Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 stycznia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z powództwa M. S. przeciwko B. Ś. o wynagrodzenie za pracę, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, oddalił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym w dniu 27 maja 2015 roku oraz odrzucił wskazany sprzeciw.

Powołując się na art. 168 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy wskazał, że przesłanką przywrócenia terminów procesowych jest brak winy strony w uchybieniu terminu. O braku winy można mówić jedynie w sytuacji, gdy istniała przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi. Przyczyna taka zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności było obiektywnie w ogóle niemożliwe jak również w przypadkach, w których w danych okolicznościach nie można było oczekiwać od strony, by zachowała dany termin procesowy. Jednocześnie Sąd podniósł, iż oceniając brak winy strony w niedochowaniu terminu procesowego, jako przesłanki przywrócenia terminu uchybionego, w każdym przypadku należy uwzględniać wymaganie dołożenia należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swe własne życiowo ważne interesy. Okolicznością wykluczającą możliwość uznania, że uchybienie nastąpiło bez winy, jest bowiem nawet lekkie niedbalstwo.

W ocenie Sądu okoliczności wskazane przez pozwanego we wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu nie usprawiedliwiają spóźnienia w dokonaniu tej czynności. W szczególności nie można mówić o braku winy w uchybieniu terminowi, gdy strona nie odbiera korespondencji, nawet w powodu wyjazdu (za wyjątkiem jakichś nagłych, nieprzewidywanych sytuacji). Strona bowiem przewidując urlop winna tak zorganizować kwestie odbioru korespondencji by móc zapoznać się z jej treścią np. upoważniając określoną osobę do odbioru korespondencji. Podstawową w ocenie Sądu okolicznością jest fakt, iż pozwany przebywał z rodziną na urlopie w K. (czego Sąd nie kwestionuje) w okresie od 8 do 19 czerwca 2015 roku. Tymczasem z adnotacji doręczyciela wynika, że pierwsze awizo zostało pozostawione w dniu 1 czerwca 2015 roku, a zatem przez siedem kolejnych dni pozwany miał możliwość sprawdzić, jakiego rodzaju korespondencja była mu doręczana. Tym bardziej, że pozwany nie podnosi nieprawidłowości w doręczeniu korespondencji związanej np. z brakiem informacji o awizacji, czy jej zaginięciem. W ocenie Sądu także po powrocie z urlopu pozwany miał możliwość zapoznać się z dwukrotnym zawiadomieniem pozostawionym w oddawczej skrzynce pocztowej (jak wynika z treści adnotacji doręczyciela) i podjąć stosowne działania, jako osoba dbająca należycie o swoje interesy.

Kierując się powyższym Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do przywrócenia pozwanemu terminu do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Konsekwencją zaś oddalenia wniosku o przywrócenie terminu, było odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty, jako czynności procesowej dokonanej z uchybieniem ustawowego terminu (art. 504 § 1 k.p.c. w zw. z art. 502 § 1 k.p.c. i art. 503 § 1 k.p.c.).

Zażalenie od powyższego orzeczenia wniósł pozwany, zaskarżając je w całości.

W uzasadnieniu swego stanowiska skarżący podniósł, że nie ponosi winy w uchybieniu terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Zdaniem pozwanego, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy nie kwestionował faktu, że dopiero w grudniu 2015 r. B. Ś. dowiedział się o nakazie zapłaty i jego treści, gdyż w dacie awizowania nakazu zapłaty tj. od 8 czerwca do dnia 19 czerwca 2015 r. przebywał wraz z rodziną na wypoczynku w K.. Tym samym w ocenie skarżącego, skoro w dacie wyjazdu ani o wydanym nakazie ani o awizowanej korespondencji nie wiedział, to nie można przypisać mu winy w złożeniu sprzeciwu od nakazu zapłaty po terminie. Skarżący podkreślił, iż nie ma żadnego prawnego nakazu wydania przez stronę przebywającą na urlopie udzielenia upoważnienia innym osobom do odbioru korespondencji. Nadto strona winna zapoznać się z korespondencją przesyłaną z Sądu w sposób kwalifikowany, a zatem nie ma żadnych powodów do upoważnienia innych osób do jej czytania. Ponadto strona pozwana nie zatrudnia pracowników biurowych, którzy mogliby wskazane czynności wykonywać.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

Zażalenie nie może przynieść spodziewanych przez stronę pozwaną skutków instancyjnych.

Przede wszystkim należy wskazać, że zażalenie skierowane do rozstrzygnięcia w przedmiocie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu, jako niedopuszczalne podlega odrzuceniu.

Przepis art. 370 k.p.c. nakazuje odrzucić apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. W myśl art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu apelacyjnym.

Z kolei z przepisu art. 394 k.p.c. wynika, że zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, enumeratywnie wymienione w tym przepisie.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana złożyła zażalenie również na zawarte w punkcie pierwszym postanowienia rozstrzygnięcie polegające na oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Wskazane postanowienie nie zostało wymienione pośród kategorii postanowień, na które na podstawie art. 394 k.p.c. przysługuje zażalenie. Postanowienie to nie jest również postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Kończy ono wyłącznie postępowanie dotyczące kwestii ubocznej, ponieważ jego celem jest jedynie ocena zasadności wniosku o przywrócenie terminu. Takie stanowisko zajął również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 27 lutego 2012 r. (III APz 7/12; LEX nr 1129368) wskazując, że zażalenie na postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu jest niedopuszczalne i w związku powyższym podlega odrzuceniu z mocy art. 370 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. Także w postanowieniu z dnia 30 maja 2014 roku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie (II AUz 65/14, LEX nr 1469404) wskazano, że zgodnie z art. 394 k.p.c. zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, enumeratywnie wymienione w tym przepisie. Postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu nie zostało wymienione pośród kategorii postanowień, na które na podstawie art. 394 k.p.c. przysługuje zażalenie. Postanowienie to nie jest również postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Kończy ono wyłącznie postępowanie dotyczące kwestii ubocznej, ponieważ jego celem jest jedynie ocena zasadności wniosku o przywrócenie terminu, w tym zbadanie, czy zaniechanie dokonania czynności procesowej w przepisanym terminie było spowodowane okolicznościami niezawinionymi przez stronę. Zażalenie na postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu jest zatem niedopuszczalne i w związku powyższym podlega odrzuceniu z mocy art. 370 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.

Tym samym zażalenie pozwanego w zakresie rozstrzygnięcia o oddaleniu jego wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym w dniu 27 maja 2015 r. - jako niedopuszczalne - podlegało odrzuceniu.

Podkreślenia jednak wymaga, że chociaż wymienione postanowienie nie podlega zaskarżeniu, to przyczyny, które przyjęte zostały za podstawę jego podjęcia mogą być przedmiotem kontroli instancyjnej - w razie złożenia w zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu środka odwoławczego, wniosku o rozpoznanie, na podstawie art. 380 w związku z art. 391 § 1 k.p.c., również i tego postanowienia.

Z tych względów Sąd Okręgowy, rozpoznając zażalenie strony pozwanej na odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty, poddał też kontroli instancyjnej okoliczności stanowiące podstawę postanowienia Sądu pierwszej instancji oddalającego wniosek o przywrócenie terminu do złożenia w/w sprzeciwu, wywodząc z treści zażalenia wniosek skarżącego o rozpoznanie także tego postanowienia.

Zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c. jeżeli strona, nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 169 § 1 k.p.c.). W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (art. 169 § 2 k.p.c.).

Podkreślić należy, iż przepis art. 168 § 1 k.p.c. nie może być interpretowany w sposób rozszerzający, gdyż jest zasadą, że czynności procesowe powinny być dokonywane w terminie. O braku winy strony można zatem mówić tylko wtedy, gdy istniała jakaś przyczyna niezależna od strony, która spowodowała uchybienie terminowi. Przyczyna taka zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności w ogóle (w sensie obiektywnym) było wykluczone, jak również w takich przypadkach, w których w danych okolicznościach nie można było oczekiwać od strony, by zachowała dany termin procesowy. Dlatego w każdym przypadku przy ocenie braku winy, jako przesłanki przywrócenia terminu uchybionego przez stronę, należy uwzględniać wymaganie dołożenia należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swe własne życiowo ważne sprawy (postanowienie SN 14-04-2010 III SZ 1/10 LEX nr 602071).

W ocenie Sądu Okręgowego z ustaleń poczynionych przez Sąd pierwszej instancji wynika, że w rozpoznawanym przypadku nie zostały spełnione warunki pozwalające na przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu. Konieczną i podstawową przesłanką przywrócenia terminu jest bowiem brak winy w jego uchybieniu po stronie osoby dokonującej (zamierzającej dokonać) określonej czynności procesowej oraz terminowe złożenie w tym przedmiocie wniosku, w którym nadto uprawdopodobniono wskazane okoliczności. Okoliczności takie w niniejszej sprawie nie wystąpiły.

Przyczyną uchybienia terminu do złożenia sprzeciwu, w ocenie skarżącego, był brak wiedzy o nakazie zapłaty i kierowanej do niego korespondencji sądowej spowodowany urlopem wypoczynkowym w okresie od 8 czerwca do dnia 19 czerwca 2015 r. Skarżący podniósł, iż do chwili rozpoczęcia postępowania egzekucyjnego nic nie wiedział o nakazie. Od momentu zaś, w którym powziął o nim wiadomość działał bezzwłocznie składając sprzeciw wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności.

W ocenie Sądu Okręgowego skarżący żadną miarą nie może tłumaczyć się brakiem wiedzy w tym przedmiocie i prawem do spędzenia urlopu bez konieczności ustanowienia osoby upoważnionej do odbioru korespondencji. Zaznaczyć należy, iż pozwany jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, tj podmiot profesjonalny w obrocie gospodarczym, winien dołożyć należytej staranności, by jego ważkie interesy nie ucierpiały wskutek wykorzystywania przezeń urlopu wypoczynkowego. Zdaniem Sądu II instancji Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż pozwany takiej staranności nie dołożył. W szczególności nie zadbał o to, by korespondencja związana z prowadzoną przez niego działalnością była doręczana na adres, pod który jej odbiór będzie możliwy. Pozwanego nie tłumaczy fakt przebywania na urlopie. Okoliczność pozostawania na urlopie nie zwalnia z obowiązku dbania o własne sprawy. Pozwany dopuszczając zaś do sytuacji, w której kierowana do niego w związku z prowadzeniem działalności korespondencja nie mogła być przez nikogo odebrana ewidentnie naruszył zasadę dbałości wymaganej przy prowadzeniu własnych spraw. To zaś - w przypadku rozważania przesłanek decydujących o przywróceniu terminu do dokonania konkretnej czynności procesowej - nie usprawiedliwia uchybienia terminu.

Znamiennym jest także, co słusznie podkreślił Sąd Rejonowy, iż z adnotacji doręczyciela wynika, że pierwsze awizo zostało pozostawione w dniu 1 czerwca 2015 roku. Tym samym przez siedem kolejnych, tj. aż do dnia wyjazdu pozwany miał możliwość sprawdzenia, jakiego rodzaju korespondencja była mu doręczana. Pozwany w żaden sposób braku dokonania czynności w tym okresie nie tłumaczy. Argument, iż nie wiedział o korespondencji nie jest natomiast przekonujący, skoro informację o przesyłce pozostawiono pod adresem przez niego wskazanym jako adres wykonywania działalności, a tej okoliczności pozwany w ogóle nie kwestionuje. W szczególności pozwany nie uprawdopodobnił, iż dwukrotne powiadomienie o przesyłce nie znalazło się we wskazanej przez niego skrzynce oddawczej. Tym samym twierdzenie żalącego, iż nie wiedział o nakazie zapłaty w żaden sposób nie może usprawiedliwiać wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu. Niewątpliwie bowiem, gdyby pozwany odpowiednio dbał o swoje sprawy, sprawdzał kierowaną do niego korespondencję, a na czas swej nieobecności zabezpieczył warunki jej odbioru z łatwością o nakazie mógłby się dowiedzieć. Brak więc podstaw do uznania, iż adresat nie zapoznał się z treścią przesyłek bez swej winy, a złożenie sprzeciwu po terminie nie było efektem jego zaniedbań.

W ocenie Sądu Okręgowego, w ujawnionych okolicznościach sprawy, Sąd Rejonowy słusznie zatem oddalił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu, zaś sam sprzeciw - jako złożony z naruszeniem art. 504 § 1 k.p.c., w zw. z art. 502 § 1 k.p.c. i art. 503 § 1 k.p.c. - odrzucił.

Biorąc powyższe pod uwagę i na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie pozwanego w zakresie oddalenia jego wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty, jako niedopuszczalne. Na mocy zaś art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie w pozostałej części z uwagi na jego bezzasadność.

Przewodniczący

Z. Odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.