Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi, II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Mariola Kaźmierak

Protokolant: sekr. sąd. Anna Krzesłowska

po rozpoznaniu: w dniu 25 listopada 2015 r. w Ł.

sprawy z powództwa: Agencji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.

przeciwko: E. K.

o: zobowiązanie do udzielenia informacji

1. zobowiązuje E. K. do udzielenia Agencji (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. następujących informacji:

A. czy w roku 2012 korzystała z materiału ze zbioru odmian ziemniaka o nazwach: A., A., (...), A., B., B., (...), B., C., C., C., D., E., (...), E., F., (...), G., G., G., G., G., H., H., H., (...) I., J., J., J., K., (...), M., M., M., M., N., (...) P. (dawniej P.), P., R., R., S., S., (...), S., S., Ś., T., T., U., Z., Z. Z., Z., Ż.,

B. czy w roku 2013 korzystała z materiału ze zbioru odmian ziemniaka o nazwach: A., A., (...), A., B., B., (...), B., B., B., C., C., C., D., (...), F., (...), G., G., G., G., G., H., H., H., I., I., (...) I., J., (...), J., J., J., K., K., K., (...), M., M., O., (...), P. P. (dawniej P.),P., R., R., S., S., (...), S., S., Ś., T., T., Z., Z. ,

C. czy w roku 2014 korzystała z materiału ze zbioru odmian roślin:

a) jęczmień jary: A., A., B., B., (...), B., B., F., G., J., J., K., K., M., N., N., P., P., P., R., (...), R., R., R., R., (...), W.,

b) jęczmień ozimy: B., B., B. B., B., K., K., W.,

c) owies: A., A., B., B., B. C., C. D., F., F., F., (...), M., (...), S., (...),

d) pszenica twarda: K. (...) 87,

e) pszenica zwyczajna jara: (...) B., (...), G., H., I., (...) K., Ł., (...) N., (...) S., (...), P., R., R., R., (...), Ż.,

f) pszenica zwyczajna ozima: A., B., (...), B., D., F., (...) F., (...), I., J., K., K., K., (...), M., M., (...), N., N., N., (...) (...), (...), S., (...) S., S., S., S., (...), T., T., (...), Z., Z.,

g) pszenżyto jare: A. K., M., M., M.,

h) pszenżyto ozime: A., A., A., A., A., B., B., (...), E., F., G., H., J., K., M., (...), P., (...) P., S. T., T., T., (...), T., (...), W., W. ,

i) żyto jare: B.,

j) żyto ozime: A. (d. E.), B., D. R., H., H., K., M., R., (...), W.,

k) rzepak jary: B., F., (...), M., S. S.,

l) rzepak ozimy: B., B., B., B., B., B., D., L., L.,

L., M., (...),

m) len zwyczajny (oleisty): J. (dawniej J.), (...),

n) bobik: A., A., (...), K., L., O., O., T.,

o) groch siewny: A. (...), B., C., E., E., L., M., (...), M., M., M., M., M., P., R., S., T., T., W., W.

p) łubin wąskolistny: B. B., B., C., D., E. G., (...),

K., N., O., (...), W.,

r) łubin żółty: D., (...), T., T.,

s) wyka siewna: I.;

t) ziemniak: A., A., (...), A., B., (...), B., B., B., B., C., C., C., D., (...), F., (...) G., G., G., G., G., H., H., H., I., I., (...) I., J., (...), J., J., J., K., K., L., (...), M., M., M., O., (...), P. P. (dawniej P.), P., R., R., S., S., (...), S., S., Ś., T., T., Z., Z.

- jako materiału siewnego, a jeżeli tak, to w jakich ilościach w odniesieniu do konkretnej odmiany, czy też z materiału takiego nie korzystała;

2. umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3. znosi koszty procesu pomiędzy stronami.

Sygn. akt IIC 758/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 maja 2015 roku, skierowanym przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. wniosła o zobowiązanie pozwanej do udzielenia informacji czy pozwana w latach 2012, 2013 i 2014 korzystała z materiału ze zbioru roślin typu jęczmień, owies, pszenica , pszenżyto, żyto, rzepak, len , lucerna , bobik, groch, łubin, wyka oraz ziemniak o nazwach szczegółowo w pozwie wymienionych. Ponadto wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów procesu w wysokości 904 złotych . W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, iż jest organizacją hodowców w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie prawnej roślin i jest uprawniona do domagania się od pozwanej, będącej posiadaczką gruntów rolnych, udzielenia informacji o korzystaniu z odmian , do których wyłączne prawo służy hodowcom, których reprezentuje. Przed procesem powódka wzywała pozwaną do udzielenia tychże informacji lecz bezskutecznie. Dlatego też wystąpienie z tzw. powództwem informacyjnym stało się konieczne.

(pozew k- 2-15)

W odpowiedzi na pozew z dnia 7 lipca 2015 roku, pozwana nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Pozwana podniosła, iż żądanie jest bezzasadne, gdyż w 2012 i 2013 roku była posiadaczem gruntów o powierzchni poniżej 25 ha, a zatem obowiązek udzielenia informacji jej nie dotyczy jeśli chodzi o materiały typu jęczmień, owies, pszenica , pszenżyto, żyto, rzepak, rzepik, len ,kukurydza, lucerna, bobik, groch, łubin, wyka. Ponadto pozwana zakwestionowała legitymację powoda do dochodzenia roszczenia podnosząc, iż nie wykazał on że jest organizacją hodowców.

(odpowiedź na pozew k- 139-144)

W odpowiedzi na powyższe powódka pismem z dnia 9 października 2015 roku zmodyfikowała powództwo - cofając je w odniesieniu do żądania informacji za rok 2012 i 2013 w zakresie jęczmienia, owsa, , pszenicy, pszenżyta, żyta, rzepaku , lnu, bobiku , grochu, łubinu i wyki. Poprała zaś powództwo w zakresie żądania informacji odnośnie ziemniaka za lata 2012, 2013 oraz wniosła o udzielenie informacji czy w roku 2014 pozwana korzystała z materiału ze zbioru odmian roślin:

a) jęczmień jary: A., A., B., B., (...), B., B., F., G., J., J., K., K., M., N., N., P., P., P., R., (...), R., R., R., R., (...), W.,

b) jęczmień ozimy: B., B., B. B., B., K., K., W.,

c) owies: A., A., B., B., B. C., C. D., F., F., F., (...), M., (...), S., (...),

d) pszenica twarda: K. (...) 87,

e) pszenica zwyczajna jara: (...) B., (...), G., H., I., (...) K., Ł., (...) N., (...) S., (...), P., R., R., R., (...), Ż.,

f) pszenica zwyczajna ozima: A., B., (...), B., D., F., (...) F., (...), I., J., K., K., K., (...), M., M., (...), N., N., N., (...) (...), (...), S., (...) S., S., S., S., (...), T., T., (...), Z., Z.,

g) pszenżyto jare: A., K., M., M., M.,

h) pszenżyto ozime: A., A., A., A., A., B., B., (...), E., F., G., H., J., K., M., (...), P., (...) P., S. T., T., T., (...), T., (...), W., W. ,

i) żyto jare: B.,

j) żyto ozime: A. (d. E.), B., D. R., H., H., K., M., R., (...), W.,

k) rzepak jary: B., F., (...), M., S. S.,

l) rzepak ozimy: B., B., B., B., B., B., D., L., L.,

L., M., (...),

m) len zwyczajny (oleisty): J. (dawniej J.), (...),

n) bobik: A., A., (...), K., L., O., O., T.,

o) groch siewny: A. (...), B., C., E., E., L., M., (...), M., M., M., M., M., P., R., S., T., T., W., W.

p) łubin wąskolistny: B. B., B., C., D., E. G., (...),

K., N., O., (...), W.,

r) łubin żółty: D., (...), T., T.,

s) wyka siewna: I.;

t) ziemniak: A., A., (...), A., B., (...), B., B., B., B., C., C., C., D., (...), F., (...) G., G., G., G., G., H., H., H., I., I., (...) I., J., (...), J., J., J., K., K., L., (...), M., M., M., O., (...), P. P. (dawniej P.), P., R., R., S., S., (...), S., S., Ś., T., T., Z., Z.

oraz w jakich ilościach w odniesieniu do konkretnej odmiany , czy też z materiału takiego nie korzystała. Ponadto wniosła o zasądzenie tytułem kosztów procesu kwoty 1.474 złote.

(pismo procesowe k- 157-168)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Agencja (...) Spółka z o.o. z siedzibą w L. jest wpisana do KRS o numerze (...). Jak przedmiot działalności w (...) KRS wpisano min. działalność organizacji profesjonalnych (działalność organizacji hodowców w rozumieniu przepisów o ochronie wyłącznego prawa do odmian roślin). Wspólnikami powódki są hodowcy. W 2012 roku spółka liczyła 19 wspólników, w 2013 – 20 i w 2014 roku 20. Między innymi były to spółki (...) spółka z o.o. w C., (...) spółka z o.o. – grupa (...) w S. , (...) spółka z o.o. w K. , (...) Spółka z o.o. z siedzibą w T..

(odpis KRS k-16-19, lista wspólników k- 20)

E. K. jest rolnikiem. Prowadzi gospodarstwo rolne we wsi F.. W 2012 roku była posiadaczem gruntów rolnych o powierzchni 24,18 ha, w 2013 roku o powierzchni 21,95 ha, w 2014 roku o powierzchni 41,65 ha .

(niesporne, decyzje o przyznaniu płatności k-144, 147, 148, 149)

W dniu 4 czerwca 2012 roku powódka wystąpiła do pozwanej z wnioskiem o udzielenie informacji o zakresie wykorzystywania przez nią materiałów ze zbioru odmian chronionych jako materiału siewnego. Do wniosku załączyła wykaz odmian roślin chronionych i cennik za wykorzystywanie odmiany. W 2013 roku powódka wystąpiła do pozwanej z identycznym wnioskiem. Zaś w dniu 28 listopada 2014 roku z wezwaniem przedsądowym. Wezwania pozostały bezskuteczne.

(wnioski k- 79 – 107, wezwanie k- 108)

W diariuszu Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych za lata 2012 – 2014 ujawnieni są hodowcy, będący wspólnikami powódki , posiadający wyłączne prawo do odmian:

- jęczmień jary: A., A., B., B., (...), B., B., F., G., J., J., K., K., M., N., N., P., P., P., R., (...), R., R., R., R., (...), W.,

- jęczmień ozimy: B., B., B. B., B., K., K., W.,

- owies: A., A., B., B., B. C., C. D., F., F., F., (...), M., (...), S., (...),

- pszenica twarda: K. (...) 87,

- pszenica zwyczajna jara: (...) B., (...), G., H., I., (...) K., Ł., (...) N., (...) S., (...), P., R., R., R., (...), Ż.,

- pszenica zwyczajna ozima: A., B., (...), B., D., F., (...) F., (...), I., J., K., K., K., (...), M., M., (...), N., N., N., (...) (...), (...), S., (...) S., S., S., S., (...), T., T., (...), Z., Z.,

- pszenżyto jare: A., K., M., M., M.,

- pszenżyto ozime: A., A., A., A., A., B., B., (...), E., F., G., H., J., K., M., (...), P., (...) P., S. T., T., T., (...), T., (...), W., W. ,

- żyto jare: B.,

- żyto ozime: A. (d. E.), B., D. R., H., H., K., M., R., (...), W.,

- rzepak jary: B., F., (...), M., S. S.,

- rzepak ozimy: B., B., B., B., B., B., D., L., L.,

L., M., (...),

- len zwyczajny (oleisty): J. (dawniej J.), (...),

- bobik: A., A., (...), K., L., O., O., T.,

- groch siewny: A. (...), B., C., E., E., L., M., (...), M., M., M., M., M., P., R., S., T., T., W., W.

- łubin wąskolistny: B. B., B., C., D., E. G., (...),

K., N., O., (...), W.,

- łubin żółty: D., (...), T., T.,

- wyka siewna: I.,

- ziemniak: A., A., (...), A., B., (...), B., B., B., B., C., C., C., D., (...), F., (...) G., G., G., G., G., H., H., H., I., I., (...) I., J., (...), J., J., J., K., K., L., (...), M., M., M., O., (...), P. P. (dawniej P.), P., R., R., S., S., (...), S., S., Ś., T., T., Z., Z..

(diariusz k- 23-78)

Powyższy stan faktyczny nie był objęty sporem. Pozwana nie kwestionowała prowadzenia gospodarstwa rolnego ani wyłącznego prawa hodowców do odmian. Wskazała jakiej wielkości gospodarstwo prowadziła w latach 2012 – 2014 . Spór ograniczył się jedynie do legitymacji procesowej powódki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Jego postawę prawną stanowi przepis art. 23a – c Ustawy z dnia 26 czerwca 2003 roku o ochronie prawnej odmian roślin ( Dz. U. z 2003 roku, Nr 137, poz. 1.300). Stosownie do brzmienia art. 23 a posiadacz gruntów rolnych może, za opłatą uiszczaną na rzecz hodowcy, używać materiału ze zbioru jako materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem, jeżeli materiał ten uzyskał w posiadanym gospodarstwie rolnym i użyje go na terenie tego gospodarstwa rolnego, z zastrzeżeniem ust. 3. Prawo do używania materiału ze zbioru jako materiału, dotyczy materiału siewnego następujących roślin: bobiku, grochu siewnego, jęczmienia, kukurydzy, lnu zwyczajnego (oleistego), lucerny siewnej, łubinu wąskolistnego, łubinu żółtego, owsa, pszenicy twardej, pszenicy zwyczajnej, pszenżyta, rzepaku, rzepiku, wyki siewnej, żyta, ziemniaka. Nie dotyczy odmian mieszańcowych i odmian powstałych ze swobodnego krzyżowania się linii gatunków obcopylnych (odmian syntetycznych). Bez uiszczania opłaty, o której mowa w ust. 1, materiału ze zbioru jako materiału siewnego odmiany chronionej wyłącznym prawem mogą używać posiadacze gruntów rolnych o powierzchni:

- do 10 ha - w przypadku odmiany chronionej wyłącznym prawem będącej odmianą roślin, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. q;

- do 25 ha - w przypadku odmiany chronionej wyłącznym prawem będącej odmianą roślin, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a-p.

Stosownie zaś do treści art. 23a posiadacz gruntów rolnych, z wyłączeniem posiadacza gruntów rolnych określonego w art. 23 ust. 3, albo organizacja reprezentująca posiadaczy gruntów rolnych przekazuje hodowcom albo organizacjom hodowców, na ich wniosek, pisemną informację dotyczącą wykorzystania materiału ze zbioru, o którym mowa w art. 23 ust. 2 pkt 1, jako materiału siewnego, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku. Hodowcy albo organizacji hodowców przysługuje prawo kontroli zgodności uzyskanych informacji ze stanem faktycznym (art. 23c ust. 1 ).

Jak wynika z zestawienia powołanych przepisów organizacja hodowców posiada samodzielną legitymację do wystąpienia z roszczeniem informacyjnym ( tak też wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 października 2013 r., IACa 538/13). Informacje wymienione w art. 23a ust. 4 ustawy służyć mają ochronie praw wyłącznych gwarantowanych przez ustawodawcę, to podmiot zobligowany ex lege do ich ujawnienia nie może uchylić się od tego obowiązku z powołaniem się na inne własne prawa nie pozostające w konkurencji z prawem wyłącznym do odmiany roślin.

Żądanie udzielenia informacji jako instrument ochrony uzasadnionych interesów hodowców przewidziany został również we wspólnotowych przepisach z zakresu ochrony własności intelektualnej w rolnictwie, zawartych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz.U. UE L 1994/227/1) oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1768/95 z dnia 24 lipca 1995 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do ww. rozporządzenia Rady (Dz.U. UE L 1995/173/14). Wyżej wymieniona podstawa z art. 23a ust. 4 pkt 2 i 3 cytowanej ustawy zharmonizowana z powołanymi aktami prawa wspólnotowego uprawnia powoda jako organizację hodowców do monitorowania rynku odmian roślin i zasiewów i wykorzystywania przez rolników odmian stanowiących przedmiot ochrony. Do udzielenia informacji na wniosek hodowców zobligowani są wszyscy posiadacze gruntów rolnych o powierzchni od 25 ha ( jeśli chodzi o w.w. odmiany roślin) i od 10 ha jeśli chodzi o ziemniaka, nawet jeśli nie korzystali z odstępstwa rolnego. W przypadku braku reakcji ze strony rolnika na wezwania do udzielenia przedmiotowych informacji hodowcy, może on wystąpić z powództwem o nakazanie udzielenia takich informacji, bez potrzeby wykazywania w tym względzie interesu prawnego w rozumieniu art. 189 K.P.C. Nie jest wymagane także wykazywanie okoliczności, że rzeczywiście doszło do wykorzystania materiału (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2014 r., IV CSK 464/13 OSNC 2015 nr 1, poz. 13, str. 84 )

Kategoryczne brzmienie przepisu art. 23a cytowanej ustawy dowodzi, iż obowiązek udzielenia informacji przez rolnika ma charakter bezwarunkowy i nie jest obwarowany dodatkowymi wymogami, wystarczające w tym względzie jest samo żądanie hodowcy (organizacji hodowców).

W okolicznościach sporu powodowa spółka przedstawiła odpis z Krajowego Rejestru Sądowego - Rejestru Przedsiębiorców listy wspólników za lata 2012 – 2014 a także diariusze Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych za lata 2012 – 2014. Dokumenty te pozwalają w bezsporny sposób ustalić krąg wspólników powodowej Spółki w poszczególnych latach, a także określić, czy i w stosunku do jakich odmian roślin przysługiwały tym podmiotom prawa wyłączne, co z kolei pozwala na przypisanie im statusu hodowcy w rozumieniu art. 2 ust. 7 w związku z art. 4 i art. 13 ust. 1ustawy o ochronie prawnej odmian roślin. Reasumując, strona powodowa jest legitymowana czynnie do wystąpienia z żądaniem pozwu. Występuje w sporze w imieniu własnym i na własny rachunek, jako uprawniona organizacja zrzeszonych w niej hodowców.

Pozwana zaś w 2012 roku była posiadaczem gruntów rolnych o powierzchni 24,18 ha, w 2013 roku o powierzchni 21,95 ha, w 2014 roku o powierzchni 41,65 ha .

Mając powyższe na uwadze, Sąd uwzględnił powództwo zgodnie z żądaniem.

Wobec częściowego cofnięcia powództwa w toku sporu, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c. Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie.

Powód cofnął pozew ,uznając częściowo argumentację pozwanej, dlatego też w tym zakresie Sąd potraktował go jako przegrywającego sprawę. Ostatecznie powództwo zostało zatem uwzględnione połowicznie. Dlatego też Sąd na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. zniósł koszty pomiędzy stronami. Przy tak sformułowanym żądaniu trudno bowiem byłoby ustalić ich zakres.

z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.