazuje Sąd Okręgowy w Radomiu w cytowanym wyżej wyroku, nie stanowi podstawy prawnej do wydawania rozstrzygnięć przez sąd. Projekt ustawy stanowi propozycję poddaną procesowy legislacyjnemu i w żadnym wypadku nie należy utożsamiać projektu z aktem prawnym. Co więcej, gdyby wolą ustawodawcy było wprowadzenie postulowanych przez autora projektu zmian, to nadałby poszczególnym przepisom ustawy systemowej właśnie takie brzmienie.

W ocenie sądu niezasadnym jest powoływanie się na zasadę in dubio pro libertate (zasadę przyjaznej interpretacji przepisów), określoną w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236), zgodnie z treścią którego w przypadku, gdy przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy. Zasada ta nie oznacza, że ilekroć pojawiają się różne rozumienia normy prawnej, niezależnie od poprawności argumentacji, to zawsze należy stosować taką wykładnię prawa jaka okazuje się być na korzyść przedsiębiorcy. Zasada ta będzie mieć zastosowanie, dopiero wówczas, jeśli mimo dokonania poprawnej metodologicznie i logicznie wykładni przepisu pozostaje kilka wyników wykładni, które mogą być uznane za prawidłowe. Powinna być zatem stosowana dopiero na ostatnim etapie wykładni, pełniąc funkcję wskazówki kierunku interpretacji, a nie funkcję metody wykładni prawa, wyprzedzającej inne metody. W rozpoznawanej sprawie potrzeba posłużenia się dyrektywą wyrażoną w art. 11 ust. 1 Prawa przedsiębiorców nie wystąpiła.

Reasumując, w zaskarżonej decyzji Zakład prawidłowo ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy o Fundusz Solidarnościowy w oparciu o art. 18 ust. 8 ustawy systemowej. Tym samym odwołania jako niezasadne na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c. należało oddalić.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i § 3 k.p.c. zasądzając od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego kwotę 360 złotych – stosownie do treści § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.) przyznając je z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

.

SSO Paweł Wojas