Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. decyzją nr (...) z dnia 16 stycznia 2024 roku, stwierdził, że W. P. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą E. (...)

1.  podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu

- od 1 stycznia 1999 r. do 21 grudnia 2009 r.;

- od 1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2018 r.;

- od 1 sierpnia 2018 r. do 28 lutego 2021 r.;

- od 1 kwietnia 2021 r. do 30 września 2021 r.;

- od 19 grudnia 2023 r.

2.  nie podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu

- od 1 marca 2021 r. do 31 marca 2021 r.;

- od 1 października 2021 r. do 18 grudnia 2023 r.

Organ wskazał, że z dokumentów zewidencjonowanych w systemie informatycznym Zakładu wynika, że do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba prowadząca działalność gospodarczą wnioskodawca zgłosił się od 19 grudnia 2023 r., a wcześniej podlegał temu ubezpieczeniu od 1 stycznia 1999 r. do 21 grudnia 2009 r. 1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2018 r. i od 1 stycznia 2010 r. do 30 czerwca 2018 r. i od 2018 r.

Zakład zauważył, że za wskazane okresy wnioskodawca opłacił składki na ubezpieczenia społeczne i dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Składki za marzec
i październik wnioskodawca opłacił w nieprawidłowej wysokości i uregulował po obowiązującym terminie płatności. Składkę za marzec 2021 r. wnioskodawca opłacił 14 kwietnia 2021 r. i 14 maja 2021 r., składkę za październik 2021 r. wnioskodawca opłacił 15 listopada 2021 r. i 14 stycznia 2022 r.

Zakład zauważył, że wnioskodawca nie wystąpił z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie po terminie składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Organ rentowy podniósł, że zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. (stosowanym do rozstrzygania podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu do 30 listopada 2021 r.) aby podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu należało opłacać składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w terminie i prawidłowej wysokości. Tym samym – zdaniem organu rentowego – wnioskodawca nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od
1 marca 2021 r. do 31 marca 2021 r. i od 1 października 2021 r. do 31 października 2021 r.

Zakład wskazał, że na podstawie art. 11 ust. 2 powołanej ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi podlegają dobrowolnie na swój wniosek ubezpieczeniu chorobowemu. Zgodnie
z art. 14 ust. 2 pkt 2 wskazanej ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą ustawało od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono
w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. W uzasadnionych przypadkach na wniosek ubezpieczonego Zakład mógł wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Wnioski dotyczące okresu sprzed 1 stycznia 2022 r. mogły być składane nie później niż do 30 czerwca 2022 r.

ZUS wskazał również, że zgodnie z art. 14 ust. 1 powołanej ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r, objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnymi rentowym albo chorobowym następuje od dnia wskazanego odpowiednio w zgłoszeniu,
o którym mowa w art. 36 ust. 10 albo 14 nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszenie zostało złożone w Zakładzie.

Aby obecnie podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu (zgodnie z obecnie obowiązującym brzmieniem art. 14 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) należało zgłosić się do wskazanego ubezpieczenia na bieżąco, co wnioskodawca uczynił składając dokument zgłoszeniowy (...) 19 grudnia 2023 r. W zgłoszeniu wnioskodawca wskazał jako datę objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym dzień 19 grudnia 2023 r.

(decyzja – k. 19-20 odwrót akt ZUS)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, odwołanie od powyższej decyzji działając w imieniu W. P., wniosła B. P.. W odwołaniu podniesiono, że
w okresie od 4 października 2021 r. do 30 listopada 2021 r. wnioskodawca przebywał na zwolnieniu spowodowanym infekcją (...)19. Złe samopoczucie, wysoka gorączka
i przebieg choroby spowodowały, że nie dopełnił on ciążących na nim obowiązków związanych z właściwym dostarczaniem dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Wnioskodawca podniósł, iż złożył druk (...) i (...) nie dołączył druku (...) co spowodowało błędne rozliczenia.

(odwołanie k. 3)

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o odrzucenie, ewentualnie oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu, oprócz podtrzymania argumentacji zaprezentowanej w zaskarżonej decyzji wskazał, że odwołanie zostało podpisane przez B. P., a do odwołania nie załączono pełnomocnictwa upoważniającego B. P. do reprezentowania W. P..

(odpowiedź na odwołanie k. 5-6)

Zarządzeniem Przewodniczącego z 12 lutego 2024 roku W. P. został wezwany do nadesłania pełnomocnictwa dla B. P., która podpisała odwołanie albo podpisanie odwołania w terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego wezwania pod rygorem zwrotu odwołania.

(zarządzenie k. 1, wezwanie k. 7)

Powyższy brak formalny został przez wnioskodawcę uzupełniony w terminie.

(pełnomocnictwo k. 11-11 odwrót)

Na rozprawie w dniu 28 maja 2024 roku wnioskodawca ostatecznie nie kwestionował wysokości składek, które zostały naliczone przez ZUS w związku z korektami deklaracji, podnosząc, że były to niewielkie kwoty i zostały opłacone. Odwołujący poparł odwołanie,
a pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w kwocie ryczałtowej.

(końcowe stanowiska stron e-protokół rozprawy z 28 maja 2024 roku 00:10:31- 00:13:39 – płyta CD k. 78)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. P. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) TRANSPORT DROGOWO-BAGAŻOWY od 1 czerwca 1997 r., której głównym przedmiotem jest transport drogowy towarów.

(bezsporne)

Wnioskodawca był zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 stycznia 1999 roku do 21 grudnia 2009 roku; od 1 stycznia 2010 roku do 30 czerwca 2018 roku oraz od 1 sierpnia 2018 roku.

( bezsporne)

W. P. w dniu 28 kwietnia 2021 roku złożył deklarację rozliczeniową za marzec 2021 roku, której wykazał składki na FUS w wysokości 221,48 zł, na FUZ w wysokości 398,23 zł i na FP/FGŚP w wysokości 0,70 zł( na ubezpieczenie chorobowe – 17,15 zł). Zaś w dniu 17 maja 2021 roku W. P. złożył korekty deklaracji, w których wykazał składkę za marzec 2021 roku na FUS
w wysokości 1219,85 zł, na FUZ w wysokości 398,23 zł i na FP/FGŚP w wysokości 0,70 zł, a (na ubezpieczenie chorobowe – 94,46 zł).

Należność została rozliczona przez ZUS w sposób następujący:

⚫

na FUS:

- wpłata z dnia 15 marca 2021 roku w kwocie 38,12 zł,

- wpłata z dnia 14 kwietnia 2021 roku w kwocie 902,84 zł,

- wpłata z dnia 14 maja 2021 roku w kwocie 278,89 zł,

⚫

na FUZ:

- wpłata z dnia 14 kwietnia 2021 roku w kwocie 398,23 zł.

Z kolei w złożonej 16 listopada 2021 roku deklaracji za październik 2021 roku wnioskodawca wykazał składki na FUS w wysokości 307,60 zł, na FUZ w wysokości 398,27 zł i na FP/FGŚP wysokości 8,18 zł (na ubezpieczenie chorobowe – 24,63 zł).

W dniu 4 kwietnia 2022 roku organ rentowy dokonał z urzędu korekty deklaracji,
w których wykazał składkę za październik 2021 roku na FUS w wysokość 318,10 zł, na FUZ w wysokości 398,23 zł i na FP/FGŚP w wysokości 8,18 zł (na ubezpieczenie chorobowe – 24,63 zł)

Należność została rozliczona przez ZUS w sposób następujący:

⚫

na FUS:

- wpłata z dnia 15 października 2021 roku w kwocie 15,49 zł,

- wpłata z dnia 15 listopada 2021 roku w kwocie 292,15 zł,

- wpłata z dnia 14 stycznia 2022 roku w kwocie 10,46 zł,

⚫

na FUZ:

- wpłata z dnia 15 listopada 2021 roku w kwocie 398,23 zł.

(deklaracje rozliczeniowe k. 69-76, raport rozliczeń należności płatnika w (...) k. 15 akt ZUS)

W. P. w 2021 roku dokonał następujących wpłat na rzecz ZUS:

- 15 stycznia 2021 roku w kwocie 1600 zł;

- 12 lutego 2021 roku w kwocie 1400 zł;

- 15 marca 2021 roku w kwocie 621 zł;

- 14 kwietnia 2021 roku w kwocie 1700 zł;

- 14 maja 2021 roku w kwocie 1700 zł;

- 14 czerwca 2021 roku w kwocie 1700 zł;

- 14 lipca 2021 roku w kwocie 1700 zł;

- 16 sierpnia 2021 roku w kwocie 1700 zł;

- 14 września 2021 roku w kwocie 1650 zł;

- 15 października 2021 roku w kwocie 1700 zł;

- 15 listopada 2021 roku w kwocie 725 zł;

- 14 grudnia 2021 roku w kwocie 621 zł.

(potwierdzenia operacji bankowych k. 25-36)

W. P. nie wystąpił z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie po terminie składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

(bezsporne)

Na 31.12.2021 r na koncie ubezpieczonego wystąpiła nadpłata w wysokości 27,03 zł (konto ubezpieczenia zdrowotnego). Ubezpieczony został poinformowany, że nadpłata zostanie naliczona na poczet bieżących należności, chyba, że złoży wniosek o jej zwrot. Na 31.12.2022 r na koncie ubezpieczonego wystąpiła nadpłata w wysokości 6,83 zł (konto ubezpieczeń społecznych). Ubezpieczony został poinformowany, że nadpłata zostanie naliczona na poczet bieżących należności, chyba, że złoży wniosek o jej zwrot.

(Informacja – k.51, 53)

Wnioskodawca miał wypłacony zasiłek chorobowy za okresy:

- 23.01.- 31.01.2021

- 1-14.02.2021

- 15-28.02.2021

- 4-24.10.2021

- 25-31.10.2021

- 1-14.11.2021

-15-30.11.2021

- 1-5.12.2021

6-21.12.2021

(wykaz – k. 41)

Powyższy stan faktyczny, który nie był sporny między stronami, Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których wiarygodność nie budziła wątpliwości. Sąd uznał, że przeprowadzone postępowanie dowodowe jest wystarczające, a uzyskane dokumenty pozwalają Sądowi na merytoryczne rozstrzygnięcie spornych kwestii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Przedmiotem sporu było ustalenie, czy organ rentowy prawidłowo wyłączył skarżącego w okresach od dnia 1 marca 2021 roku do 31 marca 2021 roku oraz od 1 października 2021 roku do 18 grudnia 2023 roku z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jako osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 497) osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

W myśl art. 8 ust. 6 pkt. 1 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 236) lub innych przepisów szczególnych.

Według art. 11 ust. 2 ustawy systemowej, dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi, wymienionym w art. 6 ust. 1 pkt. 5 ustawy.

W myśl art. 14 ust. 1 i ust. la ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 roku, objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje:

-

od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony,

-

od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Od 1 stycznia 2022 roku brzmienie przepisu art. 14 ust. 1 i la zakłada, że objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi albo chorobowym następuje od dnia wskazanego odpowiednio w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 36 ust. 10 albo 14, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszenie zostało złożone w ZUS, z zastrzeżeniem ust. la. Według art. 14 ust. la objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego w zgłoszeniu tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego
i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4 albo 4b.

Art. 14 ust. 2 pkt 2 powołanej ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 roku, określał z kolei, że dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osób prowadzących pozarolniczą działalność ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Na wniosek ubezpieczonego,
w uzasadnionych przypadkach, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, może wyrazić zgodę na opłacenie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po obowiązującym terminie płatności.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnie 2021 roku, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osób prowadzących pozarolniczą działalność ustawało więc od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie.

W dniu 18 września 2021 roku weszła w życie ustawa z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621).

Ustawa ta wprowadziła zmiany m.in. w zakresie zasad obejmowania dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, które weszły w życie od 1 stycznia 2022 r. Zasadniczą częścią zmian jest uchylenie art. 14 ust. 2 pkt 2, co oznacza uchylenie instytucji ustawania dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z mocy ustawy na skutek nieopłacenia składek w terminie.

W myśl art. 14 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 1621) wnioski o przywrócenie terminu opłacenia składki dotyczące okresu sprzed dnia 1 stycznia 2022 roku, mogą być składane nie później niż do dnia 30 czerwca 2022 roku i mogły dotyczyć okresów do listopada 2021 włącznie.

W przypadku wnioskodawcy, kwestionowanym był fakt podlegania przez płatnika dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 marca 2021 roku do 31 marca 2021 roku oraz w okresie od 1 października 2021 roku do 18 grudnia 2023 roku – z uwagi na nieopłacenie przez niego w terminie składek w pełnej wysokości na ubezpieczenie społeczne za marzec oraz październik 2021 roku, a następnie braku ponownego zgłoszenia do ubezpieczenia od 1.01.2022 r ,a zatem powyższe zasady, które dotyczyły okoliczności ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego mają nadal do wnioskodawcy zastosowanie.

Z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie od 19 lutego 2020 roku wynika, że płatnik składek, będący osobą fizyczną opłacający składkę wyłącznie za siebie, przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca, do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

Oczywistym jest, iż przez pojęcie nieopłacenia składek na dobrowolne ubezpieczenie społeczne należy rozumieć nie tylko nie opłacenie tej składki w ogóle, ale również kilkudniowe opóźnienie w opłacie składek, jak również i jej opłacenie z uchybieniem terminu czy też
w niepełnej wysokości.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 28 kwietnia 2000 roku, III AUa 88/00, OSA 2001/1/1; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 27 kwietnia 2000 roku, III AUa 66/00 OSA 2001/9/32]

Należna składka to ta, która powinna być zapłacona. Jeżeli składka nie jest należna,
a więc mniejsza niż należna, to dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje z mocy ustawy. Taki pogląd wyraził także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 r. (II UK 188/11, LEX nr 1217208).

Osoba składająca wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym
i oczekująca świadczeń od organu rentowego, zobowiązana jest do opłacania składek na to ubezpieczenie w terminie i we właściwej wysokości.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 października 2000 roku, III AUa 1514/99, OSA 2001/4/15]

Podkreślić należy, że od wnioskodawcy, jako przedsiębiorcy, z uwagi na zawodowy charakter prowadzonej przez niego działalności wymagany jest zwiększony stopień staranności. Wnioskodawca, jako prowadzący działalność gospodarczą, powinien działać
w pełni profesjonalnie.

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że działalność gospodarcza jest aktywnością profesjonalną, a ryzyko związane z jej realizacją ciąży na płatniku, który jako osoba prowadząca i monitorująca działalność gospodarczą, ponosi odpowiedzialność za regulowanie zobowiązań publicznoprawnych, w tym należności z tytułu składek ubezpieczeniowych.

W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego należyta staranność wymagana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej działalności, uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości
i zdolności przewidywania. Obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 17 sierpnia 1993 roku, III CRN 77/93, OSNC 1994/3/69]

Przymiotem wszelkich ubezpieczeń dobrowolnych jest to, że ubezpieczenie takie jest kontynuowane, jeżeli składki na to ubezpieczenie są opłacane w terminie i we właściwej wysokości. A zatem wnioskodawca zdając sobie z tego sprawę winien dokonywać wpłat składek w przewidzianym przepisami prawa terminie oraz w określonych przez przepisy wysokościach nadto liczyć się z konsekwencjami uchybień w tym zakresie. Przy tym wszelkie okoliczności związane z brakiem prawidłowego regulowania tych zobowiązań winny zostać uwzględnione przez ZUS przy wydaniu decyzji w tym przedmiocie. Jednakże w uzasadnionych przypadkach, mimo opóźnienia z zapłatą składki, ZUS może na wniosek zainteresowanego wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, czyli uznać, że mimo nieopłacenia składki
w terminie ubezpieczenie nie ustało.

Tym samym ubezpieczony powinien wiedzieć i mieć pełną świadomość w jakiej wysokości składki należy uiścić i czy zachodzi konieczność złożenia stosownych dokumentów w tym przedmiocie w organie rentowym.

Wskazać trzeba, że ubezpieczenie chorobowe jest ubezpieczeniem dobrowolnym
i podleganie mu zależy wyłącznie od dotrzymania określonych ustawą warunków tego ubezpieczenia. Wnioskodawca zamierzając podlegać temu nieobowiązkowemu ubezpieczeniu powinien był dochować szczególnej staranności w terminowości opłacania składek i zadbać
o wpłacenie należnej składki w terminie.

Zasadą jest bowiem konieczność opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne
w ustawowym terminie, a jedynie w sytuacjach szczególnych możliwe było (na gruncie przepisów sprzed 1 stycznia 2022 roku) przywrócenie terminu do opłacenia składki. Te sytuacje wyjątkowe nie mogą mieć przy tym charakteru notorycznego i powtarzalnego stanowiąc wręcz zasadę w danej działalności gospodarczej. Tylko bowiem „w uzasadnionych przypadkach”, mimo opóźnienia z zapłatą składki, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może na wniosek zainteresowanego wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, co skutkowałoby faktycznie uznaniem, że mimo nieopłacenia składki w terminie ubezpieczenie nie ustało. Podkreślić należy, że kwestia zgody, bądź odmowy organu rentowego, na opłacenie składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po terminie nie wymaga wydania przez organ odrębnej decyzji. Ustawa systemowa przewidziała bowiem wydawanie decyzji w sprawach objętych przepisem art. 83 ust. 1, jak również w innych konkretnie wymienionych sprawach, określonych w przepisach ustawy (art. 24 ust. 1). W tych to sprawach ustawa zastrzega dla ubezpieczonych (płatników) prawo do odwołania się od wydanej decyzji do właściwego Sądu.

Ponadto dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność ustaje także w przypadku opłacenia składki w terminie, ale w wysokości niższej niż należna (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm., w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2022 r.).

[tak: uchwała Sądu Najwyższego (7) z 10 lutego 2022 roku, III UZP 10/21, OSNP 2022, nr 10, poz. 98 ]

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność i z tego tytułu podlegająca ubezpieczeniom społecznym dokonując rozliczenia i opłacenia składek na owe ubezpieczenia musi samodzielnie ocenić czy spełnia kryteria miarkowania podstawy wymiaru składek, mając na uwadze daleko idące konsekwencje błędnego zastosowania tej instytucji. Bezzasadne zmniejszenie podstawy wymiaru składek sprawia bowiem, że składki zostają opłacone w nienależytej wysokości. W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, skutkiem niepłacenia składek w należytej wysokości jest ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego osoby prowadzącej pozarolniczą działalność.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 9 lutego 2022 roku, III AUa 932/20, LEX nr 3330082 ]

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż ze względu na uiszczenie części wymagalnych składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące: marzec 2021 roku oraz październik 2021 roku po terminie, w spornych okresach dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wnioskodawcy ustało, czyli nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej we wskazanych powyżej okresach.

W istocie na koncie płatnika istniała nadpłata na koniec 2021 roku w kwocie 27,03 zł, przy czym dotyczyło to konta dotyczącego ubezpieczenia zdrowotnego, nadto nadpłata ta była wykazywana na koniec roku, a składka za październik winna zostać zapłacona w prawidłowej wysokości w listopadzie 2021 roku.

W związku z tym wobec braku uiszczenia wymagalnych składek na ubezpieczenia społeczne w terminie, ubezpieczenie W. P. w spornych okresach niewątpliwie ustało.

Jednocześnie bezspornym jest, że wnioskodawca nie złożył wniosku, o przywrócenie terminu opłacenia składki którym mowa art. 14 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 1621) w przywidzianym w tym przepisie terminie tj. do 30 czerwca 2022 roku, co również przemawia za prawidłowością decyzji ZUS. W ocenie Sądu, do wnioskodawcy, w okresie dotyczącym niepodlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu społecznemu miał bowiem zastosowanie ww. przepis przejściowy, albowiem oba sporne okresy, w których nie podlegał on ubezpieczeniu rozpoczęły się przed końcem 2021 roku. Wnioskodawca, aby uniknąć wyłączenia z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, winien złożyć ww. wniosek
w terminie do 30 czerwca 2022 roku, czego bezspornie nie uczynił – przyznała to podczas rozprawy pełnomocniczka skarżącego. Wbrew twierdzeniom skarżącego miał on świadomość nieprawidłowości w opłacaniu składek, bowiem uzupełniał wpłaty składek – w maju 2021 r i w styczniu 2022 roku.

Skoro zatem termin do opłacenia składki w spornym okresie nie został przywrócony
z uwagi na brak wniosku w terminie przewidzianym, w sytuacji gdy W. P. nie opłacił składek w należnej wysokości w terminie, to nie podlegał on dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 marca 2021 roku do 31 marca 2021 roku oraz w okresie od 1 października 2021 roku do 18 grudnia 2023 roku, bowiem przed datą 18.12.2023 roku nie zgłosił się ponownie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, zgodnie z brzmieniem przepisów cytowanych powyżej od dnia 1.01.2022 r. W aktualnym kształcie przepisów brak podstaw do przyjęcie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w sposób dorozumiany w związku z dalszym opłacaniem składek.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie o czym orzekł w punkcie 1. wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) zasądzając od W. P. (jako strony przegrywającej proces) na rzecz ZUS I Oddziału w Ł. (jako strony wygrywającej proces) kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.