Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie z 26 listopada 2024 r. skierowanym przeciwko M. S. (1), S. S. i M. S. (2) powód (...) Bank (...) S.A. w W. wniósł o zasądzenie solidarnie ewentualnie w częściach równych (od każdego z pozwanych po 72.012,04 zł) od pozwanych na swoją rzecz kwoty 216.036,14 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 16 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym oraz zwrotu kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego wg norm przepisanych z opłata skarbową od pełnomocnictw i odsetkami od kosztów sądowych.

(pozew k. 4-9)

Pozwani , w odpowiedzi na pozew z dnia 3 marca 2025 roku wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Pozwany podnieśli zarzut potrącenia swojej wierzytelności w stosunku do powoda z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w kwocie 216.036,14 zł z kwotą 216.036,14 zł dochodzoną przez powoda w niniejszym postepowaniu, w wyniku czego obie wierzytelności umorzyły się wzajemnie do wysokości wierzytelności niższej. Do odpowiedzi na pozew zostały załączone dokumenty: oświadczenie o potrąceniu kwoty 206.480,26 zł z sierpnia 2024 roku, wezwanie do zapłaty kwoty 4.600,15 zł oraz dowód uiszczenia na rzecz Banku kwoty 4.955,73 zł

(odpowiedź na pozew k. 78-80, dokumenty ww 93-98, ,111)

Pismem z 7 lipca 2025 r. powód cofnął powództwo w zakresie kwoty 210.832,20 zł stanowiącej część kapitału wypłaconego pozwanym przez powoda w wykonaniu umowy kredytu. Jednocześnie powód podtrzymał żądanie pozwu co do zasądzenia od pozwanych kwoty 5203,94 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 27 lutego 2025 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym. Przy czym część wpłaconych przez pozwanych kwot bank zaliczył na odsetki.

(częściowe cofnięcie powództwa k. 134)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

18 października 2007 r. pozwani zawarli z (...) S.A. umowę kredytu mieszkaniowego (...) nr (...) spłacanego w ratach anniutetowych udzielonego w walucie wymienialnej. Środki z kredytu były przeznaczone na potrzeby własne – zakup lokalu mieszkalnego nr (...) realizowanego przez (...) w S. przy ul. (...) zlokalizowanego w budynku nr (...) w wysokości 79.633,09 CHF oraz składkę z tytułu ubezpieczenia od utraty pracy i hospitalizacji w wysokości 3344,59 CHF (§ 2 pkt 2 umowy).

Kredyt został udzielony we franku szwajcarskim. Kwota udzielonego kredytu wyniosła łącznie 82.977,68 CHF (§ 2 pkt 1 umowy).

Okres kredytowania określono do 17 października 2037 roku, jednocześnie oznaczono termin spłaty rat kredytu na 5 dzień każdego miesiąca (§ 12 pkt 2 umowy). Spłata miała następować w ratach kapitałowo-odsetkowych annuitetowych (§ 12).

Stawka referencyjna w dniu sporządzenia umowy wynosiła 2,8000 p.p. Stała marża banku wynosiła 1,48 p.p. W dniu sporządzenia umowy oprocentowanie kredytu w stosunku rocznym wynosiło 4,2800 p.p. Rzeczywista roczna stopa procentowa wynosiła 4,79 p.p.

W Rozdziale 5 określono docelowe zabezpieczenia spłaty kredytu, w tym hipotekę zwykłą i kaucyjną na nieruchomości będącej własnością powodów, położonej w S. przy ul. (...).

W Rozdziale 9 § 30 w pkt 1 umowy zawarto postanowienie, że kredytobiorca oświadcza, że ponosi ryzyko zmiany kursów waluty i stopy procentowej.

Kredyt na finansowanie zobowiązań na terenie kraju był wypłacany w walucie polskiej.

W przypadku wypłaty kredytu albo transzy w walucie polskiej zastosowanie miał kurs kupna dla dewiz obowiązujący w (...) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów.

Spłata zadłużenia miała następować w drodze potrącania przez (...) S.A. wierzytelności pieniężnych z tytułu udzielonego kredytu, z wierzytelnościami pieniężnymi z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku (...), rachunku walutowym, rachunku technicznym, prowadzonych przez (...) S.A. Potrącania dokonywano w wysokości wynikającej z zawiadomienia.

W przypadku dokonywania spłat zadłużenia z (...) lub rachunku technicznego, środki z rachunku były pobierane w walucie polskiej w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty w walucie kredytu, przy zastosowaniu kursu sprzedaży dla dewiz, obowiązującego w (...) S.A., w dniu o którym mowa w § 7 ust. 5 (...), według aktualnej Tabeli kursów.

(umowa k. 14-19)

Powodowy bank uruchomił kredyt 28 listopada 2007 r. wypłacając powodom 26.959,78 CHF, co stanowiło równowartość 58.793,88 zł. Kolejną transzę bank wypłacił 13 lipca 2009 r. – 56.017,90 CHF (157.242,26 zł).

(zaświadczenie pozwanego k. 26)

Wyrokiem z 24 kwietnia 2024 r. w sprawie zarejestrowanej pod sygn. akt XXVIII C 18928/22 z powództwa M. S. (2), M. S. (1) i S. S. przeciwko (...) Bankowi (...) S.A w W. Sad Okręgowy w Warszawie ustalił, że umowa kredytu (...) nr (...) zawarta 18 października 2007 r. między stronami jest nieważna w całości.

(wyrok k. 28, 61)

Pismem z 18 czerwca 2024 r. bank wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 216.036,14 zł w terminie 1 miesiąca od dnia doręczenia pozwanym pisma tytułem rozliczenia w zakresie wypłaconego przez bank kapitału.

(wezwanie do zapłaty kapitału k. 29-30, 62-64)

Pismem z 29 lipca 2024 r., doręczonym 1 sierpnia 2024 r., pozwani wezwali bank do zapłaty kwoty 206.480,26 zł stanowiącej sumę uiszczonych przez nich rat kapitałowo-odsetkowych w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania.

(wezwanie do zapłaty uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych k. 85; epo k. 91)

W dniu 5 sierpnia 2024 r. pozwani wystosowali do banku oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Na skutek potrącenia obie wierzytelności, tj. 206.480,26 zł oraz 216.036,14 zł umarzają się wzajemnie do wysokości wierzytelności niższej, czyli do kwoty 9555,88 zł.

(oświadczenie o potrąceniu k. 97)

Powodowy bank w piśmie datowanym na 25 października 2024 r. złożył pozwanym propozycję zawarcia porozumienia kompensacyjnego, w ten sposób, że wierzytelność banku w łącznej wysokości 220.497,44 zł (216.036,14 zł kapitał + 4461,30 zł skapitalizowane odsetki) podlegałaby rozliczeniu z wierzytelnością pozwanych 211.080,41 zł (206.480,26 zł + 4600,15 zł spłacone raty kapitałowo-odsetkowe), zaś różnica 9417,03 zł pozostawałaby do spłaty przez pozwanych.

Pozwani wyrazili wolę zawarcia porozumienia kompensacyjnego i zwrócili się o projekt takiego porozumienia. Powodowy bank nie przedstawił propozycji , a w dniu 27 listopada 2024 roku wystąpił z niniejszym pozwem.

(porozumienie kompensacyjne k. 99; wydruk z korespondencji e-mail k. 112)

Pismem z 25 lutego 2025 r. pozwani wezwali bank do uiszczenia kwoty 4600,15 zł tytułem dalszych uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania. A w dniu 26 lutego 2025 roku przelali na rzecz powoda brakującą kwotę 4.955,73 złotych z tytułu zwrotu kapitału .

(wezwanie do zapłaty uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych k. 93, dowód wpłaty)

Pismem z 30 czerwca 2025 r. powodowy bank przedstawił następujące należności podlegające potrąceniu:

- 206.480,26 zł wierzytelność pozwanych stanowiących kwotę spłat rat kredytowych;

- 216.036,14 zł wierzytelność banku z tytułu wypłaconego pozwanym kapitału.

Jednocześnie poinformował, że w dniu 26 lutego 2025 r. otrzymał wpłatę w wysokości 4955,73 zł, którą zaliczył na poczet spłaty wierzytelności banku z tytułu zwrotu wypłaconego kapitału jako odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone na dzień wpłaty – 603,73 zł oraz wypłacony kapitał – 4351,94 zł. Ponadto podał, że w wyniku złożonego przez pozwanych oświadczenia o potrąceniu do zapłaty na jego rzecz pozostaje pozwanym kwota 5203,94 zł.

(odpowiedź powoda na oświadczenie o potrąceniu k. 135)

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie sąd oparł się na powołanych dowodach z dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy wyjaśnić, że istota sporu wywodzi się z zarzutu nieważności umowy, podniesionego przez kredytobiorców. Zarzut ten został uprzednio poddany rozstrzygnięciu Sądu Okręgowego w Warszawie z 24 kwietnia 2024 r. w sprawie XXVIII C 18928/22. Sąd poddał analizie kwestionowane postanowienia i ocenił, że stanowią one klauzule abuzywne, które skutkują nieważnością całej umowy, która w pozostałym zakresie nie może obowiązywać. Tym samym Sad ustalił, że umowa kredytu łącząca strony jest nieważna w całości i zasądził od banku na rzecz kredytobiorców kwotę 22.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W tym miejscu należy przypomnieć, że prawomocne orzeczenie charakteryzuje się w istocie rzeczy dwoma aspektami. Pierwszy z nich odnosi się do faktu istnienia prawomocnego orzeczenia, drugi zaś przejawia się w mocy wiążącej jako określonym walorze prawnym rozstrzygnięcia (osądzenia) zawartego w treści orzeczenia. Orzeczenie prawomocne pociąga za sobą tę konsekwencję, że nikt nie może negować faktu istnienia orzeczenia i jego określonej treści, bez względu na to, czy był czy też nie był stroną w postępowaniu, w wyniku którego zostało wydane orzeczenie, które stało się prawomocne. Powaga rzeczy osądzonej dotyczy orzeczeń rozstrzygających sprawę co do istoty.

Zdaniem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 15 lipca 998 r., sygn. akt II UKN 129/98) omawiany przepis, stanowiąc o mocy wiążącej orzeczenia, oznacza, że żaden z podmiotów wymienionych w przepisie nie może negować faktu istnienia prawomocnego orzeczenia sądu i jego określonej treści, niezależnie od tego, czy był, czy nie był stroną tego postępowania. W innym stanie faktycznym Sąd Najwyższy wywiódł, że w procesie o dalszą, ponad prawomocnie uwzględnioną, część świadczenia z tego samego stosunku prawnego, sąd nie może w niezmienionych okolicznościach odmiennie orzec o zasadzie odpowiedzialności pozwanego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1994 r., sygn. akt III CZP 29/94).

W takim wypadku skutkami stwierdzenia przed Sąd nieważności umowy sprowadzają się do obowiązku wzajemnego zwrotu świadczeń; rozliczenia tego, co strony świadczyły sobie nawzajem w wykonaniu nieważnej umowy. Podstawą prawną takiego roszczenia jest art. 410 k.c., wobec braku podstawy prawnej do dokonania świadczenia przez stronę powodową.

Na tej podstawie zostało oparte żądanie banku o zwrot kwoty wypłaconego kapitału. Kwoty obu zobowiązań pozostawały niesporne, co potwierdza dokonanie wzajemnych przez strony rozliczeń.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w toku postępowania sądowego strony dokonały stosownych potrąceń względem swoich wierzytelności. Wobec tego powód cofnął powództwo w przeważającej części w zakresie kwoty 210.832,20 zł.

W świetle art. 355§1 k.p.c. sąd umarza postępowanie, jeżeli pozew został cofnięty przez powoda ze skutkiem prawnym. Stosownie do treści art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Powód cofnął powództwo pismem z 7 lipca 2025 r., tj. przed rozpoczęciem rozprawy (12 lipca 2025 r.)

Wobec braku podstaw do uznania, że cofnięcie pozwu jest niedopuszczalne z uwagi na sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego bądź zmierzanie do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), sąd umorzył postępowanie w sprawie w zakresie kwoty 210.832,20 zł.

Co do roszczenia dotyczącego zasądzenia kwoty 5203,94 zł stanowiącej dalszą część kapitału wypłaconego pozwanym, to należy wskazać, że podlegało ono oddaleniu jako niezasadne.

Zdaniem Sądu samo twierdzenie powoda, że żądana kwota stanowi nominalną wartość kapitału pozostałą do spłaty po potrąceniu przez strony wierzytelności, która wynikają z ksiąg bankowych, nie może się ostać. Nie ulega wątpliwości, że pozwanym wypłacono łączną kwotę opiewającą na 216.036,14 zł, co zostało wykazane zaświadczeniem pochodzącym od powoda. Strony porozumiały się co do potrąceń, a po rozliczeniu powód wskazał, że pozwani zalegają jeszcze z ww. kwotą, przy czym nie przedstawił żadnych wyliczeń w tym zakresie. Pozwani zaś przedstawili dokumenty, z których wynika, że zaspokoili roszczenie powoda w całości (potrącenie 206.408,26 , wezwanie do zapłaty dalszych rat w kwocie 4.600,15 zł dokonane w toku procesu i uiszczenie na rzecz banku w dniu 26 lutego 2025 4.955,73 zł).

W myśl przepisu art. 6 k.c. wynika, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Normie tej w warstwie procesowej odpowiadają art. 3 k.p.c. zgodnie, z którym strony zobowiązane są przedstawiać dowody i art. 232 k.p.c., który stanowi, iż strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powołane przepisy wyrażają zasadę kontradyktoryjności, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego i to strony, a nie sąd, pozostają dysponentem toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Oznacza to, że to strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego dla wykazania podnoszonych przez siebie twierdzeń, uzasadniających żądanie. Adresatem tej normy są strony, a nie sąd, co oznacza, że to strony obowiązane są przedstawiać dowody, a sąd nie jest władny tego obowiązku wymuszać. Nie może również, co do zasady zastępować stron w jego wypełnieniu. To powód, jako podmiot wszczynający postępowanie ma określone żądanie, którego istnienie musi wykazać. Mając na uwadze jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, a mianowicie obowiązek udowadniania faktów i twierdzeń przez stronę wywodzącą z tychże faktów skutki prawne, wyrażoną w dyspozycji art. 6 k.c., Sąd uznał, iż to rzeczą powoda było przede wszystkim wskazanie podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia, a następnie przedstawienie Sądowi dowodów potwierdzających prawdziwość jego twierdzeń. Powód nie przedstawił aktualnego rozliczenia kredytu, ani chociażby wydruku z ksiąg bankowych. Ponadto kluczową kwestią w niniejszej sprawie pozostawał fakt, że po wydaniu wyroku ustalającego, pozwani w toku wymiany pism między stronami, w zakresie wzajemnych rozliczeń, wyrazili wolę zawarcia porozumienia kompensacyjnego z uwzględnieniem złożonego przez nich oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, zaś pozwany przystał na powyższe i zobowiązał się przedstawić pozwanym treść porozumienia, czemu ostatecznie nie podołał, lecz wystąpił z niniejszym pozwem. W ocenie Sądu doliczanie zatem skapitalizowanych odsetek do kapitału jest bezzasadne.

W świetle doktryny i orzecznictwa pozwany nie daje powodu do wytoczenia powództwa, jeżeli jego stosunek wobec roszczenia powoda, oceniony zgodnie z doświadczeniem życiowym, usprawiedliwia wniosek, że powód uzyskałby zaspokojenie swojego roszczenia bez wytoczenia powództwa. Taka ocena sądu może być dokonana wyłącznie wtedy, gdy pozwany mógł określić swoją postawę w stosunku do zgłaszanego roszczenia (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 1961 r., IV CZ 23/61, OSNC 1962, nr 3, poz. 100). Mając na uwadze powyższe Sąd doszedł do przekonania, że nie może dopatrzyć się po stronie pozwanych żadnego powodu, który uzasadniałby stanowisko powoda w zakresie wytoczenia powództwa przeciwko pozwanym, tym bardziej co do całości zobowiązania. Zachowanie pozwanych przed procesem wskazywało, że roszczenie powoda zostałoby zaspokojone bez konieczności wnoszenia pozwu. Można zatem uznać, że nie dali oni powodu do wytoczenia powództwa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że strona powodowa nie dość, że nie zadośćuczyniła spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu i nie wykazała faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, na które powoływała się w uzasadnieniu żądania, to i pozwani nie dali mu żadnych powodów, aby pozwany był zmuszony dochodzić roszczenia od pozwanych na drodze procesu sądowego. Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu co do żądania zasądzenia kwoty 5203,94 zł.

O kosztach procesu orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu tj. w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. Z uwagi na fakt, że to pozwani wygrali proces w całości (cofnięcie powództwa należy potraktować jako przegraną strony powodowej, ponadto nie dali oni powodowi powodów do wytoczenia powództwa), Sąd zasądził od powodowego banku na rzecz pozwanych kwotę 10.851 zł tytułem kosztów procesu, na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika – 10.800 zł oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictwa – 51 zł.

O odsetkach od kosztów procesu, Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 a i ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz powoda kwotę 10.512 zł z tytułu zwrotu opłaty od pozwu od cofniętego powództwa i pomniejszonej o opłatę minimalną.

z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda przez PI.