Treść orzeczenia III Ca 2034/20 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

III Ca 2034/20 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2022-02-01

Sygnatura akt III Ca 2034/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 września 2020 roku, w sprawie o sygnaturze akt II C 780/18 o ustalenie opłaty za użytkowanie wieczyste gruntu Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

I. w sprawie z powództwa A. M.:

1. ustalił wysokość rocznej opłaty za udział 23/32 (dwadzieścia trzy/trzydzieści dwa) części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) w obrębie G-41, stanowiącego działkę numer (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 1150 zł (jeden tysiąc sto pięćdziesiąt złotych);

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. obciąża powoda A. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

4. zasądził od powoda A. M. na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 717,19 zł (siedemset siedemnaście złotych dziewiętnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

II. w sprawie z powództwa Z. M.:

1. ustalił wysokość rocznej opłaty za udział 3/32 (trzy/trzydzieści dwa) części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) w obrębie G-41, stanowiącego działkę numer (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 150 zł (sto pięćdziesiąt złotych);

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. obciążył powoda Z. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

4. zasądził od powoda Z. M. na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł (trzysta dwadzieścia osiem złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

III. w sprawie z powództwa R. L.:

1. ustala wysokość rocznej opłaty za udział 3/32 (trzy/trzydzieści dwa) części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) w obrębie G-41, stanowiącego działkę numer (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 150 zł (sto pięćdziesiąt złotych);

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3. obciąża powoda R. L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

4. zasądza od powoda R. L. na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł (trzysta dwadzieścia osiem złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV. w sprawie z powództwa J. M. (1):

1. ustalił wysokość rocznej opłaty za udział 3/64 (trzy/sześćdziesiąt cztery) części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) w obrębie G-41, stanowiącego działkę numer (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 75 zł (siedemdziesiąt pięć złotych);

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. obciążył powoda J. M. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

4. zasądził od powoda J. M. (1) na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł (trzysta dwadzieścia osiem złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

V. w sprawie z powództwa J. M. (2):

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. obciążył powoda J. M. (2) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł (sto pięćdziesiąt jeden złotych trzydzieści sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

4. zasądził od powoda J. M. (2) na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł (trzysta dwadzieścia osiem złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. M. w 23/32 częściach, Z. M. w 3/32 częściach, R. L. w 3/32 częściach, J. M. (1) w 3/64 częściach i J. M. (2) w 3/64 częściach są użytkownikami wieczystymi nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), oznaczonej jako działka o numerze ewidencyjnym (...), w obrębie G-41, o powierzchni 924 m², dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), stanowiącej własność Gminy M. Ł..

Przedmiotowa nieruchomość pierwotnie oddana została w użytkowanie wieczyste na podstawie decyzji Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Ł. nr 8/69 z dnia 6 września 1969 roku Z. K. na okres 99 lat. Aktem notarialnym Rep. A Nr I- (...) z dnia 4 października 1969 roku została zawarta umowa o oddanie przedmiotowego gruntu w użytkowanie wieczyste i sprzedaży budynku. Wysokość opłaty rocznej ustalono na kwotę 644 zł. Na poczet ceny sprzedanych zabudowań oraz opłat rocznych za użytkowanie wieczyste za okres 99 lat zaliczona została nabywcy wartość mienia pozostawionego poza granicami Państwa Polskiego. Aktem notarialnym Rep. A Nr IV- (...) z dnia 27 września 1972 roku Z. K. dokonał sprzedaży prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przy ulicy (...) na rzecz małżonków K. – osób niespokrewnionych z Z. K..

Wobec A. M., Z. M., R. L., J. M. (1) i J. M. (2) przed wypowiedzeniem z 18 kwietnia 2018 roku nie była wydana decyzja o zmianie dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości. Powodowie nie uiszczali dotychczas opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości.

Prezydent Miasta Ł. pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku nr DM-DM-I. (...).7.3.2018 (...) wypowiedział A. M. dotychczasowe warunki użytkowania wieczystego udziału wynoszącego 23/32 części przedmiotowej nieruchomości, wskazując iż nie przysługuje mu zwolnienie z opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste i ustalił proporcjonalną do wielkości udziału opłatę roczną, jako obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku w wysokości 1.520,88 zł. W uzasadnieniu wskazał, że wartość gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym obecnie zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego wynosi 211.600,00 zł.

Pismo zawierające wypowiedzenie zostało doręczone powodowi w dniu 26 kwietnia 2018 roku.

Prezydent Miasta Ł. pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku nr DM-DM-I. (...).7.5.2018 (...) wypowiedział Z. M. dotychczasowe warunki użytkowania wieczystego udziału wynoszącego 3/32 części przedmiotowej nieruchomości, wskazując iż nie przysługuje mu zwolnienie z opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste i ustalił proporcjonalną do wielkości udziału opłatę roczną, jako obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku w wysokości 198,38 zł. W uzasadnieniu wskazał, że wartość gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym obecnie zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego wynosi 211.600,00 zł

Pismo zawierające wypowiedzenie zostało doręczone powodowi w dniu 23 kwietnia 2018 roku.

Prezydent Miasta Ł. pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku nr DM-DM-I. (...).7.4.2018 (...) wypowiedział R. L. dotychczasowe warunki użytkowania wieczystego udziału wynoszącego 3/32 części przedmiotowej nieruchomości, wskazując iż nie przysługuje mu zwolnienie z opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste i ustalił proporcjonalną do wielkości udziału opłatę roczną, jako obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku w wysokości 198,38 zł. W uzasadnieniu wskazał, że dotychczasowa wartość gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym uległa zmianie i obecnie zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego wynosi 211.600,00 zł.

Pismo zawierające wypowiedzenie zostało doręczone powodowi w dniu 23 kwietnia 2018 roku.

Prezydent Miasta Ł. pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku nr DM-DM-I. (...).7.6.2018 (...) wypowiedział J. M. (1) dotychczasowe warunki użytkowania wieczystego udziału wynoszącego 3/64 części przedmiotowej nieruchomości, wskazując iż nie przysługuje mu zwolnienie z opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste i ustalił proporcjonalną do wielkości udziału opłatę roczną, jako obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku w wysokości 99,19 zł. W uzasadnieniu wskazał, że wartość gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym obecnie zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego wynosi 211.600,00 zł.

Pismo zawierające wypowiedzenie zostało doręczone powodowi w dniu 24 kwietnia 2018 roku.

Prezydent Miasta Ł. pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku nr DM-DM-I. (...).7.7.2018 (...) wypowiedział J. M. (2) dotychczasowe warunki użytkowania wieczystego udziału wynoszącego 3/64 części przedmiotowej nieruchomości, wskazując iż nie przysługuje mu zwolnienie z opłaty rocznej za grunt oddany w użytkowanie wieczyste i ustalił proporcjonalną do wielkości udziału opłatę roczną, jako obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku w wysokości 99,19 zł. W uzasadnieniu wskazał, że wartość gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym obecnie zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego wynosi 211.600,00 zł.

Pismo zawierające wypowiedzenie zostało doręczone powodowi w dniu 24 kwietnia 2018 roku.

W dniu 17 maja 2018 roku A. M., Z. M., R. L., J. M. (1) i J. M. (2) wnieśli o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste udziałów w przedmiotowej nieruchomości przez powodów jest nieuzasadniona.

Orzeczeniem z dnia 19 lipca 2018 roku, wydanym w sprawie SKO. (...).131.2018 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. oddaliło wniosek A. M. o orzeczenie, że wypowiedzenie dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego 23/32 części przedmiotowej nieruchomości i ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. A. M. otrzymał odpis orzeczenia w dniu 1 sierpnia 2018 roku.

Orzeczeniem z dnia 19 lipca 2018 roku, wydanym w sprawie SKO. (...).132.2018 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. oddaliło wniosek Z. M. o orzeczenie, że wypowiedzenie dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego 3/32 części przedmiotowej nieruchomości i ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. Z. M. otrzymał odpis orzeczenia w dniu 30 lipca 2018 roku.

Orzeczeniem z dnia 19 lipca 2018 roku, wydanym w sprawie SKO. (...).133.2018 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. oddaliło wniosek R. L. o orzeczenie, że wypowiedzenie dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego 3/32 części przedmiotowej nieruchomości i ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. R. L. odpis orzeczenia otrzymał w dniu 21 sierpnia 2018 roku.

Orzeczeniem z dnia 19 lipca 2018 roku, wydanym w sprawie SKO. (...).134.2018 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. oddaliło wniosek J. M. (1) o orzeczenie, że wypowiedzenie dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego 3/64 części przedmiotowej nieruchomości i ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. J. M. (1) odpis orzeczenia otrzymał w dniu 1 sierpnia 2018 roku.

Orzeczeniem z dnia 19 lipca 2018 roku, wydanym w sprawie SKO. (...).135.2018 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. oddaliło wniosek J. M. (2) o orzeczenie, że wypowiedzenie dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego 3/64 części przedmiotowej nieruchomości i ustalenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. J. M. (2) odpis orzeczenia otrzymał w dniu 1 sierpnia 2018 roku.

W dniu 10 sierpnia 2018 roku A. M., Z. M., R. L., J. M. (1) i J. M. (2) wnieśli sprzeciw od orzeczeń SKO z dnia 19 lipca 2018 roku.

Przedmiotowa nieruchomość zlokalizowana jest w Ł. przy ulicy (...), w południowej części miasta, na osiedlu administracyjnym R., w rejonie ulic: Demokratyczna, B., Ekonomiczna. Nieruchomość położona jest na skraju terenów osiedla mieszkaniowego w pobliżu enklawy przemysłowej usytuowanej pomiędzy ulicami (...). Sąsiedztwo nieruchomości stanowią drogi wewnętrzne – ulice (...) oraz działka niezabudowana. Kształt terenu nie jest regularny, zbliżony do trójkąta prostokątnego bez jednego kąta ostrego. Ukształtowanie powierzchni jest nierówne, teren opada od ulic (...) do ulicy (...). Na wysokości nieruchomości za ogrodzeniem ulicy (...) znajdują się tereny przemysłowo-składowe użytkowane m.in. przez producenta betonu towarowego. Odbywa się produkcja, składowanie, transport betonu, prefabrykatów betonowych oraz kruszenie betonu. Działalność ta powoduje hałas przemysłowy. Nieruchomość ogrodzona jest siatką z metalową bramą i furtką. Wzdłuż granicy frontowej i zachodniej rozmieszczona jest zabudowa w postaci budynku mieszkalnego jednorodzinnego, garażu i innych budynków gospodarczych. Na terenie znajdują się komórki i inne obiekty. Teren niezabudowanej działki jest utwardzony na wjeździe i na dojściach do budynków. Na działce wybudowane jest przyłącze energii elektrycznej i wody. Ścieki odprowadzane są do szamba. Istnieje bezpośredni dostęp do ul. (...), która dochodzi do ul. (...), stanowiącej drogę publiczną.

Obszar, na którym położona jest nieruchomość, nie posiada obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, nieruchomość położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.

Wartość rynkowa prawa własności nieruchomości gruntowej położonej w Ł. przy ulicy (...) składającej się z działki gruntu o numerze ewidencyjnym (...), w obrębie G-41, o powierzchni 924 m², dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), określona z uwzględnieniem jej stanu i cen na dzień 18 kwietnia 2018 roku wynosi 160.000 zł.

Ustalenia stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy zostały poczynione w oparciu o zgromadzone w aktach dokumenty a nadto opinię biegłej do spraw szacunku nieruchomości R. S., którą Sąd uznał za pełnowartościowe źródło informacji specjalnych.

Podkreślenia wymaga, że dla potrzeb aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, konieczne jest ustalenie wartości rynkowej nieruchomości (art. 77 ust. 1 w zw. z art. 150 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz. U. 2020 r., poz. 65). Stosownie zaś do przepisu art. 152 ust. 1 ustawy, sposoby określania wartości nieruchomości, stanowiące podejścia do ich wyceny, są uzależnione od przyjętych rodzajów czynników wpływających na wartość nieruchomości. Wyceny nieruchomości dokonuje się przy zastosowaniu podejść: porównawczego, dochodowego lub kosztowego, albo mieszanego, zawierającego elementy podejść poprzednich. Wartość rynkową nieruchomości określa się przy zastosowaniu podejścia porównawczego lub dochodowego (art. 152 ust. 2 i 3 ustawy). W przypadku aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego o wyborze właściwego podejścia, metody oraz techniki szacowania nieruchomości decyduje rzeczoznawca. Wybór ten nie może być dowolny, lecz powinien być racjonalny, uzasadniony zasadami szacowania wartości nieruchomości, w szczególności kryteriami wskazanymi w art. 154 ustawy.

Opinia złożona przez biegłą R. S. odpowiada powyższym wymaganiom. Biegła dokonała wyceny w podejściu porównawczym, polegającym na określeniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada cenom jakie uzyskano za nieruchomości podobne, które były przedmiotem obrotu rynkowego. Ceny te koryguje się ze względu na cechy różniące nieruchomości podobne i nieruchomość wycenianą oraz uwzględnia się zmiany poziomu cen wskutek upływu czasu. Wycenę nieruchomości z zastosowaniem podejścia porównawczego poprzedza analiza i charakterystyka rodzaju rynku nieruchomości podobnych.

W podejściu porównawczym możliwe jest użycie trzech metod: porównywania parami, korygowania ceny średniej oraz analizy statystycznej rynku. Przy wycenie nieruchomości biegła wybrała metodę korygowania ceny średniej.

W ramach tej metody, do porównań przyjmuje się - z rynku właściwego ze względu na położenie wycenianej nieruchomości - co najmniej kilkanaście nieruchomości podobnych, które były przedmiotem obrotu rynkowego i dla których znane są ceny transakcyjne, warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomości. Wartość nieruchomości będącej przedmiotem wyceny określa się w drodze korekty średniej ceny nieruchomości podobnych, współczynnikami korygującymi uwzględniającymi różnicę w poszczególnych cechach tych nieruchomości.

Przy sporządzaniu opinii biegła posłużyła się transakcjami dokonanymi latach 2016-2018. Ceny transakcyjne gruntów podobnych kształtowały się od 125 zł/m² do 257 zł/m². Biegła wyselekcjonowała 12 transakcji, wskazując średnią cenę transakcyjną gruntów w wysokości 187 zł/m². Ostatecznie biegła ustaliła wartość przedmiotowej nieruchomości przy uwzględnieniu cech rynkowych wpływających na poziom cen na wybranym rynku lokalnym nieruchomości, w tym lokalizację, otoczenie i sąsiedztwo, cechy fizyczne działki (kształt, wielkość, ukształtowanie, ekspozycja i inne), stan zagospodarowania, możliwości inwestycyjne. Następnie biegła w obrębie każdej cechy ustaliła współczynniki korygujące dla cech rynkowych.

Opinia pisemna jest rzeczowa, nie zawiera twierdzeń pozostających ze sobą w sprzeczności oraz jest poparta fachową wiedzą z zakresu wyceny nieruchomości. Należy przy tym podkreślić, że po ustosunkowaniu się przez biegłą do uwag zgłaszanych do opinii przez pozwaną, ostatecznie żadna ze stron postępowania nie kwestionowała przedmiotowej opinii, ani nie zgłaszała dalszych wniosków dowodowych w sprawie.

Pełnomocnik pozwanej wnosił jedynie o dokonanie aktualizacji przedmiotowej opinii. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 4 kpc oddalił ten wniosek, bowiem w niniejszej sprawie nie zachodziła potrzeba aktualizacji operatu szacunkowego biegłej. Dla potrzeb rozstrzygnięcia w sprawie istotne znaczenie miała wartość rynkowa gruntu ustalona według stanu i cen na datę aktualizacji tj. 18 kwietnia 2018 roku. Ustalenie tej wartości w oparciu o aktualne ceny nie miałoby znaczenia dla dokonania ustaleń faktycznych.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 238 k.c. i art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz. U. 2020 r., poz. 65), za nieruchomości gruntowe oddane w użytkowanie wieczyste pobiera się przez cały okres użytkowania wieczystego opłaty roczne.

Stosownie do przepisu art. 80 cyt. powyżej ustawy, od orzeczenia samorządowego kolegium odwoławczego, wydanego w następstwie złożenia przez użytkownika wieczystego nieruchomości wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości, właściwy organ lub użytkownik wieczysty mogą wnieść sprzeciw w terminie 14 dni od doręczenia orzeczenia. Wniesienie sprzeciwu jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, a orzeczenie kolegium traci moc. Wniosek użytkownika wieczystego, o którym mowa w art. 78 ust. 2 ustawy, zastępuje pozew. W niniejszej sprawie powodowie zachowali wyżej wskazany termin.

W orzecznictwie od dawna utrwalony jest pogląd, że tego rodzaju powództwo jest powództwem o ustalenie w rozumieniu art. 189 k.p.c. Interes prawny powoda w wystąpieniu z takim powództwem wynika wprost z ustawy. Sąd rozpoznając sprawę po jej przekazaniu przez samorządowe kolegium odwoławcze, uprawniony jest samodzielnie ustalić wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego (tak też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 18 września 2003 roku, wydanym w sprawie I CK 66/02, opublikowanym w OSNC 2004/11/177).

Obowiązek uiszczenia opłaty rocznej powstaje, co do zasady, z każdym rokiem kalendarzowym trwania użytkowania wieczystego. Szczegółowa regulacja kwestii uiszczania tej opłaty i jej wysokości zawarta została w art. 71-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Przepisy art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami w zw. z art. 238 k.c. mają charakter norm prawnych bezwzględnie obowiązujących (iuris cogentis), co oznacza, iż nie mogą być odmiennie ukształtowane wolą stron umowy. Opłaty z tytułu użytkowania wieczystego mają charakter cywilnoprawny i stanowią swoisty ekwiwalent pieniężny za możliwość korzystania przez użytkownika wieczystego, z wyłączeniem innych osób, z gruntu Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, w granicach określonych przez ustawę i zasady współżycia społecznego, a przede wszystkim przez umowę o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste.

Opłata roczna za użytkowanie wieczyste gruntu, o której mowa w art. 238 k.c. wiąże każdego kolejnego nabywcę tego prawa. Zwolniony z opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości przy ulicy (...) był jedynie Z. K., któremu przedmiotowa nieruchomość oddana została w użytkowanie wieczyste w następstwie wydania decyzji Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Ł. nr 8/69 z dnia 6 września 1969 roku. Wówczas wysokość opłaty rocznej ustalono na kwotę 644 zł, zaś na poczet opłat rocznych za użytkowanie wieczyste zaliczona została nabywcy wartość mienia pozostawionego poza granicami Państwa Polskiego, co skutkowało zwolnieniem z uiszczania opłaty za użytkowanie wieczyste. W dniu 27 września 1972 roku Z. K. dokonał sprzedaży prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przy ulicy (...) na rzecz małżonków K.. Bezsporne było, że na skutek tej sprzedaży przerwany został ciąg osób uprawnionych do zwolnienia z obowiązku uiszczania opłaty rocznej. Powodowie jako aktualni użytkownicy wieczyści nie są spokrewnieni z Z. K., co skutkowało koniecznością zmiany warunków użytkowania wieczystego i aktualizacji opłaty.

W ocenie Sądu podstawą prawną czynności podejmowanych przez właściciela gruntu w takiej sytuacji powinien być art. 221 ust. 2 i 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z ustępem drugim art. 221 jeżeli przy oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nie została określona wysokość stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, właściwy organ określi wysokość tej stawki, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 217 ust. 1 , stosując tryb postępowania określony w art. 78-81. Stosownie natomiast do ustępu trzeciego art. 221, jeżeli przy oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nie został określony cel, na który nieruchomość była oddana, stawkę procentową opłaty rocznej przyjmuje się stosownie do celu wynikającego ze sposobu korzystania z nieruchomości. W odniesieniu zatem do prawa użytkowania wieczystego, które powstało przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. 1 stycznia 1998 r.), bez określenia omówionych wymogów, przewidziany został w art. 221 ust. 2 i 3 obowiązek określenia stawki procentowej opłaty rocznej i celu wynikającego ze sposobu korzystania z nieruchomości.

Oświadczenie strony pozwanej zawarte w pismach z dnia 18 kwietnia 2018 r. skierowanych do strony powodowej, informujące o ustaleniu opłat rocznych oraz podstawach, na jakich oparte zostało określenie ich wysokości, było w istocie wypełnieniem uprawnienia przewidzianego w art. 72 ust. 1 i 3 u.g.n. W ocenie Sądu strona pozwana nie dokonała jednak w ten sposób aktualizacji opłaty rocznej, która to procedura przewidziana została w art. 77 i 78 u.g.n. Aktualizacja bowiem mogłaby mieć miejsce, gdyby wcześniej doszło do ustalenia opłaty przez uprawniony podmiot, a bezsporne było, że strona pozwana tego nie dokonała w stosunku do powodów. Skoro jednak przepis art. 221 ust. 2 u.g.n. odsyła do trybu z art. 78-81 u.g.n., to przyjąć należy, że ustalona przez pozwaną opłata roczna obowiązywała od roku następnego, w którym dokonano ustalenia odpowiedniej stawki procentowej, wyceny nieruchomości, a w konsekwencji wysokości opłaty. Zgodnie zaś z przepisem art. 78 ust. 1 u.g.n. aktualizacji opłaty rocznej dokonuje właściwy organ, wypowiadając w formie pisemnej wysokość dotychczasowej opłaty.

Z odesłania w przepisie art. 221 ust. ustawy o gospodarce nieruchomościami do trybu określonego w przepisach art. 78 -81 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że należy stosować analogiczną procedurę, jak w przypadku aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.

Wysokość opłaty rocznej, zgodnie z art. art. 72 ust. 1 w zw. z art. 67 ust. 1 cytowanej ustawy, ustala się według stawki procentowej od ceny, tj. wartości nieruchomości gruntowej. Stawki te wskazane są w art. 72 ust. 3 ustawy.

Poza sporem stron pozostaje fakt, iż roczna opłata za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości gruntowej, powinna być ustalona przy zastosowaniu stawki 1%, wskazanej w art. 72 ust. 3 pkt 4 ustawy.

Spór stron koncentrował się na ustaleniu wartości nieruchomości aktualnej na datę wypowiedzenia rocznej opłaty i związanej z tym oceny, czy istniała podstawa do aktualizacji tej opłaty stosownie do przepisu art. 77 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie w niniejszej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 77 ust. 2a ustawy o gospodarce nieruchomościami, bowiem wobec powodów nie została ustalona wcześniejsza opłata za użytkowanie wieczyste nieruchomości.

Moment, jaki Sąd winien brać pod uwagę przy określaniu wartości nieruchomości, będącej podstawą aktualizacji opłaty, nie jest przypadkowy, lecz wynika wprost z przepisów i celu, jaki ma postępowanie przed Sądem. Stosownie do treści § 28 ust. 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego ( Dz.U. Nr 207, poz. 2109) wartość nieruchomości określa się według stanu nieruchomości i cen na dzień oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste albo według stanu nieruchomości i cen na dzień aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego. Przedmiotem postępowania przed sądem jest rozstrzygnięcie wniosku (wszczynającego postępowanie przed SKO, a po wniesieniu sprzeciwu zastępującego pozew) o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości (art. 78 ust. 2 ustawy). Wszystko to powoduje, iż właściwym jest ustalenie wartości nieruchomości według stanu i cen na dzień dokonania wypowiedzenia wysokości opłaty, ponieważ Sąd dokonuje kontroli tego wypowiedzenia, nie ustala zaś wysokości opłaty post ante, biorąc pod uwagę okoliczności zaistniałe po dokonanym wypowiedzeniu.

Zgodnie z opinią biegłej z zakresu szacowania nieruchomości wartość rynkowa prawa własności nieruchomości gruntowej położonej w Ł. przy ulicy (...) składającej się z działki gruntu o numerze ewidencyjnym (...), w obrębie G-41, o powierzchni 924 m², dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), określona z uwzględnieniem jej stanu i cen na dzień 18 kwietnia 2018 roku wynosi 160.000 zł. Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego całej nieruchomości stanowi zatem kwotę 1.600 zł (160.000 zł x 1%). Biorąc zaś pod uwagę wielkość udziału każdego z powodów Sąd ustalił:

1. w sprawie z powództwa A. M. wysokość rocznej opłaty za udział 23/32 części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 1.150 zł (1600 zł : 32 = 50 , 50 x 23 = 1.150 zł), oddalając powództwo w pozostałym zakresie jak w pkt I 1 i 2 wyroku,

2. w sprawie z powództwa Z. M. wysokość rocznej opłaty za udział 3/32 części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 150 zł (1600 zł : 32 = 50 , 50 x 3 = 150 zł), oddalając powództwo w pozostałym zakresie jak w pkt II 1 i 2 wyroku,

3. w sprawie z powództwa R. L. wysokość rocznej opłaty za udział 3/32 części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 150 zł (1600 zł : 32 = 50 , 50 x 3 = 150 zł), oddalając powództwo w pozostałym zakresie jak w pkt III 1 i 2 wyroku,

4. w sprawie z powództwa J. M. (1) wysokość rocznej opłaty za udział 3/64 części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...), należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 75 zł (1600 zł : 64 = 25 , 25 x 3 = 75 zł), oddalając powództwo w pozostałym zakresie jak w pkt IV 1 i 2 wyroku,

5. w sprawie z powództwa J. M. (2) wysokość rocznej opłaty za udział 3/64 części użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...), należnej od dnia 1 stycznia 2019 roku na kwotę 75 zł (1600 zł : 64 = 25 , 25 x 3 = 75 zł), oddalając powództwo w pozostałym zakresie jak w pkt V 1 i 2 wyroku.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowi przepis art. 100 k.p.c., określający zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Powodowie kwestionowali w całości ustaloną w wypowiedzeniach opłatę; wartość przedmiotu sporu określili na 2116 zł.

Na wstępie należy wskazać, iż opłata od pozwu ustalona została na kwotę 106 zł, dlatego wobec solidarnego zobowiązania powodów obciążała każdego z nich kwotą po 21,20 zł. Jednakże prawidłowa oplata winna wynieść 197 zł (od pozwu A. M. kwotę 77 zł i od każdego z pozostałych powodów po 30 zł).

Skarb Państwa poniósł w niniejszej sprawie wydatki w wysokości: 91 zł tytułem pozostałej części nieuiszczonej opłaty od pozwu, 344,98 zł (k. 184 zł) i 320,82 zł (k. 205) tytułem kosztów opinii biegłej. Łączne wydatki wyniosły 756,80 zł, zaś każdego z powodów obciążają kwotą po 151,36 zł. (756,80 zł : 5 = 151,36 zł).

Pozwany uiścił zaliczkę na wynagrodzenie biegłej w kwocie 2.000 zł, która została wykorzystania w całości, wobec czego w każdej ze spraw wynosi ona 400 zł (2.000 zł : 5 =400 zł).

W sprawie z powództwa A. M. opłata ustalona została na kwotę 1.150 zł, podczas gdy pozwana proponowała opłatę w wysokości 1.520,88 zł, więc obniżenie opłaty w stosunku do proponowanej wyniosło 370,88 zł. Uznać zatem należało, iż powód wygrał sprawę w 24,39 %, zaś przegrał w 75,61 % i w takim też zakresie powinien ponieść koszty procesu.

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 21,20 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 900 zł (ustalone na podstawie § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Łącznie powód poniósł koszty w wysokości 938,20 zł.

Strona pozwana poniosła koszty procesu w kwocie 1.300 zł, na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 900 zł (ustalone na podstawie § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) i zaliczka na biegłego w kwocie 400 zł.

Skarb Państwa poniósł wydatek w kwocie 151,36 zł.

Łącznie koszty postępowania wyniosły: 2.389,56 zł. Powód poniósł koszty postępowania w kwocie 938,20 zł, podczas gdy powinien ponieść je w kwocie 1.806,75 zł. Mając powyższe na uwadze, Sąd obciążył powoda A. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków (art. 100 k.p.c. w zw. z art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623). Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zasądził od powoda A. M. na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 717,19 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W sprawie z powództwa Z. M. opłata ustalona została na kwotę 150 zł, podczas gdy pozwana proponowała opłatę w wysokości 198,38 zł, więc obniżenie opłaty w stosunku do proponowanej wyniosło 48,38 zł. Uznać zatem należało, iż powód wygrał sprawę w 24,39 %, zaś przegrał w 75,61 % i w takim też zakresie powinien ponieść koszty procesu.

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 21,20 zł.

Strona pozwana poniosła koszty procesu w kwocie 490 zł, na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 90 zł (ustalone na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) i zaliczka na biegłego w kwocie 400 zł.

Skarb Państwa poniósł wydatek w kwocie 151,36 zł.

Łącznie koszty postępowania wyniosły: 662,56 zł. Powód poniósł koszty postępowania w kwocie 21,20 zł, podczas gdy powinien ponieść je w kwocie 500,96 zł. Mając powyższe na uwadze, Sąd obciążył powoda Z. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków (art. 100 k.p.c. w zw. z art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623). Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zasądził od powoda Z. M. na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W sprawie z powództwa R. L. opłata ustalona została na kwotę 150 zł, podczas gdy pozwana proponowała opłatę w wysokości 198,38 zł, więc obniżenie opłaty w stosunku do proponowanej wyniosło 48,38 zł. Uznać zatem należało, iż powód wygrał sprawę w 24,39 %, zaś przegrał w 75,61 % i w takim też zakresie powinien ponieść koszty procesu.

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 21,20 zł.

Skarb Państwa poniósł wydatek w kwocie 151,36 zł.

Łącznie koszty postępowania wyniosły: 662,56 zł. Powód poniósł koszty postępowania w kwocie 21,20 zł, podczas gdy powinien ponieść je w kwocie 500,96 zł. Mając powyższe na uwadze, Sąd obciążył powoda R. L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków (art. 100 k.p.c. w zw. z art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623). Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zasądził od powoda R. L. na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W sprawie z powództwa J. M. (1) opłata ustalona została na kwotę 75 zł, podczas gdy pozwana proponowała opłatę w wysokości 99,19 zł, więc obniżenie opłaty w stosunku do proponowanej wyniosło 24,19 zł. Uznać zatem należało, iż powód wygrał sprawę w 24,39 %, zaś przegrał w 75,61 % i w takim też zakresie powinien ponieść koszty procesu.

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 21,20 zł.

Skarb Państwa poniósł wydatek w kwocie 151,36 zł.

Łącznie koszty postępowania wyniosły: 662,56 zł. Powód poniósł koszty postępowania w kwocie 21,20 zł, podczas gdy powinien ponieść je w kwocie 500,96 zł. Mając powyższe na uwadze, Sąd obciążył powoda J. M. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków (art. 100 k.p.c. w zw. z art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623). Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zasądził od powoda J. M. (1) na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W sprawie z powództwa J. M. (2) opłata ustalona została na kwotę 75 zł, podczas gdy pozwana proponowała opłatę w wysokości 99,19 zł, więc obniżenie opłaty w stosunku do proponowanej wyniosło 24,19 zł. Uznać zatem należało, iż powód wygrał sprawę w 24,39 %, zaś przegrał w 75,61 % i w takim też zakresie powinien ponieść koszty procesu.

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 21,20 zł.

Skarb Państwa poniósł wydatek w kwocie 151,36 zł.

Łącznie koszty postępowania wyniosły: 662,56 zł. Powód poniósł koszty postępowania w kwocie 21,20 zł, podczas gdy powinien ponieść je w kwocie 500,96 zł. Mając powyższe na uwadze, Sąd obciążył powoda J. M. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 151,36 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków (art. 100 k.p.c. w zw. z art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623). Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd zasądził od powoda J. M. (1) na rzecz pozwanej Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. kwotę 328,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od wskazanego wyroku złożyła strona powodowa zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucili sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez:

-: przyjęcie , że wypowiedzenie z dnia 18 kwietnia 2018r. Prezydenta Miasta Ł. użytkownikowi wieczystemu tj powodom dotychczasowych warunków użytkowania wieczystego gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) było wypowiedzeniem dotychczasowych warunków w sytuacji gdy było to ustalenie po raz pierwszy opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu, ponieważ wcześniej ani powodom , ani ich poprzednikom prawnym nigdy nie podano opłaty za wieczyste użytkowanie i nigdy tej opłaty nie żądano,
-: ustalenie , że udział w wieczystym użytkowaniu gruntu przysługuje każdemu ze współwłaścicieli zgodnie z posiadanym udziałem we współwłasności w sytuacji gdy obowiązuje zasada jedności udziału w wieczystym użytkowaniu co oznacza , że udział ten nie podlega podziałowi na udziały jakie posiadają współwłaściciele we współwłasności samej nieruchomości i naniesień tam się znajdujących .
-: ustalenie , że powodowie winni wnosić opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu w sytuacji gdy strona pozwana nie przedstawiła jakichkolwiek dokumentów wskazujących na jakiej zasadzie Z. K. nabywając przedmiotową aktem notarialnym Repertorium A Nr 1 (...) z dnia 4 października 1969r. (grunt w wieczyste użytkowanie , a budynki umową kupna na własność) miał być rozliczony z opłat za wieczyste użytkowanie, czy korzystał z ulg czy też opłacił to użytkowanie za

99 lat.

-: nie wzięcie pod uwagę treści orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 19 kwietnia 2012r. sygn S.K.0. (...), (...), (...), 176/2-12, (...), mocą którego umorzono postępowanie w sprawie o wypowiedzenie J. i W. M. poprzednikom prawnym powodów wysokość opłaty rocznej za wieczyste użytkowanie gruntów nieruchomości przy ul. (...) w Ł., z którego wynika , że umorzenie postępowania nie było jedynie następstwem skierowania wypowiedzenia do osób zmarłych , ale przede wszystkim dlatego , że aktualizacja rocznej opłaty jest nieuzasadniona - o co wnosił pełnomocnik Gminy - załączając decyzję z dnia 1 września 1972r. Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Ł. Nr II KR - (...). W uzasadnieniu Kolegium podkreśliło , że nie można aktualizować opłaty, która na użytkowniku nie ciąży.

- uznanie , że przed kwestionowaną opłatą nie była pobierana od użytkowników wieczystych opłata za wieczyste użytkowanie ponieważ pierwotnie nieruchomość została oddana w wieczyste użytkowanie repatriantom , a ciąg osób uprawnionych do zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty rocznej został przerwany na skutek sprzedaży z dnia 27 września 1972r. osobie nie spokrewnionej z pierwotnymi nabywcami w sytuacji gdy strona pozwana nie przedstawiła jakiegokolwiek dowodu na poparcie swoich twierdzeń , a z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami ( Dz.U. z 2018r.poz. 121 ze zm.) zasada taka nie wynika, co w doprowadziło do naruszenia:

I. prawa procesowego, a to:

-: art. 233 § 1 kpc poprzez nie rozważenie całego materiału dowodowego zebranego w sprawie i jego dowolną ocenę, a w szczególności co było przyczyną, że przez okres od 1972r. do 2018r. tj 46 lat nie była pobierana opłata za wieczyste użytkowanie gruntu;
-: art. 100 kpc przez obciążenie powodów kosztami w stosunku do ich udziału w prawie wieczystego użytkowania w sytuacji gdy obowiązuje zasada jedności w prawie wieczystego użytkowania i ta zasada odnosi się zarówno do kosztów poniesionych w sprawie jak i do wpisu od wytoczonego powództwa;
-: art. art. 189 kpc przez jego przywołanie jako podstawy prawnej w sytuacji gdy jest to powództwo o ukształtowanie prawa.

II. naruszenia prawa materialnego, a to:, art.

- 6 kc poprzez nieudowodnienie przez stronę pozwaną obowiązku ponoszenia przez powodów opłat za wieczyste użytkowanie gruntów;

- art. 76 ust. 2 u.g.n.

W świetle tak postawionych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie , że oplata za wieczyste użytkowanie gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) w obrębie G-41, oznaczonego jako działka nr (...) o pow. 0,0924 ha jest nienależna.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku.

Sąd Rejonowy na podstawie zgromadzonego materiału procesowego dokonał w niniejszej sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Jednakże z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wywiódł błędne wnioski w kontekście zastosowania przepisów prawa materialnego.

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów apelacji w pierwszej kolejności należy wskazać, iż całkowicie chybiony jest zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Przede wszystkim dostrzec trzeba, iż przywołany przepis stanowi, jakimi dyrektywami powinien kierować się Sąd dokonując ustaleń faktycznych będących wynikiem oceny dowodów. Tymczasem powód w istocie nie podważa ustaleń Sądu Rejonowego, a stan faktyczny sprawy nie był kwestionowany przez żadną ze stron. Skarżący mimo bowiem formalnego przytoczenia zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. w istocie podważa dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę żądania pozwu w świetle zasad współżycia społecznego, ta zaś kwestia przynależy nie do sfery ustaleń faktycznych, lecz do sfery prawa materialnego.

Ustosunkowanie się do pozostałych zarzutów apelacji, wymagało z kolei rozstrzygnięcia kwestii, czy aktualizacja rocznej opłaty za użytkowanie wieczyste była należna.

Na wstępie należy przypomnieć, iż użytkowanie wieczyste może zostać ustanowione na grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste następuje na okres 99 lat lub w wypadkach wyjątkowych, gdy cel gospodarczy użytkowania wieczystego nie wymaga oddania gruntu na dziewięćdziesiąt dziewięć lat, dopuszczalne jest oddanie gruntu na okres krótszy, co najmniej jednak na lat czterdzieści. Z tytułu użytkowania wieczystego użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną.

Kwestią sporną w kontrolowanej sprawie była aktualizacja opłaty za użytkowanie wieczyste. Sąd Rejonowy ustalił, że pierwotnie nieruchomość objęta użytkowaniem wieczystym należała do repatrianta Z. K.. Wysokość opłaty rocznej ustalono wówczas na kwotę 644 złotych, z tym że na poczet opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste przez pełen okres – 99 lat oraz ceny sprzedanych zabudowań zaliczona została nabywcy wartość mienia pozostawionego poza granicami. Z. K. sprzedał prawo użytkowania wieczystego w dniu 27 września 1972 roku. Wobec tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy założył, iż wskutek sprzedaży został przerwany ciąg osób uprawnionych do zwolnienia z obowiązku uiszczania opłaty rocznej. Ustaleń tych Sąd Okręgowy nie podziela.

W wyniku przeprowadzonej analizy przedmiotowej sprawy Sąd Okręgowy stwierdza zasadność podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego, tj. art. 76 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z treścią tego przepisu opłat rocznych nie pobiera się od użytkowników wieczystych, którzy na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. z 1969 r. poz. 159, z 1972 r. poz. 193 oraz z 1974 r. poz. 84) ¹⁾ wnieśli jednorazowo opłaty roczne za cały okres użytkowania wieczystego. Taka też sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie.

Na uwagę zasługuje fakt, iż żadne przepisy nie regulują sytuacji, w której opłata została pobrana za 99 lat, a następnie prawo użytkowania wieczystego zostało przeniesione na inny podmiot. W ocenie Sądu Okręgowego przyjąć należało, że zaktualizowana opłata w niniejszej sprawie jest nienależna. Nie można bowiem, drugi raz pobrać opłaty rocznej od tego samego prawa użytkowania wieczystego.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 189 k.p.c. pamiętać trzeba, że interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. z reguły nie zachodzi wtedy, gdy osoba zainteresowana może w innej drodze, np. w procesie o świadczenie, o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, a nawet w drodze orzeczenia o charakterze deklaratywnym, osiągnąć w pełni ochronę swych praw (por. np. orzeczenia SN z dnia 13 kwietnia 1965 r., II CR 266/64, opubl. OSPiKA Nr 6-8/1966 poz. 166; z dnia 18 grudnia 1968 r., I PR 290/68, opubl. Biul. SN Nr 6/1969 poz. 106, z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 201/97, niepubl oraz z dnia 21 stycznia 1998 r., II CKN 572/97, niepubl.). W największym stopniu uwidacznia się to w razie gdy przysługuje możliwość wytoczenia powództwa o zasądzenie, które jest właśnie taką inną formą ochrony praw powoda, wykluczającą istnienie interesu prawnego po stronie powoda w wytoczeniu powództwa o ustalenie (por. wyrok SN z 19 grudnia 1997 r., II CKN 526/97, nie publ.). Oczywiście dotyczy to też sytuacji kiedy ta ochrona jest możliwa na gruncie powództw skierowanych przeciwko stronie procesu poszukującej ochrony (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 października 2013 r., I ACa 620/13, opubl. LEX nr 1394205). Jak wskazał Sąd Najwyższy postępowanie cywilne oparte jest na założeniu, że realizacja praw na drodze sądowej powinna być celowa i możliwie prosta, udzielana bez mnożenia postępowań. Założenie to realizuje wymaganie wykazania interesu prawnego w wypadku żądania ustalenia istnienia (nieistnienia) stosunku prawnego lub prawa i przyjęcie jako zasady, że możliwość uzyskania skuteczniejszej ochrony w drodze innego powództwa podważa interes prawny w żądaniu ustalenia (por. wyrok SN z dnia 15 maja 2013 r., sygn. III CSK 254/12). Innymi słowy o interesie prawnym można mówić wówczas, gdy po pierwsze, nie istnieje inny środek prawny, przy użyciu którego powód uzyskać może skuteczną ochronę prawną, a po drugie, orzeczenie ustalające wydane w oparciu o art. 189 k.p.c. taką skuteczną ochronę prawną powodowi zapewni.

Tymczasem na gruncie badanej sprawy ewidentnie okazało się, że skarżący kwestionują aktualizację opłaty za użytkowanie wieczyste. Orzecznictwo jednolicie przyjmuje, że sprawy, w których użytkownik wieczysty kwestionuje zasadność aktualizacji opłaty rocznej są sprawami o ukształtowanie stosunku prawnego, gdyż to dopiero orzeczenie sądu ukształtuje nową wysokość opłaty rocznej (tak SN w uchwale z 23.6.2005 r., III CZP 37/05, oraz wyrokach I CK 66/02 i V CSK 147/05). W ostatnim z tych orzeczeń Sąd Najwyższy wskazał, że: "Wypowiedzenie wysokości dotychczasowej opłaty rocznej, o którym stanowi art. 78 ust. 1 GospNierU, nie stanowi źródła powstania prawa do podwyższonej opłaty. Jest nim dopiero przyjęcie przez użytkownika wieczystego oferty nowej jej wysokości, a w razie jej nieprzyjęcia – prawomocne orzeczenie samorządowego kolegium odwoławczego lub wyrok sądu, ustalający nową wysokość opłaty. Wyrok ten ma charakter konstytutywny. Skutek ex tunc zobowiązania powstałego w wyniku tego wyroku obejmuje tylko "uzupełnienie" wysokości świadczenia z tego zobowiązania za okres sprzed wydania wyroku. Nie obejmuje natomiast wstecznej terminowości spełnienia świadczenia. Zatem ustalona wyrokiem sądu opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego staje się, w części przewyższającej opłatę dotychczasową, wymagalna po uprawomocnieniu się wyroku".

Rację również należy przyznać apelującym co do naruszenia zasady jedności udziału w sprawie. Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego związanego z prawem własności wyodrębnionego lokalu powinna być wypowiedziana w całości wszystkim współwłaścicielom tego lokalu. Za niedopuszczalną uznaje się sytuację, w której od wyłącznej aktywności poszczególnych współwłaścicieli, w ramach jednego udziału w prawie użytkowania wieczystego, zależy zróżnicowanie części jednej opłaty ustalonej dla tego udziału. Tym samym wyrok w sprawie ustalenia opłaty z tytułu użytkowania wieczystego może dotyczyć jedynie całości opłaty rocznej ustalonej dla udziału w prawie użytkowania wieczystego.

Zgodnie z art. 6 k.c. przepis prawa materialnego określa, na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Zawiera on normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2017 r., sygn. akt I CSK 14/16). Na pozwanym spoczywał obowiązek wykazania okoliczności, z którą wiązał korzystny dla siebie skutek w postaci możliwości aktualizacji opłaty za użytkowanie wieczyste. W ocenie Sądu Okręgowego, pozwany nie sprostał temu obowiązkowi.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 k.p.c w ten sposób, że:

I. zmienił zaskarżony wyrok na następujący:

1. ustalił, że opłata za użytkowanie wieczyste gruntu położonego w Ł. przy ul. (...) w obrębie G-41 oznaczonej jako działka nr (...) o powierzchni 0,0924 ha, dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), jest nienależna;

2. zasądził od Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. na rzecz A. M. kwotę 723 ( siedemset dwadzieścia trzy ) złote tytułem zwrotu kosztów procesu;

3. nakazał pobrać od Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 665,80 ( sześćset sześćdziesiąt pięć 80/100 ) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Mając na uwadze, iż apelujący wygrał proces i poniósł koszty związane z udziałem w postępowaniu apelacyjnym, należało zwrócić mu od strony przeciwnej żądane koszty. Na koszty te po stronie powoda składały się: 300 złotych- koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie, ustalone omyłkowo na podstawie § 8 pkt 3 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu i 68 złotych –koszty 4 pełnomocnictw oraz 200 zł uiszczone przez powoda tytułem opłaty od apelacji.

Dodano: 16 lutego 2022, Opublikował(a): Magdalena Głowacka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: 1 lutego 2022