Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 lutego 2021 roku w sprawie z powództwa M. K. (1) przeciwko M. K. (2) i A. J., o zapłatę, na skutek sprzeciwu pozwanych od wyroku zaocznego z dnia 15 marca 2016 r. wydanego w niniejszej sprawie pod sygn. akt I C 1107/15, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi uchylił wyrok zaoczny, oddalił powództwo oraz orzekł o nieobciążaniu powoda kosztami procesu.

Powód M. K. (1) w swej apelacji zaskarżył wyrok w całości, zarzucając orzeczeniu naruszenie prawa procesowego, tj.:

1.  art. 169 § 2 k.p.c. w związku z art. 344 k.p.c. poprzez przyjęcie sprzeciwu od wyroku zaocznego pozwanej A. J., pomimo, że termin do wniesienia sprzeciwu upłynął, bowiem pozwana nie uprawdopodobniła w sprzeciwie i nie zgłosiła żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, że od dnia 15 marca 2016r. nie mogła odebrać wyroku zaocznego i wnieść sprzeciwu w przewidzianym przez KPC terminie, tym bardziej ,ze postępowanie egzekucyjne przeciwko pozwanej jest prowadzone od 18 sierpnia 2016 r. i komornik w tym okresie zajął rachunek bankowy należący do pozwanej i wyegzekwował większą część zasadzonej należności,

2.  art. 169 § 2 k.p.c. w związku z art. 344 k.p.c. poprzez przyjęcie sprzeciwu od wyroku zaocznego pozwanego M. K. (3) pomimo że termin do wniesienia sprzeciwu upłynął bowiem pozwany nie uprawdopodobnił w sprzeciwie i nie zgłosiła żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, że od dnia 15 marca 2016r. nie mógł odebrać wyroku zaocznego i wnieść sprzeciwu w terminie przewidzianym przez KPC. Ponadto z zeznań złożonych przez pozwana A. J. w Prokuraturze Rejonowej Ł. wynika, ze pozwany dowiedział się o treści wyroku zaocznego przed dniem 13 września 2016 (ksero postanowienia o umorzeniu śledztwa z dnia 28 marca 2018 w sprawie o sygn. akt PR 2 Ds. 934.2017 z którym Sąd zapoznał się przed wydaniem skarżonego orzeczenia przeglądając akta sprawy o sygn. akt IV K 415/18 Sadu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w której to sprawie powód występował a w charakterze oskarżyciela subsydiarnego)

3.  art. 133 k.p.c. w związku z art. 135 k.p.c. poprzez uznanie, ze nie doszło do doręczenia przesyłki pozwanej A. J. w trybie doręczenia przez awizo w sytuacji, w której pozwana w sprzeciwie wskazuje, ze nadal jest zameldowana pod Adresem A. J. ul. (...) P. oraz nie uzasadnia dlaczego nie mogła ustanowić na Poczcie przekierowania korespondencji na jej ewentualny inny adres do doręczeń, ponadto należy wskazać, że pozwana i pozwany w postępowaniu karnym w sprawie o sygn. akt XVII W 6038/13 Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XVII Wydział Karny pozwana zeznając w dniu 19 października 2013r. podała, ze zamieszkuje i jej adresem do doręczeń jest ul. (...). Podobnie w pismach kierowanych do komornika w sprawie o sygn. akr KM 2944/20 Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym dla Łodzi - Widzewa w Łodzi M. G. kancelaria (...) w Ł. ul. (...), (...)-(...) Ł. podaje , ze jej adresem do doręczeń i zamieszkania jest ul. (...),(...)-(...) P. (ksero pisma otrzymanego przez powoda od komornika, ksero pisma powoda z dnia 14 grudnia 2020. które powód złożył w sprawie o sygn. akr I C 637/17 z wnioskiem o zwrócenie się do komornika jaki stały adres pobytu podaje pozwana).

4.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd I instancji przywrócił termin M. K. (4) i A. J. na złożenie sprzeciwu od wyroku zaocznego, w sytuacji kiedy już w dniu 9 listopada 2016 powód składał zażalenie na w/w czynność Sądu (ksero zażalenia, które znajduje się w aktach sprawy).

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa prawnego za obydwie instancje według norm przypisanych. Ewentualnie, powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

W odpowiedzi na apelację pozwana A. J. wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych przed II instancji wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (art. 98 § 11 k.p.c.).

Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe i stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, a w konsekwencji przyjmuje je za swoje.

Za całkowicie nieuzasadniony należało uznać wniosek ewentualny skarżącego o uchylenie zaskarżonego wyroku , a co za tym idzie i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania Sądowi I instancji. Wniosek ten jako idący najdalej wymagał rozpoznania w pierwszej kolejności . Zgodnie z art. 386 § 2 i 4 k.p.c. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna ze wskazanych wyżej podstaw uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Żaden z podniesionych w apelacji zrzutów nie okazał się skuteczny. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie dopuścił się obrazy przepisów prawa procesowego, zaś sama apelacja winna zostać oddalona.

Za chybione należało uznać w szczególności zarzuty naruszenia art. 169 § 2 k.p.c. w związku z art. 344 k.p.c. Zgodnie z art. 344 § 1 k.p.c. pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku. Rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia środka zaskarżenia uzależnione zostało więc od faktu doręczenia wyroku. Jeżeli zostanie ustalone, że stronie nie dokonano doręczenia, przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej jest oczywiście bezprzedmiotowe, skoro termin nie rozpoczął biegu. Stronie kwestionującej skuteczność doręczenia pisma sądowego, od którego rozpoczyna się bieg terminu do dokonania czynności procesowej, nie przysługuje wniosek o przywrócenie tego terminu (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 2014 roku, II CSK 297/14). Jeżeli strona kwestionuje skuteczność doręczenia pisma sądowego, w tym w trybie art. 139 § 1 k.p.c., to powinna złożyć środek zaskarżenia i wykazać, że bieg terminu do dokonania tej czynności nie rozpoczął się. Przyjęcie nieprawidłowości odrzucenia sprzeciwu zależne jest więc od ustalenia, że stronie pozwanej nie doręczono w sposób zastępczy sprzeciwu. W ocenie Sądu Okręgowego pozwana wykazała, że od dnia 15 marca 2016 r. nie mogła odebrać wyroku zaocznego i wnieść sprzeciwu w przewidzianym przez k.p.c. terminie.

Przywrócenie terminu jest możliwe wtedy, gdy strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy (art. 168 § 1 k.p.c.). Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 169 § 1 k.p.c.). W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (art. 169 § 2 k.p.c.). Zgodnie z art. 243 k.p.c. zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. Nie można zatem utożsamiać uprawdopodobnienia danych okoliczności z ich udowodnieniem. Istota uprawdopodobnienia sprowadza się do przekonania sądu przynajmniej o prawdopodobieństwie tych faktów, na które powołuje się strona wnosząca o przywrócenie terminu, a przekonanie winno opierać się na obiektywnych przesłankach wynikających z zawartych we wniosku twierdzeń. Uprawdopodobnienie stanowi wyjątek od reguły formalnego przeprowadzenia dowodu, działającym na korzyść strony powołującej się na określony fakt, co nie oznacza, że przekonanie sądu opierać się może wyłącznie na twierdzeniach strony.

Przedkładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy zauważyć, że pozwana do sprzeciwu od wyroku zaocznego z dnia 22.09.2016 roku załączyła umowę o pracę tymczasową zawartą w dniu 24.06.2015 roku obowiązującą w chwili wnoszenia sprzeciwu oraz umowę o prowadzenie rachunku bankowego zawartą w dniu 06.09.2015 roku, w których to umowach wskazany został adres zamieszkania ul. (...), (...)-(...) Ł.. Jak już wyżej wspomniano uprawdopodobnienie nie jest jednoznaczne z udowodnieniem, więc składając wniosek z art. 169 § 1 i 2 k.p.c. można powoływać się, na środki dowodowe nie przewidziane w k.p.c., jak np. oświadczenie pisemne świadka. Nie można więc zgodzić się z twierdzeniami skarżącego, iż pozwana nie uprawdopodobniła okoliczności na które się powoływała. Wskazać należy, że ocena czy nastąpiło uprawdopodobnienie, o którym stanowi art. 169 § 2 k.p.c., należy do sądu rozpatrującego wniosek. Sąd podejmuje decyzję w przedmiocie rzeczonego wniosku jedynie w oparciu o przedstawione w treści wniosku twierdzenia. Jak stwierdził Sąd Najwyższy, w tym przedmiocie sąd nie jest związany zawartymi we wniosku twierdzeniami, gdyż istota uprawdopodobnienia sprowadza się do przekonania sądu o przynajmniej prawdopodobieństwie zaistnienia faktów, na które powołuje się strona domagająca się przywrócenia terminu, a przekonanie to powinno opierać się na obiektywnych przesłankach wynikających z zawartych we wniosku twierdzeń (Postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2019 r., sygn. akt II CZ 7/19).

Ponadto należy zwrócić uwagę, że termin do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego nie biegnie od dnia podjęcia czynności przez komornika, a od dnia doręczenia wyroku na właściwy adres pozwanej. W związku z powyższym przyjąć należy, iż gdyby przywrócenie terminu w niniejszej sprawie było możliwe z punktu widzenia przepisów prawa, Sąd I instancji nie dopuściłby się obrazy prawa procesowego, a tym samym zarzut powoda uznać należałoby za nietrafny.

Za chybiony należało uznać także zarzut naruszenia art. 133 k.p.c. w związku z art. 135 k.p.c. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji adres zamieszkania pozwanej został wykazany dokumentami nie sporządzonymi na potrzeby przedmiotowego postępowania, jak umowa o pracę czy umowa o prowadzenie rachunku bankowego. W tym kontekście nie może mieć decydującego znaczenia fakt, że pełnomocnik pozwanej wskazał w postępowaniu egzekucyjnym, wszczętym kilka lat później, adres pozwanej tożsamy z adresem pod którym nastąpiło doręczenie przez awizo. Rację ma Sąd Rejonowy, że ewentualne wątpliwości w tej mierze należy zaś rozstrzygać na korzyść prawa do sądu.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. podnieść należy, że, treść zarzutu w przedmiocie zaniechania przytoczenia istotnych okoliczności w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia odnosi się do elementów uzasadnienia wyroku i nie przystaje do aktualnego brzmienia art. 328 § 2 k.p.c. Należy bowiem wskazać i podkreślić, iż na mocy art. 1 pkt 109 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), który wszedł w życie z dniem 7 listopada 2019 r., przepis ten reguluje obecnie kwestię terminu zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem w przypadkach gdy wyrok doręcza się z urzędu. Ustawowe elementy uzasadnienia wyroku zostały od dnia 7 listopada 2019 r. zawarte w przepisie art. 3271 § 1 k.p.c., który został wprowadzony do porządku prawnego na mocy art. 1 pkt 108 ww. ustawy. Przepis art. 3271 § 1 k.p.c. stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać: wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej (pkt 1) oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (pkt 2).

Niezależnie od podanej przez pozwanego podstawy prawnej przedmiotowego zarzutu, Sąd Rejonowy nie naruszył zasad sporządzania uzasadnienia wyroku oraz zawarł w nim wszystkie konieczne, ustawowe elementy. Zgodnie z poglądem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18 sierpnia 2020 r., I ACa 425/20 (LEX nr 3069950), który Sąd w pełni podziela i przyjmuje w niniejszej sprawie, o uchybieniu art. 3271 § 1 k.p.c. można mówić wtedy, gdy motywy wyroku nie zawierają wskazanych elementów pozwalających na kontrolę orzeczenia, weryfikację stanowiska sądu, zaś skarżący winien wykazać dla skuteczności stawianego w tym zakresie zarzutu, że nie ma z tej przyczyny możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstaw rozstrzygnięcia sprawy. Mając na uwadze powyższe rozważania nie zasługuje na aprobatę zarzut pozwanego w zakresie stwierdzenia, iż Sąd Rejonowy nie wyjaśnił, na jakiej podstawie uznał, iż przywrócił termin M. K. (4) i A. J. na złożenie sprzeciwu od wyroku zaocznego, bowiem w treści skarżonego wyroku Sąd wyraźnie wskazał, że pozwana wykazała, że od dnia 15 marca 2016 r. nie mogła odebrać wyroku zaocznego i wnieść sprzeciwu w przewidzianym przez k.p.c. terminie. Wobec powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, strony miały faktyczną możliwość odtworzenia podstaw orzeczenia, zaś samo uzasadnienie wyroku pozwalało na jego apelacyjną kontrolę. Odnosząc się natomiast do zażalenia powoda z dnia 9 listopada 2016 roku wskazać należy, że postanowienie sądu w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu nie podlega samodzielnemu zaskarżeniu.

Konkludując, zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a zarzuty powoda nie zasługiwały na uwzględnienie. Mając powyższe na uwadze, wobec bezzasadności apelacji Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., nie obciążając powoda M. K. (1) kosztami zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą. Wydając rozstrzygnięcie w zakresie nie obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego za drugą instancję, Sąd Okręgowy uznał, że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności, o których mowa w powołanym przepisie, w szczególności można uznać, że w przedmiotowej sprawie powód mógł być w dacie wnoszenia apelacji subiektywnie przekonany o zasadności swego roszczenia. Okoliczność ta uzasadnia zastosowanie w stosunku do powoda art. 102 k.p.c.