Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z 28 grudnia 2022 roku w sprawie III C 373/22 z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w Ł. przy ulicy (...) przeciwko C. N. o zapłatę:

• w punkcie 1 zasądzono od pozwanego na rzecz powoda 11.681,20 zł;

• w punkcie 2 ­­­zasądzono pozwanego na rzecz powoda 4.367 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W świetle uzasadnienia wskazanego wyroku Sąd I instancji ustalił między innymi, że pozwany jest właścicielem lokalu numer (...), położonego w Ł. przy ulicy (...), z którym to lokalem związany jest udział w nieruchomości wspólnej w wysokości (...). Pole powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych wynosi 20,14 m ².

W roku 2017 powód naliczał pozwanemu z tytułu zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz opłat za media związanych z lokalem 203,60 zł miesięcznie. Bilans otwarcia roku 2017 wyniósł po stronie zobowiązań pozwanego 2.358,52 zł. Saldo zadłużenia pozwanego z tytułu należności związanych z opłatami w następnych latach sukcesywnie rosło: na 2017 roku wynosiło 2.784,32 zł, na koniec 2018 – 5.157,68 zł, na koniec 2019 – 8.601,38 zł, na koniec 2020 – 11.681,20 zł.

Wodomierze na nieruchomości przy ulicy (...) wymieniane były w styczniu 2018 roku. Pozwany po raz ostatni wskazał odczyt wodomierzy w swoim lokalu w czerwcu 2018 roku, wskazując na zużycie ciepłej wody w wielkości 4,5 m ³ oraz 3 m ³.

W przypadku niepodania przez lokatorów stanów wodomierzy, zużycie wody rozliczane jest ryczałtem, zgodnie z przyjętymi u powoda zasadami, to jest przy przyjęciu zużycia miesięcznego 4,02 m ³ na osobę w przypadku wody zimnej oraz 1,48 m ³ na osobę w przypadku wody ciepłej.

Dokonane przez pozwanego w 2017 roku wpłaty, jak również nadwyżki z tytułu rozliczeń mediów w okresie objętym pozwem, zostały zaliczone na poczet najdawniej wymagalnego zadłużenia pozwanego, w tym w kwocie 2.358,52 złotych na zadłużenie tytułem zaległości za okres sprzed 2017 roku. Zawiadomienia o wysokości opłat są doręczane właścicielom lokali poprzez wrzucenie do skrzynki pocztowej lub wiadomość e-mail. W taki sam sposób doręczane są zawiadomienia o rozliczeniu mediów.

W roku 2018 na nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) miał miejsce remont pionów wodno-kanalizacyjnych. W trakcie remontu, u części właścicieli, wymieniono muszle sedesowe. Decyzję o wymianie muszli sedesowej podejmował wykonawca prac. W lokalu pozwanego muszla została wymieniona, bowiem w trakcie remontu została ona uszkodzona przy zdejmowaniu; zdjęcie było konieczne dla przeprowadzenia remontu. W trakcie omawianego remontu w lokalach wymieniono także wodomierze. Po wykonaniu prac pozwany zgłaszał kilkukrotnie wykonawcy oraz administratorowi nieruchomości, że wodomierze w jego lokalu nie działają prawidłowo po wymianie. Za każdym razem wodomierze w lokalu pozwanego były wymieniane, ostatni raz na przełomie 2018/2019 roku. Po ostatniej wymianie pozwany nie zgłaszał administracji problemów z wodomierzem.

Uchwałą nr 4/2019 z 5 lutego 2019 roku wspólnota mieszkaniowa nieruchomości przy ulicy (...) w Ł. wyraziła zgodę na zwrot dla właścicieli, którzy nie mieli zamontowanych misek typu „compact”. Kwota zwrotu wynosiła 250 złotych dla jednego właściciela, który nie miał zamontowanej miski.

Uchwałą nr 4/2015 z dnia 18 marca 2015 roku powodową wspólnota przyjęła regulamin naliczania opłat i rozliczania kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków obowiązujący na nieruchomości przy ul. (...). Zgodnie z § 2 ust. 1 regulaminu za lokal opomiarowany uznaje się lokal, w którym zamontowane są wodomierze rejestrujące zużycie wody zimnej i ciepłej wszystkich punktów czerpalnych występujących w lokalu oraz posiadające ważną cechę legalizacyjną, której okres ważności wynosi 5 lat, a także nienaruszoną plombę na połączeniu śrubunkowym wodomierza z przyłączem wodnym. Jak stanowi § 2 ust. 3 regulaminu właściciele zobowiązani są do podawania odczytów na ostatni dzień roku kalendarzowego. Na pokrycie kosztów zużycia wody, użytkownik lokalu wnosi z góry, miesięczne zaliczki, podlegające rozliczeniu w okresie rozliczeniowym. Wysokość zaliczek jest ustalana indywidualnie dla każdego lokalu (§ 2 ust. 5 i 6 regulaminu). W przypadku stwierdzenia uszkodzenia wodomierza, z przyczyn niezawinionych, zgłoszonego do administracji przez użytkownika lokalu, podstawę rozliczenia kosztów zużycia wody za okres między ostatnim odczytem a wymianą wodomierza na nowy, stanowić będzie średnioroczne zużycie wody w nieruchomości (§ 2 ust. 8 regulaminu). Indywidualny licznik wody instalowany jest na koszt użytkownika lokalu, chyba że wspólnota podejmie inną decyzję (§ 2 ust. 9 regulaminu). Przez lokal nieopomiarowany rozumie się m.in. lokal z wodomierzami, dla których nie podano odczytu w wyznaczonym terminie z przyczyn leżących po stronie lokatora wprowadzany jest ryczał 4,02 m ³ na osobę (§ 3 ust. 1 regulaminu).

W okresie objętym pozwem w lokalu pozwanego zgłoszone były dwie osoby jako mieszkańcy. Od lutego 2019 roku pozwany nie kierował do wspólnoty informacji o stanie wodomierzy. Pozwany zaprzestał uiszczania należności czynszowych na rzecz powódki, aby wymóc na niej instalację w jego lokalu zaworów z filtrem, o które wnosił on już w czasie remontu instalacji wodno-kanalizacyjnej w 2018 roku.

Pismem z 13 czerwca 2022 roku powód wezwał pozwanego do udostępnienia lokalu w celu wymiany wodomierza na radiowy, bowiem pozwany uniemożliwił wykonawcy wymianę wodomierza w lokalu nr (...), nie wpuszczając go do lokalu.

W tak ustalonym stanie faktycznym zważono, że podstawą roszczenia powoda jest art. 13 ust. 1 u.w.l. ¹, koszty zarządu doprecyzowuje art. 14 u.w.l., zaś mechanizm pobierania zaliczek ma podstawę w art. 15 ust. 1 u.w.l. Nie uwzględniono zarzutu przedawnienia. Nie uwzględniono zarzutu wadliwego nieuwzględnienia zwrotu z uchwały nr 4/2019, ani zarzutów wadliwego oparcia wyliczeń zużycia wody o ryczałt przewidziany dla lokali nieopomiarowanych, a przyjęte do wyliczeń stawki uznano za dopuszczalne w świetle oceny dokonanej na podstawie art. 505 ⁶ § 3 oraz art. 505 ⁷ § 1 k.p.c. ².

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, w przedmiocie kosztów orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik (art. 98 k.p.c.).

Apelację od omówionego wyżej wyroku w zakresie jego punktów 1 i 2 co do części zasądzonych tam roszczeń wywiódł pozwany, działając osobiście. W apelacji zarzucono naruszenie zarówno prawa procesowego, jak i materialnego.

W zakresie prawa procesowego zdaniem apelującego doszło do naruszenia art. 227, art. 233 § 1 i art. 235 ² § 1 pkt 2, 4 i 5 k.p.c. Jak należy rozumieć w świetle uzasadnienia apelacji, chodzi w tym przypadku o pominięcie postanowieniem z 15 grudnia 2022 roku wniosków dowodowych pozwanego, zgłoszonych w piśmie z tego samego dnia.

W zakresie prawa materialnego zarzucono natomiast naruszenie:

• bliżej niesprecyzowanych przepisów ustawy o własności lokali;

• art. 103 § 1 k.p.c. przez jego niezastosowanie i w konsekwencji wadliwe określenie wysokości kosztów procesu.

Z tych względów wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku przez obniżenie zasądzonych roszczeń następująco: w punkcie 1 o 2 225,43 zł z 11.681,20 zł do 9.455,77 zł; w punkcie 2 o 3.208,50 zł z 4.367 zł do 1.158,50 zł.

Na rozprawie apelacyjnej pozwany podniósł dodatkowo zarzut wadliwego uchwalenia regulaminu dotyczącego rozliczania kosztów dostaw wody.

W odpowiedzi na apelację powód, reprezentowany przez adwokata, wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od skarżącego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powoda nie okazała się zasadną.

Należy zauważyć na wstępie, że sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. Oznacza to w konsekwencji, że postępowanie apelacyjne nie opiera się na modelu apelacji pełnej, lecz ograniczonej. Apelacja ograniczona wiąże Sąd II instancji, a zakres kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co w apelacji zarzuci skarżący. Innymi słowy, rozpoznając apelację w postępowaniu uproszczonym, Sąd odwoławczy jest związany podniesionymi w tej apelacji zarzutami naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i materialnego ³. Jednocześnie zważyć należy, że w tym postępowaniu, jeżeli Sąd II instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ⁴), przy czym owo wyjaśnienie powinno objąć ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a poza tym może ograniczyć się do stwierdzenia, że Sąd II instancji przyjął za własne oceny Sądu I instancji (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

Co równie istotne, w apelacji ograniczonej nie ma możliwości przytaczania nowych zarzutów po upływie terminu do jej wniesienia (art. 505 ⁹ § 2 k.p.c.). Sąd Okręgowy nie mógł zatem rozpoznać zgłoszonego na rozprawie apelacyjnej zarzutu wadliwości przyjęcia regulaminu.

W pierwszej kolejności rozważyć należy zarzuty w zakresie prawa procesowego, jako determinujące prawidłowość ustaleń faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia.

Zgłoszone zarzuty apelującego w zakresie prawa procesowego dają się w swej istocie sprowadzić do argumentu, że Sąd Rejonowy dokonał wadliwej oceny dowodów. Nie jest to zarzut przekonujący. Pozwany ma prawo do własnej oceny dowodów, nie oznacza to jednak iż ma ona znaczenie przesądzające dla ustaleń faktycznych, stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. Taki charakter ma wyłącznie ocena dokonana przez Sąd I instancji. Aby podważyć owe ustalenia należałoby wykazać, że Sąd Rejonowy dopuścił się przy okazji dokonywania tejże oceny naruszenia skonkretyzowanych reguł logicznego rozumowania, a więc w pierwszej kolejności logicznego rachunku zdań, ewentualnie nie objął oceną całości dopuszczonego proceduralnie materiału dowodowego, względnie naruszył wskazania aktualnej wiedzy bądź życiowego doświadczenia. Zarzuty te nie mogą opierać się na tym, że skarżący oferuje własną ocenę, odmienną od tej dokonanej przez Sąd I instancji. Tymczasem pozwany nie zdołał przekonująco podważyć oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy. Przekonujące jest w szczególności ustalenie tamtejszego Sądu co do tego, że pozwany nie przekazywał wskazań wodomierza. Kwestia ewentualnej wadliwości owych wskazań jest o tyle wtórna, że jak słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, pozwany nie wywiązywał się z podstawowego obowiązku nałożonego regulaminem, to jest właśnie informowania o wskazaniach wodomierza. To, że pozwany uważał je za wadliwe, upoważniało go jedynie do tego, by zaznaczyć to przy ich przekazywaniu powodowi.

Prawidłowo również Sąd Rejonowy pominął wnioski dowodowe pozwanego, jako zbędne dla rozstrzygnięcia, a w części spóźnione. W szczególności nie jest tak, jak zdaje się sądzić pozwany, że może on stopniować wnioski dowodowe w zależności od tego, jaki jest wynik postępowania dowodowego w oparciu o wnioski poprzednio zgłoszone. Nie jest powodem uzasadniającym spóźnione zgłoszenie dowodu to, że wcześniej zgłoszony świadek nie zeznał tak, jak oczekiwał tego pozwany.

Jedyną uprawnioną ingerencją w ustalenia faktyczne jest ich uzupełnienie w ten sposób, że należności z bilansu otwarcia z 2017 roku objęte były nakazem zapłaty z 13 lipca 2017 roku w sprawie III Nc 1009/17 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi. Na poczet tych należności oraz kosztów z tego nakazu zaliczono wpłatę pozwanego, dokonaną 30 września 2017 roku. W tej sytuacji liczenie metodą przyjętą w I instancji jest nawet korzystniejsze dla pozwanego, gdyż w kartotece konta nie uwzględniono obciążenia 29,50 zł tytułem kosztów zasądzonych nakazem co oznacza iż suma ta dwukrotnie została zaliczona na poczet należności za okres objęty pozwem, zatem zmniejszyła wysokość dochodzonego roszczenia. Pozwany nie kwestionował w żaden sposób tych twierdzeń powoda.

W świetle powyższych uwag ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są – z uwzględnieniem powyższego uzupełnienia – prawidłowe, ponieważ mieszczą się w granicach swobodnej, w przeciwieństwie do dowolnej, oceny przeprowadzonych dowodów jako spójne, logicznie powiązane z materiałem dowodowym, niebudzące wątpliwości w świetle życiowego doświadczenia oraz zupełne z punktu widzenia zakresu ustaleń niezbędnego do prawidłowego rozstrzygnięcia. Jako takie nie mogą być skutecznie zwalczane polemicznymi twierdzeniami apelującego. W konsekwencji Sąd Okręgowy przyjmuje owe ustalenia Sądu Rejonowego w całości za własne.

Przystępując do oceny zarzutu naruszenia prawa materialnego należy zauważyć, że nie został on, mimo odwołania się w zarzucie do uzasadnienia apelacji, nawet w tymże uzasadnieniu sprecyzowany. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się żadnego naruszenia przepisów ustawy o własności lokali. Sąd I instancji dokonał ich prawidłowej subsumpcji, a przyjęte oceny prawne Sąd odwoławczy przyjmuje jako własne, bez konieczności ich powtarzania.

W konsekwencji prawidłowym okazało się również rozstrzygnięcie końcowe.

Wbrew tezom apelacji, prawidłowe jest również rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu. O ile Sąd Okręgowy w obecnym składzie popiera stanowisko pozwanego co do zasady, że składanie pozwu przez zawodowego pełnomocnika bez należytej opłaty, z brakami formalnymi, może nosić w szczególnych przypadkach znamiona w istocie szykany – nie ma czegoś takiego jak prawo do wniesienia pozwu z brakami formalnymi przez stronę reprezentowaną przez zawodowego pełnomocnika, to jednak jak słusznie zwróciła uwagę pełnomocnik powoda na rozprawie, na etapie wnoszenia pozwu powód nie miał zawodowej reprezentacji. Również długość postępowania, zakładając nawet iż w całości należy przypisać ją powodowi, co jest jednak uproszczeniem i minimalizacją wpływu na długość postępowania także działań pozwanego, nie gwarantuje w niniejszej sprawie zastosowania art. 103 k.p.c., gdyż nie sposób nie dostrzec, że powód nie domaga się odsetek za opóźnienie od roszczenia głównego. W tej sytuacji wydłużanie się postępowania jest w istocie dla pozwanego – w każdym razie z ekonomicznego punktu widzenia – wyłącznie korzystne, a to wobec malejącej w funkcji czasu wartości pieniądza. Sąd Okręgowy przyjmuje przy tym, że zakwalifikowanie przez pozwanego naruszenia art. 103 k.p.c. jako naruszenia prawa materialnego nie jest tak wadliwym, jakby się na pierwszy rzut oka mogło wydawać gdy uwzględnić, że koszty postępowania mają charakter publiczny a nie prywatny, a ich podstawą i jednocześnie określeniem procedury rozstrzygania o nich, są właśnie przepisy art. 98 i następnych Kodeksu postępowania cywilnego.

Z tych wszystkich względów, a nadto wobec braku okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, które winny być brane pod uwagę z urzędu, uznając zaskarżone orzeczenie za prawidłowe, apelację powoda oddalono jako bezzasadną (art. 385 k.p.c.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 w związku z art. 391 § 1 zd. I k.p.c. Na koszty postępowania apelacyjnego pozwanego złożyło się 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego według stawki minimalnej w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem Okręgowym, liczonej od wskazanej w apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia (§ 2 pkt 4 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 r.o.a. ⁵ ). Pozwany jako przegrywający postępowanie apelacyjne, obowiązany jest zwrócić te koszty w całości powodowi.

1 Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (j.t. – Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).

2 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).

3 Por. np.: M. M. (red.): Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478-1217 , W. K. Polska 2021 [el.], teza 5 do art. 505 ⁹.

4 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (j.t. – Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.).

5 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).

–Strona z –