Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z powództwa M. K. przeciwko M. R. o ustalenie istnienia stosunku pracy, wynagrodzenie za pracę i za godziny nadliczbowe oraz nocne, ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, oddalił wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego tegoż Sądu z dnia 10 lutego 2015 roku (pkt 1), odrzucił sprzeciw pozwanej od wyroku zaocznego z dnia 10 lutego 2015 roku (pkt 2) oraz oddalił wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności (pkt 3).

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, iż w dniu 20 lipca 2015 r. do Sądu wpłynął sprzeciw pozwanej od wydanego w sprawie wyroku zaocznego. Pozwana wnosiła w nim o uchylenie wyroku zaocznego w całości i oddalenie powództwa, podnosząc nieskuteczność doręczeń Sądu na adres wskazany powyżej, pod którym nie przebywała i nie była zameldowana, a także o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego temu wyrokowi. W dniu 27 lipca 2015 r. do Sądu wpłynął dodatkowo wniosek o przywrócenie terminu na złożenie w/w sprzeciwu, w którym pozwana podała, że wyrok zaoczny nie dotarł do niej, bowiem wysłano go na wadliwy adres, pod którym nie odbierała korespondencji. Doręczeń Sąd winien dokonywać na adres w Ł., ul. (...) będący jej adresem zamieszkania i zameldowania. Jednocześnie wskazała, że o wyroku dowiedziała się w dniu 13 lipca 2015 r., gdy jej pełnomocnik przeglądał akta sprawy. W uzupełnieniu do złożonych sprzeciwu i w/w wniosku strona podniosła, że dla osoby fizycznej przedsiębiorcy Sąd winien dokonywać doręczeń na adres zamieszkania, a nie wynikający z (...) czy podany wadliwie przez pozwaną.

Sąd Rejonowy podniósł, iż jako adres pozwanej powódka wskazała ul. (...), Ł. i taki adres widniał i widnieje nadal także w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w dniu 08 lipca 2014 r. jak i w dniu 12 sierpnia 2015 r. Natomiast adres w Ł., ul. (...) nie był wskazany przez pozwaną w (...) poprzednio, ani obecnie, nie widniał na dokumentach wydawanych powódce, ani nie był Sądowi znany. Wyrok przesłano zatem na jedyny znany Sądowi adres pozwanej, na który kierowano dotychczasową korespondencję. Wyrok uznano za doręczony z dniem 3 marca 2015 r., a uprawomocnił się w dniu 19 marca 2015 r.

Powołując się na art. 168 § 1 k.p.c. Sąd podniósł, że jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Przy czym o braku winy strony można mówić tylko wtedy, gdy istniała jakaś niezależna przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi. Przyczyna taka zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności w ogóle (w sensie obiektywnym) było wykluczone, jak również w takich przypadkach, w których w danych okolicznościach nie można było oczekiwać od strony, by zachowała dany termin procesowy. Dlatego w każdym przypadku przy ocenie braku winy jako przesłanki przywrócenia terminu uchybionego przez stronę należy uwzględniać wymaganie dołożenia należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swoje własne życiowo ważne sprawy.

W ocenie Sądu w przypadku pozwanej nie zaszły przesłanki usprawiedliwiające przekroczenie terminu w złożeniu sprzeciwu. Sąd przyjął, iż pozwana świadomie utrzymywała i utrzymuje w Ewidencji wpis o miejscu działalności i adresie korespondencyjnym w Ł., przy ul. (...)., zaś adres podany w sprzeciwie i pierwotnie we wniosku o przywrócenie terminu w Ł., przy ul. (...) mimo twierdzeń pozwanej, okazał się nie być jej adresem zameldowania. W zaświadczeniu złożonym przez stronę pozwaną adres zameldowania to ul. (...). Żaden z ww. adresów podawanych przez pozwaną nie znalazł się w (...), ani w dokumentach wydawanych powódce. Nie był też Sądowi znany. Zdaniem Sądu w ten sposób pozwana wprowadza w błąd uczestników obrotu gospodarczego, narusza pewność prawa, a gdy może to okazać się dla niej korzystne podnosi istnienie innego, nawet dowolnego adresu korespondencyjnego.

Sąd podkreślił, iż zgodnie z art. 136 § 1 i 2 k.p.c. strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie swego zamieszkania. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. O powyższym obowiązku i skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu.

Sąd zważył, iż doręczając pozew na jedyny znany adres pozwanej doręczono także wskazane pouczenie, co decydowało o skuteczności dalszych doręczeń. Sąd był więc uprawniony do dokonywania doręczeń na adres przy ul. (...).

Reasumując, Sąd uznał, iż prawidłowo dokonywał skutecznych doręczeń na adres ul. (...), a sprzeciw od wyroku został złożony długo po terminie, który upływał w dniu 18 marca 2015 r. Zdaniem Sądu, pozwana nie wykazała zaś niezawinionych, niezależnych od niej okoliczności uzasadniających znaczne opóźnienie w złożeniu sprzeciwu. Uzasadniało to odrzucenie sprzeciwu od wyroku zaocznego (art. 344 par. 1 i 3 k.p.c.) wobec braku podstaw do przywrócenia terminu na złożenie sprzeciwu.

Wobec powyższych ustaleń Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do stosowania art. 346 § 1 k.p.c. i oddalił także wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego wyrokowi zaocznemu.

Powołane orzeczenie w zakresie pkt 2 i 3 zaskarżył pełnomocnik strony pozwanej. Natomiast odnośnie pkt 1 tj. w zakresie w jakim Sąd oddalił wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego, pełnomocnik wniósł o skontrolowanie rozstrzygniecia na podstawie art. 397 § 2 w zw. z art. 380 k.p.c.

Z. roztrzygnieciu zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego mające wpływ na wynik sprawy tj.:

- art. 139 § 3 k.p.c. polegające na pozostawieniu pisma dla pozwanej w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, a w konsekwencji oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia przeciwu od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 lutego 2015 r. o sygn. akt XI P 472/14 wskutek przyjęcia, że doszło do sytuacji niemożności doręczenia korespondencji pozwanej w sposób przewidziany w art. 133 - 138 k.p.c. podczas, gdy nie dokonano doręczenia w sposób prawidłowy na podstawie art. 133 § 1 k.p.c.

- art. 133 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i niedoręczenie pozwanej korespondencji w sposób przewidziany dla osoby fizycznej

- art. 168 § 1 k.p.c. poprzez odrzucenie przez Sąd Rejonowy złożonego w sprawie sprzeciwu, pomimo złożenia przez pozwaną zasadnego wniosku o przywrócenie terminu do jego złożenia i w konsekwencji oddalenie przez Sąd wniosku pozwanego złożonego w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia sprzeciwu;

- oddaleniu wniosku o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego w/w wyrokowi zaocznemu również będące skutkiem naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 168 § 1 k.p.c. i w konsekwencji oddalenia przez w/w Sąd wniosku pozwanego złożonego w przedmiocie przywrócenia terminu do złożenia sprzeciwu;

Mając powyższe na uwadze skarżacy wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w zakresie pkt 1 i przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego,w zakresie pkt 2 wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia, natomiast w zakresie pkt 3 wniósł o zmianę postanowienia i uwzględnienie wniosku o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanej wyrokowi zaocznemu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 344 k.p.c. pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku. W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie. Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie zaś z art. 168 § 1 k.p.c. jeżeli strona, nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 169 § 1 kpc). W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (art. 169 § 2 kpc).

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż w rozpoznawanym przypadku nie zostały spełnione warunki pozwalające na przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego z dnia 10 lutego 2015 r.

Konieczną i podstawową, przesłanką przywrócenia terminu jest bowiem brak winy w uchybieniu po stronie osoby dokonującej (zamierzającej dokonać) określonej czynności procesowej oraz terminowe złożenie wniosku w tym przedmiocie, w którym nadto uprawdopodobniono by wskazane okoliczności. Te natomiast przesłanki w niniejszej sprawie nie zostały spełnione.

Na gruncie rozpoznawanego przypadku przyczyną uchybienia terminowi do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego, w ocenie skarżącego, był rzekomo niezawiniony brak wiedzy pozwanej o wskazanym orzeczeniu, z uwagi na brak jego prawidłowego doręczenia. Z twierdzeniem tym nie można się zgodzić.

Zgodnie z art. 138 k.p.c. jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było - administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma. Dla adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism.

W myśl zaś art. 139 § 1 k.p.c. w razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób - w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć.

Nieuprawnionym jest twierdzenie skarżącego, iż pisma procesowe w niniejszej sprawy oraz wyrok zaoczny nie mogły zostać skutecznie doręczone w trybie art. 139 k.p.c., gdyż wskazana procedura jest dopuszczalna dopiero w razie niemożności doręczenia pisma zgodnie z art. 133-138 k.p.c. Pozwana jest natomiast osobą fizyczną zatem w sprawie winno znaleźć zastosowanie doręczenie w sposób przewidziany art. 133 § 1 k.p.c. tj. doręczenie osobiście do jej rąk, na adres zamieszkania pozwanej. Podkreślić w tym miejscu należy, iż pojęcia „adres zamieszania” nie należy rozumieć w sposób dosłowny, w szczególności jako adres zameldowania. Adresem zamieszkania jest bowiem każde miejsce, pod którym strony przebywają i mogą odbierać korespondencję w sposób niezakłócony. Może to być zatem adres zamieszkania, miejsce pracy ale także prowadzonej działalności, czy w końcu miejce faktycznego pobytu.

Biorąc powyższe pod uwagę nie sposób przyznać racji skarżącej. W tym znaczeniu adres prowadzonej działalności jest adres zamiszkania w rozumieniu cytowanych przepisów, a zatem w zakresie doręczeń pism procesowych pozwanej będącej osobą fizyczną zastosowanie znajdował przepis art. 133 § 1 k.p.c.

Zaznaczyć zatem należy, iż doręczenia pism procesowych dokonywano na adres w Ł. przy ul. (...), który został wskazany przez powódkę, a także ujawniony w dokumentach tj. wyciągu z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W związku z powyższym, brak było podstaw do kwestionowania prawidłowości doręczeń w toku postępowania.

Natomiast, nawet gdyby przyjąć, iż Sąd kierował korespondencję na niewłaściwy adres, obowiązek zgłoszenia zmiany adresu bezsprzecznie ciążył na stronie pozwanej. Otrzymując bowiem odpis pozwu doręczony na adres ul. (...), którego odbiór pozwana osobiście pokwitowała w dniu 17 lipca 2014 (k. 46), została pouczona o obowiązku zgłoszenia ewentualnej zmiany adresu i skutkach prawnych nie dochowania tego obowiązku. Tymczasem skarżąca, w żaden sposób nie odniosła się do powyższego. Nie zakwestionowała również autentyczności podpisu na zwrotnym potwierdzeniu odbioru przesyłki z dnia 17 lipca 2014 r., a zatem nie można dać wiary twierdzeniom strony pozwanej, iż Sąd błędnie kierował korespondencję na adres ujawniony w (...), zamiast na adres zamieszkania pozwanej, a w konsekwencji pozwana pierwszą informację o toczącym się postępowaniu otrzymała dopiero na wskutek zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Słusznie zatem doręczenia kolejnych przesyłek zawierających wezwania na rozprawy i wyrok zaoczny dokonywano na ten sam adres, zaś z uwagi na fakt, iż pozwana ich nie odbierała, wskazaną korespondencję uznano za doręczoną i pozostawiono w aktach ze skutkiem doręczenia.

Nie ulega wątpliwości, iż w interesie stron postępowania jest powiadomienie sądu o każdorazowej zmianie swego miejsca zamieszkania, czyli adresu, pod którym przebywają i mogą odbierać korespondencję w sposób niezakłócony. Jednoczenie naznaczyć należy, iż nie jest to zawsze tożsame z miejscem zamieszkania w rozumieniu art. 25 k.c. Dla zachowania obowiązku przewidzianego przez art. 136 § 1 k.p.c. nie ma podstawowego znaczenia, gdzie dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu, ani jej zameldowanie i jego rodzaj, tylko gdzie w trakcie trwającego postępowania sądowego ma adres korespondencyjny (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r. II CZ 116/10, LEX nr 1102859). Tymczasem pomimo stosownego pouczenia, pozwana nie powiadomiła Sądu, iż właściwym adresem do korespondencji jest jej inny adres zamieszkania. Również w Ewidencji utrzymywała wpis o miejscu działalności odpowiadający adresowi podanemu przez powódkę, na który Sąd kierował korespondencję. Zatem Sąd I instancji zasadnie kierował korespondencję do pozwanej na adres podany w (...), jako jedyny znany Sądowi adres strony. Brak więc było podstaw do uznania, iż adresat nie zapoznał się z treścią przesyłek bez swej winy, a złożenie sprzeciwu po terminie nie było efektem jego procesowych zaniedbań.

Mając powyższe na uwadze podkreślić należy, iż przepis art. 168 § 1 k.p.c. nie może być interpretowany w sposób rozszerzający, gdyż jest zasadą, że czynności procesowe powinny być dokonywane w terminie. O braku winy strony można zatem mówić tylko wtedy, gdy istniała jakaś przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi. Przyczyna taka zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności w ogóle (w sensie obiektywnym) było wykluczone, jak również w takich przypadkach, w których w danych okolicznościach nie można było oczekiwać od strony, by zachowała dany termin procesowy. Dlatego w każdym przypadku przy ocenie braku winy, jako przesłanki przywrócenia terminu uchybionego przez stronę należy uwzględniać wymaganie dołożenia należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swe własne życiowo ważne sprawy. ( postanow. SN 14-04-2010 III SZ 1/10 LEX nr 602071).

Zdaniem Sądu II instancji, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż pozwana takiej staranności nie dołożyła. W szczególności nie zadbała o to by korespondencja związana z prowadzonym postępowaniem sądowym była doręczana na adres, pod którym jej odbiór faktycznie będzie możliwy. Pozwana nie sprawdzając czy korespondencja, pod adresem firmy może być bez przeszkód odbierana, dopuściła się niedbalstwa, które nie może być usprawiedliwione.

W świetle wyżej wskazanych okoliczności nie sposób uznać, iż niestawiennictwo pozwanej na rozprawie w dniu 10 lutego 2015 r. było niezawinione, a do wydania wyroku zaocznego doszło z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo zatem oddalił wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego, a wskazany sprzeciw jako złożony z naruszeniem art. 344 § 3 k.p.c. odrzucił. W konsekwencji na podstawie art. 346 § 1 k.p.c. prawidłowo nie uwzględnił też wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie skarżącej jako bezzasadne.

Przewodnicząca: Sędziowie:

ZARZĄDZENIE

Odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.

27 X 2015 roku.