Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

co do punktu 1 wyroku

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 czerwca 2022 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi:

zasądził od pozwanych Szkoły Podstawowej Towarzystwa (...) w Ł. i Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz M. M. kwotę 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 4.780,08 zł tytułem odszkodowania – obie kwoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałego;

oddalił powództwo w pozostałej części;

zasądził od Szkoły Podstawowej Towarzystwa (...) w Ł. i Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz M. M. kwotę 6.492 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałego;

nakazał pobrać od Szkoły Podstawowej Towarzystwa (...) w Ł. i Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 5.838,90 zł tytułem niepokrytego wynagrodzenia biegłych z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałego;

nie obciążył powoda pozostałymi kosztami postępowania.

Apelacje od powyższego wyroku wywiedli powód oraz pozwane Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

Powód zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo oraz rozstrzygającej o kosztach procesu.

Zarzucił wyrokowi:

naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

przepisu art. 327 ¹ § 1 i 2 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na:

- nie wyjaśnieniu podstawy przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że suma zadośćuczynienia w wysokości 26.000 złotych jest adekwatna do rozmiaru krzywdy powoda, a pozostała część jego roszczenia jest zbyt wygórowana;

- nie wyjaśnieniu podstawy przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że datą wymagalności roszczenia z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania jest dzień 29 grudnia 2013 roku;

- wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia zaskarżonego wyroku oraz sprzeczności uzasadnienia wyroku z jego sentencją;

- pominięciu uzasadnienia rozstrzygnięcia w zakresie wniosku pełnomocnika o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu;

b) przepisu art. 98 § 1 ¹ k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w stosunku do kosztów procesu zasądzonych na rzecz powoda, w tym do wynagrodzenia adwokata ustanowionego z urzędu dla powoda;

c) przepisu art. 100 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i proporcjonalne rozłożenie obciążenia kosztami procesu w stosunku do błędnie przyjętej wysokości procentowej przegranej strony powodowej;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) przepisu art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że kwota 25.000 złotych stanowi odpowiednią kwotę zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, podczas, gdy całokształt okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, a także ówczesna i aktualna sytuacja życiowa oraz zdrowotna powoda wskazuje, że kwotą adekwatną do stopnia doznanej przez powoda krzywdy jest kwota 35.000 złotych;

b) przepisu art. 481 § 1 i 2 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, iż datą wymagalności roszczenia z tytułu zadośćuczynienia oraz odszkodowania jest dzień 29 grudnia 2013 roku, podczas, gdy datą tą jest dzień 15 listopada 2010 roku;

c) przepisu § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie kwoty kosztów procesu powodowi, podczas, gdy koszty pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu winny być przyznane jego pełnomocnikowi;

d) przepisu § 8 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu oraz przepisu § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez ich błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie i nie przyznanie adwokatowi ustanowionemu z urzędu dla powoda wynagrodzenia w kwocie 9.600 złotych, powiększonego o kwotę należnego podatku od towarów i usług, podczas, gdy wykładnia celowościowa ww. przepisów – wzmocniona konstytucyjną zasadą równości wyrażoną w przepisie art. 32 ust. 1 Konstytucji RP – wskazuje, że Sąd I instancji winien zastosować stawkę wynagrodzenia przewidzianą w przepisie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, stanowiącej stawkę minimalnego wynagrodzenia za czynności adwokackie, którą następnie należy powiększyć o należny podatek od towarów i usług.

Przy tak sformułowanych zarzutach powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie zaskarżenia poprzez:

a) zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda dodatkowo kwoty 10.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałego;

b) zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda dodatkowo kwoty 5.316 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, ewentualnie zaś zmianę przez zasądzenie kwoty 9.600 złotych, powiększonej o 23% podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu przed Sądem I instancji, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

c) uwzględnienie w punkcie 3. sentencji wyroku postanowienia o odsetkach ustawowych za opóźnienie zgodnie z przepisem art. 98 § 1 ¹ k.p.c..

Pozwane Towarzystwo (...) zaskarżyło wyrok w części a mianowicie co do kwoty 10.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, kwoty 758 złotych tytułem odszkodowania oraz co do odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia 29 grudnia 2013 roku do dnia 21 czerwca 2022 roku oraz co do rozliczenia kosztów procesu.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

naruszenie przepisu prawa materialnego, a mianowicie art. 445 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, iż w ustalonym stanie faktycznym powodowi przysługuje zadośćuczynienie pieniężne z tytułu krzywdy w kwocie wyższej niż 15.000 złotych;

błąd w ustaleniach faktycznych, a także naruszenia prawa materialnego, tj. art. 444 § 1 k.c. w związku z art. 361 § 1 k.c. przez uznanie, że w stanie faktycznym sprawy koszt zakupu okularów korekcyjnych, w tym zakupu soczewek, oprawek, badani wzroku powoda oraz koszt wymiany soczewki pozostają w związku z wypadkiem z dnia 17 września 2010 roku, podczas, gdy jest to koszt wynikający z ujawnienia się u powoda wady wzroku w postaci astygmatyzmu, nie mający swojego źródła ani jakiegokolwiek związku z w/w wypadkiem;

naruszenie prawa materialnego a mianowicie art. 481 § 1 k.c. oraz art. 817 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że odsetki od przyznanej na rzecz powoda kwoty zadośćuczynienia winny być liczone od dnia wcześniejszego niż od dnia wyrokowania w sprawie;

naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 327 ¹ § 1 k.p.c. przez jego niezastosowanie i brak wskazania w uzasadnieniu w sposób należyty podstawy faktycznej rozstrzygnięcia w przedmiocie roszczenia odsetkowego.

Przy tak sformułowanych zarzutach skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu należnych za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie wywiedzione w sprawie apelacje muszą być uznane w zakresie w jakim odnoszą się do kwestii okresu za jaki Sąd Rejonowy zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od należnych powodowi kwot zadośćuczynienia i odszkodowania, za na tyle zasadne, że skutkują koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku w tej części i przekazania sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Zasadnym jest bowiem stawiany przez strony zarzut naruszenia przepisu art. 327 ¹ § 1 k.p.c., w zakresie uzasadnienia przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek od zasądzonych na rzecz powoda zadośćuczynienia i odszkodowania.

Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego, podzielanego przez Sąd Okręgowy, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego zarzut naruszenia powyższego przepisu może być uzasadniony jedynie wyjątkowo, gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa, iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując, zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i (lub) procesowego (por. także wskazane jedynie ilustracyjnie postanowienie SN z dnia 21 listopada 2001, sygn. I CKN 185/01 powołane za zbiorem Lex.

Uzasadnienie Sądu Rejonowego, w części dotyczącej rozstrzygnięcia o odsetkach, brakami takimi jest dotknięte.

Sąd Rejonowy ograniczył się do lakonicznego stwierdzenia, że zasądził odsetki ustawowe zgodnie z datą wymagalności na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c..

Zgodnie zaś z powyższym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (§ 1).

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (§ 2).

W przedmiotowej sprawie jedną z osi sporu pomiędzy stronami było to od jakiego momentu pozwani pozostawali w opóźnieniu ze spełnieniem na rzecz powoda należnych mu roszczeń odszkodowawczych. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku w żaden sposób nie wskazuje jakie ustalenia faktyczne i jaki wywód prawny doprowadziły Sąd Rejonowy do konkluzji, że pozwani pozostawali w opóźnieniu od dnia 29 grudnia 2013 roku, co uniemożliwia kontrolę prawidłowości zaskarżonego orzeczenia w tej części.

Na marginesie jedynie należy również wskazać, że Sąd Rejonowy zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie za okres od dnia 29 grudnia 2013 roku, podczas, gdy instytucja odsetek ustawowych za opóźnienie została wprowadzona do polskiego porządku prawnego z dniem 1 stycznia 2016 roku, co rodzi wątpliwości co do możliwości zasądzenia odsetek tego typu za okres wcześniejszy.

Wobec powyższego, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 108 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji punktu 1.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Rejonowy rozważy argumenty stron przedstawiane, co do początku biegu terminu należnych powodowi odsetek oraz stopy tych odsetek, a wydane w tym zakresie orzeczenie uzasadni w sposób spełniający wymogi przepisu art. 327 ¹ § 1 k.p.c. i dokonanie jego kontroli instancyjnej.