Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 19 maja 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w sprawie o sygn. akt II Ns 1391/09 z wniosku M. K. z udziałem A. B. i R. K. o zniesienie współwłasności, podział majątku wspólnego i częściowy dział spadku:

1.  ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków H. K. i M. K. wchodziły następujące składniki:

a)  udział 6/8 części w nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 715.200 zł;

b)  kwota ze sprzedaży samochodu b. rok produkcji 1990 w wysokości 5.000 zł;

c)  meblościanka o wartości 500 zł;

d)  pralka bosch o wartości 1.200 zł;

e)  telewizor sony o wartości 300 zł;

f)  meble kuchenne o wartości 1.000 zł;

g)  kanapa o wartości 800 zł;

h)  meble biurowe o wartości 500 zł;

i)  meble stanowiące wyposażenie sypialni o wartości 10.000 zł;

j)  stół swarzędz na 12 krzeseł oraz 6 krzeseł swarzędz o wartości 7.000 zł;

k)  komplet wypoczynkowy z tapicerką skórzaną o wartości 11.000 zł;

l)  pianino o wartości 2.000 zł;

m)  biurko o wartości 1.000 zł;

n)  szafa o wartości 1.000 zł;

o)  kanapa o wartości 1.125 zł;

p)  chłodziarko – zamrażarka o wartości 1.600 zł;

q)  piec bosch o wartości 2.600 zł;

r)  zmywarka o wartości 500 zł;

s)  maszyna do szycia łucznik o wartości 500 zł;

t)  odkurzacz o wartości 300 zł;

u)  namiot z wyposażeniem o wartości 2.000 zł;

v)  wierzytelność o wypłatę środków z rachunku w (...) S.A. w W.;

2.  oddalił wniosek i ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym byłych małżonków H. K. i M. K.;

3.  ustalił, że w skład spadku po H. K. wchodzą między innymi udziały wynoszące po 1/2 części w składnikach opisanych w punktach 1.b) – v) postanowienia o wartościach wynoszących odpowiednio połowę wartości opisanych w punktach 1. b) – u) postanowienia;

4.  dokonał zniesienia współwłasności oraz podziału majątku wspólnego byłych małżonków H. K. i M. K. w zakresie nieruchomości opisanej w punkcie 1.a) postanowienia oraz podziału majątku wspólnego byłych małżonków H. K. i M. K. w zakresie składników opisanych w punktach 1.b)-v) postanowienia, w ten sposób, że:

a)  przyznał uczestniczce w całości nieruchomość opisaną w punkcie 1.a) postanowienia;

b)  przyznał wnioskodawcy składniki opisane w punktach 1.b)-h) postanowienia bez spłat i dopłat na rzecz uczestników;

c)  przyznał uczestnikom w udziałach po 1/2 części składniki opisane w punktach 1.i)-u) postanowienia bez spłat i dopłat na rzecz wnioskodawcy;

d)  przyznał wierzytelność opisaną w punkcie 1.v) postanowienia wnioskodawcy w 2/4 części oraz uczestnikom po 1/4 części;

5.  zasądził na rzecz wnioskodawcy od uczestniczki kwotę 357.600 zł tytułem spłaty nieruchomości opisanej w punkcie 1.a) postanowienia, płatną w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności tej kwoty;

6.  zasądził tytułem zwrotu nakładów i wydatków na rzecz wnioskodawcy od:

a)  uczestniczki kwotę 4.570,26 zł;

b)  uczestnika kwotę 4.119,87 zł i oddalił żądanie wnioskodawcy o zwrot nakładów i wydatków w pozostałym zakresie;

7.  oddalił żądanie uczestników o zapłatę z tytułu korzystania z części wspólnej nieruchomości;

8.  nakazał wnioskodawcy wydanie nieruchomości opisanej w punkcie 1.a) postanowienia w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia;

9.  zasądził na rzecz wnioskodawcy od uczestników kwoty po 250 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania i uznał, że wnioskodawca oraz uczestnicy postępowania w pozostałej części ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

10.  obciążył tytułem tymczasowo poniesionych wydatków, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

a)  wnioskodawcę kwotą 4.889,73 zł;

b)  uczestniczkę kwotą 3.132,21 zł;

c)  uczestnika kwotą 3.132,20 zł.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł wnioskodawca, zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj.:

a) art. 211 k.c. w zw. z art. 212 § 2 k.c. wskutek przyjęcia, że nieutrzymywanie osobistych relacji pomiędzy współwłaścicielami oraz nieznaczna obniżka wartości nieruchomości i rozdzielenie wskutek podziału nieruchomości jej funkcji mieszkalnych i użytkowych, uzasadniają odstąpienie od zasady zniesienia współwłasności nieruchomości przez podział w naturze oraz, że podział fizyczny nie jest podstawowym i głównym sposobem zniesienia współwłasności;

b) art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c. wskutek przyjęcia, iż koszty nabycia nieruchomości wchodzą w skład majątku wspólnego, a w szczególności opłata skarbowa od umowy kupna nieruchomości, poniesione po ustaniu wspólności przez jednego z małżonków ze środków jego majątku odrębnego, podlegają rozliczeniu na podstawie przepisów o świadczeniach nienależnych i waloryzacji świadczeń;

2. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a) art. 682 k.p.c. przez pominięcie okoliczności, które Sąd powinien brać pod rozwagę w sprawie o podział majątku wspólnego, dział spadku i zniesienie współwłasności, a w szczególności dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości oraz możliwości majątkowych uczestnika obciążonego spłatą;

b) art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. przez niedokonanie w sprawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, polegające na nieuwzględnieniu w stanie faktycznym sprawy istotnych faktów i dowodów wskazujących na poczynienie przez wnioskodawcę nakładów w postaci wzniesienia zakładu produkcyjnego ze środków majątku odrębnego oraz na naruszeniu obowiązku lojalności małżeńskiej i współdziałania w tworzeniu majątku wspólnego odpowiednio do możliwości;

c) art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu, iż wnioskodawca nie zgłosił żądania fizycznego podziału nieruchomości na dwie nieruchomości – jedną obejmującą wszystkie dotychczasowe budynki gospodarcze, a drugą obejmującą budynek mieszkalny, wskutek czego Sąd orzekał w tym przedmiocie z urzędu, podczas gdy z całokształtu materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca zgłosił takie żądanie opierając się na wariancie zaproponowanym przez biegłego, w niewielkim stopniu zmodyfikowanym co do linii jednej z granic nieruchomości, oraz, że żądanie wnioskodawcy dotyczące zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za administrowanie nie zostało wykazane opinią biegłego, podczas gdy wysokość żądania określona została na podstawie opinii biegłej sądowej M. S..

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości, dokonanie podziału nieruchomości zgodnie z opinią biegłego K. A. (1), a także o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kwoty dochodzonej z tytułu nakładów i wydatków poniesionych na majątek wspólny w pełnej dochodzonej wnioskiem wysokości. Nadto skarżący wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawcy uczestnicy postępowania wnieśli o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje.

W piśmie procesowym z dnia 10 grudnia 2014 roku uczestnicy wnieśli o dopuszczenie dowodu w postaci przedwstępnej umowy pożyczki wraz z zaświadczeniem o złożeniu do depozytu kwoty odpowiadającej zobowiązaniu z przedmiotowej umowy na okoliczność możliwości realizacji przez A. B. wyroku.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 16 grudnia 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł apelację i wniósł o zwrot pisma procesowego uczestników z dnia 10 grudnia 2014 roku, a także o oddalenie wniosków dowodowych, oświadczając, iż nie otrzymał odpisu pisma.

Pełnomocnik uczestników wniósł natomiast o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, a nadto oświadczył, że załączony do akt sprawy dokument w postaci aktu notarialnego z dnia 2 grudnia 2014 roku jest nowym dowodem w sprawie, który nie mógł być złożony wcześniej.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, jak również w następstwie bezbłędnie zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Apelacja wnioskodawcy stanowi w istocie w niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi ustaleniami i w konsekwencji trafnym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego i z tych też względów żaden z podniesionych w jej treści zarzutów nie mógł zostać uznany za skuteczny. Chybiony okazał się w szczególności zarzut naruszenia dyspozycji art. 211 k.c. w zw. z art. 212 § 2 k.c. wskutek odstąpienia przez Sąd pierwszej instancji od zniesienia współwłasności nieruchomości przez podział w naturze, jak również pozostający z nim w związku zarzut naruszenia art. 682 k.p.c. przez pominięcie przez Sąd Rejonowy takich okoliczności, jak dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości oraz możliwości majątkowe uczestnika obciążonego spłatą. Wbrew stanowisku skarżącego Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę i szczegółowo rozważył wszystkie okoliczności, o których mowa w treści art. 211 k.c., jak również w treści powołanego wyżej art. 682 k.p.c. i w konsekwencji prawidłowo stwierdził, iż w świetle poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych najwłaściwszym sposobem zniesienia współwłasności nieruchomości jest jej przyznanie na własność jednemu z uczestników ze spłatą na rzecz wnioskodawcy. Skarżący w swojej apelacji podniósł, iż Sąd Rejonowy niewłaściwie, jako główną przeszkodę do dokonania zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez jej podział fizyczny uwzględnił okoliczność, iż wnioskodawca od dłuższego już czasu nie utrzymuje w ogóle relacji z córką, co w razie pozostawienia we współwłasności gruntu według jedynego możliwego w niniejszej sprawie wariantu zniesienia współwłasności nieruchomości określonego przez biegłego K. A. jako wariant IV, nie dawałoby gwarancji prawidłowego współdziałania przy zarządzaniu rzeczą wspólną. Stanowisko to należy ocenić jako błędne. Sąd Rejonowy bowiem, rozstrzygając w przedmiocie sposobu podziału nieruchomości, wziął pod uwagę cały szereg okoliczności, poczynając od oceny relacji panujących pomiędzy wnioskodawcą i uczestniczką, poprzez ocenę możliwości dokonania ewentualnej spłaty przez któregokolwiek z nich na rzecz drugiego, jak i ocenę wpływu podziału geodezyjnego nieruchomości na jej wartość i przeznaczenie. Należy także wskazać, iż Sąd Rejonowy nie uchylił się również od zbadania dotychczasowego sposobu korzystania przez uczestników z nieruchomości, jak i tego, czy w rezultacie zniesienia współwłasności nieruchomości przez jej przyznanie na rzecz jednego z uczestników, zaspokojone będą potrzeby mieszkaniowe każdego z nich. W następstwie powyższych rozważań
Sąd Rejonowy doszedł w konsekwencji do trafnej konkluzji, iż w realiach rozpoznawanej sprawy jedynie słuszny jest podział nieruchomości poprzez jej przyznanie w całości na rzecz uczestniczki postępowania.

W szczególności Sąd pierwszej instancji trafnie uznał, iż w świetle opinii biegłego K. A. jedyny możliwy do przeprowadzenia w niniejszej sprawie jest podział nieruchomości wedle przedstawionego w opinii biegłego wariantu IV polegającego na wydzieleniu trzech działek: I obejmującej budynek wielomieszkaniowy, II obejmującej budynki, w których prowadzona była działalność gospodarcza oraz III obejmującej grunt niezabudowany w pozostałej części, który to podział jednakże nie jest dopuszczalny w świetle treści art. 211 k.c. Jakkolwiek, jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy, obniżenie wartości nieruchomości wskutek przedstawionego wyżej podziału nieruchomości nie byłoby znaczne, wyniosłoby bowiem jedynie niecałe 6%, istniejący zaś pomiędzy uczestniczką a wnioskodawcą konflikt wyrażający się w nieutrzymywaniu przez wyżej wymienionych jakichkolwiek relacji nie pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, iż współpraca przy wykonywaniu zarządu rzeczą wspólną nie byłaby w ogóle możliwa, jednakże w sprawie niniejszej wystąpiły również inne okoliczności, które brane łącznie pod uwagę niewątpliwie czynią zniesienie współwłasności poprzez jej podział fizyczny (geodezyjny) niedopuszczalnym w świetle art. 211 k.c. Przede wszystkim nie bez znaczenia jest fakt, iż na skutek takiego podziału powstałyby dwie nieruchomości z różnych segmentów rynku, które posiadałyby część wspólną w postaci gruntu o bardzo niewielkiej powierzchni wynoszącej 204 m ². Tak niewielka powierzchnia wspólna, przy dodatkowym braku oddzielnych wjazdów mogłaby natomiast stwarzać problemy co do ewentualnych prac remontowych, budowlanych, a także co do zwykłego korzystania z obu nieruchomości, co miałoby istotne znaczenie, w sytuacji, gdy jedna nieruchomość obejmuje budynek wielomieszkaniowy a druga budynki handlowo – usługowe. Również nie można pomijać całkowicie wspomnianego już wyżej faktu, iż skarżący nie utrzymuje w ogóle relacji z uczestniczką, co w sytuacji podziału nieruchomości skutkującego pozostawieniem części wspólnej na dzień orzekania nie daje gwarancji sprawowania przez wnioskodawcę i uczestniczkę w odniesieniu do powyższej części nieruchomości prawidłowego zarządu, a co więcej podział ten mógłby generować dalsze konflikty między uczestnikami.

W konsekwencji zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż wszystkie powyższe okoliczności brane po uwagę łącznie przeciwstawiają się w świetle art. 211 k.c. zniesieniu współwłasności nieruchomości poprzez jej podział fizyczny, czyniąc jedynie usprawiedliwionym podział nieruchomości poprzez jej przyznanie w całości na własność jednego z uczestników.

Wbrew stanowisku skarżącego Sąd Rejonowy uwzględnił również w swoich rozważaniach dotychczasowy sposób korzystania przez uczestników z nieruchomości, jak i prawidłowo, a także wszechstronnie ocenił, czy i ewentualnie który z uczestników posiada realną możliwość dokonania spłat na rzecz drugiego z nich, dochodząc do trafnej konkluzji, iż możliwość taka istnieje wyłącznie pod stronie uczestniczki postępowania. W tym celu Sąd pierwszej instancji słusznie zbadał sytuację majątkową nie tylko A. B. ale również R. K., który w toku postępowania oświadczył, iż zabezpieczy spłatę przez siostrę poprzez udzielenie jej pożyczki, aby nie została poniesiona szkoda w razie zarządzenia przez Sąd sprzedaży licytacyjnej. Jak wynika z poczynionych ustaleń, sytuacja majątkowa R. K., którego miesięczny dochód wynosi 30.000 zł, jest na tyle dobra i stabilna, iż istotnie jest on w stanie zagwarantować wykonanie orzeczenia Sądu w zakresie dotyczącym obowiązku spłaty na rzecz wnioskodawcy. Podkreślenia wymaga nadto fakt, iż zapewnienia uczestnika postępowania o udzieleniu wsparcia finansowego uczestniczce A. B. znalazły potwierdzenie w złożonym w toku postępowania apelacyjnego dowodzie w postaci przedwstępnej umowy pożyczki wraz z zaświadczeniem o złożeniu do depozytu kwoty odpowiadającej zobowiązaniu z przedmiotowej umowy. Z uwagi na to, iż jest to dowód nowy, którego możliwość przedłożenia nie istniała w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, brak było podstaw do jego pominięcia na podstawie art. 381 k.p.c. Na uwzględnienie nie zasługiwał również złożony na rozprawie apelacyjnej przez pełnomocnika skarżącego wniosek o zwrot pisma procesowego pełnomocnika uczestników zawierającego powyższy dowód z uwagi na brak jego doręczenia wnioskodawcy, czyli na podstawie art. 132 § 1 k.p.c. Do pisma powyższego został bowiem załączony dowód jego nadania stronie przeciwnej z takim wyprzedzeniem, iż winno ono zostać w toku normalnych czynności doręczone pełnomocnikowi wnioskodawcy, tak aby mógł się on z nim zapoznać przed terminem rozprawy apelacyjnej.

W zakresie oceny, któremu z uczestników postępowania należało przyznać w całości na własność nieruchomość położoną przy ulicy (...) w Ł. na uwzględnienie nie zasługiwała argumentacja wnioskodawcy, iż nieruchomość ta dla skarżącego, odmiennie aniżeli dla do uczestniczki postępowania, stanowi jego jedyne centrum życiowe. Zważyć bowiem należy, iż zaskarżone postanowienie gwarantuje M. K. zaspokojenie jego potrzeb, bowiem na skutek spłaty otrzyma on kwotę w takiej wysokości, iż z łatwością będzie on mógł zaspokoić wszelkie swoje potrzeby mieszkaniowe.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia przepisów postępowania w postaci art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieprawidłowe przyjęcie, iż nie zostały w toku niniejszego postępowania przez wnioskodawcę udowodnione kwoty dochodzone z tytułu wynagrodzenia za administrowanie nieruchomością, jak i poprzez nieuwzględnienie w stanie faktycznym sprawy istotnych faktów i dowodów wskazujących na poczynienie przez wnioskodawcę nakładów w postaci wzniesienia zakładu produkcyjnego ze środków należących do majątku osobistego wnioskodawcy .

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia dyspozycji przepisu art. 328 § 2 k.p.c. wskazać należy, iż zarzut ten w niniejszej sprawie nie znajduje uzasadnienia. Przede wszystkim zaznaczyć należy, iż jak podnosi się w orzecznictwie zarzut naruszenia powołanego wyżej przepisu ustawy może być usprawiedliwiony wyłącznie w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 grudnia 2013 roku w sprawie o sygn. akt I ACa 764/13, LEX nr 1416125). W innym natomiast orzeczeniu Sąd Apelacyjny w Łodzi podkreślił, iż obraza art. 328 § 2 k.p.c. może być skutecznym zarzutem apelacji tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie posiada wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej – wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 grudnia 2013 roku, I ACa 715/13, LEX nr 1416118. W rozpoznawanej sprawie opisana wyżej sytuacja nie miała miejsca. Sąd Rejonowy przeprowadził bowiem wszechstronną, rzetelną i szczegółową ocenę zgromadzonych dowodów, czyniąc na jej podstawie prawidłowe ustalenia faktyczne i wyjaśniając w sposób wyczerpujący powody, dla których jednym dowodom Sąd ten dał wiarę, innym zaś odmówił wiarygodności. Nadto Sąd pierwszej instancji rzetelnie wyjaśnił podstawę prawną rozstrzygnięcia z przytoczeniem właściwych przepisów prawa materialnego. Z tych też względów również zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. należało uznać za chybiony.

Niezasadny okazał się także zarzut naruszenia przepis art. 233 § 1 k.p.c. Przed przystąpieniem do dalszych rozważań przypomnieć jeszcze należy, iż w myśl powołanego przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującego w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie w treści apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Sąd Rejonowy przede wszystkim w pełni trafnie uznał, iż wnioskodawca nie udowodnił wysokości kwoty dochodzonej z tytułu wynagrodzenia za administrowanie nieruchomością. Do wyjaśnienia powyższej kwestii niezbędne są bowiem wiadomości specjalne, wnioskodawca zaś nie zgłosił na powyższą okoliczność dowodu z opinii biegłego. Całkowicie błędna jest argumentacja skarżącego, iż wysokość wynagrodzenia wynika z treści opinii biegłej M. S.. Zakres przedmiotowej opinii obejmował bowiem określenie wartości nieruchomości przy ulicy (...) w Ł.. Przedmiotem wskazanej opinii nie było natomiast oszacowanie wysokości wynagrodzenia z tytułu administrowania nieruchomością. To zaś, iż koszty te mogły wyniknąć, jak sugeruje skarżący, niejako przy okazji szacowania przez biegłą wartości nieruchomości nie ma dla oceny roszczenia wnioskodawcy o zapłatę kosztów zarządu jakiegokolwiek znaczenia. Na okoliczność powyższą nie została bowiem zgłoszona oddzielna opinia biegłego, a tylko w takim wypadku możliwe byłoby uznanie przedmiotowego roszczenia wnioskodawcy za wykazane i udowodnione.

Słusznie Sąd Rejonowy stwierdził, iż uwzględnieniu nie podlegało także roszczenie M. K. o zwrot nakładów i wydatków na nieruchomość poza kwotą 8.690,13 zł poniesioną przez wnioskodawcę w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 31 marca 2014 roku z tytułu utrzymania nieruchomości.

Odnosząc się do twierdzeń apelującego o niesłusznym nieuwzględnieniu przez Sąd Rejonowy kosztów nabycia nieruchomości, w tym zwłaszcza opłaty skarbowej od nabycia nieruchomości wskazać należy, iż argumentacja Sądu pierwszej instancji w powyższym zakresie jest co do zasady trafna. Słusznie bowiem Sąd Rejonowy zauważył, iż wnioskodawca de facto domagał się waloryzacji tej kwoty (skoro dochodził nie kwoty nominalnej, ale 10% od ustalonej i aktualnej wartości części nieruchomości), a wobec powyższego winien on wykazać, że podlegające waloryzacji roszczenie rzeczywiście mu przysługuje. Jak w niniejszej sprawie ustalono, pomimo rozwodu w 1986 roku i ponownego zawarcia związku małżeńskiego w 1990 roku, H. K. i M. K. prowadzili, bez żadnej przerwy w tym zakresie, wspólne gospodarstwo domowe, a zwłaszcza podejmowali wspólne decyzje w zakresie finansów. Należy przede wszystkim zauważyć, iż wydawane w tym czasie decyzje podatkowe dotyczyły oboje małżonków. Co się zaś tyczy kwot z tytułu podatków za nabycie udziałów w nieruchomości, na dowodach wpłat figuruje wprawdzie wnioskodawca, jednakże podkreślić trzeba, że apelujący płacił podatek przypadający zarówno na niego, jak i na H. K. i to w okresie, kiedy nie była ona już, a także jeszcze jego żoną.

Trafnie natomiast zarzuca apelujący, iż Sąd Rejonowy w sposób niezasadny uznał, że podstawę roszczenia wnioskodawcy w powyższym zakresie stanowić by mogły co najwyżej przepisy o nienależnym świadczeniu, tj. art. 411 k.c. Podkreślenia wymaga bowiem fakt, iż jak wynika ze zgromadzonych dowodów w okresie czasu pomiędzy pierwszym rozwodem a ponownym zawarciem przez H. K. i M. K. związku małżeńskiego wnioskodawca czynił nakłady na nieruchomość pozostającą w tym okresie we współwłasności w częściach równych wnioskodawcy i uczestniczki postępowania między innymi poprzez uiszczenie opłaty skarbowej od nabycia przedmiotowej nieruchomości. Nakład taki zaś, mający na celu zachowanie substancji majątku, jak słusznie zauważył skarżący, podlega rozliczeniu na podstawie art. 567 § 1 k.p.c. o ile zostanie udowodniona jego wysokość, a także to, iż został on poniesiony z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego. W rozpoznawanej sprawie zaś, nie zostało udowodnione, z jakich środków powyższe nakłady zostały poczynione.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż w rozpoznawanej sprawie dla oceny roszczenia wnioskodawcy o zwrot połowy nakładu w postaci opłaty skarbowej od nabycia nieruchomości istotne znaczenie miało przede wszystkim to, iż sposób funkcjonowania H. i M. K. jak małżeństwo nie zmienił się w okresie pomiędzy małżeństwami, to zaś pozwala na stwierdzenie, iż zapłata podatku za udział H. K. była zgodna z ustalonymi przez małżonków zasadami, jak również odpowiadała zasadom współżycia społecznego.

Słusznie również Sąd Rejonowy stwierdził, iż wnioskodawca nie udowodnił swojego roszczenia o zwrot nakładów w postaci wzniesienia na terenie wspólnej nieruchomości zakładu produkcyjnego. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika bowiem, jakie kwoty i w jakich konkretnie datach były wydatkowane na wzniesienie budynku oraz zakup udziałów we współwłasności w dalszej ¼ części. Odnośnie budowy wskazać należy, iż była ona rozciągnięta w czasie i trwała kilka lat, a nadto obejmowała również okres, kiedy wnioskodawca i H. K. znowu byli małżeństwem i obowiązywała ich wspólność małżeńska. Wnioskodawca nie złożył żadnego dowodu poniesienia kosztów, który pomógłby w ustaleniu, kiedy koszty te zostały poniesione (tj. przed czy już po ponownym zawarciu przez H. i M. K. związku małżeńskiego). Również dokumenty dotyczące budynków handlowo – usługowych pochodzą z okresu kilku lat, i nie jest w związku z tym możliwe ustalenie na ich podstawie, kiedy były czynione poszczególne prace i jakie były ich koszty, jak również kiedy zostały one poniesione. Istotna jest także kwestia, iż, jak słusznie to podkreślił Sąd Rejonowy, w 1988 roku M. i H. K. otrzymali odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia i w tym też roku, zgodnie z załączoną dokumentacją, rozpoczęte zostały pierwsze prace budowlane.

W świetle powyższego zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż roszczenie o zwrot nakładów w postaci wzniesienia na terenie wspólnej nieruchomości zakładu produkcyjnego nie zostało w niniejszej sprawie udowodnione.

Ostatecznie za chybiony należało uznać podniesiony dopiero w uzasadnieniu apelacji zarzut naruszenia przepisu art. 43 § 2 krio poprzez oddalenie wniosku apelującego o ustalenie nierównych udziałów byłych małżonków K. w majątku wspólnym. Wbrew stanowisku apelującego Sąd Rejonowy słusznie bowiem uznał, iż przesłanki zastosowania powyższego przepisu w niniejszej sprawie nie zachodziły. Ustalony stan faktyczny wskazuje na to, iż zarówno M. K. jak i H. K. przez cały okres obu małżeństw, a także pomiędzy nimi, przyczyniali się do zaspokajania potrzeb rodziny i tworzenia majątku, przy czym każde z nich czyniło to według swoich sił i możliwości. Pomiędzy małżonkami wykształcił się podział ról, który był wywołany obiektywnymi przyczynami, takimi jak wykonywanie przez wnioskodawcę pracy poza miejscem zamieszkania przez okres od poniedziałku do piątku, konieczność zajęcia się w tym czasie dwójką wspólnych dzieci i małoletnią córką H. K., domem oraz nieruchomością zamieszkałą przez lokatorów. Z poczynionych ustaleń wyraźnie wynika, iż H. K. pomagała przy prowadzeniu spółki cywilnej, której była wspólnikiem. Taki podział czynności trwał pomiędzy H. K. i M. K. praktycznie w sposób nieprzerwany od 1976 roku aż do roku 2005, kiedy to małżonkowie rozwiedli się po raz drugi. W konsekwencji zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, iż w sprawie niniejszej nie zostało przez wnioskodawcę dowiedzione, że małżonkowie w nierównym stopniu przyczyniali się do powstania majątku (z uwzględnieniem także prowadzenia gospodarstwa domowego i wychowania dzieci), jak również aby zachodziła przesłanka w postaci ważnych przyczyn zastosowania instytucji z art. 43 § 2 krio. Z tych też względów wniosek o ustalenie nierównych udziałów podlegać musiał oddaleniu, co też słusznie uczynił Sąd pierwszej instancji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Uwzględniając fakt, iż interesy uczestników niniejszego postępowania są sprzeczne o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. i zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestników kwoty po 1.800 zł tytułem zwrotu tychże kosztów. Na kwotę tę złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika uczestników ustalone na podstawie § 6 pkt 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490 j.t.).