Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 marca 2018 roku w sprawie z powództwa D. W.

przeciwko W. W. o opróżnienie lokalu mieszkalnego i zapłatę,

Sąd Rejonowy w Łowiczu nakazał pozwanemu W. W., aby opuścił i opróżnił zabudowaną nieruchomość rolną położoną w D. 39 wraz z wszystkimi rzeczami do niego należącymi, ustalił, że pozwanemu nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego, zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 374 złote wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego – art. 5 kc w zw. z art. 222 § 1 kc poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy w sprawie zachodziła przesłanka w postaci czynienia przez powódkę użytku ze swojego prawa w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, zachodziły wyjątkowe okoliczności, w których udzielenie powódce ochrony prawnej prowadzi do rażącej niesprawiedliwości społecznej w aspekcie Jej zachowania, amoralnego, które doprowadziło do rozpadu małżeństwa, z wyłącznej winy powódki, która nie dotrzymała powinności małżeńskich określonych w art. 23 k.r.o. pozwany utracił uprawnienia określone w art.28 k.r.o.,

2. naruszenie prawa procesowego-art.233 § l k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na całkowitym pominięciu dowodu z akt sprawy rozwodowej Sądu Okręgowego w Łodzi lI Wydział Cywilny (IIC 322/16)-w zakresie dotyczącym przyczyn rozpadu małżeństwa, rażąco nagannego zachowania powódki, które z wyłącznej Jej winy doprowadziło do tego, że więzi małżeńskie zostały zerwane, a w konsekwencji pozwany utracił uprawnienia wynikające treści art. 28k.r.o., nadto polegające na pominięciu zeznań pozwanego, a dotyczących Jego aktualnej sytuacji życiowej, w szczególności konieczności spłaty kredytu przeznaczonego na przeprowadzenie kapitalnego remontu domu powódki, poniesionych nakładów, braku możliwości finansowych wynajęcia mieszkania – do czasu spłaty kredytu tj. przez okres dalszych dwóch lat, Jego aktualnych dochodów oraz comiesięcznych kosztów utrzymania i wydatków, w tym wykonywania obowiązku alimentacyjnego ustalonego w wyroku rozwodowym.

W związku z tym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości lub w trybie art. 320 k.p.c. o odroczenie terminu wydania „nieruchomości rolnej” na okres dwóch lat licząc od dnia uprawomocnienia się wyroku oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy tej oceny nie wykazują nieprawidłowości w rozumowaniu, błędów logicznych bądź też niezgodności z doświadczeniem życiowym. Z tego względu Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, a w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści niniejszego uzasadnienia.

W tym miejscu przypomnieć należy, iż w sprawie o opróżnienie lokalu mieszkalnego podstawowym faktem podlegającym udowodnieniu jest, czy pozwany utracił tytuł prawny do przedmiotowego lokalu i czy w związku z tym opuścił lokal. Zarzuty apelacji sprowadzają się do kwestionowania stanowiska Sądu I instancji, zgodnie z którym powódka mogła skutecznie żądać opróżnienia zajmowanego wspólnie lokalu. Apelujący wskazał, że zachowanie powódki, wyłącznie winnej rozkładu małżeństwa, wytaczającej powództwo o eksmisję jest nadużyciem prawa wobec pozwanego.

Wbrew stanowisku strony apelującej Sad Rejonowy trafnie uznał, że na chwilę orzekania w niniejszej sprawie pozwanemu nie przysługiwało żadne skuteczne względem powódki uprawnienie do władania lokalem, ani prawnorzeczowe, ani obligacyjne, a żądanie eksmisji pozwanego jest uzasadnione na podstawie przepisu art. 222 § 1 k.c. Oceny tej nie są w stanie zmienić okoliczności podnoszone w apelacji, w szczególności dotyczące powodów rozpadu małżeństwa stron, zachowania powódki i sytuacji osobistej i finansowej pozwanego. Okoliczności te były przedmiotem rozważań sądu orzekającego w sprawie rozwodowej stron, natomiast nie mają wpływu na merytoryczna ocenę zgłoszonego roszczenia o eksmisje pozwanego z nieruchomości stanowiącej własność powódki.

Wbrew zgłoszonym przez pozwanego zastrzeżeniom zdaniem Sądu odwoławczego uwzględnieniu roszczenia powódki o opuszczenie nieruchomości nie stoją na przeszkodzie zasady współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 k.c. Zgodnie z tym przepisem nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Jak stwierdził Sąd Apelacyjnego w Katowicach w wyroku z dnia 28 października 2004 r., sygn. akt I ACa 628/04, opubl. LEX nr 193666, przepis ten wskazuje klauzule jako normy społeczne ogólne, odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jego nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i jako takie nie korzysta z ochrony. Ma on zastosowanie, gdy w innej drodze nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonywaniem prawa podmiotowego drugiej osoby. Klauzule generalne z art. 5 k.c. należy traktować jako normy społeczne, niezawierające ściśle sprecyzowanych elementów wskazujących, co należy rozumieć przez zasady współżycia społecznego, czy też społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa pozwalające na korektę oceny prawnej przypadków wyjątkowych. Istotą i funkcją ich jest możliwość uwzględnienia w ocenie różnego rodzaju, lecz o charakterze wyjątkowym, okoliczności faktycznych. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że przy stosowaniu art. 5 k.c. należy mieć na względzie jego szczególny charakter, a w związku z tym konieczne jest uwzględnienie całokształtu okoliczności rozpoznawanej sprawy, w tym i charakteru oraz przedmiotu roszczenia. Klauzula generalna ujęta w art. 5 k.c. ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób schematyczny, prowadzący do skutków niemoralnych lub rozmijających się z celem, dla którego dane prawo zostało ustanowione. Powołany przepis ma wprawdzie charakter wyjątkowy, niemniej przewidziana w nim możliwość odmowy udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2015 roku, II CSK 831/14, LEX nr 1938674, wyrok Sadu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CSK 640/10, nie publ). Jednocześnie zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Dlatego dla zastosowania art. 5 k.c. konieczna jest ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 stycznia 2014 roku, I ACa 888/13, LEX nr 1428188). Przypomnienia także wymaga, że zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, aprobowaną przez doktrynę w sprawach o wydanie nieruchomości na podstawie art. 222 § 1 k.c., zastosowanie art. 5 k.c. jest co do zasady wyłączone. Wyjątki zaś od tej reguły są dopuszczalne jedynie, gdy znajdują oparcie w ocenie całokształtu okoliczności danego wypadku.

Powyżej wskazane okoliczności jednakże w niniejszej sprawie nie występują. Twierdzenia, na które powołuje się apelujący w treści apelacji, nie wpływają na ocenę zachowania powódki jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, które uzasadniałoby odmówienie jej ochrony prawnej. Okoliczności podnoszone przez apelującego dotyczące wzajemnych stosunków pomiędzy stronami w czasie trwania małżeństwa i powód jego rozpadu, nie mogą przesądzać o sprzeczności roszczenia przysługującego właścicielowi z zasadami współżycia społecznego. Sąd Okręgowy w pełni podziela argumentację Sądu I instancji i nie widzi konieczności jej ponownego przytaczania. Wskazać również należy, że zastosowanie art. 5 k.c. nie może unicestwić prawa strony powodowej do dysponowania sporną nieruchomością. Zaakceptowanie odmiennego rozstrzygnięcia stałoby w sprzeczności z konstytucyjną zasadą ochrony własności (art. 21 Konstytucji RP). Samo wykonywanie uprawnień właściciela nie stanowi nadużycia jego prawa. Domniemywać należy, że jeżeli podmiot korzysta z przyznanych mu przez ustawę uprawnień, to czyni to moralnie, a więc zgodnie z zasadami współżycia społecznego oraz ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2006 r., V CSK 327/06, Lex nr 276335 i z dnia 7 grudnia 1965 r., III CR 278/65, OSNC 1965, nr 7-8, poz. 130). W tym stanie rzeczy zarzut pozwanego naruszenia art. 5 k.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.