Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia z dnia 6 czerwca 2016r. Sąd Rejonowy w Zgierzu oddalił powództwo (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. przeciwko H. P. o zapłatę kwoty 738,96zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygniecie na ustaleniach, że w dniu 27 marca 2015 r. H. P. zawarła z (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. umowę pożyczki gotówkowej numer (...), mocą której powód udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 410,96 zł na okres do dnia 26 kwietnia 2015 r. Na kwotę pożyczki składało się: 300 zł przekazane do dyspozycji pożyczkobiorcy, prowizja za udzielenie pożyczki w wysokości 23 % kwoty pożyczki tj. 94,52 zł oraz opłata z tytułu zwiększonego ryzyka związanego z udzieleniem pożyczki w wysokości 16,44 zł (§ 1-3 umowy). Oprocentowanie pożyczki było stałe i wynosiło 10 % w stosunku rocznym (§ 5 ust. 1). Pożyczka miała zostać spłacona jednorazowo w dniu 26 kwietnia 2015 r. (§ 7). W § 10 umowy strony przewidziały, iż pożyczkobiorcy przysługuje prawo do wielokrotnego przesuwania terminu spłaty pożyczki każdorazowo o 1 miesiąc, co nie stanowi zmiany umowy. Przesunięcie terminu spłaty następowało automatycznie po wpłaceniu przez pożyczkobiorcę nie później niż do dnia poprzednio ustalonego terminu spłaty pożyczki kwoty nie mniejszej niż 114,34 zł. W § 11 umowy strony postanowiły, iż od zadłużenia przeterminowanego pożyczkodawca będzie naliczać odsetki według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy procentowej kredytu lombardowego NBP. W § 15 umowy strony postanowiły, że w przypadku niezwrócenia pożyczki w terminie pożyczkodawca może wszcząć lub zlecić podmiotom zewnętrznym wszczęcie postępowania mającego na celu doprowadzenie do dobrowolnej spłaty należności, którego koszty poniesie pożyczkobiorca. Zasady, sposób i koszty prowadzenia przedmiotowego postępowania określał Załącznik nr 3 do umowy. W § 3 Załącznika nr 3 do umowy wskazano, że za wykonanie telefonów w sprawie zadłużenia pobierana jest zryczałtowana opłata w wysokości 20 zł naliczana maksymalnie raz w miesiącu niezależnie od ilości połączeń; za sporządzenie i wysłanie do pożyczkobiorcy wypowiedzenia/wezwania do zapłaty pobierana jest każdorazowo zryczałtowana opłata w wysokości 50 zł; za wizytę u klienta pobierana jest każdorazowo opłata w wysokości rzeczywistych kosztów dojazdu do klienta oraz wynagrodzenie pracownika lub 150 zł zryczałtowanej opłaty – do wyboru klienta.

W dniu 21 lipca 2015 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 436,48 zł z tytułu niespłaconej pożyczki, w tym: 365,09 zł tytułem pożyczki gotówkowej, 1.39 zł tytułem odsetek od nieterminowej spłaty na 9 lipca 2015 r., 20 zł tytułem telefonu do klienta i 50 zł tytułem wezwania do zapłaty. Wskazano, iż w przypadku braku płatności w terminie 7 dni od doręczenia wezwania zostanie naliczona opłata 150 zł miesięcznie za czynności windykacyjne.

Dnia 30 października 2015 r. (...) sp. z o.o. zmieniła nazwę
na (...) Finanse sp. z o.o.

W rozważaniach prawnych Sąd Rejonowy podnosił, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Jak stanowi art. 339 § 1 k.p.c., jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości
albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (§ 2). Zgodnie z art. 340 k.p.c. wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

W niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki dla wydania wyroku zaocznego, jednakże twierdzenia powoda zawarte w uzasadnieniu pozwu o okolicznościach faktycznych sprawy budziły uzasadnione wątpliwości Sądu w konfrontacji ze złożonymi przez stronę powodową dowodami. Przedłożone dowody zaprzeczały wręcz prawdziwości twierdzeń pozwu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał bowiem, że mocą umowy numer (...) udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 362,11 zł, przy czy do dyspozycji pożyczkobiorcy wypłacił 264,34 zł. Za udzielenie pożyczki pobrał prowizję w kwocie 23 % udzielonej pożyczki, tj. 83,29 zł oraz opłatę z tytułu zwiększonego ryzyka związanego z udzieleniem pożyczki w kwocie 14,48 zł. Z treści umowy numer (...) załączonej do akt sprawy wynika natomiast, że pozwanej została udzielona pożyczka w wysokości 410,96 zł, przy czym na kwotę tę składało się: 300 zł przekazane do dyspozycji pożyczkobiorcy, prowizja za udzielenie pożyczki w wysokości 23 % kwoty pożyczki, tj. 94,52 zł oraz opłata z tytułu zwiększonego ryzyka związanego z udzieleniem pożyczki w wysokości 16,44 zł. Treść pozwu nie odpowiada zatem treści dokumentów, z których powód wywodzi swoje roszczenie. Okoliczność ta ma istotne znaczenie w niniejszej sprawie, gdyż od kwoty 362,11 zł (jaka według treści pozwu miała zostać przekazana pozwanej) powód naliczył odsetki umowne oraz za opóźnienie składające się, wraz z tą kwotą, na sumę dochodzoną pozwem. Powód wskazał również, że pozwana skorzystała z opcji tzw. „rolowania”, tj. odraczania spłaty pożyczki o 1 miesiąc za dodatkową opłatą w kwocie 100,75 zł. Z treści umowy wynika, że dodatkowa opłata za skorzystanie z tej opcji wynosiła nie mniej niż 114,34 zł. Powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność przedłużenia spłaty pożyczki. Skorzystanie z tej opcji powodowało natomiast naliczanie oprocentowania za kolejny miesiąc trwania umowy, co zwiększało kwotę dochodzoną pozwem.

Wobec powyższych rozbieżności Sąd nie był w stanie zweryfikować zasadności
i wysokości dochodzonej należności.

Sąd zwrócił również uwagę na bardzo wysokie koszty windykacji przedsądowej dochodzone pozwem. Są one rażąco niewspółmierne do rzeczywistych kosztów (nawet przy uwzględnieniu wynagrodzenia pracowników) przedmiotowych czynności. Poza tym w umowie przewidziano do wyboru pożyczkobiorcy koszty windykacji polegającej na wizytach pracowników pożyczkodawcy – tj. rzeczywiste bądź zryczałtowane, jednakże nie zaznaczono, z jakiej opcji skorzystał pożyczkobiorca. Powód dochodzi natomiast pozwem zryczałtowanych kosztów w kwocie 300 zł. Nie przedstawił przy tym żadnego dowodu na okoliczność podejmowanych czynności windykacyjnych. Poza tym w umowie nie określono, ile wynoszą rzeczywiste koszty wizyt windykatorów.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, który wyrok zaskarżył w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

- art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie, a polegające na przyjęciu, iż powód nie wykazał okoliczności koniecznych do zasądzenia na jego rzecz roszczenia dochodzonego niniejszym pozwem w całości, w tym z tytułu pojętych czynności windykacyjnych, podczas gdy zasadność naliczenia opłaty jest bezsporna i wynika wprost z umowy pożyczki (...) oraz monitoringu zadłużenia, gdzie zapisy w umowie pożyczki są sformułowane w sposób jednoznaczny i powódka zaś w pełni wykazała okoliczności konieczne do naliczenia opłat windykacyjnych, gdyż strony przed zawarciem umowy indywidualnie uzgodniły warunki umowy pożyczki w sposób czytelny i precyzyjny, gdzie pozwana wyraziła dobrowolnie zgodę na obciążenie jej kosztami wynikającymi z umowy, a ponadto pozwana nie podważyła tych twierdzeń i nie zakwestionowała przywołanych okoliczności, przez co należy uznać je za przyznane;

- art. 233§1 k.p.c. poprzez dokonanie jednostronnej oceny dowodów polegających na uznaniu, że twierdzenia powoda budziły uzasadnione wątpliwości Sądu w konfrontacji ze złożonymi przez powoda dowodami. W razie wątpliwości Sąd winien wezwać stronę powodową do sprecyzowania uzasadnienia żądania pozwu. Ponadto zdaniem skarżącego prawidłowa analiza dołączonych do pozwu dokumentów daje podstawy do zasądzenia na rzecz powoda całości dochodzonej pozwem kwoty, a ponadto pozwana nie podważała żadnych twierdzeń i nie zakwestionowała przywołanych okoliczności przez co należy uznać je za przyznane.

Powód wnosił na podstawie art. 381 k.p.c. o dopuszczenie dowodów:

- z dowodu wypłaty pozwanej dnia 23.07. (...). kwoty 300zł;

- historii windykacji pożyczki.

Skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie w całości powództwa i zasądzenie kwoty 738,96zł odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Ponadto wnosił o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu w tym także kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna. Zaskarżone orzeczenie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne. Dodatkowo Sąd Okręgowy przeprowadził na podstawie art. 505 ¹¹ §1 k.p.c. dowód z dokumentu w postaci dowodu wypłaty pozwanej przez powoda na postawie zawartej umowy pożyczki (...) kwoty 300 zł, oraz dowodu z historii windykacji przedmiotowej pożyczki. Przede wszystkim, Sąd Okręgowy uznając trafność zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c. dokonał odmiennej – w stosunku do przyjętej przez Sąd Rejonowy - oceny materiału dowodowego po jego uzupełnieniu.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii dotyczącej formy wydanego orzeczenia. Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zaszły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

Zgodnie, bowiem z art. 339 §1 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.

Jednakże, pomimo niestawiennictwa pozwanego na rozprawie sąd nie może wydać wyroku zaocznego, jeżeli: pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie (art. 340 k.p.c.), albo sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność pozwanego jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć (art. 214 §1 k.p.c.). Sąd nie wyda ponadto wyroku zaocznego, jeżeli na pierwszej rozprawie, poza pozwanym, nieobecny jest także powód, który nie żądał rozpoznania sprawy w swej nieobecności, gdyż w tym przypadku sąd zawiesza postępowanie (art. 177 §1 pkt 5 k.p.c.).

Strona pozwana w niniejszej sprawie w żaden sposób nie wdała się w spór co do istoty sprawy, nie stawiła się na rozprawę pomimo, iż była o jej terminie prawidłowo zawiadomiona, nie złożyła też odpowiedzi na pozew ani w żaden inny sposób nie zajęła stanowiska w sprawie. Nie wniosła również o przeprowadzenie rozprawy w swojej nieobecności. Okoliczności sprawy nie wskazują także, aby zaistniały jakieś szczególne przeszkody uniemożliwiające stronie pozwanej stawiennictwo na wezwanie Sądu.

Co prawda powód również nie był obecny na rozprawie, ale złożył wniosek o jej przeprowadzenie pod jego nieobecność.

Zatem w świetle powyższych okoliczności zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

Zgodnie z art. 339 §2 k.p.c. w tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba, że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Sąd Okręgowy przyjął za prawdziwe twierdzenia powoda odnośnie zawarcia z pozwaną umowy pożyczki. Okoliczność ta została potwierdzona umową pożyczki (...), na podstawie której pozwana otrzymała kwotę 300zł, co zostało potwierdzone dowodem wypłaty.

Nie jest twierdzeniem faktycznym samo stwierdzenie, że dłużnik jest zobowiązany do zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Twierdzeniem faktycznym jest takie twierdzeniem o faktach, których zaistnienie lub brak pozwoli Sądowi na zastosowanie określonej normy prawnej (subsumcję).

Należy jeszcze wskazać, iż wprowadzone przez art. 339 §2 k.p.c. domniemanie zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. wyrok SN z dnia 15 marca 1996 roku, I CRN 26/96, OSNC 1996, nr 7-8, poz. 108).

Działanie art. 339 §2 k.p.c. nie rozciąga się natomiast na dziedzinę prawa materialnego. Obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (por. wyrok SN z dnia 15 września 1967 r., III CRN 175/67, OSNC 1968, nr 8-9, poz. 142; wyrok SN z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999, nr 9, s. 30). Jeżeli zatem w świetle przytoczonych przez powoda okoliczności brak podstaw do uwzględnienia żądania pozwu lub części żądania, sąd wyrokiem zaocznym oddala powództwo w całości lub w części (zob. wyrok SN z dnia 6 czerwca 1972 r., III CRN 30/72, Biul. SN 1972, nr 10, poz. 178).

W stanie faktycznym sprawy nie może być wątpliwości, iż miedzy stronami doszło do umowy pożyczki (art. 720 k.c.).

Powodowa spółka pożyczyła stronie pozwanej kwotę 300 zł, którą ta miała zwrócić po 30 dniach. Okoliczności sprawy wskazują, że do zwrotu nie doszło w umówionym terminie.

Tym samym uzasadnione jest żądanie zapłaty kwoty 300 zł. z umownymi odsetkami w wysokości 10% w stosunku rocznym za okres 1 miesiąca. Uzasadnione jest również żądanie powoda co do odsetek za opóźnienie. Zgodnie z art. 481 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przy czym jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Strony w umowie przewidziały odsetki za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i w związku z tym Sąd takie odsetki zastosował.

Umowna stopa odsetkowa – czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego – wynosiła w dacie zawierania umowy 10% i po dniu 1 stycznia 2016 roku (nowelizacji kodeksu cywilnego) jest dopuszczalna, gdyż nie przekracza stopy procentowej maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie (art. 481 §2 ¹ k.c. w obecnym brzmieniu).

Dlatego też Sąd Okręgowy uznał, że błędnie Sąd Rejonowy nie przyjął za prawdziwe twierdzenia powoda o części okoliczności faktycznych przytoczonych w pozwie, bowiem nie budziły one uzasadnionych wątpliwości w zakresie żądania zwrotu kwoty 300 zł i należnych odsetek w łącznej kwocie 5,69 zł na które składają się odsetki umowne w wysokości 10% za 1 miesiąc od kwoty 300 zł , zgodnie z żądaniem pozwu za okres od dnia 26 maja 2015r. do dnia 25 czerwca 2015r., które wynoszą kwotę 2,50 i odeski za opóźnienie w wysokości czterokrotności kredytu lombardowego za okres od 26 czerwca 2015 do 3 sierpnia 2015r. w kwocie 3,19zł. Dlatego też na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. art. 505 ¹⁰ i 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w punkcie I pkt 1. sentencji wyroku.

Natomiast Sąd Okręgowy uznał, że powództwo w pozostałym zakresie nie zasługiwało na uwzględnienie i w tym zakresie prawidłowe są ustalenia i rozważania Sądu I instancji.

Jeżeli chodzi o koszty windykacji dochodzone pozwem na kwotę 370zł, to powód pomimo przedstawienia w apelacji dowodu w postaci historii windykacji pożyczki nie przestawił rzeczywistych kosztów jakie z tego tytułu poniósł. Zgodnie z art. 385 ¹ k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Ustawa za nieuzgodnione indywidualnie postanowienia umowy, nakazuje traktować te, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Nie może być wątpliwości, że strona pozwana w sprawie jest konsumentem, który zawarł umowę pożyczki z przedsiębiorcą.

Nie budzi również wątpliwości, że postanowienie umowne dotyczące opłat za monity listowne nie dotyczy głównych świadczeń stron. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 czerwca 2004 roku (I CK 635/03) pojęcie „głównych świadczeń stron” (art. 385 ¹ § 1 zd. 2. k.c.) należy interpretować raczej wąsko, w nawiązaniu do elementów przedmiotowo istotnych umowy. Opłaty za monity listowne z całą pewnością nie należą do istoty umowy pożyczki.

W końcu nie może podlegać również dyskusji, iż postanowienia umowne dotyczące opłat za upomnienia telefoniczne i za pomocą wiadomości SMS nie zostały indywidualnie uzgodnione ze stroną pozwaną. Są one częścią standardowej umowy, którą powodowa spółka stosuje do wszystkich klientów. Nie podlegają one negocjacji choćby na sposób zawierania umowy.

Zastrzeżenie w umowie na niekorzyść klienta opłat za powyższe monity w wysokości bez jakiekolwiek związku z rzeczywistymi kosztami tych czynności oraz w sposób zróżnicowany od długości opóźnienia w spłacie pożyczki rażąco narusza interes konsumenta i dobre obyczaje.

Opłaty windykacyjne - w tym wypadku za upomnienia telefoniczne i za pomocą wiadomości SMS - mogą, co najwyższej odnosić się do rzeczywistych czynności, odzwierciedlać ich rzeczywisty koszt i nie mogą stanowić źródła dochodu pożyczkodawcy.

W stanie faktycznym sprawy opłaty za upomnienia telefoniczne i za pomocą wiadomości SMS są oderwane od rzeczywistych kosztów czynności i mają w ocenie Sądu stanowić jedynie dodatkowe źródło dochodu pożyczkodawcy (wskazuje na to uzależnienie wysokości opłaty długości opóźnienia w spłacie pożyczki - gdyby opłata odpowiadała kosztom powoda z tym związanym to byłaby identyczna za każdym razem).

Należy wskazać, iż analogiczne klauzule umowne zostały już uznane wielokrotnie za abuzywne. Przykładowo: w sprawie sygn. akt XVII AmC 103/04 Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedopuszczalne postanowienie umowne (...) Sp. z o.o. w G. o treści: „W przypadku zalegania z co najmniej dwoma ratami pożyczkodawca może również wystosować (nie częściej niż raz w tygodniu) upomnienie. Każdorazowe wystawienie upomnienia podlega opłacie w wysokości 50,00 zł”; w sprawie sygn. akt XVII AmC 101/05 Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedopuszczalne postanowienie umowne (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. o treści „Opłaty dodatkowe, które ponosi Zleceniodawca: - (...) - za przyznanie okresu karencji w spłacie rat na 1 miesiąc – 50 PLN - za przyznanie okresu karencji w spłacie rat na 2 miesiące – 100 PLN - za wysłanie upomnienia za zwłokę w zapłacie raty – 20 PLN - za wysłanie wezwania do zapłaty raty – 30 PLN - za wysłanie przedsądowego wezwania do zapłaty – 50 PLN - za wizytę indykatorów w związku z brakiem spłaty 2 rat – 100 PLN - (…) - za telegram informujący o zadłużeniu przeterminowanym – 30 PLN - za monit telefoniczny – 20 PLN - (...)”; w sprawie sygn. akt XVII AmC 12374/12 Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedopuszczalne postanowienie umowne (...) sp. z o.o. w W. o treści "1. W przypadku powstania zadłużenia przeterminowanego, Pożyczkodawca ma prawo wszcząć postępowanie windykacyjne mające na celu doprowadzenie do dobrowolnej spłaty należności, którego koszty ponosi pożyczkobiorca. W związku z tym postępowaniem, Pożyczkodawca ma prawo: a) wysłać wezwanie do zapłaty (monit) pocztą tradycyjną, przy czym opłata za jedno wezwanie obciąża pożyczkobiorcę i wynosi 100 zł (maksymalna liczba wezwań do zapłaty wysłanych pocztą tradycyjną w jednym miesiącu wynosi 30 sztuk); b) wysłać wezwanie do zapłaty (monit) pocztą email, przy czym opłata za jedno wezwanie obciąża Pożyczkobiorcę i wynosi 100 zł (maksymalna liczba wezwań do zapłaty wysłanych pocztą email w jednym miesiącu wynosi 30 sztuk); c) wysłać wezwanie do zapłaty (monit) za pomocą wiadomości SMS, przy czym opłata za jedno wezwanie obciąża Pożyczkobiorcę i wynosi 100 zł (maksymalna liczba wezwań do zapłaty wysłanych za pomocą wiadomości SMS w jednym miesiącu wynosi 30 sztuk); d) wezwać telefonicznie Pożyczkobiorcę do spłaty pożyczki, przy czym za każdy telefon do Pożyczkobiorcy Pożyczkodawca nalicza opłatę w wysokości 100 zł (maksymalna liczba wezwań telefonicznych nie może przekroczyć 30 w jednym miesiącu). 2. Pożyczkodawca ma prawo także w związku z czynnościami windykacyjnymi do wizyty w miejscu zamieszkania/zameldowania lub w miejscu pracy Pożyczkobiorcy, na co Pożyczkobiorca niniejszym wyraża zgodę. Opłata za jedną wizytę w miejscu zamieszkania/zameldowania lub w miejscu pracy Pożyczkobiorcy wynosi 100 zł i opłatą tą obciążany jest Pożyczkobiorca, przy czym maksymalna liczba wizyt wynosi 30 w jednym miesiącu".

Analogicznie za klauzule abuzywną Sąd Okręgowy uznaje również postanowienia w zakresie umowy stron przewidujące jednorazową prowizję w kwocie 94,52zł i opłatę z tytułu zwiększonego ryzyka w kwocie 16,44 zł, łącznie kwotę 114,34zł oraz opłatę za tzw. rolowanie pożyczki w kwocie 100,75zł

W tym wypadku również zostały spełnione przesłanki art. 385 ¹ k.c.

Zastrzeżenie w umowie na niekorzyść klienta opłat za sam fakt udzielenia pożyczki, w wysokości niezwiązanej z poniesionymi kosztami czynności zmierzających do zawarcia umowy i w wysokości rażąco wysokiej - odpowiadającej ponad 30% udzielonej pożyczki krótkoterminowej (tylko na okres 30 dniowy) Sąd uznaje za regulujące obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający jego interesy.

Opłata pobierana za sam fakt zawarcia umowy pożyczki (prowizja), co do zasady jest dopuszczalna, ale winna odzwierciedlać koszty z tym związane i nie może stanowić źródła dochodu pożyczkodawcy.

Opłata ta winna być, co do zasady równa w każdym wypadku, gdyż koszty zawarcia umowy pożyczki są identyczne niezależnie od jej wysokości oraz długości.

Nadto pozostałe opłaty z tytułu zwiększonego ryzyka i za rolowanie pożyczki w ocenie Sądu, jak na długość okresu pożyczki i wysokość są sprzeczne z dobrymi obyczajami.

W stanie faktycznym sprawy opłaty z tytułu prowizji i opłaty z tytułu zwiększonego ryzyka i za rolowanie pożyczki są oderwane od rzeczywistych kosztów zawarcia umowy i mają stanowić jedynie źródło dochodu pożyczkodawcy (wskazuje na to uzależnienie wysokości opłaty od kwot zadłużenia i okresu zadłużenia). Źródło dochodu wyższe niż odsetki maksymalne.

W ocenie Sądu ustanowienie opłat administracyjnych w sposób jak to zrobiono w niniejszej sprawie służy obejściu przepisów o odsetkach maksymalnych. Stanowi w istocie rzeczy próbę ukrycia rzeczywistego oprocentowania pożyczki.

Gdyby wiec nawet przyjąć, że zastrzeżenie umowne opłaty administracyjnej nie są klauzulą niedozwoloną, to i tak należy uznać je za nieważne w oparciu o art. 58 §1 i 3 k.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił apelację w pozostałej części jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu przed Sądem I instancji i II instancji Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie, z którym każda ze stron procesu ponosi jego koszty w takiej części, w jakiej proces przegrała.

Jeżeli chodzi o koszty postępowania przed Sądem I instancji, to z kwoty 738,96zł stanowiącej wartość przedmiotu sporu, zasądzona została na rzecz powoda kwota 305,69 zł, stanowiąca 41% wartości przedmiotu sporu.

Łączne koszty procesu wyniosły 227 zł, wyłącznie po stronie powodowej (30 zł opłaty sądowej, 180 zł wynagrodzenia pełnomocnika procesowego i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda ustalono na podstawie § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 461). Pozwana winien więc zwrócić powodowi 41 % tych wydatków, a więc kwotę 93,07 zł. Taką też kwotę Sąd Okręgowy zasadził.

Jeżeli zaś chodzi o koszty postępowania apelacyjnego to również w tej samej proporcji wygrał apelację powód. Na koszty postępowania apelacyjnego złożyła się opłata od apelacji w kwocie 30 zł i koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 180zł. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda, została ustalona w oparciu o §10 ust 1 pkt 1 w zw. z §2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800). Skoro powód wygrał apelację w 41 % to należy mu się zwrot w kwoty 86,10zł.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji w oparciu o powołane powyżej przepisy prawa.