Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2017 roku w sprawie sygn. akt XVIII C 3682/16 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi XVIII Wydział Cywilny po rozpoznaniu sprawy Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi przeciwko Z. C. o zapłatę oddalił powództwo oraz zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz Z. C. kwotę 1817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(wyrok – k. 75 )

Powyższy wyrok zapadł na podstawie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, z których wynika, że w okresie objętym pozwem Z. C. był D. Sądu Okręgowego w Łodzi. Minister Sprawiedliwości – na podstawie art. 32c § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych w zw. z art. 11 ust. 3 ustawy nowelizującej z dnia 18 sierpnia 2011 roku i § 2 ust. 1 pkt 3 lit. a Rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2012 roku w sprawie wynagrodzenia dyrektora sądu i zastępcy dyrektora sądu – przyznał pozwanemu – jako D. Sądu Okręgowego w Łodzi począwszy od dnia 1 stycznia 2013 roku wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 8.500 zł oraz dodatek specjalny w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego w kwocie 850 zł za okres od 1 stycznia 2013 roku do 30 czerwca 2013 roku.

Pismem z dnia 28 marca 2013 roku Minister Sprawiedliwości przyznał Z. C. z dniem 1 kwietnia 2013 roku wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 9000 zł oraz wskazał, że kwota przyznanego decyzją z dnia 29 stycznia 2013 roku dodatku specjalnego wynosi 10% wynagrodzenia zasadniczego.

Pismem z dnia 3 grudnia 2013 roku Prezes Sądu Okręgowego w Łodzi ustalił wypłacenie Z. D. Sądu Okręgowego w Łodzi dodatku za wieloletnią pracę w wysokości 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego – za okres od 1 lutego 2013 roku do dnia 31 października 2013 roku.

We wcześniejszym okresie dyrektorowi sądu zarówno przyznano, jak i wypłacono dodatek za wieloletnią pracę – w wysokości 20% i było to stałą praktyką.

Wydanie ww. pisma poprzedzone było przez Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi dwóch opinii prawnych, wskazujących nie tylko na możliwość, ale i konieczność przyznania dyrektorom sądów dodatków stażowych – jeśli wcześniej były przyznawane.

Pismem z dnia 18 marca 2015 roku Prezes Sądu Okręgowego w Łodzi zażądał zwrotu od Z. C. kwot dodatku za wieloletnią pracę za okres luty – październik 2013 roku wskazując, że wypłaty były dokonane bezpodstawnie. Kwota dodatku netto za ten okres wynosiła 10.481,28 zł.

Pismo z żądaniem zwrotu stanowiło reakcję na wystąpienie pokontrolne, w którym zakwestionowano wypłatę elementu wynagrodzenia w postaci dodatku za wieloletnią pracę za okres od lutego do października 2013 roku.

Do dnia 31 grudnia 2012 roku pozwanemu przysługiwał dodatek za wieloletnią pracę w wysokości 20% miesięcznego wynagrodzenia.

Jeśli chodzi o okoliczności osobiste i majątkowe pozwanego oraz związane z jego stanem świadomości, to Sąd I instancji zauważył, że decyzja o przyznaniu przez Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi pozwanemu dodatku stażowego, poprzedzona była uzyskaniem dwóch pozytywnych opinii, pochodzących od radców prawnych. Jedna z opinii wskazywała na to, że przepisy nowelizujące dotychczasowe zasady wynagradzania miały jednak, mimo wszystko, utrzymać dotychczasowy poziom pobieranych dotąd uposażeń. Pominięcie w rozporządzeniu dodatku stażowego nie oznaczało uchylenia przepisów ustawowych, będących źródłem owego dodatku. Treść opinii była znana pozwanemu i Prezesowi Sądu. W trakcie kontroli prowadzonej przez urzędników Ministerstwa, kontrolująca również wyrażała dezaprobatę dla pominięcia w rozporządzeniu dodatku stażowego.

Pieniądze z dodatku stażowego pozwany wydawał na potrzeby własne oraz swojej ciężko chorej żony. Nie zakładał żadnej lokaty. Pieniądze były przeznaczone na zakup samochodu (przy czym pieniądze na zakup samochodu pochodziły z kredytu) i na bieżące wydatki oraz na leczenie żony pozwanego. Choruje ona reumatoidalne zapalenie stawów, a jej leczenie kosztuje ok. 1000 zł.

Stan faktyczny był bezsporny, a spór sprowadzał się do oceny istnienia podstawy prawnej wypłaty dodatku stażowego, w kontekście twierdzenia powoda o nienależnym świadczeniu.

W świetle powyższych okoliczności Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ świadczenie wypłacone pozwanemu Z. C. przez pracodawcę, wynikało z obowiązujących przepisów i przez to nie stanowiło nienależnego świadczenia. Zdaniem Sądu Rejonowego, nawet w przypadku przyjęcia odmiennej oceny, to i tak w niniejszej sprawie, zachodziła sytuacja określona w art. 409 k.c., a polegająca na zużyciu korzyści przy braku świadomości jej zwrotu.

Sąd Rejonowy wskazał, że podstawę prawną roszczeń strony powodowej o zwrot jest art. 410 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 410 § 1 k.c., regulację dotyczącą bezpodstawnego wzbogacenia stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Zgodnie z § 2 świadczenie jest nienależne, jeśli ten, kto je spełnił nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeśli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył pytania o znaczenie zmian w ustawie o ustroju sądów powszechnych (sposobu powoływania D. Sądu i podstawy prawnej stosunku pracy oraz związanych z nim aktów wykonawczych, precyzujących wynagrodzenie) na dopuszczalność kontynuowania wypłaty na podstawie dotychczasowych przepisów dodatku za wieloletnią pracę w wysokości 20%. Akt wykonawczy do ustawy nowelizującej (chodzi o stan prawny od stycznia 2013 roku) nie przewidywał takiej pozycji jak dodatek stażowy.

Ustawa prawo o ustroju sądów powszechnych do dnia 1 stycznia 2013 roku zawierała regulację dotyczące procedury powoływania dyrektorów i kierowników finansowych sądów (dawny art. 32a u.s.p). Podstawą nawiązania stosunku pracy było powołanie. D. wypłacono również dodatek stażowy w oparciu o przepis art. 15 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury.

Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 203 poz. 1192, zwana dalej ustawą nowelizującą) – od dnia 1 stycznia 2013 roku dyrektor sądu został wymieniony wśród organów sądu (art. 21 u.s.p.). W art. 21 ust. 3 u.s.p. przewidziano, że prezes sądu jest zwierzchnikiem służbowym dyrektora sądu, a z zastrzeżeniem art. 177 § 4 u.s.p. wykonuje w stosunku do dyrektora sądu czynności z zakresu prawa pracy.

Ustawa nowelizująca dodała do nowelizowanego aktu art. 32c, zgodnie z którym dyrektorowi sądu i zastępcy dyrektora sądu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, którego wysokość ustala Minister Sprawiedliwości (§ 1), zaś zgodnie z § 2 – Minister Sprawiedliwości może przyznać dyrektorowi sądu lub zastępcy dyrektora sądu dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków lub zadań, a także nagrodę za szczególne osiągnięcia w pracy.

Jednocześnie zgodnie z art. 32d § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych do dyrektora sądu oraz zastępcy dyrektora sądu stosuje się odpowiednio przepisy art. 6 – 7 oraz 9-11 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 roku o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 2011 roku Nr 109 poz. 639 i Nr 113 poz. 659 i Nr 203 poz. 1192). Nowelizacja ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje przeprowadzenie konkursu na wolne stanowiska dyrektorów sądów. Stanowi o tym nowelizowany art. 32a ustawy.

Na podstawie cytowanej regulacji wydano przepisy wykonawcze do aktu, regulujące kwestie wysokości wynagrodzenia dyrektorów sądów. Rozporządzenie z dnia 17 grudnia 2012 roku w sprawie wynagrodzenia dyrektora sądu i zastępcy dyrektora sądu (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2012 roku) zgodnie z § 1 określa:

1)  wysokość wynagrodzenia zasadniczego dyrektora sądu i zastępcy dyrektora sądu;

2)  sposób ustalania wysokości dodatku specjalnego oraz nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy, które mogą być przyznane dyrektorowi sądu lub zastępcy dyrektora sądu.

Na tej podstawie wysokość wynagrodzenia zasadniczego pozwanego Z. C. została określona od stycznia 2013 roku na 8.500 zł (co jest zgodne z § 2 ust. 1 rozporządzenia), a następnie (od dnia 1 kwietnia 2013 roku) na kwotę 9.000 zł.

Przepisy nowelizujące (rozporządzenie) nie wspominają o dodatku za wieloletnią pracę dla dyrektorów, przy czym zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy nowelizującej – wysokość ustalonego na nowo miesięcznego wynagrodzenia nie mogła być niższa od wysokości dotychczas przysługującego miesięcznego wynagrodzenia.

Dokonane zmiany nie oznaczają, iż w przypadku tych pracowników, których podstawa prawna istnienia stosunku pracy uległa zmianie, dodatek nie przysługuje (jeśli był uprzednio przyznany).

Intencja ustawodawcy, zdaniem Sądu I instancji, jest jasna – stosunek pracy (powołanie) dyrektorów jest w tych przypadkach kontynuowany. Oznacza to zachowanie więzi prawnej zatrudnienia (akt powołania), co na gruncie prawa pracy oznacza, że indywidualna treść tego stosunku (w tym elementy wynagrodzenia za pracę) zostaje zachowana. Żaden przepis nie pozbawił pozwanego uprawnień, jakie dotychczas nabył w ramach jednego i trwającego nadal stosunku pracy. Co istotne, żaden przepis nie zobowiązał Prezesa Sądu pozwanemu stosunku pracy w jakiejkolwiek części i jest bezsporne, iż takie wypowiedzenie warunków zatrudnienia nie nastąpiło.

Nie ma także podstaw do przyjęcia, że treść przepisów wykonawczych pozbawia pozwanego prawa do dodatku za wieloletnią pracę. Rozporządzenie z dnia 17 grudnia 2012 roku nie odnosi się do innych składników wynagrodzenia dla dyrektorów sądu i zastępców dyrektorów niż w nim wskazane. Nie uchylało zatem składnika wynagrodzenia wynikającego z art. 15 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury – w odniesieniu do osób, które kontynuowały stosunek pracy i którym przed zmianami ze stycznia 2013 roku dodatek ten przysługiwał (tak jak miało to miejsce w wypadku pozwanego).

Sąd I instancji przytoczył wykładnię art. 32d Prawa o ustroju sądów powszechnych, zawartą w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2015 roku w sprawie sygn. akt II PK 74/14 i w świetle tej analizy zdaniem Sądu brak było podstaw do uznania obecnie dochodzonego przez stronę powodową świadczenia za nienależne w rozumieniu art. 410 § 1 i 2 k.c.

Sąd I instancji wskazał również, że nawet, gdyby nie podzielił tej argumentacji, to w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego roszczenie było niezasadne z uwagi na realizację hipotezy z art. 409 k.c. Po stronie pozwanego nie zachodziła też świadomość powinności zwrotu.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd I instancji oddalił powództwo, orzekając o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c.

(uzasadnienie – k. 76 – 79)

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości, zarzucając mu:

1)  naruszenie art. 32c § 2 w zw. z art. 32d § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 23 stycznia 2014 roku (Dz. U. 2016.262 t.j.), stanowiącego, że „do dyrektora sądu i zastępcy dyrektora stosuje się odpowiednio jedynie art. 6-7 oraz 9-11 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 roku o pracownikach sądów i prokuratury” w zw. z art. 15 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury z dnia 18 grudnia 1998 roku (Dz. U. 2017.246 t.j.) poprzez błędne przyjęcie, iż mimo wyczerpującego wyliczenia zawartego w cyt. wyżej art. 32d § 2, niezawierającego art. 15 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury z dnia 18 grudnia 1998 roku – do dyrektora sądu oraz zastępcy dyrektora sądu zastosowanie miał także ów art. 15 statuujący dodatek za wieloletnią pracę,

2)  w wyniku błędnego zastosowania art. 32d § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2016.262 t.j.) w zw. z art. 15 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury z dnia 18 grudnia 1998 roku (Dz. U. 2017.246 t.j.) – błędne zastosowanie art. 405 k.c. oraz 410 § 1 i 2 k.c. poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny – iż dochodzone pozwem od Z. C. nie jest świadczeniem nienależnym,

3)  naruszenie art. 409 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez błędne dokonanie oceny, iż w okolicznościach przedmiotowej spraw brak podstaw do uznania, iż pozwany winien był się liczyć z obowiązkiem zwrotu przyznanego świadczenia z tytułu dodatku za wieloletnią pracę oraz, iż kwota dochodzona pozwem mogła być wydatkowana w sposób niezauważalny.

W oparciu o powołane zarzuty strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 10.418,28 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 19 marca 2015 roku oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, jak również zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

(apelacja – k. 86 - 91 )

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie. Orzeczenie Sądu I instancji jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy aprobuje ustalenia Sądu I instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również rozważania prawne, zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Zgodnie z brzmieniem art.405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Przepis art. 410 k.c. w § 1 stanowi, iż przepisy artykułów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

Zgodnie z § 2 świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Przy tym obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. (art. 409 k.c.).

Strona powodowa w swojej apelacji podnosi, że Sąd I instancji w sposób błędny przyjął, że mimo wyczerpującego wyliczenia zawartego w cyt. wyżej art. 32d § 2, niezawierającego art. 15 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury z dnia 18 grudnia 1998 roku – do dyrektora sądu oraz zastępcy dyrektora sądu zastosowanie miał także ów art. 15 statuujący dodatek za wieloletnią pracę. Stanowisko to nie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, że od 1 stycznia 2013 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 427 z późn. zm.). Na mocy art. 1 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 203, poz. 1192) dodano art. 32c, zgodnie z którym dyrektorowi sądu i zastępcy dyrektora sądu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, którego wysokość ustala Minister Sprawiedliwości, jak również może być mu przyznany dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków lub zadań oraz nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy oraz art. 32d, w myśl którego, "Ze stanowiskiem dyrektora sądu oraz zastępcy dyrektora sądu nie można łączyć przynależności do partii politycznych ani pełnienia funkcji publicznych" (§ 1); "Do dyrektora sądu oraz zastępcy dyrektora sądu stosuje się odpowiednio przepisy art. 6-7 oraz 9-11 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 2011 r. Nr 109, poz. 639 i Nr 113, poz. 659)" (§ 2).

Dokonując wykładni powyższego przepisu, w orzeczeniu z dnia 13 stycznia 2015 roku II PK 74/14 (LEX nr 1628923) Sąd Najwyższy uznał, że art. 32d p.u.s.p., w brzmieniu obowiązującym do dnia 23 stycznia 2014 roku nie zawierał zamkniętego katalogu przepisów ustawy z 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury, mających zastosowanie do dyrektorów sądów (i ich zastępców). Sąd Okręgowy orzekający w niniejszym składzie podziela wskazany pogląd, jak również leżącą u jego podstaw argumentację, przytoczoną poniżej.

Zdaniem Sądu Najwyższego, nie tyle z art. 32c, który w odniesieniu do wskazywanych składników wynagrodzenia nie używa zwrotu "przysługuje wyłącznie", ale z art. 32d, wymieniającego przepisy z odesłania, a contario może wynikać wniosek, że ustawodawca od 1 stycznia 2013 r. wyłączył tę kategorię urzędników sądowych spod działania ustawy o pracownikach sądów i prokuratury (za wyjątkiem art. 6-7 oraz art. 9-11) i w konsekwencji dla omawianej grupy zawodowej ustanowił autonomiczne (odrębne od pozostałych urzędników i pracowników sądów i prokuratury) uregulowania dotyczące zasad wynagradzania, ograniczając je wyłącznie do składników wymienionych w art. 32c Prawa o ustroju sądów powszechnych, a następnie w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie wynagrodzenia dyrektora sądu i zastępcy dyrektora sądu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1482), tj. do wynagrodzenia zasadniczego, dodatku specjalnego oraz nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy. Przy tej koncepcji od 1 stycznia 2013 r. żadne rozporządzenie wykonawcze wydane na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury nie mogło mieć zastosowania do dyrektorów sądów (i ich zastępców). Ustawodawca zatem w sposób zamierzony pominąłby pozostałe uregulowania dotyczące powszechnych w prawie urzędniczym składników wynagrodzenia np. prawa do nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalno-rentowej czy dodatku stażowego.

W ocenie Sądu Najwyższego, nie sposób jednak nie zauważyć, że w ten sposób dyrektorzy sądów (i ich zastępcy), z trudnych do wytłumaczenia przyczyn, staliby się jedyną grupą zawodową urzędników sądów i prokuratury, która została pozbawiona między innymi prawa do nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalno-rentowej w wysokości przysługującej na podstawie pragmatyki służbowej czy dodatku stażowego. Przedstawiona więc wykładnia może budzić uzasadnione wątpliwości, co do zachowania przez ustawodawcę standardów konstytucyjnych wynikających z art. 32 Konstytucji RP, gdyż byłaby to niepoparta adekwatnymi i racjonalnymi przesłankami dyferencją uprawnień adresatów norm prawnych charakteryzujących się daną cechą istotną (relewantną). Nie ma bowiem żadnego uzasadnienia dla zróżnicowania uprawnień urzędników sądowych w zakresie tych składników wynagrodzenia, które są ekwiwalentem za długoletnią pracę i powszechnie obowiązują w prawie urzędniczym.

Zdaniem Sądu Najwyższego, uprawniony jest inny pogląd, a mianowicie, że zamiarem ustawodawcy było jedynie "przeniesienie" przepisu kompetencyjnego wyposażającego Ministra Sprawiedliwości, w uprawnienie do określenia pewnych składników wynagrodzenia grupy urzędników sądów, z ustawy o pracownikach sądów i prokuratury (art. 14 ust. 1) do ustawy określającej ustrój sądów powszechnych. Niewątpliwie związane to było z budzącą kontrowersje (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 listopada 2013 r., K 13/12, OTK-A 2013 Nr 8, poz. 121) nowelizacją Prawa o ustroju sądów powszechnych i wynikającą z niej zmianą zakresu nadzoru nad działalnością administracyjną sądów ze strony organu władzy wykonawczej - Ministra Sprawiedliwości, która doprowadziła do przekazania kierowania tą działalnością podległym mu organom - dyrektorom sądów, przy jednoczesnym pozbawieniu uprawnień prezesów sądów. Niewątpliwie w ślad za tym poszło zaznaczenie rangi ustrojowej tego organu sądu oraz podkreślenie, że ta bezpośrednia podległość Ministrowi Sprawiedliwości nie ograniczy odrębności i niezależności sądów od władzy wykonawczej gwarantowanych w art. 173 Konstytucji RP. Stąd też w art. 32d ust. 2 Prawa o ustroju sądów powszechnych znalazło się odesłanie do art. 6-7 i art. 9-11 ustawy o pracownikach sądów i prokuratury, odwołujących się do powszechnie obowiązujących w prawie urzędniczym standardów, gwarantujących - niezależnie od podległości służbowej - wykonywanie obowiązków w sposób profesjonalny, rzetelny i bezstronny.

Sąd Najwyższy podniósł, że taka radykalna zmiana dotychczasowych zasad wynagradzania wymagałby jednoznacznego wskazania, że wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków lub zadań, a także nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy, to wyłączne (jedyne) składniki wynagrodzenia tych urzędników sądowych.

Biorąc to pod uwagę, uprawniony jest więc wniosek, że art. 32d Prawa o ustroju sądów powszechnych, w brzmieniu obowiązującym do 23 stycznia 2014 r., nie zawierał zamkniętego katalogu przepisów ustawy o pracownikach sądów i prokuratury, mających zastosowanie do dyrektorów sądów (i ich zastępców).

Dodatkowo zmiana art. 32d Prawa o ustroju sądów powszechnych, który od 24 stycznia 2014 r. ust. 2 tego artykułu otrzymał następujące brzmienie: "Do dyrektora sądu oraz zastępcy dyrektora sądu stosuje się odpowiednio przepisy art. 6-7, art. 9-11 oraz art. 14a-18 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 2011 r. Nr 109, poz. 639 z późn. zm.), w ocenie Sadu Najwyższego rozwiewa przedstawione wątpliwości interpretacyjne. Potwierdza bowiem, że zamiarem ustawodawcy nie było pozbawienie dyrektorów sądów dotychczas przysługujących im składników wynagrodzenia. Nastąpiło zatem doprecyzowanie art. 32d tak, aby wyeliminować możliwość jego wykładni w sposób prowadzący do nieuprawnionego zróżnicowania sytuacji prawnej dyrektorów sądów i ich zastępców w stosunku do pozostałej kadry urzędniczej sądów i prokuratury.

Na uwadze należy mieć także zasady przekształcania istniejących stosunków pracy kierowników finansowych w stanowiska dyrektorów sądu. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1 ustawy nowelizacyjnej z dniem 1 stycznia 2013 roku kierownicy finansowi sądów rejonowych, liczących w tym dniu co najmniej piętnaście stanowisk sędziowskich, stają się dyrektorami sądów w rozumieniu art. 21 § 1 pkt 1 ustawy, o której mowa w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Zgodnie z art. 11 ust. 2 tej ustawy – stosunki pracy osób powołanych na podstawie dotychczasowych przepisów na stanowiska kierowników finansowych sądów rejonowych, liczących w dniu 1 stycznia 2013 roku mniej niż piętnaście stanowisk sędziowskich, wygasają z dniem 31 marca 2013 roku, chyba że wcześniej zostały rozwiązane lub wygasły. Do tego czasu pozostają w mocy dotychczasowe warunki wynagradzania tych osób. Stosunki pracy kierowników finansowych sądów o liczbie sędziów co najmniej 15 nie wygasają.

Na mocy dyspozycji zawartej w ust. 3 omawianego przepisu, w terminie do dnia 31 marca 2013 roku Minister Sprawiedliwości określić miał nowe warunki wynagradzania osób powołanych na podstawie dotychczasowych przepisów na stanowiska dyrektorów sądów apelacyjnych, dyrektorów sądów okręgowych oraz kierowników finansowych sądów rejonowych, o których mowa w ust. 1 z uwzględnieniem zmian wprowadzonych niniejszą ustawą, z tym że wysokość ustalonego na nowo miesięcznego wynagrodzenia nie mogła być niższa od wysokości dotychczas przysługującego miesięcznego wynagrodzenia.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że pozwany Z. C. otrzymywał sporny dodatek za wieloletnią pracę przed 1 stycznia 2013 roku, jak również, że nie nastąpiło wypowiedzenie dotychczasowych warunków wynagrodzenia. Zasadne jest zatem twierdzenie, że intencją ustawodawcy nie było pozbawienie dyrektorów sądów składników wynagrodzenia, wynikających z ciągłości stosunku pracy.

Nie ma podstaw do przyjęcia, że treść przepisów wykonawczych pozbawiła pozwanego prawa do dodatku za wieloletnią pracę. Rozporządzenie z dnia 17 grudnia 2012 roku w sprawie wynagrodzenia dyrektora sądu i zastępcy dyrektora sądu określało bowiem wysokość wynagrodzenia zasadniczego dyrektora sądu i zastępcy dyrektora sądu oraz sposób ustalania wysokości dodatku specjalnego oraz nagrody za szczególnie osiągnięcia w pracy, które mogą być przyznane dyrektorowi sądu lub zastępcy dyrektora sądu. Akt ten w żaden sposób nie odnosił się do innych składników wynagrodzenia pozwanego. Uznać należy zatem, że były one regulowane zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, do czasu wydania stosownych regulacji w tym zakresie.

Zauważyć należy, że nawet gdyby przychylić się do stanowiska, iż wypłata spornego dodatku nie była uprawniona, to i tak wniesione powództwo z uwagi na brzmienie powoływanego już art. 409 k.c. nie mogłoby prowadzić do spodziewanych przez stronę powodową skutków instancyjnych.

Sąd I instancji słusznie wskazał, że uzyskana przez pozwanego kwota 10.418 zł, biorąc pod uwagę potrzeby zdrowotne żony pozwanego i jego wydatki, w świetle zasad doświadczenia życiowego mogła być wydana przez pozwanego przez okres półtora roku, tj. od uzyskania kwoty do lutego 2015 roku, gdy wydane zostało wystąpienie pokontrolne, praktycznie niezauważalnie. Nie sposób również uznać, by pozwany, pobierając świadczenie od powodowego pracodawcy, mógł mieć świadomość powinności zwrotu. Z tych zatem także względów brak podstaw do wzruszenia czy modyfikacji zaskarżonego wyroku.

W tym stanie rzeczy, biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną, orzekając jak w sentencji.

O kosztach procesu należnych pozwanemu za drugą instancję, na które złożyło się wynagrodzenie jego pełnomocnika ustalone w kwocie minimalnej 1800 zł – na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) – Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.