Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Stosownie do treści art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., uzasadnienie Sądu drugiej instancji w postępowaniu uproszczonym powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, jeżeli nie przeprowadzano postępowania dowodowego. Sytuacja opisana w cytowanym przepisie miała miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, jak również w następstwie bezbłędnie zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Na wstępie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanego przez skarżącego zarzutu naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

W pierwszej kolejności za całkowicie chybiony należało uznać podniesiony przez pozwanego zarzut błędnego ustalenia przez Sąd pierwszej instancji stanu faktycznego, czyli naruszenia dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. W myśl powołanego przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującego w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W szczególności Sąd ten w sposób w pełni prawidłowy ustalił, że par. 5 umowy kształtuje w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami interes pozwanego co musi skutkować uznaniem go za nieobowiązujący. Do uznania badanego postanowienia umownego za niedozwolone i wyeliminowania go z praktyki stosowania konieczne było łączne stwierdzenie występowania czterech przesłanek. Umowa musiała zostać zawarta z konsumentem (co w niniejszej sprawie pozostawało bezsporne), a nadto kwestionowane postanowienie nie mogło zostać uzgodnione indywidualnie, postanowienie to musiało kształtować prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy oraz nie dotyczyć sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron. W tym miejscu przypomnienia wymaga, iż Sąd dokonując kontroli postanowień wzorca umowy w indywidualnej sprawie powinien kierować się całokształtem zawartej umowy, jej warunków i skutków. Powinien wziąć pod uwagę postanowienia całej umowy, rozkład praw i obowiązków stron i ryzyka jakie ponoszą (tak SN w wyroku z dnia 11 października 2007 r., III SK 19/07, opubl. baza prawna LEX Nr 496411). Rolą Sądu jest rozstrzygnięcie konkretnej sprawy, mającej za źródło określony stosunek prawny, przy jednoczesnym rozważeniu wszelkich skutków wynikających z wydanego orzeczenia, które do co zasady wiąże tylko strony danego postępowania. Dokładnie w tych właśnie granicach poruszał się Sąd Rejonowy, skrupulatnie analizując klauzule zamieszczone w przedmiotowej umowie dotyczącej ewentualnego uprawnienia powoda – pośrednika do żądania wynagrodzenia przy zawarciu przez powoda umowy sprzedaży nieruchomości z osobą nie wskazaną przez tegoż pośrednika. Sąd Rejonowy zatem w sposób uprawniony w oparciu o ustalony stan faktyczny dokonał indywidualnej kontroli kwestionowanego postanowienia pod kątem tego, czy był on wystarczająco jasny dla pozwanego oraz czy nie naruszył w sposób rażący jego interesów oraz czy nie był sprzeczny z dobrymi obyczajami. Tym samym nie sposób twierdzić, że Sąd Rejonowy nie dokonał indywidualnej kontroli spornego postanowienia na gruncie art. 385 ¹ k.c. i art. 385 ² k.c., oceniając je nie tylko w oparciu o jego treść ale także w oparciu o poczynione ustalenia faktyczne dotyczące zawarcia umowy pośrednictwa , podczas gdy strona pozwana nie zaoferowała dowodów przeciwnych.

Uwzględniając powyższe należało stwierdzić, iż wbrew stanowisku apelującego Sąd Rejonowy dokonał w niniejszej sprawie prawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności w sposób w pełni zasady uznał, że postanowienia umowy o pośrednictwo nie zostały z pozwanym indywidualnie uzgodnione.

Ostatecznie wbrew argumentacji apelującego Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął, że zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, a także poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne w ogóle nie dały podstaw do stwierdzenia, że zostały spełnione podstawy do domagania się przez stronę powodową zapłaty dochodzonej pozwem kwoty. Na koniec należy podnieść okoliczność, że swoje stanowisko Sąd Rejonowy przekonująco i wyczerpująco uzasadnił a argumentację tę Sąd Okręgowy całkowicie podziela co powoduje, że ponowne i szczegółowe jej przytaczanie jest zupełnie zbędne. Zwłaszcza, że w apelacji pozwany ograniczył się w znacznej mierze do powielenia argumentacji przedstawionej już przed Sądem I Instancji i szczegółowo przez Sąd meriti rozważonej.

Na marginesie jedynie wypada zauważyć, iż sytuacja, w której pośrednik, poprzez zawarcie w umowie o pośrednictwo klauzuli wyłączności, zastrzegłby dla siebie wynagrodzenie również w przypadku zawarcia przez zamawiającego umowy sprzedaży lokalu w czasie obowiązywania umowy lub w zakreślonym czasie po ustaniu jej obowiązywania, bez względu na to, czy do zawarcia tejże umowy doszłoby na skutek podjęcia przez pośrednika konkretnych starań, czy też bez jego udziału nie jest akceptowana również w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Wskazać należy, iż stanowisku temu Sąd Najwyższy dał wyraz w wyroku z dnia 23 listopada 2004 roku w sprawie I CK 270/04 (LEX nr 339711), w którym stwierdził, iż pośrednik nabywa prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy stworzone przez niego warunki doprowadzą zainteresowanych do zawarcia głównej umowy, a zatem całe ryzyko gospodarcze spoczywa na pośredniku. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy w szczególności zaznaczył również, iż decydujące dla powstania prawa pośrednika do wynagrodzenia jest stworzenie przez niego sposobności i możliwości zawarcia przez kontrahentów umowy kupna – sprzedaży nieruchomości, jeżeli rzeczywiście w wyniku tego doszło do zawarcia takiej umowy.

Uwzględniając powyższe zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż poczynione w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne w świetle szczegółowej analizy postanowień umowy pośrednictwa nie pozwalają na stwierdzenie, iż w sprawie tej zostały spełnione przesłanki żądania przez powoda zapłaty dochodzonej pozwem kwoty.

W tym stanie rzeczy należało się zgodzić ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż zawarte w pozwie żądanie w zakresie wynagrodzenia, jako pozbawione zarówno podstaw faktycznych jak i prawnych, nie mogło zostać uwzględnione.

Mając na uwadze powyższe, a także fakt, że w postępowaniu apelacyjnym nie ujawniono okoliczności, które Sąd drugiej instancji winien wziąć pod uwagę z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.