Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wnioskodawca – S. L. we wniosku z dnia 15 lipca 2019r. wniósł o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości gruntowej, położonej w Ł., przy ul. (...), obręb (...) B., jednostka ewidencyjna (...) - Ł. obejmującej działkę oznaczona numerem ewidencyjnym (...) o pow. 417 m ² i wpisanie w dziale II założonej księgi wieczystej jako wyłącznego (...), syna J. i M., na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Łowiczu z dnia 12 lipca 2018 r. wydanego w sprawie I Nas 570/09. Wnioskodawca wniósł także o ujawnienie w nowo założonej księdze wieczystej (...) na działce nr (...) budynku mieszkalnego jednorodzinnego o pow. zabudowy 51,00 m ², liczbie kondygnacji: 1 oraz wpisanie w dziale III nowo założonej księgi wieczystej ograniczonego prawa rzeczowego – służebności gruntowej przejścia i przejazdu pasem ziemi o łącznej pow. 69 m 2 wg mapy sporządzonej przez geodetę E. G., zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w Ł. za nr P. (...).2015.42 w dniu 14.01.2015 r. na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), działka gruntu nr (...) o pow. 0,391 ha.

W dniu 17 października 2019 r. referendarz sądowy w dziale II księgi wieczystej (...) dokonał wpisu S. L. jako właściciela nieruchomości oraz w dziale III w/w księgi wieczystej wpisu ograniczonego prawa rzeczowego zgodnie z opisanym wyżej wnioskiem.

Postanowieniem z dnia 22 października 2019 r. referendarz sądowy oddalił wniosek o ujawnienie w nowo założonej księdze wieczystej (...) budynku mieszkalnego na działce nr (...). W uzasadnieniu orzeczenia, referendarz sądowy powołał się na treść art. 48 k.c. oraz par. 19 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dni 15.02.2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym. Wskazał, że żądanie ujawnienia budynku nie stanowiącego odrębnej od gruntu nieruchomości nie może zostać uwzględnione.

Powyższe orzeczenie referendarza sądowego z dnia 22 października 2019r. zostało zaskarżone w całości skargą złożoną przez wnioskodawcę S. L..

Wnioskodawca wniósł o ujawnienie w nowo założonej księdze wieczystej budynku mieszkalnego na działce nr (...) zgodnie z wnioskiem.

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2020r. Sąd Rejonowy w Łowiczu oddalił skargę oraz ustalił, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył wnioskodawca.

Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy, a to:

1.  art. 398 ²² § 2 i § 5 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i wydanie nieprawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie, odnoszącego się do wniesionej skargi na orzeczenie referendarza sądowego, tj. jej „oddalenie” w sytuacji, w której zgodnie z treścią powołanych przepisów znajdujących zastosowanie w postepowaniu nieprocesowym ( art. 13 § 2 k.p.c.) w przypadku wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc, a po utracie mocy orzeczenia referendarza sądowego sąd rozpoznaje sprawę jako sąd I instancji, zatem Sąd w treści wydanego postanowienia co do istoty sprawy winien orzec w przedmiocie żądania wnioskodawcy, a więc po złożeni wniosku o ujawnienie w nowo założonej księdze wieczystej (...) budynku mieszkalnego na działce (...), czego Sad I instancji nie uczynił,wskutek czego w sprawie w której wydano zaskarżone postanowienie brak jest obecnie rozstrzygnięcia co do istoty sprawy z uwagi ani utratę mocy orzeczenia referendarza sadowego dnia 22 października 2019r/ wydanego w sprawuje o sygn. akt Dz.kw.LD1O/00005443/19 o oddaleniu wniosku wnioskodawcy o ujawnienie budynku w księdze wieczystej;

2.  § 19 punktu 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016r. w sp.[arie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym ( Dz.U. Z 2016r. poz.312) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie oraz § 20 punkt 2 podpunkt k ) tegoż rozporządzenia skutkujące nieuprawnionym przyjęciem, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku wnioskodawcy o ujawnienie budynku w nowo założonej księdze wieczystej dla nieruchomości gruntowej z uwagi na fakt, że budynek ten stanowi część składowa tegoż gruntu, w sytuacji gdy powołana regulacja nie zawiera wyraźnego wyłączenia ujawnienia w księdze wieczystej nieruchomości gruntowej budynku posadowionego na tej nieruchomości , nadto sam fakt, ze budynek wnioskodawcy nie stanowi odrębnego od gruntu przedmiotu własności, a jest częścią składowa nieruchomości gruntowej również nie może stanowić podstawy do oddalenia wniosku, skoro zgodnie z powolnym § 20 punkt 2 podpunkt k rozporządzenia możliwym jest określenie w podrubryce 1.4.2 (...) pola 1.4.2.11 (...) i wskazanie w jego treści, że budynek nie stanowi odrębnej nieruchomości , a właśnie część składowa nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta, przy uwzględnieniu, że dokonywane są przez sad wieczystoksięgowe takiej treści wpisy, za przykład podając wpis dokonany przez Sad Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w w Ł. nr księgi wieczystej (...) prowadzonej dla nieruchomości gruntowej, w której w dziale I ujawniono budynek posadowiony na nieruchomości, który to budynek nie stanowi odrębnej nieruchomości;

3.  art. 46 § 1 k.c. w zw. z art. 48 k.c. poprzez ich błędną wykładnię skutkująca nieuprawnionym wnioskiem, że skoro budynek posadowiony na nieruchomości wnioskodawcy jest częścią składowa tej nieruchomości, to nie można ujawniać tego budynku w księdze wieczystej, w sytuacji gdy żaden przepis prawa nie stanowi wyraźnego zakazu ujawnienia budynku w księdze wieczystej dot. nieruchomości gruntowej, nadto w praktyce sądów wieczystoksięgowych uwzględnia się wnioski właścicieli nieruchomości o ujawnienie budynków w księdze wieczystej dot. nieruchomości gruntowych z jednoczesnym zastrzeżeniem, że budynek ten nie stanowi odrębnej nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta;

4.  art. 626 ⁹ k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie poprzez nieuwzględnienie wniosku wnioskodawcy o ujawnienie w nowo założonej księdze wieczystej dot. nieruchomości gruntowej budynku mieszkalnego skoro brak jest podstaw do takiego rozstrzygnięcia.

W konkluzji skarżący wniósł uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazane sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji ewentualnie o zmianę zaskrzonego postanowienia i uwzględnienie wniosku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

W istocie, Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu błędnie określił, że oddaleniu podlega skarga na orzeczeneierferendrza , w sytuacji gdy Sąd I instancji oddalił wniosek o wpis (zapis „oddalić skargę” w zaskarżony postanowieniu należy traktować jako oczywistą omyłkę pisarską), bowiem Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazał przepis art. 626 ⁹ k.p.c. jako podstawę oddalenia wniosku o wpis.

W postępowaniu wieczystoksięgowym na postanowienie referendarza o oddaleniu wniosku służy skarga , która ma charakter nieewolutywny , czyli nie jest środkiem odwoławczym, lecz innym środkiem zaskarżenia ( art. 363 § 1 k.p.c.).Skarga na orzeczenie referendarza w zakresie postanowienia o oddaleniu wniosku o dokonanie wpisu jest środkiem restytucyjnym, ponieważ jej wniesienie czyni zaskarżone orzeczeni bezskutecznym ( art. 398 ²² k.p.c.).

Od tej zasady w postępowanie wieczystoksięgowym jest wyjątek przewidziany art. 518 ¹ § 3 k.p.c. .

Reasumując, mimo zapisu dotkniętego oczywistą omyłką pisarską w treści zaskarżonego postanowienia „ oddalić skargę”, w istocie Sąd I instancji po ponownym rozpoznaniu sprawy na skutek skargi na orzeczenie referendarza oddalił wniosek o wpis, czemu dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Całkowicie bezzasadne są zarzuty skarżącego w zakresie naruszenia art.46 § 1 k.c. w zw. z art. 48 k.c., jak również § 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016r. w sprawie zakładania i prowadzenia w systemie ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym oraz § 20 punkt 2 podpunkt k tego rozporządzenia.

Zgodnie z art. 1 ust 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece ( Dz.U. z 2019r., poz. 2204 ) księgi wieczyste prowadzi się i zakłada dla nieruchomości.

Zgodnie z art. 46 § 1 k.c. nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiący odrębny przedmiot własności ( grunty ) jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Stosownie do art.48 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynku i inne urządzenia trwale z gruntem związane.

Jak wynik z dokumentów załączonych do akt księgi wieczystej nieruchomość wnioskodawcy zabudowana został budynkiem, który nie stanowi odrębnej własności – jest trwale z grantem zwiany. Jest również okolicznością przez skarżącego niekwestionowana, że w budynku znajdującym się na nieruchomości nie zostały wyodrębnione lokale.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego, budynek stanowi część składową nieruchomości – a to dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta.

Zgodnie z § 19 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym ( Dz.U. 2016 poz.312) w podrubryce 1.4.2 księgi prowadzonej w systemie elektronicznym ujawnia się dane o oznaczeniu usytuowanych na nieruchomości następujących budynków:

- budynków stanowiących odrębną nieruchomość,

- budynków z których wyodrębniono lokale stanowiących odrębną nieruchomość,

-budynków w których znajdują się lokale do których przysługuje własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu ,

- budynków do których przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Jest to katalog zamknięty, który określa jakie budynki podlegają ujawnieniu w księgach wieczystych.

W istocie, w sytuacji gdy w budynku znajdują się wyodrębnione lokale, w księdze wieczystej dla nieruchomości obejmującej nieruchomość gruntową ujawnia się budynek z zapisem, że nie stanowi on odrębnej własności (sytuacja objęta dyspozycją § 20 punkt 2 podpunkt k) powołanego rozporządzenia).

Jest okolicznością bezsporną, że w budynku znajdującym się na nieruchomości wnioskodawcy nie zostały wyodrębnione lokale.

To, co podlega ujawnieniu w księgach wieczystych jasno jest sprecyzowane w powołanych regulacjach prawnych. Nie ma podstawy prawnej do dokonywania w księgach wieczystych innego rodzaju wpisów niż wynika to z powołanych regulacji.

Sądowi Okręgowemu rozpoznającemu niniejsza sprawę nie jest znana praktyka sądów wieczystoksięgowych ujawniania budynków w księgach wieczystych, poza sytuacjami opisanymi w § 19 pkt 2 powołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznych. Praktyka taka nie miałaby podstawy prawnej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną w sposób oczywisty na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.