Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi w sprawie o sygn. akt II Ns 436/10 z wniosku G. W. z udziałem T. W. i A. W. o przyjęcie oświadczenia z urzędu w przedmiocie spisu inwentarza spadku po Z. W. w przedmiocie wniosku G. W. o uzupełnienie spisu inwentarza oddalił wniosek.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła wnioskodawczyni - G. W., zaskarżając je w całości.

Zakwestionowanemu rozstrzygnięciu skarżąca zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego §32 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1.10.1991r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza polegające na tym, iż Sąd odmówił uzupełnienia spisu inwentarza pomimo istnienia majątku spadkowego nie wciągniętego do tego spisu w postaci samochodu osobowego B. nr rej. (...) i naniesień na nieruchomości w postaci budynku warsztatu samochodowego wybudowanego i w całości sfinansowanego przez zmarłego Z. W.,

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na stwierdzeniu, że nie przedłożono Sądowi dokumentów świadczących o tym, że wskazane przez skarżącą składniki należą do masy spadkowej po jej zmarłym mężu w sytuacji, gdy apelująca do wniosku o uzupełnienie spisu inwentarza z maja 2015r. załączyła kserokopie protokołu zeznań z przesłuchania byłej żony zmarłego I. B. na okoliczność, iż warsztat był wybudowany przez zmarłego, wniosek o przesłuchanie świadka J. M. i wniosek o dokonanie oględzin zdjęć w laptopie apelującej na okoliczność, iż jej zmarły mąż był właścicielem samochodu B. nr rej. (...) (dowody nie przeprowadzone przez żadnego komornika ani z I ani z II Urzędu Skarbowego Ł.).

W konkluzji do tak sformułowanych zarzutów apelantka wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie jej wniosku z 15.05.2015 r. w całości, poprzez wydanie postanowienia o uzupełnieniu spisu inwentarza jaki przeprowadzały I i II Urząd Skarbowy Ł. w zakresie przedmiotów i nakładów jakie wchodzą do masy spadkowej po zmarłym mężu skarżącej - Z. W., a mianowicie: samochodu osobowego B. nr rej. (...) będącego własnością jej zmarłego męża, a także budynku warsztatu samochodowego jaki wybudował jej mąż za własne pieniądze na nieruchomości byłego teścia przy ul. (...) w Ł., ewentualnie zaś wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi.

Jednocześnie apelująca wnosiła o dopuszczenie dowodu z załączonych: kserokopii protokołu przesłuchania świadków, tj. G. W., C. U., A. J. przeprowadzone w II Urzędzie Skarbowym Ł. na okoliczność, iż cały czas nie tylko wnioskodawczyni, ale i inni świadkowie zeznają, że warsztat samochodowy był wybudowany przez zmarłego męża skarżącej i z jego środków finansowych (wbrew twierdzeniu I Urzędu Skarbowego), a także 2 płyt CD z nagranymi rozmowami wnioskodawczyni z J. F. (1) na okoliczność, iż świadek wie o tym, że to jej mąż Z. W. wybudował warsztat samochodowy przy ul. (...) w Ł. i że kupił samochód marki B..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest bezzasadna.

Sąd Rejonowy przeprowadził wnikliwą i rzetelną analizą zebranych dowodów, która odpowiada zasadom logiki i doświadczenia życiowego, a także obejmuje wszystkie istotne okoliczności dla rozstrzygnięcia wniosku G. W. o uzupełnienie spisu inwentarza z dnia 15.05.2015 r.

Sąd I instancji wywiódł zasadne wnioski po przeprowadzeniu tej oceny, a przy tym sam sposób oceny dowodów mieści się w granicach art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył też, że tok rozumowania przyjęty w uzasadnieniu skarżonego postanowienia przez Sąd Rejonowy obejmuje wszystkie twierdzenia podniesione przez apelującą przed tym Sądem, a szczegółowa argumentacja wydanego rozstrzygnięcia zawarta w tym uzasadnieniu jest prawidłowa oraz odpowiada powołanym przez tenże Sąd przepisom, które znajdują w sprawie zastosowanie.

W ocenie Sądu odwoławczego, skarżąca nie przedstawiła w apelacji jakichkolwiek jurydycznych argumentów pozwalających na weryfikację zaskarżonego orzeczenia w postulowanym przez nią kierunku.

Tytułem wstępu przypomnieć należy, że celem sporządzenia spisu inwentarza jest m.in. ustalenie wartości czystego spadku, co następuje przez ustalenie składu majątku spadkowego, wartości poszczególnych składników, jak również długów spadku (zob. § 28 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza; Dz. U. Nr 92, poz. 411; dalej: rozporządzenie).

W sytuacji, gdy spis nie uwzględnia wszystkich składników majątku spadkowego lub też uwzględnia długi nieistniejące, ustalenie czystej wartości spadku, co ma na gruncie niniejszej sprawy doniosłe znaczenie materialnoprawne z uwagi na treść art. 1012 k.c., może okazać się nieprawidłowe. Zgodnie z treścią art. 1031 §2 k.c. w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Innymi słowy - granicę odpowiedzialności w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza wyznacza wartość ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Zgodnie z art. 637 §1 k.p.c. na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy testamentu, wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy lub właściwego urzędu skarbowego sąd postanowi sporządzenie spisu inwentarza.

W razie ujawnienia majątku lub długu nie wciągniętego do spisu inwentarza, może nastąpić uzupełnienie spisu inwentarza (§ 32 rozporządzenia).

Jeżeli zachodzą wątpliwości, co do tego, czy umieszczono w spisie wszystkie przedmioty należące do spadku lub też czy podane do spisu długi istnieją, sąd z urzędu lub na wniosek spadkobiercy, wykonawcy testamentu, wierzyciela spadku albo właściwego urzędu skarbowego może przeprowadzić postępowanie zmierzające do weryfikacji danych ujawnionych w spisie.

Po zapoznaniu się z całym materiałem aktowym i po przeanalizowaniu argumentacji przedstawionej w pisemnym uzasadnieniu skarżonego rozstrzygnięcia, jak i w apelacji wnioskodawczyni, Sąd odwoławczy w całości podzielił ocenę Sądu Rejonowego, co do tego, że wśród zgromadzonych w sprawie dowodów brak jest takich, które potwierdzałyby tezę apelantki, że do majątku spadkowego należą składniki wskazane przez spadkobierczynię w jej piśmie z dnia 15 maja 2015 r.

Odnosząc się bezpośrednio do argumentów strony skarżącej, przypomnieć należy, iż w orzecznictwie przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów określone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (zob. wyrok SN z 27.09.2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273). Z jednej zatem strony sąd orzekający uprawniony jest do oceny tychże dowodów według własnego przekonania z drugiej natomiast sam jest zobowiązany do wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena sądu nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów, jeżeli z zebranego materiału dowodowego wyprowadza on wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, bo takie działanie mieści się w przyznanych mu kompetencjach swobodnego uznania, którą z możliwych wersji przyjmuje za prawdziwą. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. reguluje jedynie kwestię oceny wiarygodności i mocy dowodowej przeprowadzonych w sprawie dowodów, a nie poczynionych ustaleń faktycznych, czy wyprowadzonych z materiału dowodowego wniosków.

Mając na uwadze powyższe Sąd odwoławczy w szczególności uznał, że trafnie Sąd I instancji zaakcentował, iż dokumentem własności pojazdu jest umowa kupna lub dowód rejestracyjny, nie zaś zeznania świadków. Podobnie nie można zasadnie twierdzić, że zdjęcia w laptopie mogą być dowodem na to, że zmarły mąż wnioskodawczyni był właścicielem samochodu osobowego B. nr rej. (...). Przypomnieć w tym miejscu wypada celem uzupełnienia argumentacji Sądu Rejonowego, że zgodnie z art.546 § 1 k.c. sprzedawca obowiązany jest wydać kupującemu posiadane przez siebie dokumenty dotyczące rzeczy sprzedanej. Dodatkowo zatem wskazać należy, że dokumentem takim mogłaby być także karta pojazdu, z uwagi na treść art.77 i 78 ustawy z dnia 20.06.1997r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. z 2005 roku Dz.U. Nr 108, poz. 908, ze zm.), którą dotychczasowy właściciel ma obowiązek przekazać nabywcy pojazdu, o ile karta pojazdu była wydana. Brak karty pojazdu stanowi istotną przeszkodę w zarejestrowaniu pojazdu, uregulowaniu jego formalnoprawnego statusu i w zbyciu pojazdu. Gwoli ścisłości wspomnieć też należy, że choć sam dowód rejestracyjny nie jest dowodem własności pojazdu, a stanowi tylko potwierdzenie wykonania obowiązku administracyjnego rejestracji pojazdu zgodnie z bezwzględnie obowiązującym przepisem art. 78 ustawy Prawo o ruchu drogowym, to jednak w przypadku, gdyby skarżąca przedłożyła taki dokument uprawnionym byłoby wnioskowanie, że dowód nabycia przez zmarłego męża wnioskodawczyni spornego pojazdu był dla stosownych organów wystarczającym dowodem na to, że jej mąż posiadał wszelkie atrybuty świadczące, iż jest jego właścicielem. Apelująca wnioskodawczyni w istocie nie wywiązała się z obowiązku dowodzenia, albowiem samo twierdzenie strony, w sposób oczywisty zainteresowanej korzystnym dla niej wynikiem sprawy, dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności nie jest dowodem i musi być udowodnione przez stronę za pomocą właściwych środków dowodowych (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, Wokanda 2002/7-8/44). Sąd Okręgowy podzielił ocenę Sądu Rejonowego w analizowanym zakresie, albowiem gdyby mąż skarżącej faktycznie był właścicielem przedmiotowego samochodu to należało domniemywać, iż dysponował takimi dokumentami jak umowa kupna, dowodem rejestracyjnym, czy wreszcie kartą pojazdu, jeżeli była wydana. Tymczasem analiza materiału aktowego potwierdza, że skarżąca nie przedstawiła żadnego z w/w dokumentów, a w apelacji ograniczyła się właściwie do przedstawienia jedynie odmiennej oceny co do zawnioskowanych przez nią dowodów, co czyni jej wypowiedź jedynie polemiczną.

Trafnie także Sąd Rejonowy powołał się na to, że w piśmie z dnia 16 czerwca 2015 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. wyjaśnił, że w zakresie dokonania spisu masy spadkowej znajdującej się na terenie jego działania, odebrane zostało oświadczenie o ewentualnych składnikach majątku spadkowego po zmarłym Z. W. od J. F. (2), wskazanego przez spadkobierczynię. Jak bowiem dalej podał Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł., J. F. (2) oświadczył, że nie posiadał żadnych informacji co do majątku zmarłego, a zgodnie z zeznaniami syna zmarłego i żony zmarłego, przedmiotowe naniesienia budowlane, w którym znajduje się warsztat samochodowy, nigdy nie należały do zmarłego. W tym stanie rzeczy słusznie Sąd Rejonowy uznał, że skoro nie ma dowodów na okoliczność, że sporne naniesienie budowlane należało do zmarłego męża wnioskodawczyni, przeto brak podstaw by w tym zakresie uzupełnić spis inwentarza.

Sąd Okręgowy podobnie, jak Sąd Rejonowy na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, uznał, że należało oddalić wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, jako nieprzydatne dla ostatecznego rozstrzygnięcia, który został ponowiony w apelacji. Tak samo należało ocenił zdaniem Sądu Okręgowego wniosek o dopuszczenie dowodu w postaci kserokopii protokołów zeznań wnioskodawczyni i świadków, jakie załączyła do wniosku z 15.05.2015 r., a także wniosek o przeprowadzenie dowodu w postaci 2 płyt CD z nagranymi rozmowami wnioskodawczyni z J. F. (1) na okoliczność, iż świadek wie o tym, że to jej mąż Z. W. wybudował warsztat samochodowy przy ul. (...) w Ł. i że kupił samochód marki B. oraz wniosek o dokonanie oględzin zdjęć w laptopie.

Reasumując - apelująca nie wykazała wymaganej dla skuteczności podważenia swobodnej oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji okoliczności, iż Sąd ten uchybił dyrektywom z art. 233 k.p.c. Z pewnością nie nastąpiło to poprzez błędne - wyłącznie w ocenie apelującej - przyjęcie, że wnioskodawczyni nie wykazała ani za pomocą zeznań zawnioskowanych przez nią osób, które miały złożyć zeznania na okoliczność, iż jej zmarły mąż był właścicielem samochodu osobowego B. nr rej. (...) oraz budynku warsztatu samochodowego wybudowanego na nieruchomości przy ul. (...) w Ł., ani złożonymi wraz z wnioskiem z dnia 15.05.2015 r. kserokopiami protokołów zeznań, ani też oględzinami zdjęć w laptopie.

Z tych przyczyn apelację wnioskodawczyni, jako nieuzasadnioną, należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c., o czym Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji postanowienia.