Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 kwietnia 2024 r. B. T. działając w charakterze reprezentantki grupy w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (dalej: u.d.r.p.g.) na podstawie art. 18 § 3, art. 18 ^3d k.p., art. 471 w zw. z art. 300 k.p. wniosła o:



ustalenie, że pozwany W. (...) Centrum (...) w Ł., na podstawie art. 2 ust 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniach roszczeń w postępowaniu grupowym, ponosi względem członków grupy – odpowiedzialność odszkodowawczą za naruszenie zasady równego traktowania (równych praw) w zatrudnieniu w zakresie wynagrodzenia, wyrażającej się w różnicy pomiędzy wynagrodzeniem, które członkowie grupy rzeczywiście otrzymywały w okresie pomiędzy dniem 1 stycznia 2021 r. a dniem 31 marca 2024 r., a wynagrodzeniem, które członkowie grupy powinni w tym okresie otrzymać, zgodnie z wyrażoną w art. 18 ^3d Kodeksu pracy zasadą równego traktowania w zatrudnieniu, przy czym naruszenie zasady równego traktowania (równych praw) w zatrudnieniu we wskazanym okresie polegało na wynagradzaniu członków grupy w sposób zróżnicowany w stosunku do pielęgniarek, pielęgniarzy zatrudnionych u strony pozwanej, wykonujących pracę takiej samej wartości w zakresie uprawnień do wykonywania zawodu określonych w art. 7 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położonej, a dla których to pielęgniarek, pielęgniarzy, położnych współczynnik płacy wynikające z załączników do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagradzania zasadniczego niektórych pracowników medycznych określono w okresie do dnia 30 czerwca 2021 r. wysokości 1,02, a następnie od dnia 1 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. w wysokości 1,06 oraz od dnia 30 czerwca 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r. w wysokości 1,29;



rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym – na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1 u.d.r.p.g.;



zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2024 r. członkowie grupy zatrudnieni byli w W. (...) – Centrum (...) w Ł. na stanowiskach pielęgniarek. Miały one tożsamy zakres czynności, obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień oraz jednakowy wymiar czasu pracy z innymi pielęgniarkami/pielęgniarzami zatrudnionymi w tym samym podmiocie medycznym, wyżej wynagradzanymi, a w praktyce nie istniały jakiekolwiek różnice w zakresie czynności wykonywanych przez nie w stosunku do innych pielęgniarek/pielęgniarzy zatrudnionych w tym samym podmiocie medycznym. Do wykonywania pracy na stanowisku pielęgniarki w zatrudniającym je podmiocie medycznym nie wymaga się bowiem ani wyższego wykształcenia ani specjalizacji. Nadto, faktyczny zakres czynności i obowiązków pielęgniarek/pielęgniarzy z różnymi wynagrodzeniami na tych samych stanowiskach pokrywa się dla całego pozwanego podmiotu medycznego. W praktyce nie istnieją jakiekolwiek różnice w zakresie czynności powierzonych bez względu na to, czy członek grupy uzyskał wykształcenie wyższe czy średnie i czy ukończył specjalizację czy nie. Każdy członek grupy posiadał wykształcenie minimalne wymagane na stanowisku pielęgniarki.

Jednocześnie powódka wskazała, że roszczenia objęte pozwem dochodzone są przez ponad 10 osób i spełnione zostały pozostałe przesłanki rozpoznania w postępowaniu grupowym. Podkreśliła również, że dochodzone roszczenia mają charakter jednorodny, gdyż wszyscy członkowie grupy żądają ustalenia odpowiedzialności podmiotu leczniczego za te same zdarzenia, które w ich ocenie są źródłem poniesionej przez każdego z nich szkody, i wszyscy członkowie grupy zachowują przeciwko podmiotowi leczniczemu roszczenie majątkowego – roszczenie o zapłatę odszkodowania. Poza zgodnością co do udzielenia ochrony prawnej w tej samej formie, roszczenia te oparte są na jednakowej podstawie faktycznej. Roszczenia członków grupy są oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej, gdyż członkowie grupy są lub byli zatrudnieni w pozwanym podmiocie leczniczym na podstawie umowy o pracę, domagają się ustalenia, że pozwany podmiot leczniczy jest zobowiązany do naprawienia wyrządzonej im szkody wynikającej z naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, nie podwyższając wynagrodzenia członkom grupy pracodawca naruszył w stosunku do tych członków wynikającą z art. 18 ^3d k.p. zasadę równego traktowania (równych praw) w zatrudnieniu poprzez wynagradzanie członków grupy w sposób zróżnicowany w stosunku do pielęgniarek wykonujących taką samą pracę, tej samej wartości. W pozwanym podmiocie leczniczym występuje dyferencjacja wynagrodzeń w sytuacji, gdy poza sporem pozostaje fakt różnego wynagradzania pielęgniarek, pielęgniarzy zatrudnionych przez pozwany podmiot, mimo wykonywania jednakowej pracy o jednakowej wartości. Bezsporne jest, że poza wykształceniem w pozwanym podmiocie leczniczym nie ma żadnych innych kryteriów, które różnicują wynagrodzenia zasadnicze pielęgniarek/pielęgniarzy. W związku z powyższym należy stwierdzić, że istnieją podstawy faktyczne i prawne uzasadniające przynależność wskazanych osób do grupy i uzasadniające ich zbiorowe roszczenie.

(pozew – k. 4-10)

W odpowiedzi na pozew z dnia 14 czerwca 2024 r. pozwany W. (...) Centrum (...) w Ł. wniósł o odrzucenie pozwu, bowiem sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym, a z ostrożności procesowej o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu strona podniosła, m.in. że nie wszyscy członkowie grupy mają takie samo roszczenie, nadto wskazując, że dozwoloną i tym samym obiektywną przyczyną zróżnicowania wynagrodzenia powódek jest posiadanie przez powódki średniego wykształcenia względem innych pracowników posiadających wykształcenie wyższe.

(odpowiedź na pozew – k. 72-79 )

W piśmie z dnia 24 lipca 2024 roku powódka podtrzymała swoje stanowisko.

(pismo – k. 195)

Na rozprawie w dniu 8 października 2024 roku pełnomocnicy stron poparli dotychczasowe stanowiska procesowe.

(oświadczenie pełnomocników stron – 00:01:39)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Pozew w postępowaniu grupowym w przedmiotowej sprawie należało odrzucić.

Kwestię prowadzenia procesu w postępowaniu grupowym reguluje ustawa z dnia
17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (tj. Dz.U. z 2023 r, poz.1212).

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy, co najmniej 10 osób może dochodzić w postępowaniu grupowym roszczeń jednego rodzaju, gdy oparte są one na tej samej lub takiej samej podstawie. Przepis art. 1 ust. 2 tej ustawy doprecyzowuje, że ustawa ma zastosowanie do roszczeń o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych. Ponadto, w sprawach o roszczenia pieniężne, na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy, powództwo może być ograniczone do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego. Strona powodowa zaś w takiej sytuacji nie jest obowiązany do wykazywania interesu prawnego w ustaleniu.

Należy zauważyć, że cel postępowania grupowego, w rozumieniu względów ekonomii procesowej, może być zrealizowany również na gruncie uregulowanego w Kodeksie postępowania cywilnego postępowania odrębnego w sprawach z zakresu prawa pracy w ramach postępowania, w którym występuje wielość podmiotów po stronie powodowej na skutek złożenia pozwu przez więcej niż jednego powoda lub na skutek połączenia spraw (pozwów) wywiedzionych przez pojedynczych powodów do łącznego rozpoznania w trybie art. 219 kpc. Nie może zatem ujść z pola widzenia wola ustawodawcy, który w odrębnej ustawie uregulował postępowanie w sprawach ściśle określonego w tej ustawie rodzaju i pod ściśle określonymi w tej ustawie warunkami.

Do podstawowych warunków dopuszczalności powództwa grupowego należy zaliczyć:

a. liczebność grupy (co najmniej 10 osób),

b. jednorodzajowość roszczeń członków grupy,

c. określony rodzaj sprawy (roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych),

d. tożsamość podstawy faktycznej roszczeń członków grupy,

e. ujednolicenie wysokości roszczenia każdego członka grupy, przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy (jeżeli w postępowaniu grupowym dochodzone są roszczenia pieniężne).

Brak spełnienia chociażby jednej z przesłanek dopuszczalności postępowania grupowego wyłącza możliwość rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym (vide: M. Sieradzka w: Komentarz do ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, LEX).

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, po wysłuchaniu stron sąd rozstrzyga o dopuszczalności postępowania grupowego. Sąd odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym. W przeciwnym przypadku sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.

Odnosząc powyższe do sprawy niniejszej wskazać należy, iż w ocenie Sądu nie budzi wątpliwości spełnienie przez stronę powodową przesłanki dotyczącej liczebności grupy osób, których roszczenia stanowią przedmiot postępowania. Podkreślenia wymaga bowiem to, że pozew w sprawie niniejszej wniesiony został przez grupę 44 osób. Bezsprzecznie wynika z tego zatem, iż wymóg liczebności grupy osób został spełniony.

W ocenie Sądu roszczenia dochodzone niniejszym pozwem są także roszczeniami jednego rodzaju. Ustawodawca użył pojęcia "roszczenie" w znaczeniu procesowym, a więc jako dochodzenia zasądzenia świadczenia bądź ustalenia istnienia stosunku prawnego lub prawa albo ukształtowania stosunku prawnego lub prawa. Konieczność dochodzenia w postępowaniu grupowym "roszczenia jednego rodzaju", w rozumieniu tego przepisu, oznacza wymaganie, by wszyscy powodowie dochodzili zasądzenia świadczenia albo ustalenia bądź ukształtowania stosunku prawnego lub prawa. Przesłankę jednorodzajowości roszczeń należy więc rozumieć w ten sposób, że żądania z nich wynikające są wspólne dla wszystkich członków grupy. Powództwo obejmować musi zatem żądanie udzielenia ochrony prawnej w ten sam sposób dla wszystkich członków grupy (por. postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 4.04.2018 r., IV C 195/18, LEX nr 3396902).

Przesłanka jednorodzajowości roszczeń odnosi się zatem do roszczeń wynikających z jednego typu stosunku prawnego, który w sprawie niniejszej jest tożsamy, ponieważ członkinie grupy żądają ustalenia odpowiedzialności pozwanego za zdarzenia, które w ich ocenie są źródłem poniesionego przez każdą z nich szkody. J. wskazanych powyżej roszczeń zgłoszonych w pozwie nie budzi zatem wątpliwości Sądu.

Niemniej jednak, w ocenie Sądu powództwo nie spełnia przesłanki tożsamości podstawy zgłoszonych roszczeń.

Na wstępie zauważenia wymaga, że przez podstawę faktyczną roszczeń dochodzonych w postępowaniu grupowym należy rozumieć zespół faktów, które uzasadniają żądanie powoda w postępowaniu grupowym. Roszczenia mogą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Powinny one wynikać z jednego zdarzenia bądź zdarzeń podobnych do siebie (zob. Małgorzata Sieradzka (w) komentarz do art. 1 upg - System Informacji Prawnej LEX). Ta sama podstawa faktyczna powództwa występuje, gdy ten sam zespół faktów staje się podstawą uprawień i wiąże strony postępowania (M. Jędrzejewska, Współuczestnictwo procesowe Istota - zakres - rodzaje, Warszawa 1975, s. 95). Z kolei z taką samą podstawą faktyczną mamy do czynienia, gdy wystąpi analogiczny zespół faktów w zakresie konkretnego roszczenia (M. Jędrzejewska, Współuczestnictwo procesowe Istota - zakres - rodzaje, Warszawa 1975, s. 212).

Kwestia związku faktycznego zachodzącego pomiędzy roszczeniami winna uwzględniać, jak jest on rozumiany na gruncie instytucji współuczestnictwa procesowego materialnego i formalnego w świetle art. 72 k.p.c. Sama podstawa faktyczna powództwa stanowi natomiast podstawowy (wyjściowy) zespół faktów uzasadniających roszczenie. Ta sama podstawa faktyczna powództwa ma miejsce, gdy uzyskanie ochrony prawnej wiąże się z identyczną sytuacją bądź zdarzeniem. Natomiast o takiej samej podstawie faktycznej mowa jest wówczas, gdy roszczenia wywodzone są jedynie z podobnych sytuacji i zdarzeń, co odpowiada pojęciu jednakowej podstawy faktycznej będącej elementem współuczestnictwa formalnego (por. postanowienie SO w Łodzi z 6 maja 2011 r., II C 1693/10, LEX nr 1499238).

W tym miejscu zauważenia wymaga, że pozew w przedmiotowej sprawie został złożony przez grupę 44 osób. Wbrew twierdzeniom strony powodowej nie można uznać, że sytuacja członków grupy jest tożsama. Jedyną wspólną okolicznością, jaką może podlegać ustaleniu w odniesieniu do członków grupy, jest fakt istnienia zróżnicowania wynagrodzeń pielęgniarek zatrudnionych w pozwanym Szpitalu oraz ogólne zasady, na podstawie których odbywało się owo zróżnicowanie.

W tym miejscu konieczne jest odniesienie się do uzasadnienia prawnego pozwu, bowiem ma to znaczenie w ocenie Sądu przy ocenie dopuszczalności grupowego dochodzenia roszczeń w niniejszym postępowaniu.

Strona powodowa podniosła, że pozwany naruszył zasadę równego traktowania pracowników w zakresie wynagrodzenia za pracę i że każdy z członków grupy poniósł szkodę wyrażającą się w różnicy pomiędzy wynagrodzeniem, które rzeczywiście otrzymał, a wynagrodzeniem które powinien otrzymać, zgodnie zasadą równego traktowania w zatrudnieniu. Przy czym jako przyczynę różnicowania wynagrodzenia wskazywano wykształcenie.

W tym miejscu wskazać należy, że przepis art. 11 ² k.p. wyraża zasadę równych praw pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, ze szczególnym podkreśleniem równych praw pracowników bez względu na płeć. Do kategorii podmiotów objętych tym przepisem należą więc pracownicy charakteryzujący się wspólną cechą istotną (relewantną), jaką jest jednakowe pełnienie takich samych obowiązków. Wynika z tego, po pierwsze - że dopuszczalne jest różnicowanie praw pracowników, którzy bądź pełnią inne obowiązki, bądź takie same, ale niejednakowo oraz po drugie - iż sytuacja prawna pracowników może być różnicowana ze względu na odmienności wynikające z ich cech osobistych (predyspozycji) i różnic w wykonywaniu pracy (dyferencjacja). Przywołany przepis w ścisłym rozumieniu wyraża zasadę równych praw wszystkich pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, a więc prawo do równej płacy za równą pracę. Nakaz równego traktowania pracowników odnosi się do pracowników pozostających w takiej samej sytuacji. Pracodawca narusza ten nakaz, jeżeli traktuje pracownika inaczej (gorzej), niż potraktowałby inną osobę znajdującą się w takiej sytuacji ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2018 roku w sprawie II PK 112/17, LEX 2488060).

Z kolei w art. 11 ³ k.p. ustawodawca przewidział zakaz dyskryminacji, zgodnie z którym jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna. Dyskryminacja przejawia się zatem w niekorzystnym ukształtowaniu warunków zatrudnienia, gdy przepis, kryterium lub praktyka działają na szkodę przedstawicieli jednej grupy, wyodrębnionej ze względu na jakąś cechę, a obiektywny stan rzeczy nie usprawiedliwia odmiennego traktowania członków tej grupy. Oznacza to, że waga interesu, któremu ma służyć różnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku nierównego potraktowania podmiotów podobnych ( por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2008 roku w sprawie II PK 27/08, OSNP 2010/3-4/41; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2007 roku w sprawie II PK 14/07, OSNP 2008/21-22/311).

Wyrażona w art. 11 ³ k.p. zasada niedyskryminacji znalazła rozwinięcie w przepisach rozdziału IIa działu I Kodeksu pracy, regulującego zagadnienie równego traktowania w zatrudnieniu. Zgodnie z art. 18 ^3a § 1 k.p. pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Ścisły związek pomiędzy art. 11 ² i art. 11 ³ k.p. polega na tym, że jeśli pracownicy, mimo że wypełniają tak samo jednakowe obowiązki traktowani są nierówno ze względu na przyczyny określone w art. 11 ³ (art. 18 ^3a) k.p., wówczas mamy do czynienia z dyskryminacją. Jeżeli jednak nierówność nie jest podyktowana zakazanymi przez ten przepis kryteriami, wówczas można mówić o naruszeniu zasady równych praw (równego traktowania) pracowników, o której stanowi art. 11 ² k.p. (tzw. „zwykłe” nierówne traktowanie).

Różnicowanie wynagrodzenia ze względu na kwalifikacje zawodowe nie stanowi dyskryminacji płacowej w rozumieniu art. 11 ³ k.p. Zarówno przepisy wspólnotowe, jak i prawo krajowe, zakazują zróżnicowania wynagrodzenia pracowników tylko wówczas, gdyby następowałoby to w oparciu o niedozwolone kryteria. Zasady równego traktowania i zakazu dyskryminacji są szczególnie rozwinięte w regulacjach prawa Unii Europejskiej. Odnoszą się do nich zarówno postanowienia prawa pierwotnego, jak i szereg aktów prawa wtórnego, a także liczne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. Zgodnie z art. 2 (...) opiera się na wartościach wspólnych w państwach członkowskich, w tym poszanowania godności, niedyskryminacji i równości kobiet i mężczyzn. W art. 10 (...) zadeklarowano dążenie Unii Europejskiej do zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Do kryteriów niedozwolonych zatem nie należą z całą pewnością kwalifikacje zawodowe.

W tej sytuacji rozważać można ewentualnie możliwość dopuszczenia się przez pracodawcę „zwykłego” nierównego traktowania w myśl art. 11 ² k.p.

W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego podnosi się, że przepisy rozdziału II a działu pierwszego kodeksu pracy zatytułowane „Równe traktowanie w zatrudnieniu” nie są wyłącznie zarezerwowane dla zjawiska dyskryminacji w zatrudnieniu. W uchwale Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2023 r. (III PZP 1/23) Sąd Najwyższy poddał wnikliwej analizie obszerne orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie i postawił tezę, że przepis art. 18 ^3d k.p. ma zastosowanie do odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania (art. 11 ² k.p.). W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że „przy zastosowaniu wykładni językowej nie da się jednoznacznie przesądzić, czy konsekwencje wynikające z art. 18 ^3d k.p. i art. 18 § 3 k.p. mają zastosowanie tylko do sytuacji dyskryminacyjnej, czy też sankcjonują również zachowania „nierównościowe”. Uwzględniając zaprezentowane wcześniej dyrektywy systemowe i funkcjonalne, a także odwołując się do wniosków płynących z wykładni prounijnej, dochodzi się do wniosku, że na „etapie realizacyjnym” oba zjawiska (nierówne traktowanie i dyskryminacja) powinny być jednolicie klasyfikowane. Prawo powinno być skuteczne i efektywne. Zatem, skoro ustawodawca przywiązuje taką samą wagę do nakazu równego traktowania i zakazu dyskryminacji, to racjonalne jest uznanie, że w takim samym stopniu zamierza chronić wartości wyznaczone przez art. 11 ² i art. 11 ³ k.p. Kierując się tą myślą, nie jest pozbawione racji twierdzenie, że o ile czym innym jest normatywny „opis zasad prawa”, o tyle sposób promowania i przeciwdziałania naruszeniu tych zasad może (powinien) zostać zunifikowany. W rezultacie, o ile art. 11 ² i art. 11 ³ k.p. odwzorowują niejednorodne zasady prawa pracy, to przeciwdziałanie zakazowi dyskryminacji i promowanie nakazu równego traktowania zostało ujednolicone. Znaczy to tyle, że art. 18 § 3 k.p. i art. 18 ^3d k.p. mają zastosowanie zarówno w przypadku nierównego traktowania, jak i dyskryminacji ( zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2019 r., III PK 50/18, OSNP 2020 nr 5, poz. 42 i z dnia 9 listopada 2022 r., I (...) 98/21, niepubl). Wątpliwości w tym zakresie nie można wyjaśniać „na nie” jeszcze z innego powodu. Wprawdzie w art. 300 k.p. wpisano subsydiarność stosowania do umowy o pracę przepisów Kodeksu cywilnego, nie znaczy to jednak, że Kodeksu pracy nie należy postrzegać jako zwartego i integralnego nośnika norm prawnych. W rezultacie, występujące wątpliwości interpretacyjne nie powinny pochopnie prowadzić do założenia, że „sprawa jest nieunormowana przepisami prawa pracy”. Subsydiarność z art. 300 k.p. ma miejsce „w ostateczności”, co staje się zrozumiałe, jeśli weźmie się pod uwagę, że ten przepis nakazuje wzorce cywilne stosować „odpowiednio” i „jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy”. Wychodząc z tego punktu widzenia, jasne jest, że niejednoznaczność językowa i systemowa towarzysząca wykładni art. 18 ^3d k.p. (art. 18 § 3 k.p.), mając na uwadze jednoznaczny nakaz z art. 11 ² k.p., nie powinna skutkować poszukiwaniem rozwiązań, które z założenia nie są dostosowane do specyfiki pracowniczej. Inaczej rzecz ujmując, skoro możliwa jest interpretacja unifikacyjna art. 18 ^3d k.p., to nie ma potrzeby szukania roszczeń odszkodowawczych za naruszenie powinności równego traktowania w art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p.”

Analizując równe traktowanie w zakresie wynagradzania pracowników, należy przywołać art. 18 ^3c k.p., który stanowi, że pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

W judykaturze przyjmuje się, że prace jednakowe to prace takie same pod względem rodzaju, kwalifikacji koniecznych do ich wykonywania, warunków, w jakich są świadczone, a także – ilości i jakości ( por. wyrok Sądu Najwyższego 18.9.2008 r., II PK 27/08, OSNP 2010, Nr 3–4, poz. 41). Stanowisko pracy może stanowić kryterium porównawcze w ramach ustalania "jednakowej pracy", ale nie jest ono wyłączne. Prace tożsame pod względem rodzaju i kwalifikacji wymaganych do ich wykonywania na tych samych stanowiskach pracy funkcjonujących u danego pracodawcy mogą się bowiem różnić co do ilości i jakości, a wówczas nie są pracami jednakowymi w rozumieniu art. 18 ^3c § 1 k.p. Ilość i jakość świadczonej pracy są w świetle art. 78 § 1 k.p. podstawowymi kryteriami oceny pracy na potrzeby ustalania wysokości wynagrodzenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 7.3.2012 r., II PK 161/11, OSNP 2013, Nr 3–4, poz. 33).

Nie bez znaczenia pozostaje również stopień zróżnicowania wynagrodzeń wobec pracowników wykonujących tożsamą pracę. Przyjmuje się bowiem, że nieznaczne dyferencjacje w wynagrodzeniu pracowników, będące wynikiem oceny jakości ich pracy przez przełożonego, nie powinny być, co do zasady, uważane za naruszające zasadę równego traktowania, określoną w art. 18 ^3a § 1 k.p. i art. 18 ^3c k.p. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 9.5.2014 r., I PK 276/13, L.)

Nie narusza jednak zasady równości usprawiedliwione i racjonalne zróżnicowanie (dyferencjacja) sytuacji prawnej podmiotów ze względu na różniącą je cechę istotną, relewantną ( zob. m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 października 1996 r., I PRN 94/96, OSNAPiUS 1997 Nr 8, poz. 131; z dnia 10 września 1997 r., I PKN 246/97, OSNAPiUS 1998 Nr 12, poz. 360; z dnia 16 listopada 2001 r., I PKN 696/00, OSNP 2003 Nr 20, poz. 486; z dnia 12 grudnia 2001 r., I PKN 182/01, OSP 2002 nr 11, poz. 150; z dnia 23 listopada 2004 r., I PK 20/04, OSNP 2005 Nr 13, poz. 185; z dnia 11 stycznia 2006 r., II UK 51/05, (...) 2006 nr 9, s. 34; z dnia 14 lutego 2006 r., III PK 109/05, OSNP 2007 nr 1-2, poz. 5; z dnia 14 lutego 2006 r., III UK 150/05,LEX nr 272551; z dnia 14 stycznia 2008 r., II PK 102/07, Monitor Prawa Pracy 2008 nr 8, s. 440).

Odnosząc się teraz do kwestii tożsamości podstawy faktycznej roszczeń członków grupy, wyraźnego podkreślenia wymaga, że sytuacja faktyczna członków grupy jest różna. Członkowie grupy różnią się pod kątem zajmowanych stanowisk, posiadanych kwalifikacji, stażu pracy. Pracują na różnych oddziałach, mają różne zakresy obowiązków. Ich sytuacja nie może zostać „uwspólniona”. Powyższe w ocenie Sądu Okręgowego powoduje, iż sytuacja poszczególnych członków grupy ma charakter zindywidualizowany. Tym samym odmienna sytuacja każdej członkini grupy jest na tyle istotna, że nie pozwala na uznanie tożsamości podstawy faktycznej roszczeń wszystkich członków grupy zgłoszonych w przedmiotowym postępowaniu. Innymi słowy, ocena czy pozwany naruszył „zasadę równego traktowania w zatrudnieniu” w stosunku do każdej z członkiń grupy powinna być każdorazowo rozpatrzona indywidualnie (tj. osobno względem każdej z nich). W przedmiotowej sprawie istotne są okoliczności indywidualne. Praca poszczególnych pielęgniarek różni się pomiędzy sobą, zarówno pod względem ilości, jak i jakości jej wykonywania, na co wpływ mają różne czynniki środowiska pracy, podejście pracownika czy posiadane kwalifikacje.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż przedmiotowy pozew nie odpowiada wymogom postępowania grupowego./tożsame stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie VIII P 1/24, które Sąd w niniejszym składzie podziela/.

W związku powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 10 ust. 1 u.r.p.g. odrzucił pozew orzekając, jak w punkcie 1 sentencji postanowienia.

W punkcie 2 sentencji postanowienia Sąd Okręgowy orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 102 kpc.

Przepis ten pozwala sądowi zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami, jeżeli przemawiają za takim rozstrzygnięciem szczególne okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadki szczególnie uzasadnione”, pozostawiając ją dyskrecjonalnemu uznaniu sądu. Jak wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego ocena sądu w tym zakresie jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym, opartym na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem, poczuciem sprawiedliwości oraz analizą okoliczności rozpoznawanej sprawy (por. postanowienie z dnia 2 czerwca 2010 r., I PZ 2/10, OSNP 2011, nr 23–24, poz. 297; postanowienie z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012, nr 7–8, poz. 98 z glosą M. Rzewuskiego, Glosa 2013, nr 1, s. 77 i postanowienie z dnia 15 lutego 2012 r., I CZ 165/11, LEX nr 1170214).

Wśród okoliczności uwzględnianych przy ocenie przesłanek zastosowania omawianego przepisu w orzecznictwie i doktrynie wymienia się zarówno te związane z samym przebiegiem postępowania, charakterem dochodzonego roszczenia, jak również dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku, powinien być przy tym oceniony z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 listopada 2015 r., III AUa 212/15, LEX nr 1968159; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2011 r., IV CZ 111/11, LEX nr 1119554).

Za rozstrzygnięciem w przedmiocie kosztów niniejszego procesu w oparciu o normę z art. 102 k.p.c. przemawiają okoliczności dwojakiego rodzaju – charakter dochodzonych roszczeń i przebieg postępowania, a mianowicie strona powodowa była przekonana, iż oparła je na ustawowych podstawach, zaś samo rozstrzygnięcie wskazuje na brak spełnienia formalnych przesłanek umożliwiających wniesienie pozwu w postępowaniu grupowym.