Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2022 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie sygn. akt I Ns 234/20 sprawy z wniosku M. P. (1) z udziałem S. L. o rozgraniczenie:

1.  dokonał rozgraniczenia nieruchomości położonej w K. przy ul. (...)-J. 1, oznaczonej jako działka numer (...), obręb K-12, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta numer (...) oraz nieruchomości położonej w K. przy
ul. (...), oznaczonej jako działka numer (...), obręb K-12, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta numer (...), według linii oznaczonej kolorem żółtym na mapie do celów prawnych sporządzonej przez uprawnionego geodetę K. C. (1) w dniu 10 września 2021 roku biegnącej pomiędzy punktami granicznymi oznaczonymi numerami 860 i (...), zaewidencjonowanej w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym prowadzonym przez Starostę (...) w dniu 30 września 2021 roku, za numerem P. (...).2021. (...);

1.  nie obciążył stron kosztami postępowania;

1.  przyznał adw. A. K. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 2 656,80 zł (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

W oparciu o mapę sytuacyjną z projektem podziału nr (...) sporządzoną przez J. W., dokonano podziału nieruchomości stanowiącej własność C. K. (1), położonej w K., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), ujawnionej w księdze wieczystej Kw nr (...) - na działki numer (...) o powierzchni 615 m ² i numer 317/2 o powierzchni 578 m ². Podział zatwierdzono decyzją administracyjną z dnia 30 maja 1988 r.

Wydzieleniu geodezyjnemu działek towarzyszyło wyznaczenie w terenie punktów granicznych nr 860 i 851. W dniu 11 maja 1988 r. geodeta wykonujący mapę podziału dokonał okazania C. K. (2) granic nowoprojektowanych działek i oznakowania ich w terenie palami drewnianymi. C. K. (1) podpisał protokół okazania granic bez zastrzeżeń i dodatkowych uwag. Granica pomiędzy działkami (...) biegła w linii prostej poczynając od ul. (...).

Obecnie, na podstawie umowy sprzedaży z dnia 28 czerwca 1988 r. zawartej z C. K. (1) i B. K., nieruchomość oznaczona jako działka numer (...) o powierzchni 0,0578 ha dla której jest prowadzona księga wieczysta numer (...) stanowi własność M. P. (1). Nieruchomość ta graniczy z nieruchomością położoną w K., przy ul. (...), objętą księgą wieczystą numer (...), oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka nr (...), o powierzchni 0,1159 ha, stanowiącą własność S. L..

W latach 1983-1984 M. P. (2) – syn wnioskodawczyni dzierżawił od C. K. (1) nieruchomość stanowiącą obecnie własność wnioskodawczyni, prowadził na niej działalność gospodarczą.

W momencie zakupu nieruchomości przez wnioskodawczynię na jej nieruchomości znajdował się budynek mieszkalny z dwuspadowym dachem, którego okap wychodził poza ścianę o kilkanaście centymetrów.

Decyzją z dnia 15 sierpnia 1988 r. M. P. (2) otrzymał zezwolenie na budowę budynku warsztatowego na nieruchomości stanowiącej działkę (...).

W 1988- 1989 r. doszło do rozbiórki dotychczasowego budynku i został wybudowany nowy budynek mieszkalny w obrysie starych fundamentów, który został otynkowany w całości. Początkowo fundamenty nowego budynku wnioskodawczyni zostały wytyczone tak, że dochodziły do ściany budynku mieszkalnego na działce numer (...) na co nie zgodził się M. L. – ojciec uczestnika. Spowodowało to, że ściany nowego budynku zostały posadowione w tym samym miejscu co ściany poprzedniego budynku.

Na początku lat 90 M. P. (2) wybudował na nieruchomości dwa budynki gospodarcze, które do dziś nie zmieniały swojego położenia.

Ściany budynku mieszkalnego na działce numer (...) nie zmieniały swojego położenia, jedynie w latach 2009-2010 ściana budynku od strony nieruchomości wnioskodawczyni została ocieplona na odcinku o szerokości około 15 cm do wysokości około 3 metrów.

Odległość od budynku wnioskodawczyni do budynku uczestnika, w części niższej do wpustu wynosi 24 cm, zaś do części wyższej 40 cm.

W momencie zakupu nieruchomości przez wnioskodawczynię ogrodzenie pomiędzy spornymi działkami z siatki na podmurówce biegło od słupka znajdującego się przy narożniku budynku mieszkalnego w linii prostej w stronę działki numer (...).

Następnie po wybudowaniu domu na działce (...), na początku lat 90, M. P. (2) zburzył poprzednie ogrodzenie pomiędzy spornymi działkami i postawił nowe na podmurówce poprzedniego ogrodzenia.

Przed 2000 r. M. P. (2) przeprowadzając remont pomieszczenia gospodarczego wybudował nowe ogrodzenie pomiędzy spornymi nieruchomościami z płyt betonowych (istniejące do chwili obecnej) przesunięte częściowo w stronę działki uczestnika, co wywołało spór pomiędzy stronami postępowania. Powstałą lukę pomiędzy ogrodzeniem a domem wnioskodawczyni S. L. zabił deskami.

Pomiędzy sąsiadami zaistniał spół dotyczący przebiegu granic między ich nieruchomościami. Ponadto wnioskodawczyni, jej syn M. P. (2) i uczestnik, pozostają w konflikcie od wielu lat.

W piśmie do B. K. z dnia 30 czerwca 2007 r. S. L. zwrócił się o rozgraniczenie obu nieruchomości, zaś w dniu 17 lipca 2007 r. M. P. (1) poparła ten wniosek.

Na wniosek M. B. K. dwukrotnie wszczynał postępowanie administracyjne w sprawie rozgraniczenia przedmiotowych nieruchomości - w dniach: 17 września 2009 r., 18 czerwca 2014 r.

S. W. na nieruchomości stanowiącej działkę numer (...) – graniczącej z nieruchomościami objętymi postępowaniem rozgraniczeniowym, około 1990 r. wybudował budynek gospodarczy w granicy. Budynek nie zmieniał swoich granic.

Podczas postępowania administracyjnego w obecności właścicieli działek numer (...) S. L. oraz numer 317/1 K. D., geodeta J. J. (1) wyznaczył w terenie na podstawie danych numerycznych z operatu (...) zgodnych z danymi z ewidencji gruntów punkty graniczne numer 860 (północno-wschodni narożnik budynku gospodarczego i 2 na działce (...)) oraz (...) (leżący na przedłużeniu północnej ściany budynku mieszkalnego na działce (...) w odległości 0,12 m).

Granica pomiędzy nieruchomością położoną w K. przy ul. (...)-J. 1, oznaczoną jako działka numer (...), obręb K-12, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta numer (...) oraz nieruchomością położoną w K. przy ul. (...), oznaczoną jako działka numer (...), obręb K-12, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta numer (...), przebiega według linii oznaczonej kolorem żółtym na mapie do celów prawnych sporządzonej przez uprawnionego geodetę K. C. (1) w dniu 10 września 2021 roku biegnącej pomiędzy punktami granicznymi oznaczonymi numerami 860 i (...), zaewidencjonowanej w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym prowadzonym przez Starostę (...) w dniu 30 września 2021 roku, za numerem P. (...).2021. (...).

Dla działki ewidencyjnej (...) występuje różnica w powierzchni między ewidencją gruntów (0.1159 ha) a księgą wieczystą (...) (0.1161 ha). Księga została złożona w 1950 r. Dla działki ewidencyjnej (...) występuje zgodność ewidencji gruntów z księgą wieczystą (...). Działka ewidencyjna (...) powstała w wyniku podziału działki (...) na podstawie opracowania geodezyjnego nr (...) zatwierdzonego decyzją Naczelnika Miasta K. z terminem uprawomocnienia się z dniem 23 czerwca 1988 r. Z materiałów geodezyjnych wynika, że granica między działką (...) (przed podziałem) a działką (...) była linią prostą i biegła od ulicy (...) do granicy z działką nr (...), dlatego też mając na uwadze metody wykonywania pomiarów i ich dokładność, w chwili obecnej jak i w końcówce lat 70-tych ubiegłego wieku oraz fakt dokonania podziału działki (...) w 1988 roku należy przyjąć, iż przebieg granicy został wyznaczony prawidłowo. Granice należy przyjąć zgodnie ze stanem prawnym uwidocznionym w księgach wieczystych obrazujących stan zapisany w danych matematycznych (...) Ośrodka (...) w P.. Wymagane dokładności pomiaru dla szczegółów I grupy dokładnościowej z lat 70-tych są takie same jak wymagane dokładności pomiaru w okresie obecnym. Wykonany w 1988 r. podział działki (...) miał znaczenie istotne, gdyż geodeta wykonując podział przyjął granicę zewnętrzną na podstawie danych z ewidencji gruntów obrębu K-12 i na jej podstawie obliczał nowe punkty graniczne tworzące linię podziału. Na podstawie prawomocnej decyzji zatwierdzającej podział projektowana linia podziałowa stała się granicą prawną.

Na szkicu z akt administracyjnych (k.17) są oznaczone punkty osnowy geodezyjnej (...) i 7400. Na podstawie tych punktów wykonywany jest pomiar. Na podstawie ich współrzędnych można określić współrzędne mierzonych elementów. Na podstawie określenia punktów 851 i 860 został określony punkt 04, który stanowi narożnik działek (...). Punkty 851 i 860 były określone wcześniej tj. przy założeniu ewidencji gruntów. Biegły wskazał, iż co do wymienionych punktów powołał się na opracowanie z 1987 r. sporządzone dla działki (...). Punkt 04 jest to roboczy numer punktu. Między punktem 851 i 860 odległość wynosi 51,97 m, zaś między 851 i 04 odległość wynosi 23,00 m. Biegły wskazał, iż na karcie 31a operatu naniesiony jest punkt 851 oraz punkt 1659, który to odpowiada punktowi 04. Punkty 7399 i 7400 są trwale stabilizowane w terenie.

Prace geodezyjne opierają się na uzyskaniu danych z ośrodka dokumentacji geodezyjnej i tymi danymi w przedmiotowej sprawie są współrzędne punktów 850, 851, 861, 862. Na podstawie tej ramy podziału sporządzono projekt mapy podziału działki (...), znajdujący się w księdze wieczystej.

Na sporządzonej mapie do celów prawnych naniesiono pomierzone w dniu 2 września 2021 r. budynki znajdujące się na działce (...) (oznaczony symbolem i.b.), na działce (...) (oznaczenie i), na działce (...) (oznaczenie i) oraz na działce (...) (oznaczenie i2 oraz i.b.). Wyznaczono w terenie punkt 860 na podstawie współrzędnych pobranych z (...) w P. metodą tachmietryczną instrumentem firmy (...).

Granica wyznaczona w 1988 r. przez geodetę J. W. jest tożsama z granicą wyznaczoną w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym przez geodetę J. J. (1) (te same współrzędne punktów granicznych w układzie współrzędnych „65”) i jest tożsama z granicą przedstawioną w niniejszym opracowaniu na mapie do celów prawnych, gdyż współrzędne punktów granicznych w związku ze zmianą układu współrzędnych zostały przetransformowane z układu współrzędnych „65” na układ współrzędnych „2000” w którym została wykonana mapa do celów prawnych.

J. W. wykonując pomiar w 1988 r. nie mierzył budynków wzdłuż granicy między działkami (...) i dzieloną 317.

Nie odnaleziono mapy, która obrazowałaby przebieg ogrodzenia pomiędzy działkami numer (...) a 317/2.

Budynek mieszkalny „mj2” na działce (...) został jedynie rozbudowany w stronę ulicy (...) – J.. Biegły nie znalazł żadnych danych pomiarowych odległości od budynku „mj2” do granicy. Odległość budynku mieszkalnego „mj2” wynosi od narożnika 11 cm oraz od narożnika graniczącego z działką (...) cm.

Dopuszczalny margines błędu w pierwszej grupie szczegółów dokładnościowych wynosi 10 cm, do której zaliczają się naroża i punkty graniczne.

Punkty graniczne działek zostały pomierzone przy założeniu ewidencji gruntów, następnie na podstawie obliczonych współrzędnych była odtworzona granica, płot mógł stać w granicy lub nie. Położenie płotu nawet o szerokości 30,40 cm nie wpływa na przebieg granicy.

M. P. (1) ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu znacznym, jest ubezwłasnowolniona całkowicie z powodu zaburzeń psychicznych. Jej opiekunem prawnym jest M. P. (2).

Sąd dokonał ustaleń w oparciu o powołane dowody z dokumentów, wyniki oględzin przeprowadzonych w dniu 11 września 2020 r., opinię biegłego oraz zeznania uczestnika, świadków: J. J. (1), S. W., K. D., a także częściowo zeznania M. P. (2), M. P. (3) i W. Ś..

Sąd nie dał wiary zeznaniom M. P. (2), iż ściana nowego budynku mieszkalnego wybudowanego w 1988 r. od strony granicy z działką numer (...) została postawiona kilkadziesiąt centymetrów w głąb działki (...) w stosunku do poprzedniego położenia ściany budynku. Zeznania te stoją bowiem w sprzeczności z zeznaniami uczestnika, świadka M. L., poza tym są częściowo wewnętrznie sprzeczne i niejednoznaczne, bowiem na rozprawie w dniu 28 października 2019 r. M. P. (2) zeznał, iż „stary budynek był odsunięty od granicy około pół metra-chodzi o ścianę budynku. Obecna ściana jest w takiej samej odległości od granicy” (00:47:42). Na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2022 r. (02:03:20) wskazał natomiast że, „fundamenty były w obrysie poprzedniego budynku a ściany zostały przesunięte do wewnątrz budynku. Cały budynek został przesunięty w głąb działki jakieś 30,40 cm”. Jednocześnie M. P. (4) wskazał, że (02:13:00) „ja planowałem, żeby nowe ściany budynku były w granicy. Nie mogłem się porozumieć z ojcem uczestnika, który nie zgodził się na to. Byliśmy zmuszeni o przesunięcie murów o jakieś 40 cm. Ściany starego budynku były odsunięte od granicy 40,50 cm”. W ocenie Sądu wskazuje to na postawienie ścian nowego budynku w tym samym miejscu. Jednocześnie za sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego należy uznać sytuację, w której pierwotnie planowano dojście ścian nowego budynku do ściany budynku sąsiedniego (czyli jak najbliżej budynku), a po braku zgody sąsiada, odsunięto budynek jeszcze dalej niż stał on poprzednio. Podkreślić należy, iż sam M. P. (2) oświadczył, że nie jest w stanie wskazać o ile bliżej od granicy została posadowiona ściana starego budynku (02:21:00). Zauważyć także należy, iż twierdzenia o przesunięciu ściany budynku mieszkalnego na działce wnioskodawczyni pojawiły się dopiero w apelacji wnioskodawczyni i okoliczność ta nie była poruszana w toku poprzedniego postępowania przed Sądem I instancji.

Twierdzenia o przesunięciu ścian budynku stoją także w sprzeczności z ustaleniami Sądu dotyczącymi posadowienia ogrodzenia pomiędzy działkami, względem którego ściany budynku nowego i starego nie zmieniły położenia, co zostanie wyjaśnione poniżej.

Ponadto nie została przedstawiona żadna dokumentacja budowlana potwierdzająca twierdzenia o przesunięciu ściany budynku w głąb działki (...) od granicy z działką (...).

Uznano także za niewiarygodne zeznania M. P. (2), W. Ś., M. P. (3), iż w momencie zakupu nieruchomości ogrodzenie pomiędzy spornymi nieruchomościami biegło od słupka znajdującego się w pewnej odległości od domu na działce wnioskodawczyni, w ten sposób, że było przejście pomiędzy słupkiem ogrodzenia a domem wzdłuż ściany którego M. P. (2) składował drzewo. Stoją one w sprzeczności z zeznaniami uczestnika, dokumentacją zdjęciową z k. 158 oraz zeznaniami świadka K. D. - właścicielki działki numer (...), córki poprzednich właścicieli, która na nieruchomości zamieszkiwała od urodzenia i która nie ma żadnego interesu w rozstrzygnięciu niniejszej sprawy, a jednocześnie została powołana na świadka przez wnioskodawczynię. Świadek ta jednoznacznie zeznała, iż ogrodzenie biegło od narożnika budynku wnioskodawczyni – słupek od siatki znajdował się w rogu budynku w stronę działki W. i nie było żadnej przerwy pomiędzy nim a domem.

Powyższe powoduje, że brak było podstaw do ustalenia, że granice budynku wybudowanego na nieruchomości wnioskodawczyni zostały w jakikolwiek sposób przesunięte.

Dodatkowo zeznania M. P. (3) - synowej wnioskodawczyni, żony M. P. (2), a zatem osoby zainteresowanej wynikiem rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie należy oceniać ze szczególną ostrożnością.

Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego z dziedziny geodezji geodety uprawnionego K. C. (1) - opinia ta została zakwestionowana przez wnioskodawczynię, która ostatecznie wystąpiła o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego.

W ocenie Sądu biegły udzielił wyczerpujących informacji na pytania wnioskodawczyni w treści zarówno pisemnej opinii uzupełniającej k. 534 jak i na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2022 r.

Wnioskodawczyni kwestionowała poprawność naniesienia istniejących budynków na mapie do celów prawnych przez biegłego. Biegły wskazał zarówno w opinii pisemnej z dnia 1 października 2021 r. jaki i na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2022 r., że naniesione na mapie budynki osobiście pomierzył, w tym budynek oznaczony na mapie do celów prawnych symbolem mj2 z wyjątkiem jego fragmentu od ulicy (...)- J.. Wnioskodawczyni zakwestionowała położenie budynku i.b. na działce (...), wskazując, iż budynek i.b. położony bliżej granicy pomiędzy spornymi działkami, jest spójny z budynkiem (...). Podając, iż budynek (...) jest dłuższy w stronę działki (...), przez co budynek i.b. jest krótszy. Kwestionowała jedynie położenie ściany budynku i.b. w stronę działki numer (...), nie kwestionowała położenia ściany budynku wzdłuż granicy (k. 574v-575 01:15:54, 01:29:29). Biegły w ustnych wyjaśnieniach wskazał, że do poprawnego naniesienia tej ściany budynku i.b. potrzebowałby opinii architektonicznej. W tym miejscu wskazać należy, że Sąd na wniosek wnioskodawczyni zwracał się o załączenie archiwalnych dokumentów będących podstawą wydania decyzji nr (...) z dnia 15 sierpnia 1988 r. w sprawie pozwolenia na budowę budynku warsztatowego, jednak jak wynika z pisma z dnia 13 lipca 2020 r. (k. 448, k. 454) nie odnaleziono w archiwum żadnych dokumentów. Ponadto w ocenie Sądu położenie ściany budynku prostopadłej do ustalanej granicy w żaden sposób nie wpływa na przebieg samej granicy, przez co nie obniża wartości dowodowej sporządzonej opinii i mapy do celów prawnych.

Wnioskodawczyni kwestionowała również poprawne wyznaczenie punktu 860 w terenie negując poprawność czynności biegłego. Jednakże biegły na rozprawie szczegółowo opisał tok dokonywanych przez siebie czynności, który został potwierdzony przez uczestnika biorącego także udział w pomiarach. W ocenie Sądu zarzuty wnioskodawczyni co do sposobu wyznaczenia punktu przez biegłego miały na celu zdyskredytowanie jego pracy, a przez to opinii.

Odnośnie zarzutów wnioskodawczyni co do wniosków biegłego, iż na podstawie dokumentacji nie jest w stanie określić czy nieruchomości były rozdzielone ogrodzeniem. Podnieść należy, iż wnioskodawczyni podała w zarzutach, iż przecież ogrodzenie zostało biegłemu okazane na oględzinach oraz jest uwidocznione na zdjęciach załączonych do akt sprawy k. 566. Na oględzinach dokonywanych z udziałem Sądu, M. P. (2) okazał pozostałość podmurówki pod istniejącym płotem o której w apelacji czy piśmie z dnia 1 października 2019 r. wskazywał, iż zostanie dokonana odkrywka pod istniejącym płotem betonowym pomiędzy nieruchomościami celem ujawnienia znaków granicznych. Okazano kruszejący fragment podmurówki na działce uczestnika jednakże trudno stwierdzić czy rzeczywiście to był fragment poprzedniego fundamentu ogrodzenia czy tak jak twierdził uczestnik poprzednio w tym miejscu stał kurnik w związku z czym nie został porządnie wykonany szalunek (k. 470, zdjęcia k. 466).

Jednocześnie należy wskazać, że w ocenie Sądu, jak również biegłego (k. 575) przebieg ogrodzenia dawniej i obecnie nie ma bezpośredniego znaczenia dla sprawy, gdyż przedmiotem postępowania jest przebieg granic według stanu prawnego, nie zaś zgodny z przebiegiem ogrodzenia. Ustalenie faktu posadowienia płotu na nieruchomości w określonym miejscu (bądź dokonania zmiany jego położenia przez jedną ze stron) nie jest tożsame z ustaleniem przebiegu granicy.

Zarzuty z pisma z dnia 7 października 2020 r. oraz dokumentacja fotograficzna na k. 488-493– dotyczą granicy działki numer (...) od strony ulicy (...) – J. (k. 573 00:02:51) i nie miały znaczenia dla oceny przebiegu granicy pomiędzy działkami numer (...).

Sąd pominął wniosek wnioskodawczyni o załączenie dokumentów źródłowych uzyskanych z pomiaru na nieruchomości jako zmierzający do przedłużenia postępowania. Biegły w sposób szczegółowy przedstawił sposób dokonania pomiarów oraz technikę wykorzystania sprzętu specjalistycznego. W ocenie Sądu wyjaśnienia biegłego były wystarczające dla przyjęcia prawidłowości pomiarów dokonanych przez biegłego.

Ostatecznie przebieg granicy między nieruchomościami ujawnionymi w księgach wieczystych nr (...) ustalono w oparciu o dowód z opinii biegłego i dowód w postaci wykonanej przez niego mapy do celów prawnych - biegły oparł się na materiałach z wcześniejszych pomiarów geodezyjnych, szkicach ustalenia granic w wyniku podziału nieruchomości nr 317, oględzinach i aktualnych pomiarach (...).

Dodatkowo należy podkreślić, że dowód z opinii biegłego podlega szczególnej ocenie, bowiem sąd nie mając wiadomości specjalnych jedynie może oceniać logiczność wypowiedzi biegłego. Ocena dowodu z opinii biegłego nie jest dokonywana według kryterium wiarygodności w tym znaczeniu, że nie można "nie dać wiary biegłemu", odwołując się do wewnętrznego przekonania sędziego, czy też zasad doświadczenia życiowego. Opinia biegłego podlega, tak jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., jednakże co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Jakkolwiek opinia biegłych jest oparta na wiadomościach specjalnych, to podlega ona ocenie sądu w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał, a zatem, na tle tego materiału, koniecznym jest stwierdzenie, czy ustosunkowała się ona do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się na tym materiale w sposób logiczny i jasny przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków. Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy zatem, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. V ACa 723/15, opubl. LEX nr 2081572).

Wszystkie wydane w sprawie opinie biegłego geodety jako fachowe, rzetelne i wykonane zgodnie z obowiązującymi zasadami, wiedzą i doświadczeniem biegłego zostały przyjęte przez Sąd, jako pełnowartościowe dowody w sprawie spełniające wszystkie warunki do uznania ich za podstawę wydania orzeczenia.

Wniosek wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka T. P. został cofnięty.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy wskazał, że rozgraniczenie nieruchomości regulują przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2101). W doktrynie podkreśla się (cyt. za Grzegorzem Karaszewskim [w:] Komentarz do art. 152, art. 153 Kodeksu cywilnego, Wolters Kluwer 2014), iż instytucja rozgraniczenia jest instrumentem prawnym służącym do ustalania granic nieruchomości gruntowych. Głównym źródłem regulacji w tym zakresie są art. 152 - 153 k.c., art. 29 - 37 p.g.k. oraz rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych oraz (...) z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (Dz. U. z 1999. 45.453). Regulacja ta została zatem podzielona na dwie części należące do prawa cywilnego i administracyjnego.

Procedura rozgraniczeniowa ma charakter co do zasady dwuetapowy:

- etap pierwszy obejmuje postępowanie administracyjne, które jest wszczynane na wniosek (co do zasady) albo z urzędu (wyjątkowo);

- etap drugi toczy się przed sądem powszechnym, a zaczyna się jedynie wówczas, gdy strona niezadowolona z decyzji rozgraniczeniowej żąda przekazania sprawy sądowi albo gdy organ administracji umorzy postępowanie i przedstawi sprawę sądowi ze względu na brak podstaw do ustalenia granicy w postępowaniu administracyjnym.

Materialnoprawną podstawą rozstrzygnięcia Sądu w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości jest art. 153 k.p.c., zgodnie z którym jeżeli granice gruntów stały się sporne,
a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. W pierwszej kolejności zatem, Sąd o ile to możliwe, ustala przebieg granicy według stanu prawnego graniczących ze sobą nieruchomości.

Stwierdzenie stanu prawnego następuje na podstawie postępowania dowodowego,
w którym istotne znaczenie mają środki dowodowe w postaci dokumentów urzędowych
i prywatnych, które mogą świadczyć o tym, czyją własnością jest określony grunt. Chodzi więc o akty notarialne, wypisy lub odpisy orzeczeń, dane z ksiąg wieczystych, z ewidencji gruntów i budynków, mapy, plany, szkice i wykazy zmian gruntowych. Dane z ewidencji gruntów i budynków (katastru - po jego wprowadzeniu) dotyczące położenia i granic poszczególnych działek są podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej (LexPolonica. Komentarz: S. R.).

Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę ustalenia przebiegu granic określa również rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych oraz (...) z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (Dz. U. z 1999. 45.453; dalej rozporządzenie), stanowiąc w § 3, 4 i 5, że są to dokumenty stwierdzające stan prawny nieruchomości, do których zalicza się odpisy z ksiąg wieczystych lub odpisy dokumentów znajdujące się w zbiorze dokumentów, wypisy aktów notarialnych, prawomocne orzeczenia sądu i ugody sądowe, ostateczne decyzje administracyjne (§ 3 ust. 1 i § 4) oraz są to dokumenty określające położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości, do których zalicza się dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic, w tym:

a) szkice graniczne, protokoły graniczne, akty ugody,

b) zarysy pomiarowe z pomiaru granic,

c) szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku scalenia, wymiany gruntów lub w wyniku podziału nieruchomości i

d) inne dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i opisowe pozwalające na ustalenie przebiegu granic (§ 3 ust. 2 i § 5 ust. 1 pkt 1 lit. a-d ).

Mając na uwadze powyższe, przebieg granicy między nieruchomościami wnioskodawczyni i uczestnika ustalono w oparciu o zarysy pomiarowe z pomiaru granic
i szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku podziału nieruchomości o numerze 317, tj. znajdujący się w aktach administracyjnych protokół okazania granic z dnia 11 maja 1988 r., do którego to protokołu ówczesny właściciel nieruchomości, C. K. (1), nie wnosił zastrzeżeń. Jak wynika z opisu mapy podziału działki numer (...), przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, pomiar ten był podstawą sporządzenia owej mapy sytuacyjnej z projektem podziału. Okoliczność ta sprawia, że w świetle § 5 ust. 2 rozporządzenia, pomiar z maja 1988 roku, może być podstawą ustalenia przebiegu granic nieruchomości.

Sąd dokonał rozgraniczenia w oparciu o stan prawny obu nieruchomości. Jak wskazał biegły, wytyczone przez niego granice zgadzają się z granicami wytyczonymi w 1988 roku, przy okazji podziału działki numer (...). Wówczas, ówczesny właściciel zatwierdził ustalony przez geodetę przebieg granicy pomiędzy działką (...) i działką uczestnika o numerze 321. Następnie, tak wydzieloną działkę (...), w granicach opisanych w protokole okazania granic z 1988 roku, sprzedał wnioskodawczyni.

Jak wskazał biegły sądowy K. C. (1), granica wytyczona w trakcie postępowania administracyjnego i wyniesiona przez niego w opinii sporządzonej na zlecenie Sądu, pokrywa się z granicami wytyczonymi w 1988 roku. Co więcej, gdyby przesunąć granicę, jak tego chce wnioskodawczyni, to wówczas nie biegłaby ona w linii prostej z granicą pomiędzy działkami (...) a 321, co byłoby sprzeczne z danymi wynikającymi z załączonych do akt dokumentów i zeznaniami świadków, którzy jednoznacznie wskazali, że granica między działką (...) (później 371/1 i 371/2) a działką (...), zawsze biegła w linii prostej. Ponadto, gdyby przesunąć granicę w głąb działki uczestnika, jak o to wnosiła wnioskodawczyni, wówczas doszłoby do zmiany powierzchni działek i działka (...) miałaby większą powierzchnię niż w chwili jej zakupu przez wnioskodawczynię, i nie zgadzałoby się to z danym wynikającymi z akt księgi wieczystej oraz ewidencji gruntów.

Biegły oparł się zatem na dokumentach znajdujących się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym, w tym na pomiarze sprawdzającym granice gruntów z maja 1988 roku, na podstawie którego to pomiaru dokonano podziału działki (...) i w tak podzielonym kształcie ją sprzedano, a następnie dla nowopowstałej działki, wyodrębnionej
w oparciu o dane z ewidencji gruntów miasta K. i o dane z pomiaru sprawdzającego, utworzono księgę wieczystą numer (...). W tej sytuacji Sąd przyjął, iż granice pomiędzy działką (...), a działką (...) należało ustalić, w świetle treści art. 153 k.c., na podstawie pierwszego kryterium a mianowicie stanu prawnego, któremu ustawodawca przypisał znaczenie decydujące przy rozgraniczeniu nieruchomości.

Granice wyniesione przez biegłego sądowego K. C. (1) są tożsame ze stanem prawnym wynikającym z akt księgi wieczystej, mocą którego wnioskodawczyni nabyła ową działkę. Pomiary dokonane przez biegłego w oparciu o dane dotyczące położenia punktów osnowy geodezyjnej, doprowadziły do ustalenia granicy o takim samym przebiegu jak granica wyniesiona w 1988 roku i taką też granicę, mając na uwadze stan prawny, ustalił Sąd w punkcie 1 sentencji.

O nieobciążaniu stron kosztami postępowania orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Przyznanie wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną w urzędu nastąpiło na podstawie § 19 w zw. z § 8 pkt 2 oraz § 2 ust. 3 w zw. z § 13 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U. 2013 poz. 461) - Sąd uwzględniając poświęcony czas i rozległy nakład pracy pełnomocnika z urzędu, przyjął wynagrodzenie w wysokości czterokrotności stawki minimalnej, wynoszącej 360 zł zarówno za postępowanie przed sądem pierwszej instancji, jak i postępowanie apelacyjne przed Sądem Okręgowym.

Apelację od powyższego postanowienia złożyła wnioskodawczyni, skarżąc je w całości. Wydanemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia Sądu I instancji, a mianowicie:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez: dowolną ocenę materiału dowodowego, w szczególności opinii biegłego geodety K. C. (1), który to biegły nieprawidłowo tj. w oderwaniu od rzeczywistych naniesień na nieruchomości, bez uwzględnienia całości dokumentacji kartograficznej sporządził mapę geodezyjną do celów prawnych z dnia 10 września 2021 roku zaewidencjonowaną w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym prowadzonym przez Starostę (...) w dniu 30 września 2021 roku, za numerem P. (...).2021. (...) oraz, na której w sposób niezgodny ze stanem prawnym oznaczył przebieg granicy między nieruchomościami, oznaczonymi numerami działek: 317/2 oraz 321, a ponadto nie potrafił wytłumaczyć działania urządzenia, którym posługiwał się przy tworzeniu mapy tj. instrumentem firmy (...), co doprowadziło do błędnego wyniesienia w terenie punktu 860;

- dowolną ocenę operatu technicznego (...) (k. 1-10, k. 31a-31d, k. 35) sporządzonego przez geodetę J. J. (1) oraz dowolną ocenę jego zeznań (protokół rozprawy z 15.01.2020 r. 00:09:32-00:29:01, protokół oględzin k. 467-468) i bezpodstawne ustalenie, że wyznaczone przez geodetę J. J. (1) punkty nr 860 - północno-wschodni narożnik budynku gospodarczego i2 na działce 319 oraz nr (...) - leżący na przedłużeniu północnej ściany budynku mieszkalnego na działce (...) zostały wyznaczone w sposób prawidłowy, w sytuacji, gdy geodeta J. nie wykonał poprawnie szkicu geodezyjnego, gdyż nie stosował się do obowiązujących metod i mierzył jedynie miarką „od płotu do płotu", zakładając, że płot w drugim końcu działki jest poprawnie ustawiony i może być podstawą do wykonania pomiarów, a sam szkic wykonany przez J. J. jest mało czytelny i niedokładny, i sporządzony bez obecności wnioskodawczyni, zaś te ustalenia geodety J. zostały przyjęte w tej sprawie przez mgr inż. K. C. jako podstawa do wydania opinii;

- dowolną dowodu z zeznań świadka K. D. przyjmując, że jest świadkiem bezstronnym, w sytuacji gdy świadek nie mogła się pogodzić z faktem, że jej rodzice sprzedali wnioskodawczyni część działki, która następnie została podzielona, a zatem jest świadkiem niewiarygodnym oraz pominięcie w tym zakresie treści decyzji z dnia 3 listopada 2014 roku nr 220/14,

- nie danie wiary zeznaniom M. P. (2), M. P. (3), W. Ś. co miało istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż doprowadziło do uznania za wiarygodne twierdzenia uczestnika postępowania dotyczących przebiegu granicy między nieruchomościami;

- dowolną ocenę zeznań świadka M. L., który złożył wewnętrznie sprzeczne zeznania, gdyż raz wskazał, że budynek wnioskodawczyni jest usytuowany w granicy, a następnie, że jest trochę od granicy odsunięty.

- dowolną ocenę zeznań świadka S. L., który złożył wewnętrznie sprzeczne zeznania tj., że budynek został odsunięty od granicy i równocześnie, że w tej granicy stoi;

- dowolną ocenę złożonych przez strony fotografii - przyjmując jako podstawę rozstrzygnięcia, wyłącznie fotografie złożone przez uczestnika postępowania, uznając, że zdjęcia złożone przez wnioskodawczynię nie są dla tego rozstrzygnięcia istotne, w sytuacji gdy zdjęcia załączone do pisma wnioskodawczyni z dnia 7 sierpnia 2018 roku oraz 7 października 2020 roku przedstawiają rzeczywiste położenie budynków i innych naniesień na sąsiednich nieruchomościach i nie mają odzwierciedlenia w sporządzonej przez biegłego sądowego mapie geodezyjnej;

- dowolną ocenę fotografii z k. 158 akt sprawy, załączonych przez uczestnika postępowania, które nie mogą stanowić dowodu w sprawie na okoliczność przebiegu granicy, w szczególności gdy chodzi o zdjęcia, na których ktoś trzyma centymetr, nie wiadomo bowiem gdzie, ani kiedy te zdjęcia zostały zrobione, zatem brak jest potwierdzenia, aby zdjęcia dokumentowały słupek graniczny co doprowadziło Sąd I instancji do błędnego ustalenia, ze płot jest wpuszczony w głąb działki uczestnika postępowania;

- pominięcie dowodu z dokumentu tj. decyzji z dnia 15 października 2009 roku nr (...), której treść dowodzi o wiedzy uczestnika o odsunięciu budynku wnioskodawczyni w stronę wschodnią działki nr (...) od granicy z działką (...);

- pominięcie dowodu z dokumentu - mapy geodezyjnej z 1990 roku, załączonej do pisma z dnia 7 sierpnia 2018 roku, na której w sposób prawidłowy oznaczono bryły budynków wnioskodawczyni;

⚫

art. 227 k.p.c., art 278 k.p.c. i art. 286 k.p.c. w zw. 13 § 2 k.p.c. i w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. w z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych wnioskodawczyni: o dopuszczenie dowodu z opinii innego, niż K. C. (1) biegłego geodety oraz o zobowiązanie geodety do załączenia dokumentów źródłowych uzyskanych z pomiaru na nieruchomości - na okoliczność przebiegu granicy pomiędzy działkami (...) oraz umiejscowienia posadowienia budynków względem granicy, w sytuacji w której wnioskodawczyni wskazywała na szereg uchybień biegłego oraz niewiedzę, zaś sam biegły wielokrotnie na rozprawie wskazywał Sądowi I instancji, że wnosi o wyłącznie z tej sprawy, co w konsekwencji doprowadziło Sąd I instancji do błędnych ustaleń faktycznych związanych z położeniem budynków na sąsiadujących nieruchomościach, ich odległości od granicy oraz przebiegu spornej granicy.

⚫

naruszenia prawa materialnego, a to art. 153 k.c. w zw. z art. 29 ust. 1 i 2 prawa geodezyjnego poprzez niewłaściwe zastosowanie i błędne ustalenie granicy między nieruchomościami.

Na podstawie art. 380 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. skarżąca wniosła o rozpoznanie odwołania od postanowienia z dnia 4 kwietnia 2022 roku oddalającego wnioski dowodowe wnioskodawczyni m.in. zawarte w piśmie z dnia 8 marca 2022 roku) o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego geodety oraz zobowiązania geodety mgr inż. K. C. (1) do załączenia dokumentów źródłowych z pomiaru dokonanego na nieruchomości, a zawierających współrzędne miejsc odniesienia, stanowisk instrumentu oraz współrzędne punktów nawiązania - celem sporządzenia mapy do celów prawnych, na której Sąd oparł swe rozstrzygnięcie - na okoliczność przebiegu granicy między nieruchomościami, usytuowania budynku na nieruchomości wnioskodawczyni

W konkluzji skarżąca wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego niż mgr inż. K. C. (1) na fakt przebiegu spornej granicy i wykonania poprawnej mapy dla celów prawnych obrazującej jej przebieg oraz naniesienia na nieruchomościach - po dokonaniu na nowo pomiarów geodezyjnych. Wniósł również o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez dokonanie rozgraniczenia nieruchomości położonej w K. przy ul. (...)- J. 1, oznaczonej jako działka numer (...), obręb K-12, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta numer (...) oraz nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), oznaczonej jako działka numer (...), obręb K-12, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta numer (...) w ten sposób, że granica będzie przebiegać w linii prostej, w linii prostej począwszy od ulicy (...) w K. przesunięta w stronę działki nr (...) oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przewidzianych z tytułu udzielenia wnioskodawczyni pomocy prawnej z urzędu, które ani w części ani w całości nie zostały uiszczone.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu nie są obarczone błędem i znajdują oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje zatem wskazane ustalenia za własne.

Sąd Okręgowy nie doszukał się również powodów do uwzględniania złożonego na podstawie art. 380 k.p.c. wniosku o zmianę postanowienia z dnia 4 kwietnia 2022 r. o oddaleniu wniosku dowodowego skarżącej o dopuszczenie i przeprowadzenie opinii innego biegłego niż mgr inż. K. C. (1) oraz zobowiązanie biegłego do załączenia dokumentów. Zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona do sprawy zawiera istotne braki, sprzeczności, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności. Nie można przyjąć, iż sąd zobowiązany jest dopuścić dowód z dodatkowej opinii w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Taka potrzeba powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, które to w zasadzie jest jedynym argumentem skarżącego. Decydujące w tym przypadku jest bowiem powstanie niedających się usunąć po zapoznaniu się z pierwszą opinią, ewentualnie po przedstawieniu biegłemu dodatkowych pytań wątpliwości sądu rozpoznającego sprawę, nie zaś strony (tak postanowienie Sądu Najwyższego z 14 września 2023 r., I CSK 287/23, LEX nr 3606522). W ocenie Sądu Odwoławczego, złożony w tym zakresie wniosek dowodowy stanowił jedynie przejaw niezadowolenia wnioskodawczyni z wniosków opinii biegłego przeprowadzonej w niniejszej sprawie. Ponadto Sąd Okręgowy pominął zgłoszony w apelacji wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego geodety na postawie art. 235 ² §1 pkt 5k.p.c. jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania w sprawie. Opinia biegłego była wykonana rzetelnie , oparta na materiałach źródłowych zawartych w zasobach dokumentacji geodezyjnej. Ponadto jak wynika z opinii biegłego geodety K. C. (1) granica wyznaczona w 1988 r. przez geodetę J. W. jest tożsama z granicą wyznaczoną w postępowaniu rozgraniczeniowym przez geodetę J. J. i jest tożsama z granicą ustaloną w niniejszym postępowaniu. Okoliczności powyższe wskazują na jednoznaczny przebieg spornej granicy zgodnie ze stanem prawnym. Bez znaczenia dla oceny rzetelności opinii biegłego geodety K. C. (1) była podnoszona przez skarżącą okoliczność, że biegły nie umiał wytłumaczyć działania urządzenia firmy (...), bowiem biegły nie musi znać się na tym jak działa to urządzenie tylko winien umieć się nim posługiwać, co nie zostało skutecznie podważone.

W konsekwencji powyższego, Sąd pierwszej instancji nie naruszył również art. 227 k.p.c., art 278 k.p.c. i art. 286 k.p.c. w zw. 13 § 2 k.p.c. i w zw. z art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. w z art. 13 § 2 k.p.c.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 ( także w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.) nie zasługiwał na uwzględnienie. Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. byłby skuteczny tylko wówczas, gdyby apelujący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. powinien być połączony z zarzutem błędnych ustaleń faktycznych. W apelacji powinno zostać zatem wyjaśnione, które dowody, w jakim zakresie i dlaczego, zdaniem strony skarżącej, zostały przez Sąd ocenione z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, które ustalenia faktyczne tego Sądu są wadliwe i jakie powinny być ustalenia prawidłowe, ewentualnie jakich ustaleń zabrakło w zaskarżonym wyroku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. akt I ACa 719/16, LEX nr 2200318). Tym wymogom nie odpowiada apelacja wnioskodawczyni.

Wskazać bowiem należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a dokonana ocena dowodów nie budzi żadnych zastrzeż pod kątem jest zgodności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Stawiane przez apelującą zarzuty w istocie nie dotyczą błędów w ustaleniach faktycznych czy ocenie dowodów, a sprowadzają się do zakwestionowania zinterpretowania faktów w kontekście przepisów prawa materialnego. Co do zarzutów oceny zeznań świadków, prawidłowo zwrócił uwagę sąd, że skoro przebieg ogrodzenia dawniej i obecnie nie ma bezpośredniego znaczenia dla sprawy, bowiem przedmiotem postępowania jest przebieg granic według stanu prawnego, nie zaś zgodny z przebiegiem ogrodzenia. Natomiast uwzględnienie żądania wnioskodawczyni byłoby sprzeczne z danymi wynikającymi z dokumentów jak dane z ewidencji gruntów, ksiąg wieczystych i zeznaniami świadków, którzy jednoznacznie wskazali, że granica między działką (...) (później 371/1 i 371/2) a działką (...), zawsze biegła w linii prostej.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty skarżącej stanowią jedynie polemikę z prawidłową oceną dowodów i poczynionymi w jej wyniku prawidłowymi ustaleniami faktycznymi Sądu. Zdaniem Sądu Okręgowego, apelująca nie przedstawiła żadnych dowodów przeciwnych, mogących podważyć ocenę Sądu Rejonowego, zaś argumenty, podniesione w treści apelacji stanowią jedynie przejaw niezadowolenia strony.

Zarzuty art. 153 k.c. w zw. z art. 29 ust. 1 i 2 prawa geodezyjnego nie zasługują na uwzględnienie. Powyższy przepis stanowi, że w postępowaniu sądowym rozgraniczenie następuje na podstawie jednego z kryteriów przewidzianych w art. 153 k.c. Są nimi: stan prawny, ostatni spokojny stan posiadania oraz wszelkie okoliczności. Kryteria te mają zastosowanie w kolejności, w jakiej zostały wymienione. Oznacza to, że następne kryterium sąd bierze pod uwagę dopiero wówczas, gdy poprzednie nie dało dostatecznych podstaw do rozgraniczenia. Kryteria te wyłączają się wzajemnie, dlatego też sąd nie może korygować stanu prawnego poprzez ustalenie granicy według ostatniego spokojnego stanu posiadania, a tego ostatniego poprzez uwzględnienie wszelkich okoliczności (tak między innymi SN w postanowieniu z dnia 3 września 1981 r., III CRN 171/81, OSNCP 1982, nr 4, poz. 51). Niedopuszczalne jest dokonanie rozgraniczenia w oparciu o względy celowości, a z pominięciem stanu prawnego przedmiotu rozgraniczenia. W pierwszej kolejności sąd powinien ustalić granice pomiędzy sąsiadującymi ze sobą nieruchomościami w oparciu o aktualny stan prawny, co też uczynił Sąd Rejonowy. W istocie polega to na ustaleniu, do jakiego miejsca na gruncie sięga prawo własności, przysługujące właścicielom gruntów sąsiadujących stosownie do ich tytułów własności. Ustalenia co do stanu prawnego w zakresie przebiegu granicy Sąd Rejonowy poczynił w oparciu o dane z ewidencji gruntów, odpisów z ksiąg wieczystych, wyrysów i wypisów z ewidencji gruntów, operatów geodezyjnych dotyczących działek objętych postępowaniem rozgraniczeniowym oraz na podstawie opinii biegłego z zakresu geodezji. Należy wskazać, że prawidłowo Sąd Rejonowy podzielił stanowisko biegłego sądowego z zakresu geodezji K. C. (1) wyrażone w opinii z dnia 10 września 2021 roku i opinii uzupełniających (k. 206, k.471, k.534). Biegły szczegółowo uzasadnił, na jakich dokumentach oparł swoje wnioski, wyjaśnił charakter poszczególnych dokumentów i map geodezyjnych oraz ich walor i moc wiążącą w postępowaniu rozgraniczeniowym, opierając się na wymienionych w opinii dokumentach. Opinia biegłego, zdaniem Sądu, jest wnikliwa, rzeczowa, odwołująca się do zgromadzonej dokumentacji geodezyjnej, sporządzona w sposób fachowy i rzetelny, natomiast prawidłowości i rzetelności opinii biegłego nie podważyła skutecznie wnioskodawczyni. Twierdzenia skarżącej o wadliwości wyznaczenia przez biegłego J. J. (1) punktu 860 są gołosłowne nie poparte żadnymi dowodami. Biegły K. C. (1) podał, że ten punkt został przez niego wyznaczony na podstawie współrzędnych pobranych z (...) w P. metodą tachimetryczną instrumentem firmy (...) , który to instrument jest jednym z najdokładniejszych instrumentów geodezyjnych, zrobotyzowany, z dokładnością pomiaru kąta 3”(3 sekundy) . Biegły geodeta K. C. (1) dokonał własnych pomiarów, odszukał punkty geodezyjne, zaś twierdzenia skarżącej o wadliwości wyznaczenia przedmiotowego punktu i innych punktów są nie poparte żadnymi dowodami.

Należy bowiem wskazać za Sądem I instancji, że z materiałów geodezyjnych wynika, że granica między działką (...) (przed podziałem) a działką (...) była linią prostą i biegła od ulicy (...) do granicy z działką nr (...), dlatego też mając na uwadze metody wykonywania pomiarów i ich dokładność, w chwili obecnej jak i w końcówce lat 70-tych ubiegłego wieku oraz fakt dokonania podziału działki (...) w 1988 roku należy przyjąć, iż przebieg granicy został wyznaczony prawidłowo. Granice należy przyjąć zgodnie ze stanem prawnym uwidocznionym w księgach wieczystych obrazujących stan zapisany w danych matematycznych (...) Ośrodka (...) w P.. Wymagane dokładności pomiaru dla szczegółów I grupy dokładnościowej z lat 70-tych są takie same jak wymagane dokładności pomiaru w okresie obecnym. Wykonany w 1988 r. podział działki (...) miał znaczenie istotne, gdyż geodeta wykonując podział przyjął granicę zewnętrzną na podstawie danych z ewidencji gruntów obrębu K-12 i na jej podstawie obliczał nowe punkty graniczne tworzące linię podziału. Na podstawie prawomocnej decyzji zatwierdzającej podział projektowana linia podziałowa stała się granicą prawną.

Zatem, przyjęta przez Sąd I instancji wersja przebiegu granicy według stanu prawnego w opinii biegłego sądowego okazała się prawidłowa i nie stanowiła naruszenia treści przepisu art. 153 k.c.

Wobec powyższego, apelacja wnioskodawczyni podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy nie znalazł dostatecznych podstaw, by odstąpić od zasady zawartej przez ustawodawcę w przepisie art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym uczestnicy ponoszą koszty postępowania zgodnie ze swoim udziałem w sprawie.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono w pkt. 3. wyroku, przyznając na rzecz pełnomocnika adw. A. K. kwotę 360 zł na § 5 pkt 2 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. 2023 r. poz. 1964).