Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia 26 listopada 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo Towarzystwa (...) w W. przeciwko A. L. o zapłatę kwoty 423 złote z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi za okres od dnia 21 maja 2016 roku do dnia zapłaty.

W apelacji od powyższego wyroku powód podniósł następujące zarzuty:

- naruszenia art. 58 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż wystawienie wznowionej polisy ubezpieczeniowej i żądanie jej zapłaty po znacznym upływie czasu stanowiło czynność prawną sprzeczną z ustawą czy też miało na celu obejście ustawy i wzbudziło uzasadnione wątpliwości skutkujące oddaleniem powództwa, a zatem było czynnością prawną nieważną, podczas gdy uznanie za nieważną wystawienie polisy dla wznowionej umowy ubezpieczenia skutkowałoby pozbawieniem pozwanego ochrony ubezpieczeniowej w okresie wznowionej umowy ubezpieczenia, co z kolei naraziłoby pozwanego na konsekwencje prawne ze strony Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, zaś samo wystawienie polisy ubezpieczeniowej nie jest zawarciem umowy, a jedynie potwierdzeniem umowy, która nawiązała się z mocy prawa na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych;

- naruszenia art. 28 ust. 1 w zw. z art. 28 ust. 1a i ust. 1b ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uzależnieniu zawarcia umowy ubezpieczenia na kolejne 12 miesięcy od wypełnienia przez ubezpieczyciela obowiązków ustawowych, polegających na:

1. potwierdzeniu przez ubezpieczyciela zawarcia umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia;

2. wysłaniu ubezpieczonemu w terminie 14 dni przed upływem 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta informacji o ubezpieczeniu na kolejny okres ubezpieczenia, podczas gdy wznowienie umowy ubezpieczenia w trybie art. 28 ust. 1 ww. ustawy ma na celu ochronę interesu konsumenta i nie może być uznane za nieskuteczne poprzez niedochowanie przez ubezpieczyciela obowiązków wynikających z ustawy.

W konkluzji powód wniósł o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zwrot kosztów procesu, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Na wstępie rozważań należy wskazać, że Sąd II instancji rozpoznając apelację, ocenił stan faktyczny ustalony przez Sąd I instancji jako prawidłowy i zgodny z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a w konsekwencji na podstawie art. 382 k.p.c. przyjął jego ustalenia za własne. Sąd Rejonowy zgodnie z przepisami k.p.c. przeprowadził postępowanie dowodowe, ustalając stan faktyczny w sposób szczegółowy.

Przechodząc do rozważań nad zarzutami apelacji w pierwszej kolejności należy przyznać rację skarżącemu, że naruszenie wynikającego z przepisu art. 28 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 473 ze zm.) obowiązku potwierdzenia zawarcia umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia oraz obowiązku wysłania ubezpieczającemu informacji o ubezpieczeniu na kolejny okres ubezpieczenia nie później niż 14 dni przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie pozbawia zakładu ubezpieczeń roszczenia o zapłatę zaległej składki ubezpieczeniowej.

Opisane uchybienie Sądu I instancji pozostaje jednakże bez wpływu na wynik postępowania, gdyż istnieją inne powody oddalenia powództwa, a zaskarżony wyrok mimo częściowo błędnego uzasadnienia jest prawidłowy.

Roszczenie jest przedawnione. Dla uzasadnienia tego poglądu przede wszystkim odwołać należy się do treści przepisu art. 28 ust. 1 zacytowanej na wstępie ustawy, zgodnie z którym jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy przypomnieć należy, iż powód wywodzi swoje roszczenie z faktu niewypowiedzenia przez ubezpieczającego umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, wobec czego doszło do zawarcia z mocy prawa kolejnej umowy na dalszy okres 12 miesięcy. W ocenie Sądu Okręgowego miarodajny dla określenia daty wymagalności roszczenia o zapłatę składki ubezpieczeniowej jest przepis art. 813 § 2 k.c., który stanowi, że jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia, a jeżeli umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia - w ciągu czternastu dni od jego doręczenia. W sytuacji procesowej z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie, do zawarcia z mocy samego prawa następnej umowy ubezpieczenia na kolejne 12 miesięcy doszło w dniu 19 grudnia 2014 roku, a zatem obowiązek zapłaty składki obciążał ubezpieczonego od tej samej daty. Mając na uwadze, że powód wystąpił z powództwem dopiero w dniu 24 maja 2018 roku uznać należy, że nastąpiło to już po upływie trzyletniego terminu przedawnienia wynikającego z art. 819 § 1 k.c.

W tym miejscu zachodzi potrzeba wyjaśnienia, że momentu wymagalności roszczenia o zapłatę składki w sytuacji gdy do zawarcia umowy doszło z mocy samego prawa, nie wyznacza upływ 14 dni od daty doręczenia dokumentu ubezpieczenia, o czym mowa w powołanym przepisie art. 813 § 2 k.c. Nie można wszakże tracić z pola widzenia, że instytucja klauzuli prolongacyjnej ma charakter związany przede wszystkim z ochroną ubezpieczonego i ma na celu automatyczne zapewnienie ciągłości ochrony ubezpieczeniowej. Z tym podstawowym założeniem ustawodawcy koresponduje także wynikający z art. 28 ust. 1a, obowiązek zakładu ubezpieczeń potwierdzenia zawarcia umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Wywiązanie się z powyższego obowiązku przez ubezpieczyciela jedynie potwierdza fakt zawarcia umowy, nie kreuje natomiast ponownie stosunku prawnego, ani nie modyfikuje jego dotychczasowej treści. Stąd też ewentualne zaniechanie po stronie ubezpieczyciela – co miało miejsce w niniejszej sprawie - nie ma wpływu na bieg terminów ustawowych przedawnienia. Przyjęcie odmiennego poglądu otwierałoby w istocie możliwość wydłużania terminów przedawnienia z woli samej strony stosunku prawnego i w rezultacie prowadziło do skutków niemożliwych do zaakceptowania z punktu widzenia ratio legis przepisów cytowanej ustawy, a także godząc w naturę samej instytucji przedawnienia.

Z przedstawionych powyżej powodów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.