Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2016 r. M. D. wystąpił do Wójta Gminy Ł.
o rozgraniczenie nieruchomości, działki oznaczonej nr (...), położonej w Z., objętej księgą wieczystą (...), stanowiącą jego własność z nieruchomością- działką oznaczoną nr (...), objętą księgą wieczystą (...), stanowiącą własność E. i M. małżonków K.. M. D. wskazał, że granica miedzy ww. nieruchomościami jest przesunięta na całej swej długości o ok. 60 cm w kierunku działki nr (...). Zdaniem wnioskodawcy granica ta powinna być przesunięta o ok 60 cm w głąb działki (...).

W odpowiedzi na wniosek uczestnik M. K. podniósł, że granica między działkami nr (...) została w 2012 r. wytyczona przez uprawionego geodetę M. S.. Wytyczenie granic między działkami odbyło się zgodnie z prawem geodezyjnym, a obie strony podpisały protokół i zaakceptowały przebieg granicy. Na działce nr (...) powstał budynek handlowo – usługowy w odległości trzech metrów od granicy, który następnie został ogrodzony betonowym płotem. W ocenie uczestnika wniosek o rozgraniczenie jest bezzasadny.

W toku postępowania rozgraniczeniowego, upoważniony geodeta po przeprowadzeniu wizji w terenie, z uwagi na niejednoznaczny stan prawny przygotował dwie wersje przebiegu granic. Pierwszą na podstawie danych z O.T.P. (...).2013.197 wyznaczoną w wyniku analizy zarysu pomiarowego i stanu granic na gruncie, potwierdzoną podpisami stron w protokole oraz drugą odtworzoną przez geodetę na podstawie analizy danych z zarysu pomiarowego najbardziej odpowiadającej stanowi granic w dniu uwłaszczenia nieruchomości rolnych. Pierwszej wersji nie zaakceptował M. D. i wskazał na wersję drugą, natomiast drugiej wersji nie uznał M. K. i optował za wersją pierwszą.

W sprawie administracyjnej doszło zatem do sporu co do przebiegu linii granicznych i nie doszło do zwarcia ugody.

Wobec powyższego decyzją z dnia 20 kwietnia 2017 r., znak: G.6830.7.1.2017 Wójt Gminy Ł. umorzył postepowanie administracyjne w sprawie rozgraniczenia przedmiotowych nieruchomości i przekazał sprawę z urzędu do rozpatrzenia przez Sąd Rejonowy w Łowiczu, na podstawie art. 34 ust. 1 i 2 w zw. z art. 30 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2019r. Sąd Rejonowy w Łowiczu rozgranicza nieruchomości położone w Z. gmina Ł., oznaczone w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta KW (...), stanowiąca własność E. i M. małżonków K. oraz działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) stanowiąca własność M. D. w ten sposób, że ustala granicę pomiędzy w/w nieruchomościami wzdłuż linii pomiędzy punktami 5 – 14 – 6 – 3 – (20-27) – 81d w sposób przedstawiony na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę E. G. (1), wpisanej do ewidencji Starosty (...) Ośrodka (...) w Ł. w dniu 15 maja 2018 roku za numerem P. (...).2018.581. Sąd I instancji nakazał także pobrać od wnioskodawcy M. D. oraz solidarnie od uczestników postępowania E. i M. małżonków K. kwoty po 64,15 zł tytułem nieuiszczonych wydatków postępowania wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa;

Powyższe rozstrzygnięcie oparte zostało na następujących ustaleniach stanu faktycznego:

Nieruchomość oznaczona jako działka nr (...) położona w Z. gmina Ł., objęta księgą wieczystą (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łowiczu V Wydział Ksiąg Wieczystych, jest własnością wnioskodawcy M. D., na podstawie umowy darowizny oraz ustanowienia służebności z dnia 12 kwietnia 2012 r., sporządzonej aktem notarialnym Rep A nr 2292/2012 przez notariusza w Ł. K. S. (1). M. D. otrzymał nieruchomość od swoich rodziców W. i A. D..

Pierwotnymi właścicielami ww. nieruchomości (uprzednio działki o nr (...)) byli małżonkowie J. i J. C. na podstawie aktu własności ziemi: (...).ON.451-563/76 z dnia 30 lipca 1976 r.

Nieruchomość oznaczona jak działka nr (...) położona w Z. gmina Ł., objęta księgą wieczystą (...), prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łowiczu V Wydział Ksiąg Wieczystych, jest własnością uczestników małżonków E. i M. K., na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, na podstawie umowy darowizny z dnia 21 września 2006 r., sporządzonej aktem notarialnym Rep A nr 2617/2006 przez notariusza w Ł. K. M.. Uczestnicy otrzymali tą nieruchomość od E. i K. S. (2).

Właścicielami powyższej nieruchomości byli P. i F. S., którzy otrzymali tą nieruchomość na mocy umowy darowizny, akt notarialny Rep nr 330 z dnia 21 marca 1946 r. od J. i K. S. (3). Z treści tego aktu notarialnego wynika, że przedmiotem obrotu była 1/4 części osady włościańskiej o powierzchni 10 mórg i 208 prętów zapisanej w tabeli likwidacyjnej wsi Z. pod nr 13. Powyższa nieruchomość w skład której wchodziła obecna działka nr (...) została wpisana do księgi wieczystej (nowozałożonej) pod nr (...) w 1983 r. Działka nr (...) została ujawniona w Kw na podstawie wypisu i wyrysu z ewidencji gruntów z dnia 19 września 1983r. Działka nr (...) wchodziła pierwotnie w skład działki nr (...) (jej część w dalszych została w dalszych latach odłączona dla potrzeb regulacji rzeki B.). Akt notarialny Rep nr 330 z dnia 21 marca 1946 r. wskazuje obszar nieruchomości jako 10 mórg i 208 prętów co odpowiada 5,99 ha, natomiast nieruchomość ujawniona w LD1O/00013945/6 w 1983 r. miała powierzchnię 5,95 ha. Księga wieczysta (...), w której obecnie ujawniona jest działka nr (...) została złożona w 2006 r.

Granica pomiędzy działkami nr (...) położona jest na przedłużeniu granicy położonej po drugiej stronie drogi pomiędzy działami 231 a 232. Pierwotnie granica między ww. działkami została ustalona w postępowaniu rozgraniczeniowym zatwierdzonym decyzją nr (...) z dnia 12 stycznia 1983 r. Zgodnie z zapisem w protokole granicznym (O.T.P. (...).1996.1947) granicę wznowiono zgodnie z mapą ewidencyjną i zarysem miar ewidencyjnych gruntów wyk. przez (...) w 1964 .

Następnie granica między ww. działkami została wyznaczona w postępowaniu rozgraniczeniowym O.T.P. (...).2013.197, na podstawie danych z zarysu pomiarowego – 28-31-27. Obie granice odtworzono na podstawie danych z zarysu pomiarowego i zgodnie z zarysem powinny leżeć na jednej linii prostej. Niestety grancie te odbiegają od linii prostej o 55 cm. Ewidencja gruntów wsi Z. została założona w latach sześćdziesiątych XX wieku, w wymiarze technicznym w oparciu o odpowiednio opracowane zdjęcia lotnicze w skali 1:5000 oraz zarys pomiarowy. Problem z ustaleniem stanu posiadania między działkami (...) zaistniał w powyższym okresie czasowym i polega na tym, że pomiar na zarysie pomiarowym nie był dowiązany do osnowy geodezyjnej, a od czasu założenia ewidencji gruntów upłynęło 50 lat i stany posiadania między ww. działkami mogły ulec zmianie.

Na działkach (...), w spornym pasie granicznym rosły sady. Drzewa owocowe było posadowione w czterech rzędach, celem umożliwienia przejazdu maszynom rolniczych. W tym czasie obie nieruchomości nie były między sobą ogrodzone. Między działkami nie było miedzy.

Uczestnik na działce nr (...) pobudował budynek handlowo-usługowy, a następnie
w spornym pasie granicznym posadowił betonowe ogrodzenie. Do 2013 r. nie było sporów granicznych dotyczących przedmiotowych działek.

Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów, gdyż stanowiły w większości dokumenty urzędowe, a ich autentyczność i prawdziwość nie została podważona przez uczestników postępowania.

Przy takich ustaleniach stanu faktycznego Sąd I instancji wywiódł, iż przedmiotowej sprawie sporny przebieg granic nie może być ustalony według kryterium stanu prawnego, z uwagi na błędy w pomiarach ewidencyjnych gruntów wsi Z. zaistniałe w latach 60-tych XX wieku. Nie jest również możliwe ustalenie granic według kryterium ostatniego spokojnego stanu posiadania, gdyż zgormadzony materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie takiego okresu – bowiem do 2013 r. granica między działkami była iluzoryczna, nie istniało między nimi ogrodzenie ani miedza, sąsiedzi współkorzystali z pasa granicznego, nie było także sporu. Spór graniczy dotyczy pasa gruntu o szerokości zaledwie około 60 cm. Stąd ani dokumenty (w latach 60 tych XX w. nie było cyfrowej technologii), ani zeznania świadków, ani też relacje stron nie pozwalają na dokonanie rozgraniczenia według kryterium prawnego czy też spokojnego stanu posiadania.

Wobec powyższego Sąd ustalił granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności, opierając się głównie na dowodzie w postaci opinii biegłego E. G. ( art. 153 k.c.).

Apelację od punktu 1 tego postanowienia złożył wnioskodawca.

Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu:

1.naruszenei prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. zobowiązująca sad do oceny materiału dowodowego w oparciu o jego wszechstronne rozważenie poprzez:

a. brak uwzględnienia, ze z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że granice działek po obu stronach drogi biegnącej przez wieś przebiegaj prosto bez żadnych przesunięć, zaś jedynie granica pomiędzy działkami podlegającymi rozgraniczeniu, tj. działką (...) stanowiącą własność uczestników i działką (...) stanowiącą własność wnioskodawcy biegnie z przesunięciem w głąb działki (...) na niekorzyść wnioskodawcy w stosunku do działek znajdujących się po drugiej stronie drogi, tj. działki (...) stanowiącej własność uczestników i działki (...) stanowiącej własność wnioskodawcy,

b. brak uwzględnieni, że przebieg granicy wyznaczony jak w punkcie 1 zaskarżonego postanowienia powoduje podtapianie, a przy złej pogodzie wręcz zalewanie działki (...) stanowiącej własność wnioskodawcy przez wodę spływającą z działki nr (...) stanowiącej własność uczestników,

c. brak uwzględnienia, że przebieg granicy wyznany jak w punkcie 1 zaskarżonego postanowienia powoduje brak możliwości pełen korzystania z działki nr (...) przez wnioskodawcę, bowiem nie ma on możliwości swobodnego manewrowania ciągnikiem rolniczym i maszynami, bo zahacza nim o płot uczestników znajdujący się w granicy pomiędzy działkami (...);

2.naruszenie prawa materialnego – art. 153 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na braku uwzględnienia wyrzyskich okoliczności sprawy przy wyznaczaniu przebiegu granicy.

W konkluzji skarżący wniósł o:

1.zmianę punktu 1 poprzez dokonanie rozgraniczenia nieruchomości w Z. gmina Ł., oznaczonych w ewidencji gruntów jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw. (...), stanowiącej własność E. i M. małżonków K. oraz działki nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) stanowiącej własność M. D. w ten sposób, że ustalić granicę pomiędzy tymi nieruchomościami wzdłuż linii pomiędzy punktami 78d-3-82d w sposób przedstawiony na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę E. G. (1), wpisanej doi ewidencji Starosty (...) Ośrodka (...) w Ł. w dniu 15 maja 2018r. za numerem P. (...).2018.581;

2.zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania przez Sądem II instancji wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Wbrew zarzutom skarżącego podniesionym w apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i trafnie określił konsekwencje prawne z nich wynikające.

Ustalenia stanu faktycznego i rozważania poczynione przez Sąd I instancji Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez konieczności ponownego ich przytaczania.

Przedmiotem rozpoznania Sądu Okręgowego w pierwszej kolejności były podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa procesowego, gdyż jedynie w przypadku uznania, że postępowanie dowodowe nie było dotknięte wadami, można przyjąć, że prawidłowo został ustalony stan faktyczny w sprawie. Ponieważ zaś prawna kwalifikacja stanu faktycznego jest pochodną ustaleń, o prawidłowym zastosowaniu bądź niezastosowaniu prawa materialnego można mówić dopiero wówczas, gdy ustalenia stanowiące podstawę wydania zaskarżonego wyroku pozwalają na ocenę tej kwestii (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2002 r. IV CKN 1532/00. Lex nr 78323). Prawidłowe zastosowanie prawa materialnego może mieć z kolei miejsce jedynie do niewadliwie poczynionych ustaleń faktycznych.

Przechodząc do oceny zasadności wywiedzionej apelacji wskazać należy, że zawarty w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. (wskazany w różnych płaszczyznach i kontekstach) uznać należy za chybiony.

W myśl przywołanego artykułu, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c., polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów, przeprowadzonych w danej sprawie, wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, albowiem obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego, powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego, wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana przezeń ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału dowodowego, dało się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, L.).

Zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dlań oceny materiału dowodowego, jak również na tym, że określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906, jak również wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008 r., sygn. akt I ACa 205/08, L.).

W kontekście powyższych uwag stwierdzić należy, że wbrew przekonaniu apelującego, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył przy tym dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego bark jest podstaw do twierdzenia, by linie granic nieruchomości stron położonych po przeciwległych stronach drogi przebiegały idealnie w jednej linii – tak jak wywodzi to skarżący w apelacji.

Brak jest również jakichkolwiek podstaw do twierdzenia, że uwzględnienie przebiegu granicy jak punkcie 1 zaskarżonego postanowienia powoduje podtapianie działki wnioskodawcy. Również niczym nieuzasadnione jest twierdzenie, że przebieg granicy opisany w zaskarżonym postanowieniu spowoduje brak możliwości korzystania przez wnioskodawcę z jego nieruchomości. Skarżący pomija, że wyznaczona przez Sąd I instancji granica w linii 5-14 biegnie po linii istniejącego od kilku lat betonowego ogrodzenia. Jak wynika z materiału dowodowego płot betonowy wybudowany przez uczestnika został posadowiony w linii wyznaczonej przez geodetę w 2013r.

W materiale dowodowym zebranym w sprawie brak jest jakichkolwiek podstaw do twierdzenia, by istniejące od kilku lat ogrodzenie w jakikolwiek sposób utrudniało korzystanie z nieruchomości przez powoda. Nadto, należy zauważyć, że spór graniczny dotyczy pasa gruntu o szerokości zaledwie ok. 60 cm., co czyni twierdzenia skarżącego w przedmiocie utrudniania korzystania z nieruchomości całkowicie gołosłownym.

Jak wynika z opinii biegłego geodety E. G. zasadniczym powodem konfliktu przy ustaleniu granicy między działkami (...) przy działce drogowej 319 jest fakt, że łączna szerokość działki drogowej 320 położonej miedzy gruntami wsi Z. oraz działką (...), samej działki (...) oraz działki (...) na zarysie pomiarowym – wynosi 62,7 metra, a przy przyjęciu granicy między Z. (...) ustalonej w 2013 r. oraz stanu posiadania między działką (...) (przeniesienia stanu posiadania ogrodzenia) z działek przyległych 232 i 233 szerokość ta – wynosi 71,85 metra (brak ok 85 cm).

Skarżący wnioskował o to, żeby jego działka (...) miała szerokość 36,90 m, czyli tyle, co na zarysie pomiarowym i wskazał pkt 78d przy drodze, jako punkt właściwy. Przy takim położeniu granicy działka (...) uczestników miałaby przy drodze (...) metra szerokości przy szerokości na zarysie pomiarowym 24,3 metra. Przy takim położeniu granicy cały brak szerokości dla trzech działek lokowałby się w działce uczestnika.Zgodzić należy się z Sądem I instancji, iż takie rozstrzygnięcie byłoby krzywdzące dla uczestników.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I dokonując rozgraniczenia przedmiotowych nieruchomości przyjął takie rozwiązanie, które w istocie uwzględnia należycie sytuację i interes każdej ze stron postepowania. Sąd I instancji wziął pod uwagę, że usytuowanie granicy na odcinku od drogi do punktu oznaczonego numerem 6 wzdłuż przerywanej linii czerwonej, a następnie wzdłuż linii czerwonej ciągłej od punktu 6 do punktu 81d odpowiada stanowisku uczestników postępowania, które zajęli w niniejszym postępowaniu odnośnie ugodowej możliwości zakończenia sporu granicznego. Taki przebieg granicy uwzględnia stan istniejący na gruncie, a nadto w obszarze od punktu 3 aż do końca linii granicznej w punkcie 81d rekompensuje wnioskodawcy „stratę” będącą wynikiem błędów i niedokładności pomiarów, za które nie ponosi odpowiedzialności żadna ze stron tego postępowania.

W tej sytuacji Sąd I instancji zasadnie przyjął za miarodajny przebieg granicy wytyczony przez biegłego sądowego E. G. wzdłuż linii 5-14-6-3-(20-27) -81d (linia czerwona przerywana do punktu 6 i następnie ciągła) biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności, co czyni zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego – art. 153 k.c. całkowicie bezzasadnym.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.