Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 października 2021 r. Sąd Rejonowy w Kutnie, w sprawie z powództwa H. T. i G. M. przeciwko S. W. i R. W. o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną:

1.  oddalił powództwo,

2.  zasądził solidarnie od H. T. i G. M. na rzecz solidarnie S. W. i R. W. kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od tego rozstrzygnięcia wniosły powódki zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc poprzez nierozważenie w sposób wszechstronny zebranego w sprawie materiału dowodowego z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w sprawie, bez wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny bądź też jego zdyskwalifikowania w zakresie ustalenia w oparciu o zeznania pozwanych , że nie wiedzieli oni o tym, że czynność zbycia nieruchomości doprowadzi do pokrzywdzenia wierzycieli oraz że nie doszło do niewypłacalności dłużnika rozumianej jako niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzycieli w sytuacji, gdy Sąd Ustalił, że pozwani są sąsiadami M. S., którzy dzierżawili od niego przedmiotową nieruchomość, powódki chciały sprzedać nieruchomość zarządzając nią w imieniu brata jednak do sprzedaży doszło pod ich nieobecność, przy czym pozwanym została przekazana informacja, że M. S. posiada zadłużenie względem powódek i uzyskali zapewnienie, że ich dłużnik dokona spłaty swojej wierzytelności, a samo zbycie spowodowało pokrzywdzenie powódek,

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 527 § 3 i 4 kc poprzez ich niezastosowanie w sytuacji gdy pozwani byli z M. S. w bliskich stosunkach i stałych stosunkach gospodarczych jako sąsiedzi i osoby korzystające z przedmiotowej nieruchomości z tytułu umowy dzierżawy, zatem istniało domniemanie, że pozwani mieli świadomość, że działał on ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,

3.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 98 § 1 kpc poprzez jego zastosowanie i art. 102 kpc poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy zachodził przypadek szczególnie uzasadniony, dający podstawę do nieobciążania powódek kosztami bowiem zasądzenie kosztów na rzecz pozwanych było sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego, powódki zgłosiły roszczenie będąc przekonane o zasadności roszczenia, będą w trudnej sytuacji majątkowej i życiowej, nie mając możliwości zaspokojenia swoich roszczeń od wielu lat, zostając oszukanymi przez swojego brata.

W związku z tym skarżące wniosły o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem powódek oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódek kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacja jest niezasadna i jako taka nie podlega uwzględnieniu.

Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne, czyniąc integralną częścią poniższych rozważań. Wobec powyższego nie widzi konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania. (por. wyrok SN z dnia 22 sierpnia 2002 roku, V CKN 348/00, Lex nr 52761, Prok. i Pr. 2002/6/40) Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na konstatację, że dokonane przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie, oparte na wnioskach wywiedzionych z przeprowadzonego dotychczas postępowania było prawidłowe.

Pełnomocnik powódek sformułował w apelacji zarzuty dotyczące naruszenia zarówno norm prawa materialnego, jak i norm prawa procesowego. W pierwszej kolejności należy odnieść się do przypisywanych Sądowi I instancji uchybień procesowych, gdyż z istoty rzeczy wnioski w tym zakresie determinują kierunek dalszych rozważań.

Oceniając zarzuty naruszenia przepisów art. 233 § 1 k.p.c. należy wskazać, iż podniesione zostały one jedynie w związku z zarzutem naruszenia przepisu art. 527 § 3 i 4 k.c. i tylko w kontekście ustalenia przez Sąd meritii, iż pozwani dokonując zakupu nieruchomości od brata powódek wiedzieli lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć o tym, że dłużnik posiada zadłużenie wobec powódek oraz że niewypłacalność dłużnika powstała na skutek dokonania przez niego tej właśnie czynności prawnej.

Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie jest trafny. Zgodnie treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a ponadto powinna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i – ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Zarówno w literaturze jak i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że ocena powyższa oparta nadto być musi na wszechstronnym rozważeniu zgromadzonego materiału dowodowego, przez co należy rozumieć uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Wielokrotnie w orzecznictwie sądów odwoławczych oraz Sądu Najwyższego podnoszono, iż zgłoszony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 może zostać uwzględniony jedynie w przypadku wykazania jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, a także w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 r. I ACa 180/08, OSA 2009/6/55, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. II CKN 817/00, nie publik., LEX 56906). Natomiast nie czyni zarzutu tego skutecznym przedstawianie przez skarżącego własnej wizji stanu faktycznego w sprawie, opartej na dokonanej przez siebie odmiennej ocenie dowodów, a nawet możliwość w równym stopniu wyciągnięcia na podstawie tego samego materiału dowodowego odmiennych wniosków (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 r. VI ACa 306/08; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r. I ACa 180/08, OSA 2009/6/55, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. II CKN 817/00, LEX 56906; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00, nie publik., LEX 52753; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r. II CKN 572/99, nie publik., LEX 53136).

Sąd Rejonowy przeprowadził w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe o właściwym kierunku i zakresie, zebrane w jego wyniku dowody poddał prawidłowej ocenie i poczynił na ich podstawie poprawne ustalenia faktyczne. Zgodnie z przepisem art. 527 § 1 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Słusznie uznał Sąd Rejonowy, że w niniejszej sprawie do takiego pokrzywdzenia nie doszło. Bezsporny jest fakt, że pozwani wiedzieli o zobowiązaniu dłużnika wobec powódek, bowiem przy wcześniejszych negocjacjach prowadzonych przez powódki pozwani byli informowani, że suma uzyskana ze sprzedaży miała zostać przeznaczona na spłatę wierzycieli, w tym powódek. Należy podkreślić, że wierzytelności obu powódek z tytułu zachowku, były już stwierdzone prawomocnymi wyrokami zaocznymi wydanymi w dniu 14 kwietnia 2014 r. , a do zaskarżonej czynności doszło w dniu 5 września 2019 r. W tym czasie powódki dysponowały pełnomocnictwem dłużnika do zarządzania nieruchomością , łącznie z jej sprzedażą, ale czynności tej nie dokonały i nie zaspokoiły się z uzyskanej kwoty.

Rację ma również Sąd Rejonowy wskazując, że w sprawie trudno mówić o zaistnieniu niewypłacalności dłużnika, rozumianej jako niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela, bowiem ze sprzedaży nieruchomości otrzymał kwotę 75.000 złotych , która wystarczyłaby na zaspokojenie długu względem powódek, przynajmniej w zakresie należności głównych, jednakże dłużnik rozdysponował uzyskana kwotą w inny sposób, ale na to pozwani nie mieli żadnego wpływu. Nadto M. S. nie wyzbył się całego swego majątku. Zarówno w dacie zawarcia w/w umowy sprzedaży z dnia 5 września 2019 r., w dacie wyrokowania, jak i obecnie M. S. pozostaje właścicielem zabudowanej nieruchomości, stanowiącej działkę nr (...), położonej w miejscowości K., gmina O., powiat (...), o powierzchni 0,3804 ha. W sprawie egzekucyjnej Km 438/19 w dniu 26 marca 2020 r. został sporządzony operat szacunkowy, w którym określono wartość rynkową powyższej nieruchomości na kwotę 82.700 zł, ale powódki nie były zainteresowane przejęciem nieruchomości.

W świetle powyższych rozważań zarzuty skarżących, że czynność z dnia 5 września 2019 r. sprzedaży nieruchomości stanowiącej własność dłużnika została dokonana z pokrzywdzeniem powódek są całkowicie chybione.

Niezasadny jest zarzut naruszenia przepisów procedury w zakresie kosztów postępowania tj. art. 98 § 1 kpc i 102 kpc, bowiem powódki były od początku reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika, którego rola było przedstawienie powódkom stanu prawnego w zakresie dochodzonego przez nich roszczenia, a zatem nie można zasadnie twierdzić, że powództwo zostało oparte wyłącznie na przeświadczeniu powódek o jego zasadności. Na skutek wytoczonego powództwa pozwani byli zmuszeni po podjęcia obrony, zatrudnienia profesjonalnego pełnomocnika, a zatem nie ma powodu, aby na nich przerzucić ciężar finansowy sprawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelacje i orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.