Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 listopada 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., w oparciu o art. 138 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) oraz art. 84 ust. 1 , 9, 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1230), zobowiązał B. B. do zwrotu, nienależnie pobranego świadczenia, za okres od 1.10.2022r. do 31.10.2023 r. w kwocie 8014,82 zł., z tytułu zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, oraz podniesienia emerytury do kwoty najniższej emerytury (utrata prawa do zwiększenia rolnego oraz podniesienia emerytury do minimum z uwagi na przyznanie emerytury rolniczej ) .

(decyzja k.55 akt ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona, działając za pośrednictwem, pełnomocnika, domagając się jej zmiany. Wskazała, iż nie była świadoma, że świadczenie to było nienależne. Argumentowała , że nie została pouczona, przez organ rentowy, o ewentualnych konsekwencjach utraty prawa do zwiększenia rolnego oraz podniesienia emerytury do minimum z uwagi na przyznanie emerytury rolniczej. KRUS, wydając decyzję o przyznaniu emerytury rolniczej, także nie pouczył ją o okolicznościach, dotyczących zwrotu przedmiotowego świadczenia . Ponieważ nie obejmowała swym zamiarem i świadomością woli i chęci do wypłacenia jej nienależnego świadczenia , nie wprowadziła w błąd , w tym zakresie , organu rentowego, brak zatem podstaw do żądania przez ZUS – zwrotu nienależenie pobranego świadczenia. , gdyż świadczenie było – tylko nienależne , a nie, nienależnie pobrane.

(odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując dotychczasowe stanowisko, podnosząc dodatkowo, że decyzją z dnia 23.09.2022r. wnioskodawczyni ZUS przyznał prawo do emerytury w kwocie 802,66 zł od 1.08.2022r. wraz ze zwiększeniem rolnym w kwocie 204,44 zł. Czyli łącznie 1007,10 zł. Emerytura została podniesiona do kwoty najniższej emerytury czyli 1338,44 zł. W punkcie IX decyzji, znajduje się pouczenie , że zwiększenie rolne nie przysługuje, osobie, mającej prawo do emerytury rolniczej oraz , że ma obowiązek powiadomienia orangu rentowego o nabyciu prawa do tej emerytury. W punkcie VII/1 wnioskodawczyni została pouczona o obowiązku powiadomienia organu rentowego o pobieraniu emerytura lub renty, przyznanej przez innych organ.

Zgodnie z pismem KRUS z dnia 6.09.2022 r., wnioskodawczyni nie była uprawniona do emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników. W dniu 5.05.2023r wpłynęło pismo KRUS, z którego wynikało, ze w dniu 29.08.2022r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę , w którym nie podała, ze ubiega się o emeryturę z ZUS . Decyzją z dnia 9.09.2023r. przyznano wnioskodawczyni prawo do emerytury rolniczej od dnia 1.08.2022r.

Decyzja z dnia 7.11.2023r. ponownie ustalono wysokość emerytury – bez zwiększenia rolnego oraz bez podwyższania do najniżej emerytury. Emerytur w kwocie 802,66 zł. , a po waloryzacji od 1.03.2023r… - 921,45 zł.. Emerytura w ustalonej wysokości decyzją z dnia 7.11.2023r. jest wypłacana od 1.11. (...). Natomiast zaskarżoną decyzją, ZUS zobowiązał do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, za okres od 1.10.2022r. do 31.10.2023 r. w kwocie 8014,82 zł., na którą składa się kwota wypłaconego za ten okres zwiększenia rolnego oraz kwota wypłacona z tytułu podniesienia emerytury do najniżej.

(odpowiedź na odwołanie k. 8)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

B. B. urodzona (...) Wnioskodawczyni posiada dom 3 pokoje z kuchnią. Mieszka sama. Nie ma oszczędności.

( zeznania wnioskodawczyni e- protokół rozprawy z dnia płyta CD k. 40)

W dniu 23.08.2022r. wnioskodawczyni złożyła w ZUS I O/Ł. wniosek o emeryturę , w którym poinformowała, że złożyła, także , wniosek o emeryturę - w KRUS.

Decyzją z dnia 23.09.2022r. ZUS przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury w kwocie 802,66 zł. od 1.08.2022r. wraz ze zwiększeniem rolnym w kwocie 204,44 zł. Czyli łącznie 1007,10 zł. Emerytura została podniesiona do kwoty najniższej emerytury czyli 1338,44 zł. W punkcie IX decyzji znajduje się pouczenie , ze zwiększenie rolne nie przysługuje osobie mającej prawo do emerytury rolniczej oraz ma obowiązek powiadomienia orangu rentowego o nabyciu prawa do tej emerytury. W punkcie VII/1 wnioskodawczyni została pouczona o obowiązku powiadomienia organu rentowego o pobieraniu emerytury lub renty, przyznanej przez innych organ.

Do decyzji została dołączona i wysłana , także listem poleconym - legitymacja emerycka .

/ k. 1-4, k. 17 , k.20 akta ZUS, potwierdzenie wysłania legitymacji emeryta k. 17 /

Również decyzją z dnia 23.09.2022r. ZUS przyznał wnioskodawczyni prawo do dodatkowego świadczenia rocznego w kwocie (...),44 z…

Decyzje , wraz z załączoną legitymacją emeryta , zostały wysłane listem poleconym

/ informacje na decyzjach k. 19 odwr, k. 21 odwr., dowody nadania przesyłek – decyzji z 23.09.2022. k. 35, k. 36, k. 37/

Wnioskodawczyni, co miesiąc, otrzymywała kwoty emerytury. Pieniądze otrzymywała na konto.

( zeznania wnioskodawczyni e- protokół rozprawy z dnia płyta CD k. 40)

W dniu 29.08.2022r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę rolniczą, w którym nie podała, ze złożyła wniosek o emeryturę w ZUS. Decyzją z dnia 9.09.2022 r Prezes KRUS przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury rolniczej w kwocie (...),44 miesięcznie od dnia 1.08.2022r. ( wniosek k. 1-4 akt KRUS )

Decyzją z dnia 4.10.2022 r Prezes KRUS przyznał wnioskodawczyni, z urzędu, prawo do emerytury rolniczej w kwocie (...),44 miesięcznie. ( decyzja k, 48 akt KRUS)

Zgodnie z pismem KRUS z dnia 6.09.2022 r., wnioskodawczyni nie była uprawniona do emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników. W dniu 5.05.2023r wpłynęło pismo KRUS, z którego wynikało, ze w dniu 29.08.2022r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę , w którym nie podała, ze ubiega się o emeryturę z ZUS .

(pismo KRUS k. 28 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, . Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni , że nie otrzymała decyzji z dnia 23.09.2022r. o przyznaniu prawa do emerytury , w której decyzji znajduje się szczegółowe pouczenie, że zwiększenie rolne nie przysługuje, osobie, mającej prawo do emerytury rolniczej oraz , że ma obowiązek powiadomienia orangu rentowego o nabyciu prawa do tej emerytury. I , w punkcie VII/1, decyzji , wnioskodawczyni została pouczona o obowiązku powiadomienia organu rentowego o pobieraniu emerytura lub renty, przyznanej przez innych organ. Sąd nie dał wiary , ponieważ : do decyzji z 23.09.2022r. , wysłanej listem poleconym została dołączona legitymacja emeryta ( wynika to wprost z k. 17 akt ZUS czyli adnotacji w treści decyzji ) , zatem – oczywistym jest , że został wysłana listem poleconym, [ k. 35, 36, 37 ] , legitymacja jest bowiem dokumentem tożsamośc i , natomiast wnioskodawczyni zeznała, że – „ostatnio otrzymałam legitymacje” [ k. 38 – informacyjne wyjaśnienia - zeznania wnioskodawczyni na rozprawie 21.08.2024r k. 38 ,płyta CD k. 40] . Brak w aktach ubezpieczeniowych informacji o wysłaniu legitymacji ubezpieczeniowej dla wnioskodawczyni , w terminie, po wysłaniu jej [ czyli legitymacji] wraz z decyzją (...).09.2022r. , co implikuje uprawnioną tezę , ze legitymacje , skoro ją otrzymała, musiała otrzymać wraz z decyzją. Sąd zwrócił się o wyjaśnienie kwestii doręczenia wnioskodawczyni przesyłek z ZUS [ k. 38 odwr. ] , jednakże - Poczta Polska [ k. 42 ] nie wyjaśniła tej kwestii : wskazała dwie portczyny traku możliwości potwierdzenia doręczenia : wadliwość oznaczeń przesyłek lub nadanie po okresie przedawnienia roszczeń reklamacyjnych [ odpowiedź Poczty Polskiej k. 42]

Sąd , z uwagi na notoryjnie znane fakty, że , po zakończeniu okresu pandemii C. [ okres od 20.03.2020.r do 16.05.2022r. ] listonosz, doręczający przesyłkę nie odebrał podpisu na karcie, potwierdzającej doręczenie

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 138 ust. 1 ustawy z dn. 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251)

1. Osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

2. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

Z powyższego wynika, że osoba, która pobrała nienależne jej świadczenie, obowiązana jest do jego zwrotu. Za nienależnie pobrane uważa się m.in. świadczenie wypłacone , mimo zaistnienia okoliczności, powodujących ustanie lub zawieszenia prawa do świadczeń albo wstrzymania wypłaty świadczeń w całości lub w części , jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania..

Zgodnie z art. 26a cyt. Ustawy

1. Wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ulega zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny (...), Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (...) i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania składek.

2. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

3. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, przyznaje się ubezpieczonemu, który legitymuje się okresami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, krótszymi niż 25 lat.

4. Emeryturę, o której mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tej emerytury w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w wysokości obliczonej zgodnie z ust. 1 podlegają refundacji z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Zgodnie z art. 87 - w przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26, łącznie z okresową emeryturą kapitałową, albo emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26, jest niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 i 3, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem, o którym mowa w art. 26a, podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony:

1)

2)

kobieta - osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat

- z uwzględnieniem ust. 3-7. Przepis art. 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

1a. W okresie składkowym, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, uwzględnia się okres, za który ustalono zwiększenie, o którym mowa w art. 26a.

2. Podwyższenie, o którym mowa w ust. 1, podlega refundacji z budżetu państwa.

5a. Prawo do podwyższenia, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje w razie zbiegu prawa do emerytury z Funduszu z prawem do:

1)

emerytury wojskowej lub policyjnej, o której mowa w art. 85 ust. 5;

2)

emerytury rolniczej określonej w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Prawidłowe jest, zatem, stanowisko ZUS, że , w świetle powołanych wyżej przepisów, skarżąca obowiązana jest do zwrotu przedmiotowego świadczenia.

Sąd Okręgowy uznał, ze brak podstaw do przyjęcia , że wnioskodawczyni nie otrzymała decyzji o przyznaniu emerytury - z dnia 23.09.2022r. , mimo, że brak - w aktach ubezpieczeniowych, potwierdzenia doręczenia obu decyzji z dnia 23.09.2022r. ( o przyznaniu emerytury i przyznaniu dodatkowego świadczenia rocznego) – albowiem:

obie decyzje zostały wysłane lisem poleconym, a do decyzji o przyznaniu emerytury, została dołączona legitymacja emerycka : dowód nadania K. 35 , k. 36, k. 37 akt sprawy , informacja k. 19 odwr. I k. 20 odwr. akt ZUS k. 17 dowód wysłania legitymacji emeryckiej);

Na marginesie analizy okoliczności przedmiotowej sprawy, Sąd przeanalizował także element związany z doręczaniem wnioskodawczyni - pism Sądu . I TAK: wezwanie na rozprawę – na dzień 21.08.2024. dla wnioskodawczyni doręczone zostało w trybie art. 139 k.p.c [ k. 33] , a wnioskodawczyni stawiła się na rozprawie (protokół rozprawy z dnia 21 .08.2024r. k. 38 , płyta CD k. 39 . Oczywiście , Sąd ma na uwadze , że wnioskodawczyni ma profesjonalnego pełnomocnika , a sprawność funkcjonowania Poczty Polskiej …. .

Wnioskodawczyni sama zeznała, że otrzymywała świadczenia emerytalne ,co miesiąc. Brak wytłumaczenia i uzasadnienia, dla sytuacji, w której wnioskodawczyni otrzymywałaby – świadczenia bez - powiadomienia jej o tym czyli o podstawie prawnej wypłat. Zatem zdaniem Sądu, uprawniona jest teza , że wnioskodawczyni otrzymała decyzję z dnia 23.09.2022r. o przyznaniu prawa do emerytury. W punkcie IX tej decyzji, znajduje się pouczenie , że zwiększenie rolne nie przysługuje, osobie, mającej prawo do emerytury rolniczej oraz , że ma obowiązek powiadomienia orangu rentowego o nabyciu prawa do tej emerytury. W punkcie VII/1 wnioskodawczyni została pouczona o obowiązku powiadomienia organu rentowego o pobieraniu emerytura lub renty, przyznanej przez innych organ.

Była zatem – pouczona .

Podkreślić w tym miejscu należy, że bez znaczenia dla oceny prawidłowości decyzji organu rentowego jest, podnoszony przez odwołującą się, fakt jej trudnej sytuacji finansowej oraz rozdysponowanie pobranych środków na wydatki, Argumenty te mogą być brane pod uwagę przy rozpoznawaniu wniosku o umorzenie lub rozłożenie nienależnie pobranych świadczeń na raty. W sprawie, dotyczącej obowiązku zwrotu i przesądzenia czy świadczenie było pobrane nienależnie, nie mają znaczenia. Przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, wyznacza, bowiem, treść decyzji, od której wniesiono odwołanie. Treścią skarżonej decyzji było ustalenie kwot nienależnie pobranych przez odwołującą się, świadczeń, które jest ona zobowiązany zwrócić. Kwestia odstąpienia od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń, o której mowa w art. 138 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, może stać się przedmiotem rozpoznania przed organem rentowym, dopiero po prawomocnym zakończeniu niniejszego sporu sądowego, dotyczącego prawidłowości uznania tych świadczeń z pobrane nienależnie (por. wyrok SN z 15.07.2011 r., I UK 39/11, LEX nr 1043985). W tym zakresie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby odwołująca się, złożyła do organu rentowego stosowny wniosek o odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranej łącznie kwoty 8014,82 zł.,

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie wnioskodawczyni, uznając je za bezzasadne.