Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 maja 2022 r. w sprawie z powództwa Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Mieście S. w W. działającego na rzecz E. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz E. S. kwotę 265,38 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 października 2019 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądził od Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Mieście S. w W. na rzecz pozwanego kwotę 1 619,32 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 20 zł, tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach:

W dniu 9 lipca 2019 r. E. S. zawarła z (...) sp. z o.o. umowę zgłoszenia, numer rezerwacji (...), której przedmiotem była wycieczka dla dwóch osób do Albanii w okresie od 25 września 2019 r. do 2 października 2019 r. Wyjazd obejmował przelot samolotem z lotniska im. C. w W. do T. w dniu 25 września 2019 r. pobyt w Hotelu (...) położonym 16 km od D. oraz przelot z T. do W. w dniu 2 października 2019 r. Całkowity koszt wycieczki wynosił 5 307,68 zł, cała kwota została przez E. S. wpłacona. Załącznikami do umowy jest program imprezy oraz Ogólne Warunki Uczestnictwa. Zgodnie z pkt 7 Ogólnych Warunków Uczestnictwa biuro jest zobowiązane poinformować uczestnika o szczególnych zagrożeniach dla zdrowia lub życia w miejscu planowanej imprezy. Z kolei zgodnie z pkt 16 tego załącznika w sytuacji odstąpienia na 3 dni przed dniem wyjazdu lub później uczestnik zostaje obciążony 95 % ceny imprezy.

W momencie zawierania umowy E. S. nie została poinformowana przez agenta biura turystycznego że w Albanii zdarzają się trzęsienia ziemi. Wycieczkę miała spędzić z mężem P. S., był to ich trzeci zakup u pozwanej.

Cztery dni przed planowanym rozpoczęciem wyjazdu w Albanii wystąpiły trzęsienia ziemi, o czym E. S. dowiedziała się z doniesień prasowych oraz z Internetu. Uzyskane informacje wzbudziły w niej niepokój, w związku z czym 22 września 2019 r. zwróciła się w formie elektronicznej do (...) S.A. z prośba o zmianę celu wycieczki z uwagi na trzęsienia ziemi. Kolejną wiadomością e – mail odstąpiła od umowy z uwagi na nadzwyczajne okoliczności tj. trzęsienie ziemi.

Pozwana posiada rezydenta i kontrahenta w Albanii, w związku z czym od razu wiedziała o wystąpieniu trzęsień ziemi, jednak z uzyskanych od tych osób informacji wynikało, że brak jest podstaw do odwołania zarówno trwających już wycieczek jak i przyszłych. Mimo wystąpienia trzęsień ziemi 7 km od hotelu gdzie miała przebywać E. S. wraz z mężem ośrodek ten nie został uszkodzony. Ponadto nie było żadnych utrudnień na trasie do hotelu. Na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych również nie pojawiły się informacje rekomendujące odwołanie wyjazdu do Albanii. Z uwagi na częste występowania trzęsień w tej części świata (...) S.A. nie widziała podstaw do odwołania wycieczek.

W odpowiedzi na wiadomości e - mail E. S. pozwana wskazała, że brak jest podstaw do odstąpienia od przedmiotowej umowy.

W dniu 23 września 2019 r. E. S. w korespondencji e – mail poinformowała (...) S.A., że podtrzymuje swoje stanowisko w zakresie odstąpienia od umowy oraz wskazała, że wszelkie przesłanki jakie ustawodawca przewidział dla sytuacji odstąpienia od umowy z uwagi na nadzwyczajne okoliczności w przedmiotowej sprawie miały miejsce tj. trzęsienie ziemi w najbliższym sąsiedztwie planowanego miejsce pobytu, co w istotny sposób mogło mieć wpływ na komfort i bezpieczeństwo uczestnika wycieczki.

W odpowiedzi na tą wiadomość przedstawiciel (...) S.A. wiadomością z 24 września 2019 r. stwierdził, że nie podziela stanowiska E. S., kwestionował też możliwość wystąpienia zarówno wstrząsów wtórnych w rejonie D. jak i opisywany w mediach faktyczny obraz zniszczeń spowodowany trzęsieniem ziemi.

Pismem z 25 września 2019 r., które zostało doręczone pozwanej 26 września 2019 r., E. S. oświadczyła, że na podstawie art. 47 ust. 4 ustawy z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych odstępuje od umowy.

E. S. i jej mąż ostatecznie nie wzięli udziału w wykupionej wycieczce i jednocześnie nie otrzymali zwrotu wpłaconych pieniędzy, w żadnej wysokości. Wyjazd ten przebiegał bez zakłóceń, inne wycieczki do Albanii nie zostały także odwołane.

W dniu 3 października 2019 r. E. S. wraz z mężem złożyła wniosek do Miejskiego Rzecznika Konsumentów w m. st. W. o udzielenie pomocy w sprawie.

W dniu 19 grudnia 2019 r. Miejski Rzecznik Konsumentów wystąpił w tej sprawie do (...) S.A. Pozwana w odpowiedzi na interwencję rzecznika pismem z 30 grudnia 2019 r. podtrzymała dotychczasowe stanowisko.

Pismem z 17 stycznia 2020 r. Miejski Rzecznik Konsumentów wskazał, że nie podziela argumentacji pozwanej przedstawionej w pismem z 30 grudnia 2019 r.

W odpowiedzi na powyższe stanowisko Miejskiego Rzecznika Konsumentów pismem z 27 lutego 2020 r. (...) S.A. podtrzymał dotychczasową argumentację.

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd oparł na całokształcie przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Rejonowy zważył, że kwestią zasadniczą dla ustalenia słuszności zgłoszonego roszczenia było ustalenie czy okoliczność podnoszona przez stronę powodową, w postaci trzęsienia ziemi, może być podstawą do skutecznego odstąpienia, na podstawie art. 47 ust. 4 ustawy z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 548 ze zm.), od umowy łączącej E. S. z pozwaną w zakresie wycieczki wypoczynkowej do Albanii.

W ocenie Sądu Rejonowego, zgodnie ze wskazanym wyżej artykułem, podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie. Przepis ten przyznaje podróżnemu prawo odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej bez ponoszenia opłaty w razie wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności w miejscu docelowym lub w jego najbliższym sąsiedztwie. Okoliczności te uzasadniają odstąpienie przez podróżnego od umowy bez ponoszenia opłat jedynie wówczas, gdy mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Regulacja z tego przepisu może odnosić się zarówno do wycieczek objazdowych, jak i do podróży do jednego miejsca docelowego. Jednocześnie przy ocenie, czy dane okoliczności mają nieunikniony i nadzwyczajny charakter należy stosować kryteria obiektywne.

Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że samo istnienie nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności w miejscu docelowym jest niewystarczające do skutecznego odstąpienia od umowy. Okoliczności te muszą mieć jednocześnie znaczący wpływ na realizacje imprezy turystycznej.

W ocenie Sądu Rejonowego możliwość wystąpienia w Albanii trzęsienia ziemi jest wiedzą powszechną. Albania położona jest w regionie, który charakteryzuje się intensywną aktywnością sejsmiczną. Tym samym powódka zawierając umowę w zakresie wycieczki do tego kraju powinna zdawać sobie sprawę, że tego typu zdarzenie może wystąpić. Z kolei nawet jeśli to konkretne trzęsienie ziemi było silniejsze od typowych tego typu zdarzeń w tym rejonie, to samo jego wystąpienie w uznaniu Sądu Rejonowego nie może stanowić podstawy do skutecznego odstąpienia od umowy. Tego typu zdarzenia w tej części świata nie są niczym niecodziennym, nie było w związku z tym podstaw do informowania E. S. o tym fakcie w momencie zawierania umowy. W dodatku nie zostało wykazane przez stronę powodową, że zdarzenie to miało jakikolwiek wpływ na przebieg wyjazdu (realizację imprezy).

Jak zaznaczył Sąd I instancji, na uwagę zasługuje fakt, że E. S. informacje odnośnie omawianych zdarzeń posiadała jedynie z doniesień medialnych, nie zwróciła się do pozwanej z pytaniem czy trzęsienie ziemi będzie miało skutki w przebiegu wykupionej podróży. Swoje odstąpienie od umowy oparła na niesprawdzonych informacjach, nie zweryfikowanych choćby u pozwanej czy na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Co istotne, epicentrum trzęsienia miało miejsce ponad 20 km od docelowego hotelu, a sam hotel w żadnym zakresie nie ucierpiał na skutek trzęsienia. W konsekwencji czego nawet przy przyjęciu, że to trzęsienie ziemi z uwagi na jego intensywność było zdarzeniem nadzwyczajnym to jednak brak było przesłanek do przyjęcia, że wydarzenie to będzie stanowiło utrudnienie w realizacji wiążącej ją ze stroną pozwaną umowy czy też będzie miało jakikolwiek wpływ na wyjazd, a tylko taka okoliczność może być podstawą do skutecznego odstąpienia od umowy na podstawie omawianej regulacji.

Sąd Rejonowy nie zakwestionował faktu, że E. S. po powzięciu informacji o trzęsieniu ziemi niedaleko miejsca gdzie miała spędzać urlop mogła odczuwać niepokój. Tym niemiej jej odczucia miały charakter subiektywny. Nie dysponowała ona informacjami, które pozwalałyby przypuszczać, że omawiane zdarzenie będzie miało jakikolwiek wpływ na jej wypoczynek oraz możliwość wywiązania się przez pozwaną z umowy.

Tym samym Sąd I instancji uznał, że E. S. nie była uprawniona w oparciu o art. 47 ust. 4 ustawy z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych do odstąpienia od umowy i żądania zwrotu całości wpłaconej przez siebie kwoty. Tym niemniej zgodnie z pkt 16 ogólnych warunków uczestnictwa w sytuacji odstąpienia na 3 dni przed dniem wyjazdu przysługiwał jej zwrot 5 % wpłaconych środków, czego jednak pozwana nie uczyniła. Mając w związku z tym na uwadze, że E. S. wpłaciła kwotę 5 307,68 zł Sąd Rejonowy uznał, iż przysługuje jej zwrot 5 % tej kwoty, czyli 265,38 zł i w tym zakresie uznał jej roszczenie za zasadne. W pozostałym zakresie podlegało ono oddaleniu.

Zgodnie z art. 47 ust. 6 zd. 1 omawianej ustawy organizator turystyki dokonuje zwrotu poniesionych opłat i wpłat, o których mowa w ust. 4 i 5, w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej. Tym samym pozwana powinna wypłacić E. S. 5 % wpłaconej kwoty 14 dni od odstąpienia od umowy, które nastąpiło 22 września 2019 r., czyli do dnia 6 października 2019 r. W związku z czym dzień po tej dacie strona pozwana była w zwłoce i dlatego od tej daty zgodnie z art. 481 § 1 k.c., który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, odsetki te przysługują E. S..

Rozstrzygnięcie w zakresie kosztów Sąd Rejonowy oparł na treści art. 100 k.p.c. wskazując, że roszczenie Miejskiego Rzecznika Praw Konsumentów występującego na rzecz E. S. okazało się zasadne w 5 %, dlatego też zasądzono na rzecz strony pozwanej od powoda kwotę 1 619,32 zł stanowiącą 95 % poniesionych przez niego kosztów, na które składa się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone w oparciu o § 2 pkt 4 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) 1800 zł i opłata skarbowa za udzielone pełnomocnictwo w wysokości 17 zł.

Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd I instancji nakazał pobrać od (...) S.A. z siedzibą w Ł. 5 % kosztów sądowych w postaci opłaty od pozwu w kwocie 400 zł, od której obowiązku uiszczenia strona powodowa została zwolniona.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

1.  przepisów prawa procesowego, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyprowadzenie przez Sąd z materiału dowodowego wniosków z niego nie wynikających ani nie popartych żadnymi obiektywnymi dowodami, tj. uznanie, że pozwany posiadał wiarygodne i zweryfikowane informacje dotyczące sytuacji w rejonie miejscowości D. i T. w Albani po trzęsieniu ziemi, które miało miejsce w dniu 21 września 2019 r., mimo tego, że pozwany nie przedłożył w toku postępowania żadnych dokumentów ani innych środków dowodowych, z których można wnioskować o posiadaniu przez pozwanego rzetelnych informacji o faktycznej sytuacji w Albanii związanej z wystąpieniem trzęsienia ziemi w dniu 21 września 2019 r., w tym rezydent nie był w stanie udzielić odpowiedzi na pytanie o stan techniczny budynku hotelu, w którym miała być zakwaterowana E. S., mimo tego, że twierdził, że na pewno nie doszło do jego uszkodzenia, skutkiem czego Sąd uznał, że E. S. oparła swoją decyzję o odstąpieniu od umowy na informacjach niesprawdzonych, natomiast pozwany rzetelnie zweryfikował okoliczności faktyczne i słusznie uznał, że nie zachodzą okoliczności usprawiedliwiające odstąpienie przez E. S. od umowy na podstawie art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 511 ze zm.);

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, nadto z niego nie wynikających, tj. uznanie, że skoro Albania jest krajem o aktywności sejsmicznej to „E. S. powinna zdawać sobie sprawę, że tego typu zdarzenie może wystąpić” i nawet „jeśli to konkretne trzęsienie ziemi było silniejsze od typowych tego rodzaju zdarzeń w tym rejonie, to samo jego wystąpienie (…) nie może stanowić podstawy do skutecznego odstąpienia od umowy”, skutkiem czego Sąd uznał, że trzęsienie ziemi najsilniejsze od 20 lat o magnitudzie wstrząsu M 5.6 w skali M. z epicentrum zlokalizowanych w strefie wybrzeża morskiego, około 5 km na północ od D. i około 30 km od T. (miejsca zakwaterowania p. S.) oraz wysokie prawdopodobieństwo równie silnych wstrząsów wtórnych w tym samym regionie – jak się okazało 340 wstrząsów wtórnych, w tym w dniu 26 września 2019 roku, gdy trwała już impreza turystyczna, silniejszych od pierwotnego trzęsienia ziemi, w wyniku których zginęło 25 osób a 650 zostało rannych – nie są przesłankami do uznania, że E. S. miała obiektywne powody aby uznać, że ów trzęsienie ziemi ma wpływ na przebieg imprezy turystycznej – urlopu wypoczynkowego;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego nadto z niego nie wynikających, tj. uznanie, że skoro Albania jest rejonem o aktywności sejsmicznej, to najsilniejsze od 20 lat w tym regionie trzęsienie ziemi, które wydarzyło się 4 dni przed rozpoczęciem imprezy turystycznej nie mogło mieć wpływu na decyzję E. S. o odstąpieniu od umowy, gdyż „brak było przesłanek do przyjęcia, że wydarzenie to będzie stanowiło utrudnienie w realizacji wiążącej jej ze stroną pozwaną umowy czy też będzie miało jakikolwiek wpływ na wyjazd”, nadto „(…) jej odczucia miały charakter subiektywny. Nie dysponowała ona informacjami, które pozwalałyby przypuszczać, że omawiane zdarzenie będzie miało jakikolwiek wpływ na jej wypoczynek oraz możliwość wywiązania się przez pozwaną z umowy”, skutkiem czego Sąd uznał, że E. S. nie była uprawniona w oparciu o art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 511 ze zm.) do odstąpienia od umowy i żądania zwrotu całości wpłaconej przez siebie kwoty;

d)  art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny materiału dowodowego z pominięciem istotnej części materiału dowodowego, tj. załączonych do pozwu wydruków informacji opisujących rozmiar skutków trzęsienia ziemi oraz możliwych tego konsekwencji w postaci silnych wstrząsów wtórnych m.in. z Biuletynu Informacji Publicznej Państwowego Instytutu Geologicznego, serwisu internetowego tygodnika (...), serwisu internetowego (...), serwisu internetowego (...), Wirtualnej Polski, skutkiem czego Sąd nie biorąc pod uwagę obiektywnych informacji i nie mając obiektywnej wiedzy o rozmiarach tego trzęsienia ziemi, jedynie na podstawie twierdzeń strony Pozwanej uznał, że trzęsienie ziemi o największej amplitudzie od 20 lat w tym regionie z epicentrum oddalonym o kilkanaście kilometrów od hotelu, które wywołało opisane w ww. doniesieniach medialnych oraz serwisach naukowych zniszczenia architektoniczne, ofiary śmiertelne oraz setki osób rannych, a także zapowiadało wystąpienie równie niebezpiecznych wstrząsów wtórnych, jest niewystarczające do skutecznego odstąpienia od umowy bowiem „W ocenie Sądu możliwość wystąpienia w Albanii trzęsienia ziemi jest wiedzą powszechną. Albania położona jest w regionie, który charakteryzuje się intensywną aktywnością sejsmiczną. Tym samym powódka zawierając umowę w zakresie wycieczki do tego kraju powinna zdawać sobie sprawę, że tego typu zdarzenie może wystąpić”;

e)  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd w uzasadnieniu de facto odmówił wiarygodności i mocy dowodowej wskazanym przez powoda dowodom w sprawie, w szczególności tym, które wskazują na rozmiar skutków trzęsienia ziemi oraz możliwych tego konsekwencji w postaci silnych wstrząsów wtórnych m.in. z Biuletynu Informacji Publicznej Państwowego Instytutu Geologicznego, serwisu internetowego tygodnika (...), serwisu internetowego (...), serwisu internetowego (...), Wirtualnej Polski, co w konsekwencji skutkowało brakiem faktycznej wiedzy Sądu o sytuacji w D. i T. w dniach gdy E. S. podjęła decyzję o odstąpieniu od umowy, co wynika ze wskazania w uzasadnieniu do wyroku, iż „(…) jej odczucia miały charakter subiektywny. Nie dysponowała ona informacjami, które pozwalałyby przypuszczać, że omawiane zdarzenie będzie miało jakikolwiek wpływ na jej wypoczynek oraz możliwość wywiązania się przez pozwaną z umowy”;

2.  przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 47 ust 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 511 ze zm.) stanowiącego, że „Podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizacje imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie”, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przepis ten w zakresie oceny okoliczności usprawiedliwiających jego zastosowanie należy interpretować jedynie zgodnie z jego literalnym brzmieniem – wprost, bez zastosowania wykładni systemowej i celowościowej, tj. nie uwzględnieniu okoliczności, że regulacja art. 47 ust. 4 ustawy stanowi odzwierciedlenie implementacji do porządku krajowego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE numer (...) z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniającej rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylającej dyrektywę Rady 90/314/EWG (Dz.U.UE.L.2015.326.1). W ramach punktu 31 preambuły do wskazanego aktu prawnego zaznaczono prawo podróżnych do rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej (w każdym momencie przed rozpoczęciem) bez ponoszenia jakiejkolwiek opłaty za jej rozwiązanie, w przypadku gdy nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności miałyby w znaczącym zakresie wpłynąć na realizację imprezy turystycznej. Mogą one np. obejmować działania wojenne, inne poważne problemy z bezpieczeństwem, takie jak terroryzm, znaczące zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, takie jak wybuch epidemii, poważnej choroby w docelowym miejscu podróży lub katastrofy naturalne, takie jak powodzie lub trzęsienia ziemi, lub warunki pogodowe uniemożliwiające bezpieczną podróż do miejsca docelowego uzgodnionego w umowie o udział w imprezie turystycznej. Analiza konkretnego przypadku w świetle art. 47 ust. 4 ustawy, w tym nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności musi być dokonywana przy uwzględnieniu kryteriów obiektywnych. Zastosowanie wykładni systemowej i celowościowej poza wykładnią językową jednoznacznie wyklucza zastosowana przez Sąd interpretacja przepisu, skutkującej przekonaniem, że przesłanką zastosowania art. 47 ust. 4 ww. ustawy jest finalny brak realizacji imprezy turystycznej (odwołanie), częściowa realizacja przewidzianego programu, czy też wystąpienie innych trudności w jej przeprowadzeniu. Zarówno ustawodawca europejski, jak i krajowy posłużyli się zwrotem „mający znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego” (odpowiednio treść art. 12 ust. 2 dyrektywy i art. 47 ust. 4 ustawy). Gdyby ich intencją było powiązanie nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności z faktyczną realizacją imprezy turystycznej to daliby temu wyraz w treści przyjętych regulacji, co ostatecznie nie miało miejsca – odnosi się do tego inny przepis prawa materialnego, tj. art. 47 ust. 5 pkt 2 ww. ustawy. Błędna interpretacja przepisu prawa materialnego skutkowała odmową uznania zasadności odstąpienia przez E. S. od umowy, a w konsekwencji oddaleniem powództwa.

W konsekwencji podniesionych zarzutów skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje;

2.  ewentualnie, na wypadek uznania przez Sąd, że zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy oraz na wypadek nieuwzględnienia wniosku z pkt 1, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego i przekazanie sprawy do Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych od strony powodowej na rzecz pozwanej.

Sąd Okręgowy poczynił dodatkowo następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 21 września 2019 roku o godzinie 16:04:28 czasu lokalnego w rejonie D. wystąpiło bardzo silne trzęsienie ziemi, które wg informacji prasowych było najsilniej odczuwalnym trzęsieniem ziemi w Albanii od 20 lat. Magnitudę wstrząsu oceniono na M 5.6. Jego epicentrum zlokalizowane było w strefie wybrzeża morskiego, około 5 km na północ od albańskiego portu w D. i około 31 km od stolicy kraju T.. Wstrząs spowodował znaczne szkody materialne w postaci zniszczeń budynków oraz innych obiektów infrastruktury, a liczba osób rannych przekroczyła 100. Wstrząsy były odczuwalne w promieniu kilkuset kilometrów, także w krajach ościennych. Już 11 minut później, o 16:15:54 został zarejestrowany kolejny silny wstrząs o magnitudzie M 5.1. Zjawisko to choć silne, to nie spowodowało już dalszych strat materialnych. W rejonie rozciągającym się wzdłuż albańskiego wybrzeża A. w okresie od 21 do 26 września 2019 roku włącznie zostało zarejestrowanych 79 zjawisk sejsmicznych o magnitudach od M2 do M5.6 z czego niemal wszystkie można zaliczyć do zjawisk wtórnych. Szczególne nasilenie tych zdarzeń wystąpiło w dniach 21-23 września 2019 roku, w których każdej doby rejestrowano ok. 30 zdarzeń sejsmicznych. W przypadku 78,5% tych zjawisk magnituda przekroczyła wartość M2.5. Zjawiska te należały do kategorii zjawisk odczuwalnych.

(wydruk informacji ze strony Państwowego Instytutu Geologicznego k. 44 i k. 193, informacje prasowe k. 47-57)

W dniu 26 listopada 2019 roku wystąpiło bardzo silne i tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi. Wstrząsy odnotowano o godzinie 03:54:11 czasu lokalnego, a magnitudę wstrząsu oceniono na M6.4. Jego epicentrum zlokalizowane było w strefie wybrzeża morskiego, około 7 km na północ od albańskiego portu w D. i około 30 km od stolicy kraju T.. Był najsilniej odczuwanym trzęsieniem ziemi od 50 lat. Wstrząs spowodował bardzo duże szkody materialne, 28 ofiar śmiertelnych i ponad 650 rannych.

(wydruk informacji ze strony Państwowego Instytutu Geologicznego k. 195 w związku z pismem k. 16-17)

Sąd Okręgowy uzupełnił stan faktyczny ustalony przez Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie mając na względzie, iż nie opisywał on skali zjawiska jakie wystąpiły w dniu 21 września 2019 roku i rozciągały się do dnia 26 września 2019 roku. Na powyższą okoliczność zwrócił uwagę skarżący, a niewątpliwie miała ona znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Sąd Okręgowy oparł się przy tym na dowodach przeprowadzonych przez Sąd I instancji i zweryfikowanej w toku niniejszego postępowania w pełnej treści informacji ze strony Państwowego Instytutu Geologicznego, która nie była przez strony kwestionowana.

Uzupełnienie stanu faktycznego o okoliczności dotyczące trzęsienia ziemi z dnia 26 listopada 2019 roku było konieczne ze względu na podnoszone przez apelującego zarzuty, który w apelacji twierdził, iż wstrząsy o magnitudzie M6.4 skutkujące ofiarami śmiertelnymi wystąpiły już w dniu 26 września 2019 roku, co nie było prawdą, gdyż miały one miejsce dopiero 2 miesiące później. Mając na względzie wcześniejsze twierdzenia powoda, przedłożone przez niego pismo z powołaniem się na informację ze strony Państwowego Instytutu Geologicznego (pismo k. 16-17) Sąd nie ma wątpliwości, iż odnośnie daty tego zjawiska skarżący po prostu się pomylił.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

Na wstępie zaznaczyć należy, że przedmiotowa sprawa podlegała rozpoznaniu w trybie uproszczonym.

Wobec faktu, że ani w apelacji ani w odpowiedzi na apelację strony nie złożyły wniosku o przeprowadzenie rozprawy, Sąd Okręgowy uznając, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym (art. 374 k.p.c.).

Idąc dalej wskazać trzeba, że w myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Wreszcie zaznaczyć trzeba, że apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Przechodząc do oceny zarzutów podniesionych w apelacji, w pierwszej kolejności należy wskazać, iż podniesiony przez skarżącego zarzut dotyczący naruszenia art. 328 k.p.c. nie koresponduje z aktualną treścią tego przepisu. Należy bowiem zauważyć, iż treść tego przepisu uległa zmianie – został zmieniony przez art. 1 pkt 109 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1469) i w aktualnym brzmieniu, obowiązującym od dnia 7 listopada 2019 roku, nie reguluje on już wymogów, jakie winno spełniać uzasadnienie wyroku, co czyni z kolei nowy przepis wprowadzony tą ustawą tj. art. 327 ¹ k.p.c. Przepis ten (art. 327 ¹ § 1 k.p.c.) ma zastosowanie do spraw wszczętych po jego wprowadzeniu czyli i do przedmiotowej sprawy, w której pozew został wniesiony w dniu 5 października 2020 roku. Podnoszone przez skarżącego w zarzucie okoliczności niewątpliwie zaś korespondują z treścią art. 327 ¹ § 1 k.p.c. a nie art. 328 § 2 k.p.c. jednakże stwierdzić należy, iż nie są one zasadne. Powołanie się na naruszenie art. 327 ¹ § 1 k.p.c. (uprzednio art. 328 § 2 k.p.c.) jest usprawiedliwione tylko wówczas, gdy z uzasadnienia orzeczenia nie daje się odczytać, jaki stan faktyczny lub prawny stanowił podstawę rozstrzygnięcia, co uniemożliwia kontrolę instancyjną. Inaczej rzecz ujmując, zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia może okazać się zasadny tylko wówczas, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 327 ¹ § 1 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli, czyli gdy treść uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie toku wywodu, który doprowadził do jego wydania (wyrok SA w Szczecinie z 20.04.2021 w sprawie I ACa 560/20, Lex nr 3188390). Uzasadnienie wyroku, które wyjaśnia przyczyny, z powodu których orzeczenie zostało wydane, jest bowiem sporządzane już po wydaniu wyroku, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. W konsekwencji tego, zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia wyroku uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia, a także w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (wyrok).

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku zaś w sposób nie budzący wątpliwości jaki stan faktyczny i prawny stanowił podstawę rozstrzygnięcia, wynikają też, wbrew twierdzeniom skarżącego i motywy nie uznania informacji prasowych przedłożonych przez Rzecznika za wystarczające do podjęcia decyzji o odstąpieniu od umowy przez E. S.. Zdaniem Sądu Rejonowego informacje te, bez ich zweryfikowania, czy to u pozwanego, czy na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, nie mogły być wyłączną podstawą weryfikującą wystąpienie nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego i choć z tak postawioną tezą można polemizować, to niewątpliwie uzasadnia ona w sposób jasny i przejrzysty stanowisko Sądu Rejonowego. W związku z powyższym, uznać należało, że uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego zawiera wszystkie elementy wskazane w art. 327 ¹ k.p.c. Sąd pierwszej instancji w sposób wyczerpujący uzasadnił wydany wyrok, wskazał również dowody, na których oparł się przy dokonywanych ustaleniach, czyli dał im wiarę, a zatem wyrok poddaje się kontroli instancyjnej. Powyższe pozwala więc skontrolować ocenę tych dowodów i zasadność ustaleń dokonanych w oparciu o nie. Zarzut naruszenia art. 327 ¹ k.p.c. (poprzednio: art. 328 § 2 k.p.c.) jest więc niezasadny.

Jedynie częściowo zasadny jest natomiast zarzut naruszenia art. 233 k.p.c., tylko w takim zakresie, w jakim w oparciu o przedłożone przez Rzecznika dowody nie została ustalona pełna skala wstrząsów, jakie miały miejsce w bezpośredniej bliskości czasowej od planowanej wycieczki E. S. do Albanii. Niewątpliwie bowiem skala tego zjawiska miała znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a przedłożone dowody, w zakresie w jakim tą skalę opisywały nie były kwestionowane przez strony, nie podnoszono okoliczności podważających ich wiarygodność. Dodatkowo należy zauważyć, iż w załączonych przez stronę powodową dowodach znajdowała się również informacja z Państwowego Instytutu Geologicznego, czyli ze źródła gwarantującego w tym zakresie niewątpliwie rzetelność ogłaszanych informacji, jako instytutu zajmującego się rejestracją tego typu zdarzeń, z tych też względów o zawartej w niej informacje został uzupełniony stan faktyczny. Wagi tych informacji z pewnością nie można zrównywać z artykułami prasowymi, jeśli się dostrzeże, iż są one przygotowywane przez placówkę naukowo-badawczą zajmującą się przecież badaniem i takich zjawisk jak trzęsienia ziemi, tym bardziej, iż przedkładane przez powoda informacje z tego źródła nie były kwestionowane w toku postępowania. Rację ma więc skarżący, iż Sąd Rejonowy nie uwzględniając skali tego zjawiska w dokonanych ustaleniach, nie opierając się na przedłożonej informacji z Państwowego Instytutu Geologicznego i kwestionując jej wiarygodność naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów, co skutkowało koniecznością uzupełnienia ustaleń o okoliczności wskazane w komunikacie tego instytutu.

W pozostałym zakresie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest bezzasadny. Należy przypomnieć, iż przepis ten statuuje zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów tj. rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (vide: wyrok SN z 16.02.1996 r., II CRN 173/95, LEX nr 1635264). Skarżący natomiast podnosząc zarzut naruszenia w/w przepisu odwołując się do oceny okoliczności pod kątem zaistnienia przesłanek do odstąpienia od umowy, uprawnienia E. S. do rozwiązania umowy faktycznie kwestionuje rozstrzygnięcie Sądu I instancji, a nie stan faktyczny, który zasadniczo (poza pominięciem skali trzęsienia z 21.09.2019) nie był sporny. Kwestionowanie bowiem przez skarżącego braku uprawnień, czy też przesłanek uzasadniających odstąpienie od umowy na podstawie art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 511 ze zm) w oparciu o wskazywane przez skarżącego okoliczności nie ma przecież żadnego znaczenia dla oceny dowodów i związane jest jedynie z nadaniem znaczenia ustalonym faktom. Nadanie natomiast określonego znaczenia ustalonym faktom, dokonanie oceny tych okoliczności bądź pominięcie ich jako nieistotnych na etapie rozstrzygania sprawy odnosi się już do przyporządkowania (podciągnięcia) stanu faktycznego pod ogólną normę (regułę) prawną czyli subsumpcji określonej normy prawnej tj. stosowania prawa materialnego i nie ma żadnego związku ze stosowaniem do oceny wiarygodności i mocy dowodów (w kontekście dokonywanych ustaleń faktycznych) w/w przepisów. Wnioski wyciągnięte ze wskazanych ustaleń i kwestionowane przez skarżącego podlegają więc ocenie w kontekście zgłoszonego zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 47 ust. 4 w/w ustawy z dnia 24 listopada 2017 roku.

Sąd Okręgowy zgadza się ze skarżącym, iż Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia w/w przepisu prawa materialnego tj. art. 47 ust. 4, który w zdaniu pierwszym stanowi, że podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Dokonując subsumpcji stanu faktycznego (kwalifikacji prawnej) przy art. 47 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych … z dnia 24 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy zupełnie pominął tak istotne dla zastosowania tego przepisu okoliczności, jak: fakt wystąpienia na 5 dni przed imprezą turystyczną trzęsienia ziemi o sile nie notowanej od 20 lat; spowodowanie znacznych szkód materialnych (w postaci zniszczeń budynków oraz innych obiektów infrastruktury), jak i osobowych (ponad 100 osób rannych) w obszarze imprezy turystycznej; realne, graniczące z pewnością, przewidywanie wystąpienia wstrząsów wtórnych w okresie kilku dni, które można oprzeć na powszechnej wiedzy przy tak mocnym trzęsieniu ziemi. Jak stanowi zaś art. 4 pkt 15 ustawy o imprezach turystycznych … przez nieuniknione i nadzwyczajne okolicznościach należy rozumieć sytuację pozostającą poza kontrolą strony powołującej się na taką sytuację, której skutków nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie rozsądne działania, a taką sytuacją niewątpliwie były okoliczności wywołane wyjątkowo silnym trzęsieniem ziemi z dnia 21 września 2019 roku. Niewątpliwie bowiem występujące przez okres kilku kolejnych dni wstrząsy wtórne pozostawały poza kontrolą stron, także i stan techniczny infrastruktury, która przy tej skali zniszczeń, nie mogła być sprawdzona w tak krótkim czasie. Nie można zapominać, iż regulowane w art. 47 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych … prawo do odstąpienia od umowy implementowało do krajowego porządku prawnego postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych na podstawie metody harmonizacji zupełnej, prawodawcy unijnemu zależało bowiem na zapewnieniu pełnej ochrony podróżnemu, a wyrażeniem powyższego jest treść art. 1 dyrektywy (...), wysuwająca na pierwszy plan funkcję ochronną jej przepisów (W. D.- (...), Prawo odstąpienia podróżnego od umowy o udział w imprezie turystycznej na tle ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, S. I..T.. 2020, nr 1, s. 125-146). Rację ma więc skarżący, iż dla interpretacji „nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności” Sąd Rejonowy winien również uwzględnić wymienione w punkcie 31 preambuły dyrektywy (...) przykłady takich zdarzeń tj. działania wojenne, inne poważne problemy związane z bezpieczeństwem, takie jak terroryzm, znaczące zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, takie jak wybuch epidemii poważnej choroby w docelowym miejscu podróży, lub katastrofy naturalne, takie jak powodzie lub trzęsienia ziemi, lub warunki pogodowe uniemożliwiające bezpieczną podróż do miejsca docelowego uzgodnionego w umowie o udział w imprezie turystycznej, które miałyby znaczącym zakresie wpłynąć na realizację imprezy turystycznej, a takim niewątpliwie było wyjątkowo silne, niespotykane w swej sile od 20 lat, trzęsienie ziemi w tym rejonie świata.

Nie ma racji Sąd Rejonowy, iż okoliczności te nie miały znaczącego wpływu na realizację umowy. Po pierwsze celem umowy było przecież zapewnienie wypoczynku E. S., niemożliwe do zrealizowania w sytuacji graniczącej z pewnością wystąpienia przynajmniej wstrząsów wtórnych, a po drugie realna i wysoce prawdopodobna, a nie hipotetyczna, możliwość wystąpienia wstrząsów wtórnych po silnym trzęsieniu ziemi z pewnością obiektywnie uniemożliwiająca organizatorowi zapewnienie pełnej ochrony podróżnemu. Należy bowiem odróżnić sytuację organizowania imprezy turystycznej do miejsc charakteryzujących się intensywną aktywnością sejsmiczną, w których trzęsienie ziemi może wystąpić od sytuacji, w której takie trzęsienie już wystąpiło, bezpośrednio przez organizowanym wypoczynkiem w okresie występowania wstrząsów wtórnych, co nie jest rzeczą codzienną – E. S. na tego typu ryzyko wykupując wycieczkę nie godziła się. Rację ma zaś skarżący, iż intencją ustawodawcy nie było powiązanie nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności z faktyczną możliwością realizacji imprezy turystycznej, gdyż do takiej sytuacji odnosi się inny przepis prawa materialnego, tj. art. 47 ust. 5 pkt 2 ww. ustawy umożliwiający organizatorowi imprezy turystycznej na rozwiązanie umowy bez dodatkowego odszkodowania lub zadośćuczynienia, lecz powiązanie tych okoliczności jedynie ze znaczącym wpływem na realizację umowy (tj. w sytuacji, gdy imprezę da się przeprowadzić). Tym samym nie ma większego znaczenia okoliczność, iż imprezę tą z innymi turystami udało się organizatorowi szczęśliwie przeprowadzić, jeśli miała zostać przeprowadzona w okresie występowania wstrząsów wtórnych, których istotne ryzyko wystąpienia obiektywnie miało znaczący wpływ na jej realizację. Tym samym rację ma skarżący, iż E. S. była uprawniona do odstąpienia od umowy na podstawie art. 47 ust. 4 w/w ustawy.

Wobec powyższego, uwzględniając praktycznie w całości apelację, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz E. S. kwotę 5 307,68 zł tytułem zwrotu wpłat poniesionych na wyjazd do Albanii, a jedynie zakresie kwoty 0,32 zł powództwo zostało oddalone, gdyż koszt imprezy turystycznej, jaki poniosła E. S. wyniósł łącznie 5 307,68 zł, a nie 5 308,00 zł, jak zostało to wskazane w pozwie.

W zakresie odsetek od zaskarżonej kwoty 5 042,38 zł Sąd Okręgowy orzekł w oparciu art. 47 ust. 6 zd. 1 w/w ustawy w zw. z art. 481 § 1 k.p.c. mając na względzie, iż termin do zwrotu tej kwoty uległ przedłużeniu do dnia 7 października 2019 roku na podstawie art. 115 k.c. gdyż 6 października 2019 roku był dniem ustawowo wolnym od pracy. Żądanie odsetek przed wskazaną datą zostało oddalone.

Z tych też względów, w zakresie pokrywającym się z oddalonym powództwem, została też oddalona apelacja.

W związku ze zmianą orzeczenia co do meritum sprawy koniecznym było również wydanie orzeczenia reformatoryjnego co do kosztów procesu. Jako że w niniejszej sprawie w imieniu E. S. występował Miejski Rzecznik Konsumentów i wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu od pozwanego na swoją rzecz, należało to żądanie na podstawie art. 98 § 1 , 1 ¹ i 3 k.p.c. uwzględnić. W skład zasądzonych kosztów procesu na rzecz Miejskiego Rzecznika Konsumentów weszły jedynie koszty zastępstwa procesowego ustalone w kwocie 1 800 zł na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.).

Rozstrzygnięcie w pkt 4 wyroku Sądu Rejonowego wydano na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazując pobranie od pozwanego, jako strony przegranej, kwoty 400 zł tytułem nieuiszczonej przez powoda opłaty.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz Miejskiego Rzecznika Konsumentów kwotę 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustaloną na podstawie § 2 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.).