II C 1141/22 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2025-05-13

Sygn. akt II C 1141/22

UZASADNIENIE

Pozwem z 24 czerwca 2022 r. skierowanym przeciwko R. W., K. W. i D. W., modyfikowanym w toku postępowania, (...) spółka jawna z siedzibą w P. wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niej czynności prawnej w postaci:

1.  umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 28 marca 2019r., Repertorium A nr (...) przed notariuszem W. W., Kancelaria Notarialna w Ł., na podstawie której małżonkowie J. W. i M. W. (1) darowali pozwanemu R. W. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni 47,65 m2, położonego w Ł., os. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Łowiczu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę Wieczystą o nr (...),

2.  umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 28 października 2019r., Repertorium A nr (...) przed notariuszem W. W., Kancelaria Notarialna w Ł., na podstawie której J. W. darował pozwanym K. W. oraz D. W. w udziałach wynoszących po ½ części prawo własności zabudowanej nieruchomości oznaczonej, jako działka nr (...) o obszarze 400 m2, położonej w Ł. przy ul. (...), (...)-(...) Ł., dla której Sąd Rejonowy w Łowiczu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę Wieczystą o nr (...),

w celu ochrony wierzytelności powódki, na która składają się:

a)  kwota wynikająca z tytułu wykonawczego - aktu notarialnego sporządzonego w dniu 30 grudnia 2019r. w Kancelarii Notarialnej w Ł. przed notariuszem W. W. zarejestrowanego w Repertorium A nr (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 9 lipca 2020r. postanowieniem Sądu Rejonowego w Łowiczu I Wydział Cywilny z dnia 6 maja 2020r. w sprawie o sygn. akt I Co 70/20, wydanego przeciwko dłużnikom solidarnym J. W. i M. W. (1), tytułem należności głównej w wysokości 231 843.56 zł,

b)  kwota wynikająca z zawiadomienia o stanie zadłużenia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A. z dnia 4 lutego 2021r. w wysokości 2 700.00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji,

c)  kwota wynikająca z tytułu wykonawczego - prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 26 września 2022r., wydanego w sprawie pod sygn. akt V GC 23/22 wraz z nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 1 grudnia 2021r., wydanego w sprawie o sygn. akt V GNc 577/21, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 23 października 2023r., wydanego przeciwko dłużnikom solidarnym J. W. i M. W. (1), tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od należności głównej w łącznej wysokości 60 590.78 zł,

d)  kwota wynikająca z tytułu wykonawczego - prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 26 września 2022r., wydanego w sprawie pod sygn. akt V GC 23/22 wraz z nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 1 grudnia 2021r., wydanego w sprawie o sygn. akt V GNc 577/21, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 23 października 2023r., wydanego przeciwko dłużnikom solidarnym J. W. i M. W. (1), w wysokości 4 347 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zwrotu kosztów postępowania klauzulowego,

e)  kwota w wysokości 1 350,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji, prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A. pod sygn. akt GKm 48/23 na podstawie tytułu wykonawczego - prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 26 września 2022r., wydanego w sprawie pod sygn. akt V GC 23/22 wraz z nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 1 grudnia 2021r., wydanego w sprawie o sygn. akt V GNc 577/21, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 23 października 2023r., wydanego przeciwko dłużnikom solidarnym J. W. i M. W. (1),

f)  kwota wynikająca z tytułu wykonawczego - wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi XIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z dnia 5 października 2023r., wydanego pod sygn. akt XIII Ga 1535/22, opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 2 listopada 2023r. wydanego przeciwko dłużnikom solidarnym J. W. i M. W. (1), tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz tytułem zwrotu kosztów postępowania klauzulowego w łącznej wysokości 1 981.55 zł,

g)  kwota w wysokości 225,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji, prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A. pod sygn. akt GKm 51/23, na podstawie tytułu wykonawczego- wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi XIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z dnia 5 października 2023r., wydanego pod sygn. akt XIII Ga 1535/22, opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 2 listopada 2023r. wydanego przeciwko dłużnikom solidarnym J. W. i M. W. (1), której łączna wysokość na dzień 23 stycznia 2024r. wynosi 303 037,89 zł.

Dodatkowo wniosła o zasądzenie od każdego z pozwanych na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych w wysokości podwójnej stawki minimalnej z uwagi na nakład pracy pełnomocnika powódki wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. (pozew k. 4-24, modyfikacja powództwa k. 619-621)

Pozwany R. W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że w dacie dokonywania darowizny nieruchomości przy ul. (...) w Ł. J. W. nie był niewypłacalny, a nagłe załamanie jego sytuacji finansowej nastąpiło później tj. pod koniec 2019 r. Podał również, że M. i J. W. nie mieli zamiaru pokrzywdzenia wierzycieli, darowizna została dokonana z uwagi na zły stan zdrowia ojca dłużnika – M. W. (2), który zamieszkiwał w darowanym lokalu. Ponadto darowizna miała by prezentem na zbliżające się narodziny córki pozwanego. Nieruchomość wymagała gruntownego remontu i pokrycia zadłużenia z tytułu opłat czynszowych. Zdaniem pozwanego żądanie pozwu jest zawyżone, , zaległości względem powoda podlegają regularnym spłatom, nadto dłużnik nadal ma majątek, z którego może zaspokoić się powód. (odpowiedź na pozew k. 169-173)

Postanowieniem z 5 kwietnia 2023 r. Sąd ustanowił kuratorów dla nieznanych z miejsca pobytu K. W. i D. W..

Ustanowieni kuratorzy wnieśli w imieniu pozwanych K. W. i D. W. o oddalenie powództwa w całości i nie obciążanie ich kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

(postanowienie k. 415, odpowiedź na pozew k. 446-447, postanowienie k. 510, 807)

D. W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i nieobciążanie kosztami postępowania. Podkreślił, że nie przyczynił się do wniesienia pozwu a jego sytuacja majątkowa uniemożliwia mu pokrycie kosztów. W pozostałym zakresie podzielił argumenty z odpowiedzi na pozew R. W.. (odpowiedź na pozew k. 556-559)

Na rozprawie 20 lutego 2025 r. strona powodowa poparła powództwo, pozwani K. W., R. W. i D. W. wnieśli o oddalenie powództwa. (protokół k. 886)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej pod firmą Usługi (...) J. W. z siedzibą w Ł. zajmował się transportem drogowym towarów. Co najmniej od listopada 2018r. kupował od powódki olej napędowy, ale również płyn ad blue, płyn do spryskiwaczy, rękawice itp.

Faktury VAT wystawiane przez powódkę za kupiony towar były osobiście odbierane od powódki i kwitowane przez J. W.. Współpraca powódki z J. W. trwała do listopada 2019r., gdy zaprzestał płacić powódce należności wynikające z faktur o numerach: (...) z dnia 12 sierpnia 2019r. – 33.113,11 zł; (...) z dnia 19 sierpnia 2019r. – 16.848,75; (...) z dnia 26 sierpnia 2019r. – 6.321 zł; (...) z dnia 31 sierpnia 2019r. – 6.622,46 zł; (...) z dnia 9 września 2019r. – 37.962,74; (...) z dnia 16 września 2019r. – 28.851,37 zł; (...) z dnia 23 września 2019r. – 6.940 zł; (...) z dnia 30 września 2019r. – 37.014,67 zł; (...) z dnia 7 października 2019r. – 10.743,89 zł; (...) z dnia 14 października 2019r. – 26.041,62 zł; (...) z dnia 21 października 2019r. – 27.572,47 zł; (...) z dnia 28 października 2019r. – 2.952,40 zł; (...) z dnia 31 października 2019r. – 5.317,80 zł; (...) z dnia 10 listopada 2019r. – 20.438,56 zł; (...) z dnia 18 listopada 2019r. – 9.252,67 zł.Łączna kwota należności wynikających z ww. faktur wynosiła 275.993,51 zł. J. W. oraz jego małżonka M. W. (1), jako przystępująca do długu, 27 grudnia 2019 r. zawarli z powódką porozumienie w sprawie spłaty zaległych należności. Na mocy porozumienia zobowiązali się solidarnie spłacić na rzecz powódki zobowiązanie w łącznej wysokości 282 067,45 zł, obejmujące należności główne wynikające z ww. faktur wraz z kwotą odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od każdej należności z faktur wyliczoną od dnia wymagalności do dnia zawarcia porozumienia (3.477,28 zł) oraz kwotę rekompensaty za koszty odzyskiwania zaległych należności (2.596,66 zł).

Na mocy oświadczenia z 16 września 2021r. Bank (...) SA dokonał cesji zwrotnej wierzytelności z tytułu ww. faktur wystawionych przez (...) spółka jawna dla USŁUGI (...) J. W., Ł., ul. (...), uprzednio nabytych i sfinansowanych przez banki w ramach umowy faktoringowej nr (...) z 20 marca 2013 r.

Dnia 30 grudnia 2019r. J. W. i M. W. (1) udzielili zabezpieczenia spłaty należności przysługującej powódce w wysokości 282 067,45 zł poprzez ustanowienie przed W. W. notariuszem w Ł. hipoteki umownej do kwoty 282.067,45 zł na rzecz powódki na nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) położonej w miejscowości G., gmina M., powiat (...), województwo (...), dla której Sąd Rejonowy w Koszalinie prowadzi KW nr (...) (w dziale IV tejże KW wpisana była hipoteka przymusowa w kwocie 104.182,13 zł celem zabezpieczenia spłaty wierzytelności na rzecz ZUS w W.) oraz złożenie oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się rygorom egzekucji z art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. J. W. zobowiązał się do zapłaty na rzecz powódki wierzytelności wynikających z ww. porozumienia w terminie do 28 lutego 2020 r.

(wydruk KRS k. 31-34 [294-300], wydruk z (...) k. 35,36, faktury k. 115-129, oświadczenie o dokonaniu cesji k. 130-131, porozumienie k. 76-77, odpis aktu notarialnego k. 66-75, wydruk eKW k. 132-136)

W związku z bezskutecznym upływem terminu spłaty przysługującej powódce należności, powódka wystąpiła do Sądu Rejonowego w Łowiczu z wnioskiem o nadanie ww. aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności.

Postanowieniem z dnia 6 maja 2020r., w sprawie I Co 70/20, Sąd Rejonowy w Łowiczu nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu sporządzonemu w dniu 30 grudnia 2019r., co do obowiązku solidarnej zapłaty kwoty 282 067,45 zł, określonej w § 4 i § 5 aktu. Jednocześnie Sąd zasądził solidarnie od dłużników powódki kwotę 187 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania klauzulowego, w tym kwotę kosztów zastępstwa procesowego. (odpis aktu notarialnego k. 66-75, kopia odpisu postanowienia k. 65)

W oparciu o przedmiotowy tytuł wykonawczy, powódka w dniu 14 października 2020r. złożyła do M. A. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu, wniosek o wszczęcie przeciwko dłużnikom J. W. i M. W. (1) postępowania egzekucyjnego, celem wyegzekwowania kwoty w wysokości 282 067.45 zł objętej treścią aktu notarialnego oraz kwoty 187 zł tytułem kosztów postępowania klauzulowego zasądzonych postanowieniem Sadu Rejonowego w Łowiczu z dnia 6 maja 2020r. W trakcie podjętych czynności egzekucyjnych komornik sądowy ustalił, iż dłużnicy powódki nie posiadają praw majątkowych, z których można prowadzić skuteczną egzekucję. Dłużnicy nie figurują, jako właściciele nieruchomości, nie pozostają zgłoszeni do ubezpieczeń, nie pobierają renty, emerytury ani zasiłków. Zarówno wobec J. W., jak i M. W. (1), prowadzone są postępowania egzekucyjne z tytułu zaległych należności podatkowych, nie posiadają oni wierzytelności, do których możliwe było skierowanie egzekucji, bezskuteczna pozostaje egzekucja skierowana do ich rachunków bankowych. Z dniem 30 maja 2020r. J. W. wykreślił prowadzoną przez siebie działalność gospodarcza z (...). Ustalono również, że J. W. i M. W. (1) wystąpili jako darczyńcy. Dnia 28 marca 2019 r. dokonali darowizny spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o pow. 47,65 m 2 położonego w Ł. na os. (...), dla której Sąd Rejonowy w Łowiczu prowadzi KW nr (...) o wartości 170.000 zł na rzecz syna R. W.. W dziale IV tejże księgi wieczystej wpisana była hipoteka przymusowa do kwoty 73.572,60 zł celem zabezpieczenia należności na rzecz ZUS (...) Oddział w Ł., na lokalu ciążyły również zaległości z tytułu opłat czynszowych. J. W. darował 28 października 2019 r. zabudowaną działkę ewidencyjną nr (...) o powierzchni 0,04 ha położoną w Ł. ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Łowiczu prowadzi KW nr (...) o wartości 300.000 zł, na rzecz córki K. W. i syna D. W. w udziale ½ na rzecz każdego z obdarowanych. W dziale IV tejże księgi wieczystej wpisana była hipoteka umowna do kwoty 350.000 zł na zabezpieczenie umowy kredytu. Zaległości na dzień 4 lutego 2021 r. wynosiły: 279.795,99 zł tytułem należności głównej, 2.700 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji, 27.979,64 zł tytułem kosztów egzekucyjnych. (wniosek k. 78, potwierdzenie nadania i odbioru k. 79-80, zawiadomienia komornika k. 81-83, wydruk z (...) k. 35,36, kopia aktu notarialnego k. 57-60,61-64, wydruk eKW k. 37-56)

J. W. za 2018 r. wykazał dochód na poziomie 107.889,73 zł. W 2019r. miał zaległości podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 59 626 zł, w podatku od towarów i usług za IV kwartał 2019r. w wysokości 17 568,82 zł wraz z odsetkami w kwocie 2.160 zł, w I kwartale 2020r. w wysokości 45 088 zł wraz z odsetkami w wysokości 4 645 zł, w II kwartale 2020r. w wysokości 1.723 zł wraz z odsetkami w kwocie 143 zł. Korzystał z rozłożenia zapłaty zaległości podatkowych na raty. Zadłużenie wobec banku spłacał na podstawie porozumienia z 16 września 2019 r. Od listopada 2017 r. J. W. korzystał również z rozłożenia na raty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, (...). W listopadzie z2017 r. rozłożeniu na raty podlegały należności w kwocie 76.438,45 zł (kopia zeznania k. 174-177, kopia decyzji (...) w Ł. k. 186-187, potwierdzenie przelewu k. 180-185, 188-190, 243-250, 251-270, kopia aneksu k. 178-179, 241-242, porozumienie k. 191-196, historia operacji. 715-718)

Pozwem z 27 września 2021 r. (...). z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie solidarnie od J. W. i M. W. (1) kwoty 48.738,62 zł z tytułu uiszczenia ceny za dostarczone towary wraz z odsetkami i kosztami postępowania. Nakazem zapłaty z dnia 1 grudnia 2021 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Skierniewicach w postępowaniu nakazowym V GNc 577/21 nakazał, aby J. W. i M. W. (1) zapłacili solidarnie powódce kwotę 48.738,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2021 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 3.027,00 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 2.400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego nakazu zapłaty do dnia zapłaty w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty, albo wnieśli w tymże terminie zarzuty. Prawomocnym wyrokiem z dnia 26 września 2022 roku Sąd Rejonowy w Skierniewicach w sprawie V GC 23/22 utrzymał w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym przez Sąd Rejonowy w Skierniewicach w dniu 1 grudnia 2021 roku w sprawie V GNc 577/21 co do kwoty 48.297,39 zł wraz z odsetkami oraz w zakresie kosztów procesu, a w pozostałym zakresie nakaz uchylił, umorzył postępowanie w zakresie kwoty 423,11 złotych, oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Ponadto zasądził solidarnie od J. W. i M. W. (1) na rzecz (...) Spółki jawnej z siedzibą w P. kwotę 1.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty i nakazał pobrać solidarnie od J. W. i M. W. (1) na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Skierniewicach kwotę 2.952,00 zł tytułem zwrotu wydatków Skarbu. (kopia nakazu k. 624, wyrok wraz z uzasadnieniem k. 472-483, 623)

Działka nr (...) położona w miejscowości G., dla której Sąd Rejonowy w Koszalinie prowadzi KW nr (...), została sprzedana w drodze licytacji na skutek uproszczonej egzekucji z nieruchomości za kwotę w wysokości 38.700 zł. Uzyskana kwota została przekazana na zaspokojenie części przysługujących ZUS oraz na zaspokojenie kosztów postępowania egzekucyjnego. Uczestnikami postępowania prowadzonego przez K. C. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Koszalinie, sprawa Km 2460/21, byli Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ł., Zakład Ubezpieczeń Społecznych i (...) sp. z o.o. (postanowienie k. 113, zawiadomienie o planie k. 313-316)

J. W. i M. W. (1) dokonują spłat na rzecz powódki w ramach prowadzonego przeciwko nim postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łowiczu M. A. w sprawie o sygn. akt Km 1000/20. (potwierdzenie przelewu k. 213-231, historia rachunku k. 383-400, potwierdzenia przelewu k. 211-232)

R. W. od 17 września 2018 r. prowadzi działalność gospodarczą z zakresu transportu drogowego pod nazwą (...) z siedzibą w Ł.. Wcześniej pracował w przedsiębiorstwie ojca. W czasie gdy otrzymał darowiznę od rodziców, spodziewał się dziecka. Wyremontował podarowaną swoją nieruchomość i w niej zamieszał. Dziadek R. W. wyprowadził się z mieszkania i zamieszkał przy ul. (...), gdzie z uwagi na stan zdrowia - przewlekłą niewydolność serca, nadciśnienie, przewlekłą chorobę nerek - opiekowały się nim jego dzieci, w tym syn J. W.. W okresie 2020-2022 regularnie realizował po kilka przelewów miesięcznie w wysokości kilkuset złotych na rzecz rodziców. Kiedy w 2024 r. K. W. dowiedziała się o problemach finansowych rodziców, zaczęła wspomagać ich finansowo w spłacie rat kredytu. J. W. utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę, uzyskiwanego w wysokości około 2 400 zł miesięcznie, pozostając od 4 stycznia 2021 r. zatrudnionym na umowę o pracę w przedsiębiorstwie syna, jako kierowca samochodu ciężarowego. Zaprzecza jakoby zakończenie prowadzenia działalności związane było z problemami finansowym. Twierdzi, że problemy ze zdrowiem wymusiły na nim zakończenie prowadzenia działalności a darowiznę na rzecz syna R. dokonał z uwagi na zbliżające się narodziny wnuczki. M. W. (1) nie pracuje zawodowo, nie posiada prawa do zasiłku. (wydruk (...) k. 312, historia rachunku k. 363-382, potwierdzenia przelewu k. 211-232, przesłuchanie pozwanych k. 886v -887 nagranie 00:05:46-00:29:05, kopia umowy o pracę k. 500, karta wynagrodzeń k. 501-509, dokumentacja medyczna k. 204-208, zaświadczenie k. 209-210, zeznania J. W. k. 68 nagranie 00:13:09-01:40:44)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów urzędowych i prywatnych przedstawionych przez strony procesu, których treść co do zasady pozostawała bezsporna, wydruków z Ksiąg Wieczystych, akt postępowania komorniczego prowadzonego do majątku dłużników, a także zeznań dłużników i przesłuchania strony pozwanej, zbieżnych w zasadniczych kwestiach z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom jakoby środki przekazywane rodzicom przez R. W. na konto rodziców stanowiły ekwiwalent za darowaną mu nieruchomość.

Jako zupełnie nieudowodnione należy ocenić twierdzenia R. W. dotyczące poczynienia nakładów na lokal mieszkalny, darowany na podstawie zaskarżonej czynności prawnej z dnia 28 marca 2019r.

Sąd postanowił na zasadzie art. 235 2 § 1 pkt 5 k.p.c. pominąć wniosek pozwanego R. W. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, jako zmierzający do przedłużania postępowania (k. 887).

Sąd na zasadzie art. 2352 § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania świadka M. W. (1), uznając iż zmierza do przedłużania postępowania (k. 798v).

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie podlegało uwzględnieniu.

Stosownie do treści przepisu art. 527 § 1 k.c., gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest natomiast dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (§ 2).

Rzeczą wierzyciela (w niniejszej sprawie powoda), który chce skorzystać z ochrony jaką daje mu omawiany przepis jest wykazanie, że przysługuje mu względem dłużnika wierzytelność, oraz że nie może być ona zaspokojona z majątku dłużnika na skutek dokonanej przez niego czynności prawnej, w wyniku której stał się niewypłacalny, albo stał się niewypłacalny w stopniu wyższym niż był przed dokonaniem tej czynności (art. 6 k.c. rozłożenie ciężaru dowodu). W orzecznictwie przyjmuje się, że przewidzianego w art. 527 § 2 k.c. powiązania pomiędzy czynnością prawną dłużnika i stanem jego niewypłacalności (lub powiększeniem niewypłacalności) nie można ujmować jako kauzalnego związku adekwatnego w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. właściwego w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej. Wystarczy tu bowiem zwykłe wykazanie tego, że zaskarżona czynność spowodowała rezultat w postaci niewypłacalności dłużnika lub powiększyła taką niewypłacalność.

Niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 k.c. to aktualny (tak w chwili zaskarżenia czynności jak i w chwili orzekania) brak możliwości wywiązywania się ze zobowiązań finansowych. Oznacza on taki obiektywny stan majątku dłużnika, wykazany wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, w których egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami k.p.c. nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej od dłużnika.

Dla skuteczności skargi pauliańskiej nie jest konieczne, by w zamiarze dłużnika leżało pokrzywdzenie wierzycieli ani też by zamiar ten skierowany był przeciwko określonemu wierzycielowi. Wystarcza świadomość dłużnika, że czynność prawna przez niego dokonana może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia się. Świadomość ta musi istnieć w chwili dokonania czynności prawnej.

Nie każda czynność prawna powodująca zmniejszenie majątku dłużnika może być uznana za krzywdzącą wierzycieli. Nie będzie ona miała takiego charakteru wówczas, jeżeli dłużnik w zamian za swoje świadczenie uzyskał ekwiwalent, który nadal znajduje się w jego majątku lub posłużył mu do zaspokojenia wierzycieli. Czynnością ekwiwalentną nie jest więc darowizna.

Przepis art. 527 § 1 k.c. przewiduje między innymi przesłankę, by osoba trzecia, która odniosła korzyść majątkową z dokonania zaskarżonej czynności prawnej, miała wiedzę, że dłużnik dokonał tej czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, bądź też by przy zachowaniu należytej staranności mogła się o tym dowiedzieć. Jednocześnie, przepis art. 527 § 3 k.c. ustanawia domniemanie, działające na korzyść wierzyciela występującego ze skargą pauliańską. W wypadku, gdy wykaże on, że czynność prawna dokonana przez dłużnika przyniosła korzyść majątkową osobie, będącej w bliskim stosunku z dłużnikiem, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Dalej idącym niż przepis art. 527 § 3 k.c. jest przepis art. 528 k.c., zgodnie z którym jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Przepis wyłącza przesłankę złej wiary po stronie osoby trzeciej w tych wypadkach, gdy wskutek zaskarżonej czynności osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, co oznacza, że z jednej strony wierzyciel jest zwolniony od obowiązku wykazania, że osoba trzecia wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć o tym, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a z drugiej strony osoba trzecia, która uzyskała korzyść nieodpłatnie nie może bronić się wykazując, że nie wiedziała i – mimo zachowania najwyższej staranności – nie mogła się dowiedzieć o pokrzywdzeniu wierzycieli. Stan podmiotowy osoby trzeciej jest tu po prostu obojętny, a do zaskarżenia wystarczy spełnienie pozostałych warunków art. 527 § 1 i 2 k.c. ( M. Pyziak-Szafnicka, Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, St.Praw. 1994, z. 1-4, s. 5 i n.). Wobec powyższego należy uznać, iż artykuł 528 k.c. jako dalej idący wyłącza stosowanie art. 527 § 3 k.c.

Korzyścią majątkową uzyskaną bezpłatnie jest korzyść, za którą osoba trzecia nie spełniła ani nie zobowiązała się spełnić ekwiwalentnego świadczenia w ramach tego samego lub innego stosunku prawnego (wyrok SN z 12 czerwca 2002 r., III CKN 1312/00, LEX nr 55503).

W niniejszej sprawie w zasadzie niesporne między stronami były okoliczności faktyczne, na których oparto żądanie pozwu, sporna pozostawała zaś jedynie ich ocena prawna. Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że przesłanki uznania zaskarżonych czynności prawnych za bezskuteczne w stosunku do strony powodowej zostały spełnione. Ze względu jednak na okoliczności faktyczne, wymagają one bliższej analizy.

Wierzytelność przysługująca powódce, której ochrony domaga się występując z niniejszym powództwem, została wykazana wystawionymi przez powódkę fakturami VAT, nie kwestionowanymi przez dłużników, a dodatkowo potwierdzona stosownymi tytułami wykonawczymi wskazanymi powyżej.

W niniejszej sprawie J. W. prowadził od 2011r. działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego towarów, zatem zdawał sobie sprawę lub przynajmniej mógł zdawać sobie sprawę, że w przyszłości będzie zaciągał w jej ramach zobowiązania wynikające z nawiązywania współpracy z różnymi kontrahentami i liczył się z występowaniem potencjalnych wierzycieli. J. W. i M. W. (1) w chwili dokonywania zaskarżonych czynności prawnych mieli zaległości finansowe – spoczywał na nich obowiązek uregulowania wobec powódki należności za nabyty towar, a także zadłużenie wobec ZUS z tytułu nieuregulowanych składek. Ponadto ciążyło na nich zobowiązanie z tytułu kredytu zaciągniętego w banku, którego spłata zabezpieczona została hipoteką umowną. Zważywszy na opisaną powyżej sytuację majątkową dłużników w dacie dokonywania zaskarżonych czynności prawnych, zadłużenie wobec powódki powstało po zawarciu przez dłużników umowy darowizny z dnia 28 marca 2019r., ale częściowo przed zawarciem przez dłużnika J. W. zaskarżonej umowy darowizny z dnia 18 października 2019r. Przyjąć należy, iż ich działanie nastawione było na pomniejszenie posiadanego przez nich majątku w celu uczynienia niemożliwym zaspokojenia aktualnego jak i przyszłego wierzyciela albo ograniczenia takiej możliwości. Mimo istniejącego już zadłużenia, w dalszym ciągu nabywali od powódki towary, powiększając istniejące zadłużenie i jednocześnie przenosząc pod tytułem daremnym na swoje dzieci odpowiednio spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo własności nieruchomości zabudowanej, pogłębiając stan swojej niewypłacalności.

Oczywistym jest, że prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem finansowym. Zasady doświadczenia życiowego nakazują przyjąć, że cel zaskarżonych umów dokonanych pomiędzy osobami bliskimi tj. ojcem, matką, synami oraz córką nie mógł być inny, jak tylko usunięcie wartościowych składników z majątku dłużników zaś przyczyną, dla których cel taki miał być zrealizowany było uniknięcie możliwości prowadzenia egzekucji przez obecnych i przyszłych ich wierzycieli. W niniejszej sprawie doszło do zbiegu podstaw prawnych, określonych w art. 528 k.c. i art. 527 § 3 k.c. tj. do dokonania czynności prawnych nieodpłatnie (darowizn) i jednocześnie uczynienia ich na rzecz osób bliskich dłużników powódki, będących ich dziećmi. Powyższe korzyści majątkowe uzyskane zostały przez pozwanych bezpłatnie, a zatem powołując się na domniemanie wynikające z art. 528 k.c. przyjąć należy, iż odpada obowiązek wykazania przez wierzyciela działania osoby trzeciej (pozwanych) w złej wierze, a do zaskarżenia czynności wystarczy spełnienie pozostałych warunków z art. 527 § 1 i 2 k.c.

Zasadne pozostaje przyjęcie, iż dłużnicy w drodze zawartych umów darowizn z dnia 28 marca 2019r. oraz 28 października 2019r. pozbyli się składników majątku, z których mogłaby być powadzona dalsza egzekucja, służąca przymusowemu zaspokojeniu roszczeń powódki. Zawarcie umów darowizn skutkowało powstaniem stanu niewypłacalności po stronie dłużnika powódki, bądź co najmniej przyczyniło się do pogłębienia stanu niewypłacalności, gdyż obecnie dłużnicy nie mają możliwości wywiązania się z ciążących na nich zobowiązań finansowych.

Uszczuplenie w drodze zaskarżonych czynności prawnych majątku dłużnika, w konsekwencji doprowadziło do sytuacji bezskuteczności prowadzonej wobec dłużników przez powódkę egzekucji.

Biorąc pod uwagę łączną wysokość przysługujących powódce wierzytelności, dotychczas niezaspokojonych, a także fakt, iż powódka nie jest jedynym wierzycielem J. W. i M. W. (1), nie można przyjąć, iż nie występuje stan niewypłacalności po stronie dłużników powódki. Bez znaczenia przy tym pozostaje wysokość osiągniętego przez J. W. dochodu za 2018r., skoro wysokość zaciągniętych i nieuregulowanych zobowiązań obciążających dłużników przewyższała osiągnięty dochód, który i tak nie oddawał rzeczywistej wysokości środków pieniężnych, jakimi dysponował J. W. na zaspokojenie obciążających go długów. Bez znaczenia dla okoliczności sprawy pozostaje również rozłożenie na raty zaległych zobowiązań wobec ZUS, banku oraz Urzędu Skarbowego. Rozłożenie zaległych zobowiązań na raty nie spowodowało ich wygaśnięcia. Znaczenia dla oceny zaskarżonych czynności prawnych nie ma również fakt dokonywana spłat na rzecz powódki w ramach prowadzonego przeciwko dłużnikom postępowania egzekucyjnego.

Wobec powyższego, Sąd uznał roszczenie o uznanie czynności za bezskuteczne w stosunku do powódki za zasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Na zasądzoną kwotę składa się opłata od pozwu – 12.929 zł, wynagrodzenie pełnomocnika – 10.800 zł na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł. Dodatkowo od K. W. i D. W. zasądzono wynagrodzenie dla każdego z ustanowionych kuratorów – 4.320 (k. 510, 807).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Sylwia Nowakowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: