Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 listopada 2023 roku, wydanym w sprawie z powództwa E. D. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w G. przeciwko H. M. o zapłatę, sygn. akt III C 1051/12, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

a) Art. 232 k.p.c. poprzez nieuprawnione uznanie, że powód nie przedłożył w niniejszym postępowaniu dowodów, które wykazywałyby na fakt nabycia przez niego konkretnej wierzytelności wobec pozwanej, co skutkowało ustaleniem, że powodowi nie przysługuje w sprawie legitymacja procesowa czynna, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do poczynienia ustaleń odmiennych, a to, że powód nabył od wierzyciela pierwotnego oznaczoną wierzytelność, przysługującą mu wobec pozwanej na podstawie zawartej w dniu 14.11.2017 r. Umowy elastycznej pożyczki ratalnej Z.;

b) Art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego, przejawiające się w uznaniu, że pozwanej są niewystarczające, podczas gdy dostatecznie określają wierzytelność pozwanej i zawierają wszelkie niezbędne dane umożliwiające indywidualizację przeniesionej wierzytelności i nie ulega wątpliwości, że dotyczą Umowy elastycznej pożyczki ratalnej Z. z dnia 14.11.2017 r.;

c) Art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że załącznik do Umowy przelewu wierzytelności z dnia 23.08.2019 r. nie jest wystarczającym dowodem wykazującymi fakt przejścia wierzytelności na stronę powodową, podczas gdy stanowi on integralną część wskazanej Umowy, a wszystkie niezbędne oświadczenia woli stron zawarte są w treści tej Umowy;

d) Art. 233 1 k.p.c. poprzez nieprawidłowe przeprowadzenie postępowania dowodowego przejawiające się w nierozważeniu w sposób wszechstronny dowodów przedstawionych przez powoda i tym samym wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z nim sprzecznych, a mianowicie takich, że powód nie udowodnił, iż dochodzona wierzytelność została skutecznie przeniesiona na powoda, podczas gdy okoliczności te zostały należycie wykazane przez powoda przedłożonymi do akt sprawy dokumentami, a co potwierdza już samo dysponowanie przez powoda dokumentami pożyczki, danymi pozwanej oraz oświadczeniem o zapłacie ceny nabycia;

Art. 509 § 1 k.c. przez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na uznaniu, że powód przedłożonymi dokumentami nie wykazał przejścia uprawnienia na rzecz następcy prawnego, a w konsekwencji nie przysługuje mu legitymacja czynna, podczas gdy powód przedłożył do akt niniejszej sprawy Umowę przelewu wierzytelności z dnia 23.08.2019 r. wraz załącznikiem w postaci listy wierzytelności objętych cesją, oświadczenie o zapłacie ceny nabycia, zawiadomienie o cesji wierzytelności, a które potwierdzają fakt nabycia przez powoda dochodzonej w niniejszym postępowaniu wierzytelności.

f) Art. 129 § 4 k.p.c. w zw. z art. 208 5 1 pkt 4 k.p.c. oraz art. 227 k.p.c. przez ich niezastosowanie przy powziętych wątpliwościach co do treści, formy sprzedaży wierzytelności i niezobowiązanie powoda do złożenia oryginałów dokumentów, a zamiast tego arbitralne uznanie, że złożone przez powoda dokumenty są niewystarczające do wykazania skutecznego przelewu wierzytelności na powoda;

g) Art. 233 §1 k.p.c. poprzez nieprawidłowe przeprowadzenie postępowania dowodowego przejawiające się w nierozważeniu w sposób wszechstronny dowodów przedstawionych przez powoda i tym samym wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z nim sprzecznych, a mianowicie takich, że powód nie wykazał skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki, podczas gdy powód przedłożył do akt sprawy oświadczenie o wypowiedzeniu z dnia 14.06.2019 r., które zostało nadane do pozwanej zgodnie z warunkami Umowy poprzez wysłanie wiadomości e-mail na adres elektroniczny pozwanej wskazany przez nią przy zawieraniu Umowy pożyczki;

h) Art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłowe przeprowadzenie postępowania dowodowego przejawiające się w nierozważeniu w sposób wszechstronny dowodów przedstawionych przez powoda i tym samym wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z nim sprzecznych, a mianowicie takich, że powód nie wykazał wymagalności dochodzonego roszczenia, podczas gdy Umowy elastycznej pożyczki ratalnej Z. została zawarta w dniu 14.11.2017 r. i miała być spłacona w 36 ratach, z terminem płatności ostatniej raty przypadającym na dzień 14.11.2020 r., stąd na dzień wyrokowania umowa pożyczki już nie obowiązywała;

i) Art. 385 k.c. poprzez uznanie, iż zapisy umowy pożyczki dotyczące wysokości prowizji naruszają interesy konsumenta i stanowią klauzule abuzywne;

Art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim poprzez jego niezastosowanie;

k) Art. 58 k.c. poprzez uznanie, że zapisy umowy zmierzają do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych;

l) Art. 385 § 5 1 i 2 k.c. w zw. z art. 353 k.c. w zw. z art. art. 385 2 k.c. poprzez przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że w umowie wiążącej strony doszło do naruszenia wskazanych przepisów, w sytuacji pełnej akceptacji przez pozwaną warunków umowy, w tym prowizji oraz w sytuacji, gdy postanowienia umowy nie kształtują obowiązków konsumenta sprzecznie z dobrymi obyczajami i nie naruszają rażąco interesów konsumenta;

m) Art. 233 © 1 k.p.c. poprzez pominięcie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, a to faktów wynikających z treści zawartej Umowy elastycznej pożyczki ratalnej Z. z dnia 14.11.2017 r. w zakresie ustalenia warunków związanych z całkowitą kwotą pożyczki oraz całkowitym kosztem pożyczki, a także pozostałymi jej warunkami, zaakceptowanymi przez pozwaną, a tym samym twierdzenia, że powód nie wykazał wysokości roszczenia z uwagi na kwotę prowizji, co skutkowało oddaleniem powództwa w tym zakresie;

n) Art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, a to faktów wynikających z treści zawartej i zaakceptowanej przez pozwaną Umowy elastycznej pożyczki ratalnej Z. z dnia 14.11.2017 r. w zakresie poinformowania pozwanej o możliwości odstąpienia od zawartej umowy bez konieczności wskazania przyczyny, a co umożliwiło pozwanej przeanalizowanie zaakceptowanych wcześniej warunków, w tym wysokości prowizji i całkowitej kwoty do zapłaty, oraz ewentualnego odstąpienia, a czego pozwana nie uczyniła przystąpiła natomiast do spłaty zobowiązania zgodnie z umową;

o) Art. 213 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że wpłaty pozwanej nie stanowią uznania roszczenia co do wysokości;

p) Art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 213 5 2 k.p.c. poprzez pominięcie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, a to faktów wynikających z treści zawartej Umowy elastycznej pożyczki ratalnej Z. z dnia 14.11.2017 r. zaakceptowanej przez pozwaną, w zestawieniu z wpłatami pozwanej, dokonanymi w ratach, zgodnych z wysokością rat wskazanych w harmonogramie spłat, wskazującym dokładne składowe każdej z nich, a które to stanowią uznanie roszczenia, co do zasady oraz wysokości.

q) Art.229 k.p.c. w związku z art. 230 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie, pomimo istniejących ku temu przesłanek i w konsekwencji uznania przez Sąd Rejonowy, że brak kwestionowania przez pozwaną faktu indywidualnego uzgodnienia warunków umowy nie wskazuje, że fakty te zostały przez pozwaną przyznane.

W oparciu o te zarzuty apelujący wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu kwoty 13 362,32 zł oraz zasądzenie na rzecz strony powodowej kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

2) zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych;

3) z bardzo daleko idącej ostrożności na wypadek uznania przez Sąd, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy lub, że zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, wnoszę o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając przy tym sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Powód mając na uwadze zarzuty apelacji, w oparciu o art. 368 5 1 pkt 4 kpc w związku z art. 381 kpc wnosi o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z poświadczonego za zgodność z oryginałem umocowania dla K. L. oraz załącznika nr 4 do Umowy przelewu wierzytelności z dnia 23.08.2019 r. w postaci listy wierzytelności objętych cesją na potwierdzenie faktu skutecznego nabycia wierzytelności przez powoda oraz wykazania legitymacji procesowej czynnej powoda w niniejszej sprawie, wskazując, że potrzeba powołania tych dowodów powstała na etapie postepowania II instancyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna.

Na wstępie wyjaśnić należy, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. W myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W dalszej kolejności trzeba mieć także na uwadze, że w postępowaniu uproszczonym apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże Sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 11 i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55; tak również M. Manowska, „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, Warszawa 2013, s. 305 – 306).

Tym samym, przechodząc do oceny zarzutów stawianych w apelacji, na wstępie wskazać należy, że umowa przelewu wierzytelności prowadzi do jej przeniesienia przez wierzyciela jako cedenta na osobę trzecią - cesjonariusza, zajmującego w następstwie zawarcia umowy miejsce wierzyciela w stosunku zobowiązaniowym, z którego wynika objęta przelewem wierzytelność (art. 509 i 510 k.c.). Przelew prowadzi zatem do sukcesji singularnej w stosunku zobowiązaniowym, którego dotyczy.

Zaznaczyć trzeba, że stosownie do art. 510 § 1 k.c. umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi ją na nabywcę, a zatem wywołuje także skutek rozporządzający, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej lub strony inaczej się umówiły. Zgodnie z art. 510 k.c., wierzytelność objęta umową przelewu przechodzi z cedenta na cesjonariusza ze skutkiem wobec dłużnika i innych osób trzecich z chwilą zawarcia tej umowy, o ile jednak wierzytelność istniejąca powiększy majątek cesjonariusza natychmiast, z chwilą zawarcia umowy, to przelana wierzytelność przyszła może powiększyć majątek cesjonariusza dopiero wtedy, gdy zrealizują się wszystkie elementy stanu faktycznego decydujące o jej powstaniu (vide uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 19 września 1997 roku, III CZP 45/97, OSNC 1998, Nr 2, poz. 22 oraz wyroki Sądu Najwyższego z 24 października 2007 roku, IV CSK 210/07, OSNC 2008, Nr 12, poz. 145, z 4 marca 2010 roku, I CSK 439/09). Zawarcie zobowiązująco - rozporządzającej umowy przelewu wierzytelności przyszłej sprawia, że cesjonariusz wstępuje w miejsce cedenta w tę związaną z wierzytelnością sytuację, w której znajdował się cedent, ale tego rodzaju następstwo nie zmienia właściwości wierzytelności, której dotyczy (vide wyroki Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2015 roku, I CSK 642/14, z 25 czerwca 2014 roku, IV CSK 614/13, z 17 marca 2016 roku, V CSK 379/15). W następstwie przelewu nie zmienia się bowiem zakres obowiązków obciążających dłużnika, nie mogą więc powiększyć się uprawnienia cesjonariusza ponad uprawnienia cedenta (nemo plus iuris in alium trarisferre podest quam ipse habet).

Sąd Okręgowy w oparciu o załączone do apelacji dokumenty w postaci wypisu z akty notarialnego zawierającego pełnomocnictwo dla K. L. i potwierdzonej za zgodność kserokopii załącznika nr 4 zawierającego wykaz wierzytelności do umowy przelewu przyjął na gruncie przepisu art. 509 kc., że doszło do przelewu przedmiotowej wierzytelności na stronę powodową.

Z tego punktu widzenia kserokopia może zostać uznana za zapis obrazu (wyglądu) dokumentu, podobnie jak np. fotografia dokumentu. Abstrahując od technicznego sposobu wykonania tego obrazu (czyli sposobu zapisania obrazu dokumentu), niewątpliwie nie można uznać, że niepoświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia co do zasady w ogóle nie może stanowić dowodu na istnienie dokumentu i jego treść. Chociaż nie jest to więc ani dokument, ani jego odpis, to pośrednio może służyć do ustalenia jego istnienia i treści.

Przenosi to rozważania na temat kserokopii jako środka dowodowego na ogólne reguły oceny dowodów określone w art. 233 § 1 k.p.c., a mianowicie na wiarygodność i moc dowodową takiego środka dowodowego. Chodzi zatem po pierwsze o to, czy kserokopia jest wiarygodna, to znaczy, czy można uznać, że prawdziwie i rzetelnie odzwierciedla - stosownie do technicznej metody jej sporządzenia - treść rzeczywiście istniejącego dokumentu, a po wtóre, jaka jest jej moc dowodowa, to znaczy, czy pozwala na ustalenie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, zwłaszcza z uwzględnieniem tego, że nie można do niej zastosować przepisów art. 244 § 1 k.p.c. i art. 245 k.p.c., określających moc dowodową dokumentów urzędowych i prywatnych oraz zasady ich podważania.

W konsekwencji stwierdzić należy, że w obecnym stanie prawnym nie można bezkrytycznie powtarzać poglądów, wyrażanych w orzecznictwie w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku lub na początku obecnego wieku, ale przed dodaniem art. 243 ¹ k.p.c. i przed nowelizacją art. 308 k.p.c., ponieważ poglądy te nie uwzględniają charakteru kserokopii jako odrębnego środka dowodowego i niezasadnie nawiązują do próby zrównania jej z dowodami z dokumentów. Zwrócić trzeba przy tym uwagę, że generalnie powyższe poglądy odnosiły się do takich wypadków, zwłaszcza w postępowaniach szczególnych, w których wymagane było wykazanie zasadności roszczenia lub innych okoliczności wyłącznie dowodami z dokumentów urzędowych lub prywatnych (ich oryginałami lub uwierzytelnionymi odpisami).

W efekcie Sąd pierwszej instancji błędnie przyjął, że powodowi nie przysługuje legitymacja czynna do dochodzenia wierzytelności stanowiącej przedmiot powództwa.

Roszczenie pozwu było jednak bezzasadne z uwagi na nie wykazanie wbrew dyspozycji art. 6 k.c. , że doszło skutecznie do wypowiedzenia umowy pożyczki.

W tym zakresie zarzuty naruszenia art. 231 §1 k.p.c. są bezzasadne.

Podzielić należy w całości ustalenie Sądu Rejonowego, że powód nie wykazał, aby pożyczkodawca doręczył pozwanej oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pożyczki. Brak w tym zakresie dowodu na etapie postępowania apelacyjnego.

Zgodnie z przepisem art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Wobec nie wykazania wypowiedzenia umowy Sąd Rejonowy zasadnie oddalił powództwo. Ta konstatacja czyni zbędnym odnoszenie się do pozostałych zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd odwoławczy oddalił apelację powoda na podstawie art. 385 k.p.c.