Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie z 9 sierpni 2024 r. skierowanym przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., powód (...) Spółka Akcyjna z siedziba w W. wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postepowaniu upominawczym i orzeczenie nim, że pozwany ma zapłacić na rzecz powoda 378.508,93 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 288.000 zł od 22 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że strony zawarły 19 maja 2020 r. umowę subwencji finansowej nr (...), na mocy której pozwany był beneficjentem subwencji finansowej w ramach realizacji rządowego programu (...) i w wykonaniu której strona powodowa podjęła decyzję o przyznaniu i wypłacie pozwanemu subwencji w wysokości 288.000 zł. Powód podniósł, że otrzymana przez pozwanego subwencja jest nienależna z uwagi na złożenie przez pozwanego nieprawdziwego oświadczenia dotyczącego swojego statusu podczas ubiegania się o subwencję finansową poprzez nieuwzględnienie w danych w zakresie liczby pracowników. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się kwota 288.000 zł tytułem kwoty pozostającej do zwrotu subwencji finansowej oraz kwota 90.508,93 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych od ww. kwoty subwencji od dnia wymagalności do dnia 21 grudnia 2023 r. (poprzedzającego złożenie pozwu w epu).

(pozew k. 5-7)

Dochodzone pozwem roszczenie jest tożsame z roszczeniem sformułowanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym zainicjowanym pozwem z 22 grudnia 2023 r. Wówczas jako podstawę żądania zwrotu subwencji powód wskazywał rozbieżność w zakresie liczby zatrudnionych pracowników wskazanych w oświadczeniu złożonym przez beneficjenta w ramach umowy subwencji a stanem faktycznym. Postanowieniem z 9 maja 2024 r., sygn. akt VI Nc-e 1948269/23 wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty umorzono postępowanie we wskazanej sprawie.

(wydruk akt sprawy VI Nc-e 1948269/23 k. 97-112)

Nakazem zapłaty z 27 sierpnia 2024 r. tutejszy sąd w sprawie zarejestrowanej pod sygn. II C 1723/24 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k. 115)

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty z 27 sierpnia 2024 r. zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania.

Pozwany podkreślił, że złożył ważny, prawidłowy oraz zgodny z prawdą wniosek, wskutek czego otrzymał od strony powodowej subwencję finansową, a nadto spełnił warunki przyznania kwoty subwencji oraz wykorzystał ją w sposób zgodny z postanowieniami umowy tj. m. in. na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz utrzymaniem zatrudnienia. W zakresie argumentacji podnoszonej przez powoda, pozwany wyjaśnił, że w decyzji w sprawie przyznania subwencji datowanej na 20 maja 2020 r. w zakresie zatrudnianych przez pozwanego pracowników wynikało, że powód po weryfikacji wniosku w ZUS jeszcze przed wydaniem decyzji uznał, że na 31 grudnia 2019 r. pozwany zatrudniał 9 pracowników, zaś po weryfikacji wniosku w ZUS uznał, że na kwiecień 2020 r. (miesiąc przed data złożenia wniosku o udzielenie subwencji) pozwany zatrudniał 8 pracowników, zatem powód uznał, że wypłaci pozwanemu subwencję – 288.000 zł na 8 pracowników. Był to minimalny próg zatrudnienia pracowników jaki w przypadku pozwanego (spółki) można było uznać. Pozwany szczegółowo wskazał ponadto, że na koniec grudnia 2019 r. w ramach umowy o pracę zatrudnionych było u niego 4,5 osoby (licząc etatami) oraz 1 osoba przebywająca wówczas na urlopie macierzyńskim – co łącznie stanowiło 5,5 etatów, zaś w oparciu o umowy cywilne (oskładkowane) współpracowały z pozwanym 3 osoby – łącznie w tym okresie pozwany zatrudniał 8,5 pracowników (po zaokrągleniu zgodnie z zasadami dawało to 9). Stan zatrudnienia na kwiecień 2020 r. uległ zmianie – w ramach umowy o pracę w zatrudnieniu pozostawały 3 osoby, 1 na urlopie macierzyńskim, zaś w ramach umów cywilnoprawnych – 6 osób, co łącznie dawało 10 osób. W konsekwencji powód po weryfikacji zgodności danych z systemem ZUS podjął decyzje o wypłacie środków na 8 pracowników zgodnie z decyzją z 20 maja 2020 r.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 134-140)

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska prezentowane w niniejszej sprawie.

(stanowiska stron k. 232 – 00:36:09)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 19 maja 2020 roku strony - za pośrednictwem (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. - zawarły umowę subwencji finansowej nr (...) (dalej jako: Umowa). W § 1 ust. 2 oraz ust. 4-6 Umowy pozwany (jako Przedsiębiorca) oświadczył, że na dzień 31 grudnia 2019 roku był mikroprzedsiębiorcą oraz zatrudniał 10 osób, a na dzień 30 kwietnia 2020 roku zatrudniał 10 osób oraz, że w kwietniu 2020 roku (miesiąc referencyjny) w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19 doszło do spadku obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) Przedsiębiorcy w wysokości 99 % w porównaniu do poprzedniego miesiąca. W § 1 ust. 9 Umowy pozwany zawnioskował o subwencję finansową w kwocie 324.000 zł. Pozwany oświadczył, że na dzień złożenia wniosku przeważającym rodzajem faktycznie prowadzonej przez niego działalności, w ramach której wnioskuje o subwencję finansową jest działalność sklasyfikowana w klasie (...): 73.11.Z (§ 1 ust. 12 Umowy).

Maksymalna wysokość subwencji finansowej dla przedsiębiorców będących mikroprzedsiębiorcami zgodnie z § 2 ust. 2 Umowy obliczana była jako iloczyn liczby pracowników zatrudnionych przez przedsiębiorcę oraz bazowej kwoty subwencji finansowej. Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który zatrudnia od 1 do 9 pracowników (z wyłączeniem właściciela) oraz jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekraczająca równowartości 2 mln euro. Zaś przez pracownika należało rozumieć osobę fizyczną: (-) która zgodnie z przepisami polskiego prawa pozostaje z przedsiębiorcą w stosunku pracy oraz została zgłoszona przez przedsiębiorcę do ubezpieczenia społecznego na dzień ustalenia stanu zatrudnienia przedsiębiorcy na potrzeby określenia kwoty subwencji finansowej, z zastrzeżeniem, że stan zatrudnienia określa się w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz (-) współpracująca z przedsiębiorcą, niezależnie od formy prawnej, która była zgłoszona przez przedsiębiorcę do ubezpieczenia społecznego na wskazany dzień (§ 1 ust. 4 Umowy).

Stosownie do treści § 2 ust. 7 Umowy po zawarciu umowy (...) weryfikował na podstawie informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwa Finansów dane przedstawione przez przedsiębiorcę oraz złożone oświadczenia i podejmował decyzję o wypłacie subwencji finansowej w wysokości wnioskowanej bądź o wypłacie subwencji finansowej w wysokości mniejszej niż wnioskowana lub o odmowie wypłaty subwencji finansowej. Decyzję o wypłacie subwencji finansowej w wysokości wnioskowanej podejmowano, jeśli przedstawione przez Przedsiębiorcę dane przy zawieraniu umowy znajdowały potwierdzenie w informacjach uzyskanych przez powoda od ww. podmiotów, a Przedsiębiorca spełniał warunki wypłaty subwencji finansowej określone w umowie oraz oświadczenia złożone przez niego oraz osobę go reprezentującą w związku z zawarciem umowy były prawdziwe (§ 2 ust. 8 Umowy). (...) podejmował zaś decyzję odmowną, jeśli na podstawie informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Ministerstwa Finansów stwierdził, że Przedsiębiorca nie spełnia warunków wypłaty subwencji finansowej lub oświadczenia złożone w związku z zawarciem umowy będą nieprawdziwe (§ 2 ust. 10 Umowy).

W § 2 ust. 15 Umowy zawarto oświadczenie Przedsiębiorcy, że jest świadomy weryfikacji oświadczenia o klasie (...) w publicznych bazach, do których dostęp posiada (...).

W § 3 ust. 1 Umowy określono podstawy zwrotu subwencji finansowej otrzymanej przez mikroprzedsiębiorcę. I tak, subwencja finansowa podlegała zwrotowi w przypadku m. in. prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę w całym okresie 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji finansowej:

a)  w kwocie stanowiącej 25 % wartości subwencji bezwarunkowo; oraz

b)  w przypadku utrzymania średniej liczby pracowników w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych w stosunku do stanu zatrudnienia na koniec miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę zawarcia umowy na poziomie:

- wyższym niż 100 % - w wysokości dodatkowo 0 % kwoty subwencji finansowej;

- od 50 % - 100 % w wysokości dodatkowo od 0 % do 50 % kwoty subwencji finansowej (proporcjonalnie do skali redukcji zatrudnienia zgodnie ze wzorem);

- niższym niż 50 % w wysokości dodatkowo 50 % wartości subwencji finansowej (§ 3 ust. 1 lit. b Umowy).

Zgodnie zaś z treścią § 3 ust. 4 Umowy decyzje o wysokości zwrotu subwencji finansowej podejmowano na podstawie oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej złożonego przez przedsiębiorcę w terminie 10 dni roboczych od upływu 12 miesięcy liczonych od dnia wypłaty subwencji finansowej. Składając oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej przedsiębiorca zobowiązany był potwierdzić liczbę pracowników w okresie pełnych 12 miesięcy od końca miesiąca poprzedzającego dzień zawarcia umowy. Niezłożenie oświadczenia w terminie skutkowało obowiązkiem zwrotu subwencji w całości.

Do czasu całkowitego zwrotu subwencji finansowej przez Przedsiębiorcę, (...) mógł kontrolować prawdziwość informacji i oświadczeń złożonych w związku z zawarciem Umowy przez Przedsiębiorcę lub osobę go reprezentującą, zaś w przypadku stwierdzenia nieprawdziwości tych informacji lub oświadczeń mógł podjąć decyzję o zwrocie przez Przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej. W takim przypadku subwencja finansowa stawała się wymagalna w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia Przedsiębiorcy informacji o decyzji (...) w sposób pozwalający przedsiębiorcy zapoznać się z informacją o decyzji (§ 3 ust. 6 Umowy).

Integralną część Umowy stanowił Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym – (...) (dalej jako: Regulamin), który określał prawa i obowiązki (...) oraz Przedsiębiorcy związane z wypłaconą subwencją finansową – o ile strony w Umowie nie ustaliły odmiennie swoich praw i obowiązków (§ 11 ust. 4 i 5 Umowy).

(umowa subwencji finansowe z zał. k. 15-22; wydruki z dokumentacji ZUS k. 143-156)

Zasadniczym celem programu była realizacja podstawowego interesu ekonomicznego Rzeczypospolitej Polskiej w postaci zapewnienia stabilności przedsiębiorstw i gospodarki. Program miał na celu zapobiegnięcie ryzyka masowej upadłości beneficjentów oraz zwolnień ich pracowników na skutek znaczących zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w związku z epidemią (...)19 (§ 2 ust. 2 Regulaminu). Szczegółowym celem programu była natomiast m. in. stabilizacja finansowa beneficjentów celem ochrony miejsc pracy i bezpieczeństwa finansowego obywateli (§ 2 ust. 3 Regulaminu).

Stosownie do treści § 3 ust. 4 Regulaminu szczegółowe warunki finansowania programowego, zakres zobowiązań beneficjentów oraz zasady i warunki zwrotu przez beneficjenta, lub częściowego zwolnienia beneficjenta z obowiązku zwrotu, udzielonego mu finansowania programowego określać miała umowa subwencji finansowej zawierana pomiędzy beneficjentem i (...).

W przypadku stwierdzenia złożenia przez beneficjenta nieprawdziwych oświadczeń lub podania we wniosku nieprawdziwych informacji, (...) mógł podjąć decyzję o zobowiązaniu beneficjenta do zwrotu całości lub części subwencji finansowej (§ 3 ust. 6 Regulaminu).

W celu rozliczenia subwencji finansowej beneficjent zobowiązany był złożyć oświadczenie o rozliczeniu (§ 5 ¹ ust. 1 Regulaminu). W związku ze złożeniem ww. oświadczenia lub upływem terminu na jego złożenie, gdy ustalono, że beneficjent naruszył warunki programowe, które pociągają za sobą konieczność zwrotu otrzymanej subwencji finansowej, (...) wydawał decyzję określającą kwotę subwencji finansowej podlegającej zwrotowi w całości. W takim wypadku subwencja finansowa podlegała zwrotowi w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia beneficjentowi decyzji określającej wysokość subwencji finansowej podlegającej zwrotowi w całości (§ 5 ¹ ust. 7 lit. b ppkt ii. Regulaminu).

Zgodnie z warunkami programowymi o udział w programie mogli ubiegać się beneficjenci będący osobami fizycznymi, osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność do nabywania praw i obowiązków we własnym imieniu, wykonujący działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, w każdym przypadku pod warunkiem posiadania przez nich statusu mikroprzedsiębiorcy lub (...) (§ 10 ust. 2 Regulaminu). Określając status mikroprzedsiębiorcy lub (...), beneficjent był zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami i w przypadku np. posiadania przedsiębiorstwa powiązanego zobowiązany był doliczyć do danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu i sumy bilansowej w całości danych przedsiębiorstw powiązanych (§ 10 ust. 3 Regulaminu). Zgodnie z przyjętymi w Regulaminie (§ 1 ust. 2 Regulaminu) definicjami przedsiębiorstwa powiązane oznaczały przedsiębiorstwa, które pozostawały w jednym z poniższych związków:

a)  przedsiębiorstwo miało większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka,

b)  przedsiębiorstwo miało prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa,

c)  przedsiębiorstwo miało prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwa na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki,

d)  przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontrolowało samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie, z uwzględnieniem metodologii przyjętej w Załączniku I do Rozporządzenia Pomocowego (Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i art. 108 Traktatu, Dz. Urz UE L 187/1 z 26.06.2014 r.)

Jakakolwiek zmiana statusu spełniania przez beneficjenta warunków programowych po dacie umowy subwencji finansowej nie stanowiła przesłanki do zmiany statutu spełnienia bądź niespełnienia warunków programowych ani w okresie obowiązywania zawartej uprzednio umowy subwencji finansowej, zawarcia przez niego nowej umowy subwencji finansowej bądź złożenie przez niego nowego wniosku (§ 10 ust. 10 Regulaminu).

(...) samodzielnie lub we współpracy z bankami oraz innymi podmiotami miał prawo prowadzić ewidencję beneficjentów oraz udzielonego im finansowania programowego, a także monitoring udzielania i wykorzystania subwencji finansowych, stosując w tym zakresie standardowe procedury ewidencji, raportowania i kontroli, w tym zwłaszcza przeciwdziałania nadużyciom (§ 8 Regulaminu). W celu weryfikowania prawdziwości oświadczeń złożonych przez beneficjentów we wniosku (...) mógł pozyskiwać informacje od osób trzecich i organów administracji, w tym m. in. od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Ministra Finansów oraz Krajowej Administracji Skarbowej (§ 12 ust. 4 Regulaminu).

(regulamin k. 28-83)

Na dzień składania wniosku pozwany prowadził działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą (...) Sp. z.o.o. z siedzibą w Ł., w ramach której to działalności zajmował się produkcją audio-wizualną oraz obrotem sprzętu mechanicznego, w tym medycznego. Zasadnicza działalność pozwanego polegała jednak na obsłudze technicznej wydarzeń masowych, konferencji, kongresów, a także ich organizacji. Od 2019 r. pozwany zaangażował się w obsługę (...) Sceny M.. Pozwany zajmował się również zatrudnianiem pracowników do przedsięwzięć związanych z obsługą jego działalności.

(wydruki danych z KRS pozwanego k. 128-131; przesłuchanie pozwanego k. 231v.-232v. – 00:23:15, 00:31:26)

W dniu 20 maja 2020 roku powód wydał decyzję o wypłacie pozwanemu subwencji finansowej w wysokości 288.000 zł, tj. obniżonej niż wnioskowana przez pozwanego. Powód poinformował pozwanego, że po zweryfikowaniu przez niego wskazanej we wniosku liczby pracowników ustalił do wyliczenia kwoty subwencji liczbę pracowników – 8. Ponadto wskazał, że w odniesieniu do pola dotyczącego liczby zatrudnionych pracowników na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku pozwany oświadczył, że zatrudniał 10 pracowników, zaś na dzień 31 grudnia 2019 r. także wskazał na zatrudnionych w ilości 10 osób. Podczas gdy powód ustalił, że pozwany we wskazanych okresach zatrudniał odpowiednio 8 i 9 osób. Dokonał także korekty w zakresie wielkości obrotów gospodarczych, gdzie pozwany oświadczył, że wartość ta wyniosła 5.623.810 zł, podczas gdy powód ustalił, że wartość ta wyniosła 5.961.007 zł.

(decyzja z 20.05.2020 r. k. 23)

Po dokonanej weryfikacji wniosku pozwanego o przyznanie subwencji, powód wypłacił ustaloną w decyzji kwotę w wysokości 288.000 zł.

(bezsporne)

Otrzymana kwota subwencji finansowej została przeznaczona przez pozwanego na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz utrzymaniem zatrudnienia; opłaceniem świadczeń pracowników, opłaceniem ZUS.

(okoliczność bezsporna, a nadto przesłuchanie pozwanego k. k. 231v.-232v. – 00:23:15, 00:31:26; zeznania świadka K. K. k. 230v.-231 – 00:05:21-00:14:23)

W dniu 25 maja 2021 roku pozwany złożył oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej do umowy nr (...)MP.

(oświadczenie o rozliczenie subwencji finansowej k. 24-25)

W dniu 7 lipca 2021 roku (...) wydał decyzję w sprawie zwolnienia pozwanego z obowiązku zwrotu subwencji finansowej. W treści decyzji powód wskazał, że w związku z weryfikacją danych, pozwany musi dokonać zwrotu całej przyznanej kwoty subwencji finansowej – 288.000 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia pozwanemu decyzji. Powodem ww. decyzji było naruszenie warunków programowych poprzez złożenie we wniosku nieprawdziwych oświadczeń oraz podania nieprawdziwych informacji dotyczących zatrudnienia w roku 2019, a także w wybranym okresie porównawczym.

(decyzja z 7.07.2021 r. k. 26)

Pismem z 7 listopada 2023 r., doręczonym 20 listopada 2023 roku, powód wezwał pozwanego do zwrotu, nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania wezwania, otrzymanego wsparcia w wysokości 374.603,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi w przypadku bezskutecznego upływu wskazanego terminu. Na powyższą kwotę składały się kapitał (288.000 zł) i odsetki przeterminowane (86.603,18 zł). Jako podstawę swojego żądania (...) wskazał na nieprawdziwe oświadczenia danych w zakresie liczby pracowników oraz rocznego obrotu pozwanego. Powód wskazał, że powyższa okoliczność skutkowała tym, że otrzymana wysokość subwencji finansowej jest przedsiębiorcy niezależna, wobec czego jest on zobowiązany do jej zwrotu.

(ostateczne wezwanie do zapłaty k. 84; potwierdzenie odbioru k. 85)

Pismem z 24 listopada 2023 r. powód wypowiedział pozwanemu umowę ze skutkiem natychmiastowym i zażądał zwrotu łącznej kwoty 376.112,22 zł z dalszymi odsetkami płatnej w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania pisma.

Przesyłki nie podjęto w terminie.

(wypowiedzenie umowy k. 86; wezwanie do zapłaty k. 92; potwierdzenie odbioru k. 90, 93)

Przedmiotowy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedstawionego materiału dowodowego w postaci załączonych dokumentów lub ich kopii oraz przesłuchania świadka i pozwanego. Autentyczności dokumentów nie kwestionowano w toku postępowania, a ich treść i forma nie budziły wątpliwości Sądu co do wiarygodności i mocy dowodowej. Sąd dał wiarę w całości zeznaniom prezesa pozwanej spółki uznając je za spójne, logicznie i wiarygodne. Okoliczności uznane za bezsporne zostały przez strony wzajemnie przyznane, względnie strony nie zaprzeczyły twierdzeniom przeciwnika co do ww. faktów, skutkiem czego Sąd, działając na podstawie art. 230 k.p.c., uznał owe fakty za przyznane.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego, sad pominął pozostałe wnioskowane przez pozwanego wnioski dowodowe, albowiem nie były konieczne z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu w całości.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, że powodowi powierzono realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego w związku ze skutkami COVID-19 „(...)” oraz to, że w dniu 19 maja 2020 roku strony zawarły umowę subwencji finansowej nr (...), na mocy której pozwany, prowadzący działalność gospodarczą jako mikroprzedsiębiorca pod w formie spółki z.o.o. z siedzibą w Ł., otrzymał subwencję finansową w wysokości 288.000 zł. Następnie, poza sporem pozostawało, że powód wydał decyzję określającą wysokość subwencji finansowej podlegającą zwrotowi, w wysokości niższej niż ubiegał się pozwany, a to z uwagi na korektę wniosku pozwanego w zakresie liczby zatrudnionych osób u pozwanego na dzień 31 grudnia 2019 r. oraz na dzień 30 kwietnia 2020 r., której w oparciu o dostępne dane m.in. ZUS, US dokonał sam powód. Osią sporu w niniejszej sprawie była kwestia nałożonego na pozwanego obowiązku zwrotu całej kwoty otrzymanej subwencji z uwagi na złożenie nieprawdziwego oświadczenia przedsiębiorcy w zakresie wskazanej przez niego liczby zatrudnionych pracowników we wskazanych okresach.

Na wstępie wskazać należy, iż program rządowy „(...)” był programem, dzięki któremu mali i średni przedsiębiorcy mogli skorzystać z finansowania na preferencyjnych warunkach. Rozwiązanie miało na celu zapewnienie płynności i stabilności finansowej w okresie poważnych zakłóceń w gospodarce w związku ze skutkami pandemii COVID-19. Dofinansowanie było częściowo bezzwrotne, a kwota subwencji finansowej była nieoprocentowana. Środki uzyskane w ramach programu można było przeznaczyć wyłącznie na pokrycie kosztów bieżącej działalności, w tym pokrycie kosztów wynagrodzeń pracowników. Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było to, że pozwany w całości przeznaczył otrzymaną subwencję na powyższe cele.

Powód swoje roszczenie wywodził natomiast z treści postanowień § 3 ust. 6 Umowy uzasadniając obowiązek zwrotu subwencji złożeniem przez pozwanego nieprawdziwych oświadczeń co do liczby pracowników oraz rocznego obrotu.

W tym miejscu należy podkreślić, że zarówno postanowienia Umowy, jak i Regulaminu przyznawały (...) szerokie kompetencje umożliwiające weryfikacje oświadczeń i danych ujawnionych przez pozwanego już na etapie podejmowania decyzji o przyznaniu subwencji finansowej. Stosownie do treści § 2 ust. 7 Umowy po zawarciu umowy (...) miał zweryfikować na podstawie informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwa Finansów dane przedstawione przez przedsiębiorcę oraz złożone oświadczenia i wówczas podjąć decyzję o wypłacie subwencji finansowej w wysokości wnioskowanej bądź o wypłacie subwencji finansowej w wysokości mniejszej niż wnioskowana lub o odmowie wypłaty subwencji finansowej. Zgodnie zaś z § 12 ust. 4 Regulaminu w celu weryfikowania prawdziwości oświadczeń złożonych przez beneficjentów we wniosku (...) mógł pozyskiwać informacje od osób trzecich i organów administracji. Nadto, powód dokonywał weryfikacji oświadczenia przedsiębiorcy o klasie (...) w publicznych bazach, do których dostęp posiadał (§ 2 ust. 15 Umowy).

(...) miał także prawo prowadzić ewidencję beneficjentów oraz udzielonego im finansowania programowego, a także monitoring udzielania i wykorzystania subwencji finansowych, stosując w tym zakresie standardowe procedury ewidencji, raportowania i kontroli, w tym zwłaszcza przeciwdziałania nadużyciom (§ 8 Regulaminu). Również na etapie wydawania decyzji po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej powód miał możliwość zweryfikowania oświadczeń złożonych przez przedsiębiorcę. Stosownie bowiem do postanowień Regulaminu w związku ze złożeniem ww. oświadczenia lub upływem terminu na jego złożenie, gdy ustalono, że beneficjent naruszył warunki programowe, które pociągają za sobą konieczność zwrotu otrzymanej subwencji finansowej, (...) wydawał decyzję określającą kwotę subwencji finansowej podlegającej zwrotowi w całości (§ 5 ¹ ust. 7 lit. b ppkt ii. Regulaminu).

Mając na uwadze powyższe należało uznać, że powód mógł i powinien był zweryfikować oświadczenia składane przez pozwanego już w dacie ich wpłynięcia – co też uczynił. W konsekwencji powód wydał decyzję, w której przyznał pozwanemu subwencję finansową w niższej niż wnioskowana kwocie. Jak sam powód wskazał w treści decyzji było to związane z przeprowadzoną weryfikacją danych dotyczących liczby zatrudnienia, zawartych przez pozwanego we wniosku z dokumentacją pozyskaną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W tej sytuacji Powód ustalił właściwą liczbę zatrudnienia w oparciu, o którą ustalił wysokość przysługującej pozwanemu subwencji finansowej. Zatem skoro – mając dostęp do pełnych danych pozwanego w zakresie zatrudnienia – zweryfikował i wydał decyzję pozytywną i tym samym uznał, iż nieprawidłowości zawarte we wniosku zostały usunięte, to powód nie może teraz skutecznie podważać doniosłości wniosku pozwanego powołując się na okoliczności, które de facto sam wyjaśnił i uznał. Kwestionowanie własnych decyzji na obecny etapie należy uznać za nieuzasadnione i niewątpliwie naruszające zaufanie do instytucji powołanych przez administrację publiczną do zapewnienia stabilności gospodarczej kraju. Takie działanie powoda przekreśla podstawowy cel jego działalności.

Na skutek pozytywnej decyzji wydanej po zawarciu umowy (...) wypłacił środki, które zostały spożytkowane przez pozwanego zgodnie z umową i celem rządowego programu, tj. na pokrycie bieżących kosztów prowadzonej działalności, wynagrodzenia pracowników, czego (...) nie negował. Wypłacenie tych środków spowodowało, że pozwany nie musiał podejmować niekorzystnych decyzji dotyczących jego działalności, jak np. zwolnienia pracowników czy zleceniobiorców. Domaganie się przez powoda na obecnym etapie zwrotu przyznanej subwencji na podstawie okoliczności, które podlegały przecież już weryfikacji przez (...) na etapie przyznawania subwencji finansowej nie znajduje uzasadnienia.

Powód jako podstawę swojego żądania wskazywał na § 3 ust. 6 Umowy, w myśl którego do czasu całkowitego zwrotu subwencji finansowej przez Przedsiębiorcę, (...) mógł kontrolować prawdziwość informacji i oświadczeń złożonych w związku z zawarciem Umowy przez Przedsiębiorcę lub osobę go reprezentującą, zaś w przypadku stwierdzenia nieprawdziwości tych informacji lub oświadczeń mógł podjąć decyzję o zwrocie przez Przedsiębiorcę całości lub części subwencji finansowej.

Z powołanego powyżej postanowienia jednoznacznie wynika, że kontrola prawdziwości złożonych przez pozwanego oświadczeń, której negatywny wynik mógł prowadzić do wydania decyzji o zwrocie całości bądź części przyznanej subwencji, mogła być prowadzona przez powoda do czasu całkowitego zwrotu subwencji. Powoływanie się przez powoda na postanowieniami Regulaminu, które przyznają mu uprawnienia kontrolne, należy uznać za chybione, jako że postanowienia ww. dokumentu miały zastosowanie w stosunku do stron, o ile nie ustaliły one w Umowie odmiennie swoich praw i obowiązków (§ 11 ust. 4 i 5 Umowy). Umowa w § 3 ust. 6 szczegółowo regulowała zaś podstawy zwrotu subwencji finansowej w okolicznościach, na które powołuje się powód.

Niezależnie od powyższego przedmiotowe powództwo nie zostało także wykazane co do wysokości. Pozwany zakwestionował dochodzone względem niego roszczenie tak co do zasady, jak i co do wysokości.

Postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić należy, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (tak SN w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna.

Wysokość zobowiązania pozwanego winna wynikać z obiektywnych i wiarygodnych dowodów. Nadto, Sąd oraz strona pozwana winni mieć możliwość zweryfikowania wyliczenia przedstawionego przez stronę powodową. Natomiast w przedmiotowej sprawie nie sposób jednoznacznie ustalić w jaki sposób wyliczono kwotę dochodzoną pozwem. Wysokość dochodzonego roszczenia wynika jedynie z twierdzeń powoda zawartych w pozwie, ewentualnie w przedsądowym wezwaniu do zapłaty. Natomiast swojego rozstrzygnięcia Sąd nie może oprzeć jedynie na twierdzeniach strony zainteresowanej korzystnym rozstrzygnięciem tej sprawy na jej rzecz – zważywszy, że pozwany kwestionował wysokość dochodzonego roszczenia.

Mając na uwadze powyższe, powództwo należało oddalić, o czym orzeczono jak w pkt 1. wyroku.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął stosownie do art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest je zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie. Na koszty poniesione przez pozwanego złożyła się kwota 10.817 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935) i opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa. Powoda jako stronę przegrywającą obciążał obowiązek zwrotu tych kosztów.

Na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd zasądził od kosztów procesu odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda przez PI.