III Ca 1964/15 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2016-01-29
Sygn. akt III Ca 1964/15
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 czerwca 2015 roku w sprawie z powództwa (...) Wierzytelności Detalicznych Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. przeciwko S. Ł. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Pabianicach oddalił powództwo oraz ustalił, iż koszty procesu ponosi powód.
Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. nieważność postępowania o której mowa w art. 379 piet 5 k.p.c. w związku z faktem, iż w niniejszym postępowaniu powód został pozbawiony możliwości obrony swoich praw, albowiem pismo procesowe strony pozwanej zawierające szereg zarzutów m.in. zarzut przedawnienia roszczenia, do którego powód nie mógł się w żaden sposób ustosunkować zostało doręczone powodowi po wydaniu wyroku w sprawie;
2. naruszenie przepisów postępowania tj. 224 k.p.c. w zw. 210 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie polegające na nieodroczeniu rozprawy i niezobowiązaniu powoda do ustosunkowania się do podniesionych przez stronę pozwaną zarzutów zgłoszonych w piśmie procesowym z dnia 19 maja 2015 r., a przez to zaniechanie ustalenia czy roszczenie objęte pozwem jest rzeczywiście przedawnione, co skutkowało nierozpoznaniem istoty sprawy;
3. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. polegające na dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy ocenie materiału dowodowego przejawiającej się w uznaniu, że doszło do przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, podczas gdy bieg przedawnienia roszczenia objętego żądaniem pozwu był skutecznie przerywany, poprzez wszczęcie postępowania egzekucyjnego, a następnie poprzez wystąpienie przez powoda z pozwem w niniejszej sprawie.
W oparciu o wskazane zarzuty powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku
w całości, zniesienie postępowania od momentu wpływu do sądu pisma procesowego strony pozwanej z dnia 19 maja 2015 r., oraz przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego. W przypadku nie uznania przez Sąd II instancji zarzutu nieważności postępowania, z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy przez Sąd I Instancji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości
i przekazanie sprawy w całości do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji; pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, za postępowanie pierwszoinstancyjne, pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, za postępowanie apelacyjne, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu; zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie apelacyjne. Ponadto powód wniósł o zwrócenie się przez Sąd Okręgowy w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy do Sądu Rejonowego w Pabianicach I Wydział Cywilny o przedstawienie akt postępowania klauzulowego prowadzonego w sprawie I Co 1625/10, a następnie przeprowadzenie dowodu ze znajdujących się w tych aktach dokumentów w postaci wniosku oraz postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu na okoliczność przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, uprzednio dochodzonego przez poprzednika prawnego powoda; zwrócenie się przez Sąd Okręgowy w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Pabianicach M. K. o przedstawienie akt postępowanie egzekucyjnego prowadzonego w sprawie Km 1264/11, a następnie przeprowadzenie dowodu ze znajdujących się w tych aktach dokumentów w postaci wniosku o wszczęcie i postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, na okoliczność przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, uprzednio dochodzonego przez poprzednika prawnego powoda, wyjaśniając, że potrzeba powołania nowych wniosków dowodowych powstała na skutek podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu w całości.
Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści uzasadnienia. Niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu
w postępowaniu uproszczonym i z tego względu zgodnie z przepisem art. 505
13 § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku tego sądu powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
W pierwszej kolejności należy odnieść się jako do najdalej idącego zarzutu nieważności postępowania pierwszoinstancyjnego, której apelujący upatruje pozbawieniu go możliwości obrony swych praw, wyrażające się w braku możliwości zapoznania się z zarzutami podniesionymi przez stronę pozwaną, bowiem do dnia rozprawy nie został o tych zarzutach poinformowany, wskazując, że pismo procesowe pozwanej zawierające zarzut przedawnienia z dnia 19 maja 2015 roku zostało mu doręczone w dniu 18 czerwca 2015 roku tj. po terminie rozprawy i wydaniu wyroku w dniu 9 czerwca 2015 roku.
W konsekwencji w ocenie powoda nie miał on możliwości zapoznania się z zarzutami strony pozwanej i odniesienie się do nich.
Przede wszystkim w orzecznictwie przyjmuje się, że ocena, czy doszło do pozbawienia strony możności obrony jej praw, powinna być dokonywana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy, a analizę, czy doszło do pozbawienia strony możności działania, trzeba rozpocząć od rozważenia, czy nastąpiło naruszenie przepisów procesowych, a następnie ustalić, czy uchybienie to wpłynęło na możność strony do działania w postępowaniu; w końcu zaś ocenić, czy pomimo zaistnienia tych okoliczności strona mogła bronić swych praw w procesie. Dopiero w razie kumulatywnego spełnienia wszystkich tych przesłanek należy przyjąć, że strona została pozbawiona możności działania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2011 roku, V CSK 21/11, Lex nr 1147800, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 lutego 2014 roku, I ACa 731/13, LEX nr 1437896). Pozbawienie możności obrony swoich praw przez stronę polega na tym, że strona na skutek wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części, jeżeli skutki tych wadliwości nie mogły być usunięte na następnych rozprawach przed wydaniem w danej instancji wyroku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21.04.2010 roku, I ACa 282/10, Lex nr 628192). Nieważność postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony swych praw zachodzi wówczas, gdy strona procesu, wbrew swej woli, zostaje faktycznie pozbawiona możności działania. Ten przejaw nieważności występuje przykładowo w takich wypadkach, gdy strona w następstwie niezawiadomienia jej o terminie rozprawy, nie może wziąć w niej udziału, bądź gdy na skutek okoliczności od niej niezależnych, nie może na danym etapie postępowania podejmować żadnych czynności procesowych, a stan taki nie ulegnie zmianie przed wydaniem orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji. Dla oceny nieważności nie ma żadnego znaczenia okoliczność, czy stwierdzona wadliwość miała lub mogła mieć wpływ na treść postanowienia wydanego przez Sąd (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2007 roku, II CSK 107/07, Lex nr 611405).
W ocenie Sądu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie nie doszło do naruszenia
art. 379 pkt. 5 k.p.c. i pozbawienia strony możności obrony swoich praw. Niewątpliwie pismo procesowe powódki z dnia 19 maja 2015 roku stanowiące odpowiedź na pozew zawierające zarzut przedawnienia zostało doręczone powodowi w dniu 18 czerwca 2015 roku, a zatem już po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 9 czerwca 2015 roku i wydaniu wyroku. Jakkolwiek powyższe okoliczności wskazują, że w toku postępowania doszło do naruszenia przepisów procedury, to naruszenia te pozostają bez wpływu na wynik sprawy, a tym bardziej nie prowadzi do nieważności postępowania. Pozostaje bowiem rozważenie kwestii czy pomimo opisanego wyżej uchybienia Sądu I Instancji powód mógł jeszcze bronić swych praw w procesie przed wydaniem wyroku. Analizując tę kwestię w realiach mniejszej sprawy, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że powód realnie miał taką możliwość. Jak wynika bowiem z akt sprawy zarządzeniem z dnia 11 kwietnia 2015 roku wyznaczony został termin rozprawy na dzień 9 czerwca 2015 roku. O terminie rozprawy powiadomiono pełnomocnika powoda w dniu 20 kwietnia 2015 roku (k. 93). Zatem powód miał pełną świadomość toczenia się w sprawie postępowania. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że uczestnictwo w procesie, podejmowanie czynności procesowych, udział w rozprawach i innych czynnościach jest prawem, nie zaś obowiązkiem strony (chyba że co innego wynika z przepisów) i nie musi ona z tego przywileju korzystać, obowiązkiem sądu jest natomiast zapewnienie jej takiej możliwości, która w niniejszym postępowaniu została zapewniona. Niemniej jednak powód nie stawił się na termin rozprawy, na którym miał możliwość ustosunkowania się do zgłoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia. W niniejszej sprawie, nie doręczając odpisu odpowiedzi na pozew przed wydaniem wyroku, Sąd Rejonowy naruszył przepisy postępowania dotyczące doręczeń pism procesowych, jednakże nie miało to wpływu na wynik procesu, a także nie skutkowało niemożnością obrony praw powoda, który miał możliwość przedstawienia swoich racji i twierdzeń na wyznaczonym terminie rozprawy, czego jednak nie uczynił z wiadomych tylko sobie względów. W takim stanie rzeczy nie można mówić, iż powód został pozbawiony możliwości obrony swoich praw, bowiem to przez własną bierność pozbawił się prawa do obrony, a tym samym zarzut nieważności postępowania trzeba uznać za chybiony. Wbrew stanowisku powoda brak było przy tym podstaw do odroczenia terminu rozprawy. Prowadziłoby to bowiem do nierównego traktowania stron procesu cywilnego z uprzywilejowaniem strony powodowej, do czego nie ma podstaw. Prawo do osobistego udziału w czynnościach procesowych jest istotnym elementem sprawiedliwej procedury sądowej (por. m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2002 r., SK 5/02, OTK-A 2002, nr 4, poz. 41). Pozostaje ono w związku z nieodłącznym elementem rzetelnego procesu, jakim jest prawo do wysłuchania (prawo do bycia wysłuchanym). Jedną z gwarancji realizacji tych uprawnień zawiera art. 214 § 1 k.p.c., przewidujący obligatoryjne odroczenie rozprawy w razie zaistnienia przeszkód do uczestniczenia przez stronę w rozprawie, jeżeli przyczyną nieobecności była nieprawidłowość w doręczeniu wezwania lub nadzwyczajne wydarzenie albo inna znana sądowi przeszkoda, której nie można przezwyciężyć. W ocenie Sądu Okręgowego w realiach niniejszej sprawy nie zaistniały przeszkody, o których mowa w cytowanym przepisie, pociągające za sobą konieczność odroczenia rozprawy. Powód został poinformowany o terminie rozprawy, na który nie stawił się, wnosząc jednocześnie w piśmie procesowym z dnia 2.02.2015 roku (k. 26) o przeprowadzenie rozprawy także w jego nieobecności, co stanowiło jego suwerenną decyzję, ze wszystkimi tego skutkami.
W ocenie Sądu Okręgowego nie zachodziły żadne przesłanki do uwzględnienia prezentowanych w apelacji wniosków dowodowych, które należało ocenić jako spóźnione (art. 381 k.p.c.). Wskazać bowiem należy, że wykorzystanie przez sąd apelacyjny uprawnienia przewidzianego w art. 381 k.p.c. może wchodzić w rachubę tylko co do faktów i dowodów, które nie uległy prekluzji w pierwszej instancji (Tadeusz Żyznowski, Komentarz do art.843 Kodeksu postępowania cywilnego – LEX ). Strona powoda w żaden sposób nie wykazała, by potrzeba powołania wskazanych dowodów powstała później. Z oczywistych względów fakt zapoznania się z uzasadnieniem niekorzystnego dla powoda orzeczenia nie może stanowić usprawiedliwienia dla spóźnionego przedstawienia dowodów.
Mając na uwadze powyższe Sad Okręgowy na podstawie art. 505 12 §3 k.p.c. oddalił apelację.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: