Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z 13 października 2016 r. M. M. wniósł o zasądzenie na swą rzecz od (...) SA z siedzibą w W.:

-

kwoty 70.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty;

-

kwoty 3.296 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty;

-

renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie po 320 zł miesięcznie począwszy od dnia 1 czerwca 2014 r. i na przyszłość, płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Ponadto powód wniósł o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za dalsze, mogące powstać w przyszłości u powoda skutki wypadku oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazano, że powód uległ wypadkowi komunikacyjnemu przechodząc przez przejście dla pieszych, wskutek którego doznał urazu głowy ze złamaniem kości nosa i złamaniem prawego łuku jarzmowego oraz niewielkim krwiakiem podtwardówkowym i stłuczeniem mózgu niewielkiego stopnia, a także urazu barku prawego ze złamaniem obojczyka oraz urazu klatki piersiowej ze złamaniem żeber prawych IV-VI i żebra lewego VIII. W dacie wniesienia pozwu zakończono leczenie ortopedyczne powoda, wskazano jednak na konieczność dalszego leczenia neurologicznego i psychiatrycznego. Mimo przeprowadzonego leczenia, stan powoda uległ poprawie, jednak nadal odczuwa on negatywne skutki zdarzenia. (pozew k. 2-10)

Postanowieniem z 20 października 2016 r. powód został zwolniony od kosztów sądowych w niniejszej sprawie w całości. (postanowienie k. 75)

Odpis pozwu doręczono stronie pozwanej w dniu 24 października 2016 r. (dowód doręczenia k. 76)

Pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania. Wskazał, że w toku postępowania likwidacyjnego przyznano na rzecz powoda świadczenie w wysokości 2.000 zł. W pierwszej kolejności podniesiono zarzut przyczynienia się powoda do powstania szkody w 50% wobec oświadczenia ubezpieczonego, z którego wynika iż powód w chwili zdarzenia wtargnął na przejście dla pieszych zza zaparkowanego pojazdu, pomimo sygnalizacji czerwonego światła, co uniemożliwiło kierowcy zauważenie pieszego. Pozwany zakwestionował również, iż w przebiegu wypadku z dnia 20 lutego 2014 r. mogło dojść u powoda do powstania urazów wskazanych w pozwie. Ponadto pozwany podniósł, że łączna kwota zadośćuczynienia jaką powód uznaje za należną jest rażąco wygórowana oraz zakwestionował roszczenie powoda o odszkodowanie z tytułu kosztów opieki osób trzecich oraz kosztów leczenia. Pozwany zakwestionował również zasadność roszczenia powoda o odsetki wobec braku podstaw do żądania objętych pozem kwot. Tym samym w ocenie pozwanego za datę początkową biegu terminu odsetek od ewentualnie zasądzonych na rzecz powoda świadczeń uznać należałoby dzień wydania w niniejszej sprawie wyroku. (odpowiedź na pozew k. 78-80)

W piśmie z 2 lipca 2018 r. powód zmodyfikował powództwo domagając się zasądzenia na swą rzecz od strony pozwanej kwoty 3.923 zł tytułem odszkodowania (koszty opieki osób trzecich) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

-

od kwoty 3.296 zł od dnia 24 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 627 zł od dnia doręczenia przedmiotowego pisma pozwanemu do dnia zapłaty. (pismo procesowe k. 196-196v)

Odpis pisma zawierającego modyfikację powództwa doręczono pozwanemu w dniu 20 lipca 2018 r. (elektroniczne potwierdzenie odbioru k. 198)

Na rozprawie w dniu 4 września 2020 r. pełnomocnik powoda wniósł o nieobciążanie powoda kosztami procesu w przypadku oddalenia powództwa w całości lub w części z uwagi na charakter sprawy oraz sytuację życiową i materialną powoda. (protokół rozprawy k. 410, 00:04:57-00:06:04)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 lutego 2014 r. około godz. 13.15 w Ł. na skrzyżowaniu ul. (...) miał miejsce wypadek drogowy. Kierujący samochodem marki C. (...) o nr rej. (...) A. W. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez to, że jadąc lewym wyznaczonym pasem ruchu jezdni ul. (...), nie zachował szczególnej ostrożności i mając dla swego kierunku ruchu zielone światło, w sposób niewystarczający obserwował przedpole jazdy w wyniku czego potrącił przechodzącego po przejściu dla pieszych M. M., który pokonywał jezdnię z jego prawej strony na lewą.

Wyrokiem z 14 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie oznaczonej sygnaturą VI K 944/14 uznał A. W. za winnego dokonania zarzucanego mu czynu, za co wymierzył mu karę grzywny oraz zobowiązał go do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego M. M. kwoty 800 zł tytułem nawiązki.

A. W. uiścił zasądzoną na rzecz powoda nawiązkę. (kopia wyroku k. 11, oświadczenie k. 87)

Sprawca wypadku był objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...) SA. (okoliczność niesporna, informacja o polisie k. 15)

Bezpośrednio po zdarzeniu pogotowie ratunkowe zabrało powoda do (...) Szpitala (...) im. WAM UM w Ł. – (...) Szpitala (...) do Kliniki (...). Po wykonaniu badań rozpoznano u niego uraz głowy ze złamaniem kości twarzoczaszki i krwiakiem śródmózgowym, złamanie obwodowego odcinka obojczyka prawego z przemiszczeniem. W badaniu CT klatki piersiowej rozpoznano cechy starych złamań żeber IV-VI po stronie prawej i żebra VIII po stronie lewej z odczynami wytwórczymi w miejscach złamań (złamania odległe). W badaniach obrazowych nie opisano zmian pourazowych kregosłupa L-S, Th i szyjnego. W czasie hospitalizacji w dniu 26 lutego 2014 r. przeprowadzono konsultację neurologiczną, w której opisywano kilkugodzinną utratę przytomności po wypadku, powód zgłaszał niepamięć nastepczą, bóle głowy, zaburzenia równowagi. Do leczenia włączono wówczas D. oraz B.. S. powoda, nie obserwowano niedowładów. Pod koniec hospitalizacji na oddziale opisywano pełny kontakt logiczny, powód był samodzielny w obsłudze. Po obserwacji neurochirurgicznej ewolucji krwiaka mózgu, w dniu 4 marca 2014 r. przeniesiono powoda do Kliniki (...). Podczas pobytu dokonano zespolenia odłamów obojczyka blaszką i śrubami. Po zabiegu unieruchomiono kończynę w opatrunku gipsowym D.. W dniu 6 marca 2014 r. wypisano powoda do domu z zaleceniem kontroli w poradni ortopedycznej za 14 dni. Wystawiono receptę na P. i D.. W dniu 20 marca 2014 r. usunięto powodowi szwy z wygojonej rany pooperacyjnej podczas kontroli w poradni ortopedycznej. (dokumentacja medyczna k. 16-61)

Przez 6 tygodni powód miał unieruchomioną prawą kończynę górną w ortezie, chodził na kontrole do (...) przy Szpitalu im. WAM. Po zdjęciu unieruchomienia został poddany usprawnianiu w Poradni (...). Powód był ponownie hospitalizowany w Klinice (...) w celu usunięcia zespolenia obojczyka. (okoliczności niesporne)

Powód zgłosił szkodę stronie pozwanej pismem z 20 lipca 2016 r., doręczonym w dniu 25 lipca 2016 r., domagając się przyznania na swą rzecz kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwoty 5.296 zł tytułem odszkodowania (w tym 3.696 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich oraz 1.600 zł tytułem kosztów leczenia i dojazdów do lekarzy) oraz przyznania miesięcznej renty na zwiększone potrzeby począwszy od dnia 1 czerwca 2014 r. i na przyszłość w wysokości po 320 zł płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca. Pismem z 23 sierpnia 2016 r. pozwany przyznał powodowi kwotę 2.000 zł. (zgłoszenie szkody z dowodem doręczenia k. 62-68, decyzja o przyznaniu świadczenia k.70)

W dniu 22 stycznia 2016 r. powód został skierowany do Oddziału (...) Szpitala im. (...) w Ł. z powodu urazu głowy z utratą przytomności, do którego doszło wskutek upadku z własnej wysokości. Powód nie wyraził zgody na hospitalizację.

W okresie od 1 do 5 maja 2016 r. powód przebywał w Klinice (...) w Ł. z rozpoznaniem napadu drgawek w przebiegu abstynencji alkoholowej.

W okresie od 14 października do 17 listopada 2016 r. powód przebywał w Klinice (...) im. WAM z powodu urazu śródczaszkowego spowodowanego nieokreślonym upadkiem. Stwierdzono u niego wieloletnie uzależnienie od alkoholu ze znacznym wyniszczeniem organizmu. Powód nie wymagał leczenia neurochirurgicznego. Zgodnie z zaleceniami psychiatry powód został skierowany do dalszego leczenia w oddziale psychiatrycznym.

W dniu 3 lipca 2017 r. powód przebył napad drgawek, wobec czego przeprowadzono diagnostykę w Szpitalu im. (...) oraz zalecono leczenie przeciwpadaczkowe.

W okresie od 17 października do 16 listopada 2017 r. powód przebywał w Oddziale Psychiatrycznym Szpitala przy ul. (...) w Ł. na podstawie art. 23 UoOZP. Rozpoznano u niego encefalopatię alkoholową i padaczkę pourazową. (dokumentacja medyczna k. 150-151, k. 216-224)

Podczas badania neurologicznego przeprowadzonego w połowie 2017 r. powód był przytomny, w ograniczonym kontakcie, orientacja allopsychiczna i autopsychiczna nieprawidłowa.

W wyniku wypadku w dniu 20 lutego 2014 r. powód doznał urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu i pourazowym krwiakiem śródmózgowym, którego objawy dość szybko ustąpiły. Powód nie leczył się po przedmiotowym wypadku neurologicznie.

Do powstania podawanych przez powoda obrażeń ciała w zakresie układu nerwowego mogło dojść w okolicznościach i przebiegu zdarzenia z dnia 20 lutego 2014 r.

Na skutek urazów doznanych podczas wypadku w obrębie układu nerwowego zakres cierpień fizycznych powoda był nieznaczny, jego okres można oszacować na około 3 miesiące. Wobec powyższego brak jest podstaw do orzeczenia uszczerbku na zdrowiu w zakresie układu nerwowego.

Przebyte przez powoda nieznaczne urazy nie spowodowały utrudnień w życiu codziennym. W dokumentacji medycznej powoda brak jest informacji na temat leczenia neurologicznego po wypadku, a zatem zażywania w tym zakresie leków. Powód nie wymagał ani nie wymaga pomocy osób trzecich w związku z przebytymi urazami. (opinia pisemna biegłego z zakresu neurologii lek. P. R. k. 137-141v uzupełniona opinią pisemną k. 393-400v)

W wyniku wypadku z 20 lutego 2014 r. powód w zakresie narządu ruchu doznał złamania obwodowego końca obojczyka prawego. Doznał on również wielomiejscowych obrażeń głowy, zatem do uszkodzenia mogło dojść w wyniku potracenia przez samochód.

Złamanie obojczyka było niewątpliwie urazem świeżym. Stwierdzone aktualnie w badaniu ortopedycznym ograniczenie ruchomości w stawie ramiennym, dolegliwości bólowe prawego barku sa skutkiem doznanego złamania obojczyka. Podczas badania neurologicznego nie stwierdzono cech niedowładu prawostronnego, zatem obecność zaników mięśniowych w obrębie prawego barku też należy łączyć z wypadkiem. Natomiast złamania żeber nie powstały w wyniku wypadku z 20 lutego 2014 r.

Cierpienia fizyczne powoda związane ze złamaniem obojczyka można ocenić jako dość znaczne w okresie pierwszego miesiąca po wypadku. Spowodowane były bólem towarzyszącym złamaniu, zabiegiem operacyjnym, niedogodnościami towarzyszącymi unieruchomieniu kończyny w ortezie. Po tym czasie można określić je jako stopniowo zmniejszające się do poziomu aktualnie odczuwanych dolegliwości w postaci bolesności prawego barku oraz częściowej utraty sprawności kończyny. Aktualnie powód odczuwa przetrwałe bóle spowodowane pourazowym zwyrodnieniem okołobarkowym, co powoduje trudności ze snem na prawym boku, ograniczenie funkcji ruchowej barku.

Trwały uszczerbek na zdrowiu związany ze złamaniem obojczyka można ocenić na 10% wg pkt 100 tabeli uszczerbkowej.

Aktualnie na górnej powierzchni prawego barku powoda widoczna jest linijna blizna pooperacyjna dł. 8 cm, dobrze wygojona, niezrośnięta z podłożem. Nie powoduje ona ograniczenia ruchomości stawu ramiennego i samą swoją obecnością nie upośledza funkcji kończyny. Tym samym nie stanowi podstawy do określenia uszczerbku na zdrowiu z oceny ortopedycznej.

Z oceny ortopedycznej wypadek spowodował utrudnienia w wykonywaniu cięższych czynności fizycznych, dźwigania ciężarów prawą ręką.

Powód nie wymagał leczenia farmakologicznego z wyjątkiem okazjonalnego stosowania środków przeciwbólowych w pierwszym okresie po wypadku. Łączny koszt z tym związany należy ocenić na około 30-40 zł. Aktualnie powód nie zażywa środków przeciwbólowych.

W związku ze złamaniem prawego obojczyka powód wymagał pomocy innych osób w czynnościach życia codziennego w wymiarze około 3 godzin dziennie w okresie pierwszych 6 tygodni po wypadku. W okresie kolejnego miesiąca zakres tej pomocy można ocenić na około 2 godziny dziennie. Po tym czasie powód nie wymagał pomocy osób trzecich z przyczyn ortopedycznych. (opinia pisemna biegłego z zakresu ortopedii dr.med. J. F. k. 156-158 uzupełniona opinią pisemną k. 174)

Na przedniej powierzchni klatki piersiowej po stronie prawej, w okolicy prawego obojczyka, stwierdza się u powoda przebiegającą poziomo bliznę pooperacyjną (po operacji złamania obojczyka). Blizna rozpoczyna się w okolicy końca barkowego obojczyka i następnie przebiega poziomo w kierunku bocznym wchodząc na prawy bark. Blizna o długości około 8 cm i szerokości 1-2 mm, linijna, w kolorze otaczającej skóry, mało widoczna, w bocznej części nieznacznie zagłębiona poniżej poziomu otaczającej zdrowej skóry. Blizna miękka, niebolesna, nie powoduje zaburzeń czynnościowych.

Stały uszczerbek na zdrowiu będący wynikiem istniejących zniekształceń bliznowatych klatki piersiowej można ocenić na 2% wg pkt 56 Tabeli uszczerbkowej. Orzeczony uszczerbek jest niższy niż dolna granica dla punktu 56 Tabeli, ponieważ blizna nie powoduje ograniczenia ruchomości klatki piersiowej, a jedynie trwałe, niewielkie oszpecenie.

Nie jest możliwe całkowite usunięcie istniejących blizn ani w drodze operacji plastycznej ani poprzez leczenie zachowawcze. Ewentualne zabiegi korekcyjne mogą jedynie poprawić wygląd blizny. W przypadku blizny u powoda żadne zabiegi nie przyniosą poprawy jej wyglądu, ponieważ blizna jest linijna. Istniejąca u powoda blizna jest dojrzałą, normotroficzną, linijną blizną pooperacyjną – nie wymaga ani specjalnej pielęgnacji ani leczenia. (opinia pisemna biegłego z zakresu chirurgii plastycznej dr n.med. T. Z. k. 364-365)

Aktualnie powód skarży się na bóle prawego barku, na ograniczenie ruchu prawej kończyny górnej. Z powodu bólu, niektóre czynności codzienne wykonuje lewą ręką. Nie może dźwigać prawą ręką. Powód skarży się na bóle kręgosłupa szyjnego i kręgosłupa L-S, ma trudności w chodzeniu.

W wyniku wypadku z 20 lutego 2014 r. powód doznał urazu czaszkowo-mózgowego, złamania obwodowego odcinka obojczyka prawego z przemieszczeniem. Do opisanych urazów mogło dojść podczas potrącenia powoda przez samochód. Opisane w badaniach obrazowych złamania żeber nie są skutkiem wypadku z 20 lutego 2014 r. W aktach wymienione są również rozpoznania padaczki pourazowej i encefalopatii alkoholowej, przy czym encefalopatia również nie ma związku z wypadkiem.

Zakres cierpień fizycznych powoda był duży przez około 9 tygodni (3 tygodnie hospitalizacja, 6 tygodni unieruchomienie), w związku z bólami, niedogodnościami wynikającymi z hospitalizacji i leczenia operacyjnego oraz w związku z unieruchomieniem prawej kończyny górnej. Przez kolejne kilka tygodni mógł być umiarkowany z tendencją do zmniejszania do lekkiego. Obecnie zakres cierpień fizycznych można ocenić jako lekki i jest on spowodowany ograniczeniem sprawności prawej kończyny górnej oraz dolegliwościami bólowymi.

Z punktu widzenia rehabilitacji medycznej u powoda występuje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 10% wg pkt 100 tabeli uszczerbkowej z powodu wadliwego wygojenia złamania prawego obojczyka, ze zniekształceniem okolicy dystalnej prawego obojczyka, z ograniczeniem ruchomości prawego barku, skutkującego ograniczeniem sprawności prawej kończyny górnej u osoby praworęcznej.

Wypadek spowodował utrudnienia w życiu codziennym powoda. Powód jako osoba praworęczna z powodu unieruchomienia prawej kończyny górnej, a następnie z powodu bólu i ograniczenia ruchomości miał ograniczoną samodzielność w samoobsłudze i czynnościach codziennych. Obecnie u powoda występują ograniczenia w wykonywaniu czynności wymagających dźwigania prawą ręką, wykonywania czynności wymagających unoszenia prawej kończyny górnej powyżej barku i wykonywania czynności wymagających rotacji barku (w praktyce sięganie do tyłu).

Powód przy wypisie ze szpitala otrzymał zlecenie leczenia przeciwbólowego (P.) oraz otrzymał lek przeciwpadaczkowy (D.). Koszt wskazanych leków: P. 12 tabl. - około 5 zł, D. – 3,20 zł, zatem miesięczny koszt tych leków można określić na kwotę 20-25 zł.

Aktualnie istnieją wskazania do rehabilitacji powoda w związku z ograniczeniem sprawności prawej kończyny górnej oraz bólu okolicy prawego barku. Powód wymaga ćwiczeń prawego barku i prawej kończyny górnej, zabiegów lasera na okolicę prawego barku – obecne wskazania to 20 dni zabiegowych w okresie 2-3 miesięcy, następnie wskazane jest powtórzenie kolejnych 20 dni zabiegowych w kolejnych 2-3 miesiącach. Ze względu na padaczkę w wywiadzie, przeciwwskazane są zabiegi elektroterapii, pola magnetycznego i ultrasonoterapii. Powód może byc rehabilitowany w ramach NFZ, w czasie pobytu w (...)ie ma zapewnioną rehabilitację na miejscu. Zlecenie na przewóz do lekarza specjalisty rehabilitacji wraz ze skierowaniem wystawia lekarz POZ bezpłatnie – w ramach NFZ. Powód ze względu na ograniczenia sprawności mógł być rehabilitowany w oddziale stacjonarnym (pobyt 3-6 tygodni) lub w ramach rehabilitacji domowej w ilości 80 dni w roku. W rehabilitacji domowej dostępne są zabiegi laseroterapii (laser przenośny) oraz ćwiczenia konieczne dla powoda. Przy braku dostępu do rehabilitacji NFZ koszt 10 dni zabiegowych wynosi około 300 zł. Powód może korzystać z rehabilitacji w sanatorium uzdrowiskowym. Leczenie i rehabilitacja podczas pobytu są bezpłatne. Pacjent ponosi koszty dojazdu oraz tzw. hotelowe w zależności od standardu zakwaterowania. Z rehabilitacji na turnusach rehabilitacyjnych mogą korzystać pacjenci z orzeczonym stopniem niepełnosprawności.

Powód nie rokuje poprawy sprawności.

Powód wymagał pomocy osób trzecich w pierwszych 9 tygodniach po wypadku (3 tygodnie hospitalizacja, 6 tygodni po wypisaniu do domu) w czynnościach samoobsługi (toaleta codzienna, kąpiel, ubieranie, jedzenie) i prowadzeniu gospodarstwa domowego (przygotowywanie posiłków, przygotowywanie ubrań, prace porządkowe) w wymiarze 4 godzin dziennie. Przez kolejne 4 tygodnie powód wymagał pomocy w wymiarze 2 godzin dziennie. Po zdjęciu unieruchomienia sprawność powoda stopniowo poprawiała się.

Obecnie z powodu dysfunkcji prawej kończyny górnej powód wymaga pomocy w niektórych czynnościach prowadzenia gospodarstwa domowego wymagających dźwigania (np. zakupy) i prac porzadkowych – średnio 3 godziny w tygodniu. (opinia pisemna biegłej z zakresu rehabilitacji medycznej dr n.med. K. K. k. 183-186 uzupełniona opinią pisemną k. 341)

Aktualnie u powoda na podłożu zmian organicznych w obrębie (...) stwierdza się obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego do poziomu pogranicza upośledzenia umysłowego, zaburzenia funkcjonowania koncentracji uwagi, pamięci bezpośredniej, trwałej i biograficznej, osłabienie umiejętności grafomotorycznych. U powoda występują również organiczne zaburzenia osobowości pod postacią obniżonej kontroli sfery afektywnej, wysokiej reaktywności, skłonności do drażliwości, napięcia, labilności emocjonalnej, osłabienia uczuciowości wyższej, zaburzeń krytycyzmu w stosunku do swojego funkcjonowania życiowego.

Etiologia powyższych zaburzeń jest złożona, są one skutkiem przede wszystkim wieloletniego nadużywania przez powoda alkoholu, zmian naczyniopochodnych oraz licznych urazów głowy (w tym urazu z 20 lutego 2014 r.)

Zakres cierpień fizycznych i psychicznych powoda w związku z wypadkiem z 20 lutego 2014 r. jest trudny do określenia ponieważ nie pamięta on zdarzenia, pobytu w szpitalu ani okresu rehabilitacji. Uraz miał charakter fizyczny, a nie psychologiczny i wiązał się głównie z dolegliwościami bólowymi, zatem można przyjąć, że natężenie cierpień psychicznych przez pierwszy miesiąc/półtora było dość znaczne, a następnie stopniowo malejące.

Powód nie korzystał z kwalifikowanej psychoterapii w związku z wypadkiem, wobec czego nie powstały żadne koszty z tego tytułu.

W zakresie zdrowia psychicznego (z powodu postępującego procesu otepiennego) powód wymaga obecnie pomocy i kontroli osób trzecich w czynnościach życia codziennego, jednakże może być to związane z wypadkiem tylko w niewielkim stopniu. (opinia pisemna biegłej z zakresu psychologii mgr M. P. k. 199-214)

W związku z wypadkiem z 20 lutego 2014 r. u powoda rozwinęła się reakcja afektywna, która nie spowodowała przekroczenia zdolności adaptacyjnych ustroju, a co za tym idzie nie przyczyniła się do powstania u powoda zaburzeń czy choroby psychicznej.

Rozpoznane u powoda uzależnienie od alkoholu, zespół abstynencyjny, encefalopatia alkoholowa nie pozostają w związku przyczynowo skutkowym z wypadkiem z 20 lutego 2014 r.

Zakres cierpień psychicznych wynikający z następstw wypadku na funkcjonowaniu fizycznym należy uznać przez pierwszy miesiąc/półtora jako znaczny i stopniowo malejący.

U powoda nie stwierdza się zaburzeń nerwicowych w następstwie urazu czaszkowo-mózgowego, lub po cieżkim uszkodzeniu ciała pozostających w związku przyczynowo-skutkowym z wypadkiem z 20 lutego 2014 r., nie można zatem ustalić istnienia jakiegokolwiek uszczerbku wg tabeli uszczerbkowej.

Powód po wypadku nie leczył się psychiatrycznie, nie miał takiej potrzeby. Nie stosował farmakoterapii, nie poniósł żadnych kosztów z tego tytułu. Obecnie występują u powoda postępujące zaniki korowo-podkorowe skutkujące osłabieniem funkcji poznawczych, wobec czego powinien on pozostawać pod opieką lekarza psychiatry, co jest następstwem m.in. wieloletniego nadużywania alkoholu, częstych urazów (...).

Z powodu następstw wypadku na zdrowiu psychicznym powód nie wymagał pomocy osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu. (opinia pisemna biegłej z zakresy psychiatrii dr n.med. A. R. k. 250-275)

W wyniku wypadku doszło u powoda do urazu śródczaszkowego i ogniskowego urazu mózgu w postaci krwiaka śródmózgowego w lewym skroniowym, krwiaka podtwardówkowego do 3 mm. H. ognisko w zakręcie czołowym górnym, po stronie lewej możliwa zmiana niedokrwienna. Ponadto doszło do uszkodzeń twarzoczaszki i obrażeń ortopedycznych.

Objawy opisane przy przyjęciu do szpitala pochodziły z urazu z 20 lutego 2014 r. Jednakże obrażenia opisywane w trakcie kolejnych hospitalizacji i na podstawie CT nie mają związku z procedowanym wypadkiem. Np. opisany w CT obszar stłuczenia u podstawy lewego płata skroniowego z niewielkim krwiakiem przymózgowym, wybroczyny krwi w podstawie prawego płata skroniowego po przypadkowym urazie z 22 stycznia 2016 r. lub opisany w CT z 14 października 2016 r. krwiak podtwardówkowy w prawej okolicy czołowej, śladowy krwiak przymózgowy w okolicy czołowej po stronie lewej oraz nad namiotem móżdżku, krwiak tkanek miękkich w prawej okolicy czołowej, masywny obrzęk tkanek miękkich głowy i twarzy.

Cierpienia fizyczne w związku z obrażeniami neurochirurgicznymi były dość znaczne w ciągu kilku tygodni po urazie. Inne obrażenia o charakterze ortopedycznym mogły trwać dłużej.

W przypadku powoda ciężko jest ocenić mózgowe następstwa urazu (najczęściej jest to encefalopatia) z powodu wcześniejszego wywiadu i późniejszych urazów i napadów epileptycznych.

Z punktu widzenia neurochirurgii utrudnienia związane z okresem gojenia obrażeń głowy mogły trwać 3-4 miesiące. Ograniczenia miały charakter zaburzeń orientacji, wydolności funkcjonalnej, w mniejszym stopniu spowodowane przez ból.

Po urazie wskazane było zażywanie przez powoda leków przeciwpadaczkowych i ewentualnie innych, zleconych zależnie od stanu psychicznego. Bezpośrednio po wypadku powód wymagał leków przeciwbólowych z przyczyn ortopedycznych.

Powód wymagał okresowo po urazie w 2014 r. wsparcia osób trzecich z przyczyn ortopedycznych. (opinia pisemna biegłego z zakresu neurochirurgii dr n.med. M. S. k. 283-296 uzupełniona opinią pisemną k. 329-333)

Obecnie u powoda stwierdza się głębokie zaburzenia sprawności procesów poznawczych (proces otępienny) na skutek wieloprzyczynowych, uogólnionych zmian organicznych w mózgu z tendencjami do konfabulacji. Obecny obraz kliniczny stwierdzonych zaburzeń jest charakterystyczny dla zmian spowodowanych długotrwałym nadużywaniem alkoholu.

W wyniku wypadku drogowego z 20 lutego 2014 r. powód doznał ogólnych potłuczeń, złamania obojczyka oraz urazu głowy. Z punktu widzenia neuropsychologa istotne są zmiany ogniskowe w mózgu jakie zaistniały na skutek doznanego urazu. W badaniu TK wykonanym bezpośrednio po wypadku stwierdzono: „w lewym płacie skroniowym krwiak śródmózgowy wielkości ok. 28x19x19 mm; w tej okolicy krwiak podtwardówkowy grubości do 3 mm. W zakręcie czołowym górnym, po stronie lewej hipodensyjny obszar ok. 20 mm – najpewniej zmiany po-niedokrwienne. Poza tym zmian o charakterze ogniskowym w strukturach mózgowia nie uwidoczniono. Układ komorowy poszerzony w następstwie uogólnionych zaników korowo-podkorowych, bez cech modelowania i ucisku, nieprzemieszczony”. Uszkodzenie mózgu w tej okolicy może skutkować zaburzeniami mowy o typie afazji czuciowej lub amnestycznej. Takie zaburzenie polega na trudnościach z rozumieniem wypowiedzi kierowanych do chorego, zamianie słów, zniekształcaniu ich. Osoba taka może mieć także trudności ze znalezieniem określenia na daną czynność, nazwać przedmioty i zjawiska przebiegające w danym czasie i miejscu. Takie ognisko może też w niewielkim stopniu obniżyć możliwości zapamiętywania nowych informacji. W dostępnej dokumentacji medycznej powoda brak jest potwierdzenia takich zaburzeń. Stwierdzono, że przy przeniesieniu z Kliniki (...) do Kliniki (...) im. WAM powód był logiczny w wypowiedziach. Nie ma także informacji o tego typu objawach w innej dokumentacji.

Schorzenia neuropsychologiczne na jakie cierpi obecnie powód są w nieznacznym stopniu skutkiem zdarzenia z 20 lutego 2014 r. Każde zdarzenie, którego efektem jest uraz głowy z krwiakiem śródczaszkowym w pewnym stopniu wpływa na sprawność funkcjonowania mózgu. Jednak w przypadku powoda czynników, które doprowadziły do jego obecnego stanu było bardzo dużo. W przeprowadzonym po wypadku z 20 lutego 2014 r. badaniu TK głowy stwierdzono: „układ komorowy poszerzony w następstwie uogólnionych zaników korowo-podkorowych”, co można uznać za konsekwencje nadużywania alkoholu czy innych substancji toksycznych jeszcze długo przed tym wypadkiem. Prawdopodobnie już wówczas występowały u powoda zaburzenia poznawcze z powodu zaników, obniżenie krytycyzmu wobec własnych zachowań.

Po wypadku z lutego 2014 r. powód miał jeszcze kilka urazów głowy na skutek upadków po napadach padaczkowych, upadkach z innego powodu, przebył epizod psychotyczny po odstawieniu alkoholu, był kilkukrotnie hospitalizowany w różnych oddziałach. W związku z powyższym w obecnej sytuacji nie ma możliwości oceny, w jakim stopniu wypadek z 20 lutego 2014 r. miał wpływ na obecny stan psychiczny powoda. Aktualnie powód nie pamięta samego wypadku, okresu leczenia związanego z tym zdarzeniem, rodzaju stosowanych zabiegów.

Zakres cierpień psychicznych powoda w związku z wypadkiem z 20 lutego 2014 r. w początkowym okresie był umiarkowany, związany głównie z ograniczeniami ruchowymi i zmniejszoną samodzielnością. Na stan psychiczny nie skarżył się po wyjściu ze szpitala – nie korzystał z pomocy psychiatry czy psychologa.

W związku z zaburzeniami neuropsychologicznymi spowodowanymi urazami odniesionymi w wypadku z 20 lutego 2014 r. powód nie wymagał pomocy osób trzecich. (opinia pisemna biegłego z zakresu neuropsychologii dr L. S. k. 313-315)

Bezpośrednią przyczyną zdarzenia drogowego z 20 lutego 2014 r. było wejście powoda – pieszego na jezdnię ul. (...) w sytuacji, gdy dla jego kierunku wyświetlany był na sygnalizatorze sygnał czerwony zabraniający wejścia na jezdnię - przejście dla pieszych. Analiza zachowania się kierującego samochodem C. (...) nr rej. (...) w trakcie zdarzenia wskazuje, że mógł on przed rozpoczęciem jazdy – po wyświetleniu się dla jego kierunku ruchu sygnału zielonego – zezwalającego na wjazd na skrzyżowanie, rozpoznać stan zagrożenia jakie stworzył pieszy i nie kontynuować jazdy mając na względzie możliwości ruchowe swojego pojazdu i ruchu pieszego. W świetle zasad ruchu drogowego wejście na przejście dla pieszych przy wyświetlanym sygnale czerwonym jest zabronione. (opinia pisemna biegłego z zakresu analizy i rekonstrukcji wypadków drogowych inż. P. K. k. 104-119)

W dacie zdarzenia powód miał 56 lat. Aktualnie powód przebywa w Domu Pomocy Społecznej. (okoliczności niesporne)

Stawka pełnej odpłatności za godzinę usług opiekuńczych w dni powszednie na terenie miasta Ł. od 1 lipca 2013 r. wynosiła 11 zł/h, w soboty, niedziele i święta stawka pełnej odpłatności za godzinę usłu opiekuńczych wynosiła 200% stawki w dni powszednie. (informacja (...) k. 60)

Dokonując oceny materiału dowodowego, Sąd nie wziął pod uwagę uszczerbku na zdrowiu powoda ustalonego przez biegłego z zakresu neurochirurgii. Biegły ten wskazał, że poza uszczerbkiem związanym ze złamaniem obojczyka, u powoda doszło do uszczerbku w postaci złamania nosa wg pkt 20a – 5% i złamania kości jarzmowej wg pkt 22a – 5% Tabeli Uszczerbku firm ubezpieczenia komunikacyjnego i następstw tych zdarzeń. Ustalenie wysokości uszczerbku na podstawie Tabeli Uszczerbku firm ubezpieczenia komunikacyjnego i następstw tych zdarzeń nie jest zasadne w postępowaniu cywilnym, wobec czego nie zostało uwzględnione podczas ustalania u powoda następstw wypadku z 20 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód w niniejszej sprawie domaga się od pozwanego naprawienia szkody spowodowanej wypadkiem komunikacyjnym z dnia 20 lutego 2014 roku, żądając zadośćuczynienia, odszkodowania, renty i ustalenia. Strona pozwana kwestionowała okoliczność, aby wszystkie opisane w pozwie urazy mogły być skutkiem tego zdarzenia.

Stosowanie do treści art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego pojazdu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Bezpośrednia odpowiedzialność ubezpieczającego za szkodę wynika z art. 436 § 1 w zw. z art. 435 k.c. i oparta jest na zasadzie ryzyka.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego Towarzystwa (...) jest umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawarta z posiadaczem samochodu sprawcy wypadku oraz przepis art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ma charakter akcesoryjny, gdyż jej powstanie i rozmiar zależą od istnienia okoliczności uzasadniających odpowiedzialność ubezpieczonego sprawcy szkody oraz rozmiaru tej odpowiedzialności. Istnienie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub osoby kierującej pojazdem determinuje odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z dyspozycją art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. 2013, poz. 392 ze zm.), z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 u.u.o.).

Stosownie do art. 822 § 4 k.c. w zw. z art. 19 ust. 1 u.u.o., uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej.

Z treści art. 361 § 1 k.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W niniejszej sprawie strona pozwana podniosła, że powód przyczynił się w 50% do powstania wypadku z 20 lutego 2014 r.

W ustalonych okolicznościach niniejszej sprawy – bezpośrednią przyczyną zdarzenia drogowego z 20 lutego 2014 r. było wejście powoda – pieszego na jezdnię ul. (...) w sytuacji, gdy dla jego kierunku wyświetlany był na sygnalizatorze sygnał czerwony zabraniający wejścia na jezdnię - przejście dla pieszych. Analiza zachowania się kierującego samochodem C. (...) nr rej. (...) w trakcie zdarzenia wskazuje, że mógł on przed rozpoczęciem jazdy – po wyświetleniu się dla jego kierunku ruchu sygnału zielonego – zezwalającego na wjazd na skrzyżowanie, rozpoznać stan zagrożenia jakie stworzył pieszy i nie kontynuować jazdy mając na względzie możliwości ruchowe swojego pojazdu i ruchu pieszego.

Zatem niewątpliwie powód przyczynił się do powstania szkody. Zgodnie z treścią art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Przepis art. 362 k.c. dotyczy tylko zachowania się poszkodowanego a nie innych osób. W razie, gdy podstawą odpowiedzialności jest zasada winy, oceniając przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody, sąd powinien przede wszystkim mieć na uwadze stopień winy obu stron, a ponadto rozważyć również pozostałe okoliczności sprawy.

Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody ma miejsce wówczas, gdy szkoda jest skutkiem nie tylko zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy innego podmiotu, ale także zachowania się samego poszkodowanego. Zachowanie się poszkodowanego jest więc w konstrukcji przyczynienia traktowane jako przyczyna konkurencyjna do przyczyny przypisanej osobie odpowiedzialnej (adekwatna współprzyczyna powstania lub zwiększenia szkody). Przyczynienie odnosi się zarówno do odpowiedzialności ex contactu, jak i ex delicto. U jego podłoża tkwi założenie, że jeżeli sam poszkodowany swoim zachowaniem wpłynął na powstanie lub zwiększenie szkody, jest rzeczą słuszną, by ponosił również konsekwencje swego postępowania.

Przesłanką stosowania art. 362 k.c. stwarzającą możliwość obniżenia odszkodowania jest taki związek pomiędzy działaniem lub zaniechaniem poszkodowanego a powstałą szkodą, że bez owej aktywności poszkodowanego bądź w ogóle nie doznałby on szkody, albo też wystąpiłaby ona w mniejszym rozmiarze. Związek ten musi być oceniany w kategoriach adekwatnej przyczynowości.

W niniejszej sprawie oceniając przyczynienie się powoda do szkody Sąd miał na uwadze, iż ciężar winy po stronie sprawcy wypadku oraz powoda jest równy. Na kierującym pojazdem, jako osobie dla której znajomość przepisów ruchu drogowego jest obligatoryjna, spoczywa obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa sobie i osobom znajdującym się na drodze. Naruszenie tej reguły przez kierującego pojazdem, należy zatem rozważać w kategoriach nieostrożności i braku przewidywania konsekwencji swojego zachowania.

W ocenie Sądu, w świetle całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności opinii biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków drogowych, poszkodowanemu powodowi można postawić zarzut obiektywnie nieprawidłowego postępowania w zakresie powstania szkody. Zgodnie z zasadami ruchu drogowego wejście na przejście dla pieszych przy wyświetlanym sygnale czerwonym jest zabronione. W ocenie Sądu adekwatne do przebiegu wypadku jest ustalenie stopnia przyczynienia się powoda w 50%. Sąd Okręgowy wziął również pod uwagę to, że kierujący pojazdem C. mógł przed rozpoczęciem jazdy – po wyświetleniu się dla jego kierunku ruchu sygnału zielonego – zezwalającego na wjazd na skrzyżowanie, rozpoznać stan zagrożenia jakie stworzył pieszy i nie kontynuować jazdy mając na względzie możliwości ruchowe swojego pojazdu i ruchu pieszego.

Inaczej mówiąc – powód nie powinien był wchodzić na jezdnię, ale kierowca powinien był go zauważyć i powstrzymać się od jazdy. Zatem zasadne jest przyjęcie 50% przyczynienia powoda do powstania wypadku.

W toku niniejszego postępowania ustalono, że skutkiem przedmiotowego zdarzenia było u powoda głównie powstanie obrażeń ortopedycznych, opisanych powyżej. Tym samym po jego stronie powstało roszczenie o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na podstawie art. 444 § 1 i 2 oraz art. 445 § 1 k. c.

Zakres odpowiedzialności pozwanego, a co za tym idzie wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia określa art. 445 § 1 k.c., który stanowi, iż w wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przez krzywdę rozumie się przy tym doznane cierpienia fizyczne i psychiczne, które zrekompensować ma przyznane zadośćuczynienie. Jego przyznanie jest zależne od uznania Sądu, a wysokość winna uwzględniać wszelkie okoliczności wpływające na rozmiar krzywdy.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, jednakże judykatura wskazuje kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu tej wysokości.

Zadośćuczynienie z art. 445 §1 k.c. ma charakter kompensacyjny (por. uzasadnienie wyroku SA w Gdańsku z 31 grudnia 2010 roku, III APa 21/10 - zamieszczone na portalu orzeczeń tego sądu), w związku z tym winno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności jak: nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa czy trwałe następstwa zdarzenia. Zadośćuczynienie nie może stanowić zapłaty symbolicznej ale również niewspółmiernej.

Rozważając wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, należnego powodowi Sąd miał na uwadze wysokość doznanego przez niego trwałego uszczerbku na zdrowiu, fakt iż wypadek spowodował utrudnienia w życiu codziennym powoda, cierpienia fizyczne i psychiczne powoda związane z wypadkiem.

Powód w niniejszej sprawie żąda tytułem zadośćuczynienia kwoty 70.000 złotych. Mając na uwadze całokształt okoliczności niniejszej sprawy, w ocenie Sądu kwota ta jest wygórowana i nie zasługuje na uwzględnienie. Odpowiednią kwotą jest 36.000 złotych, zaś po odliczeniu przyczynienia w wysokości 50% pozostaje kwota 18.000 zł. Jednocześnie uwzględniając kwotę 2.000 zł wypłaconą przez stronę pozwaną oraz 800 zł przyznaną i wypłaconą na rzecz powoda tytułem nawiązki należało ustalić należne mu zadośćuczynienie na kwotę 15.200 zł i taką kwotę Sąd zasądził oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

W tym miejscu należy wskazać, że art. 415 § 2 kodeksu postępowania karnego wskazuje, że jeżeli nawiązka nie stanowi pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu cywilnym (również przed sądem). W przypadku wszczęcia cywilnego postępowania występuje tożsamość przedmiotów sporu, mimo innej podstawy prawnej a tej samej postawy faktycznej. Wskazując wysokości zadośćuczynienia w postępowaniu cywilnym, uwzględnia się wcześniej przyznaną nawiązkę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 05.07.2013 r., sygn. I ACa 164/13), zatem przyznanie nawiązki w postępowaniu karnym nie uniemożliwia dochodzenia dalszych roszczeń przez poszkodowanego od ubezpieczyciela lub w sądzie cywilnym.

O odsetkach za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zadośćuczynienia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Zobowiązania pieniężne wynikające z czynów niedozwolonych są z reguły zobowiązaniami bezterminowymi. Sprawia to, że dłużnik obowiązany jest je wykonać niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Dłużnik popada więc w opóźnienie dopiero, gdy nie czyni zadość temu obowiązkowi. Termin wymagalności świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia określa dodatkowo art. 817 § 1 k.c. Jest to termin 30 dni od dnia otrzymania przez zakład ubezpieczeń zawiadomienia o wypadku. Z żądaniem zadośćuczynienia powód wystąpił jeszcze przed wytoczeniem powództwa – dokonał zgłoszenia szkody pismem doręczonym pozwanemu Towarzystwu w dniu 25 lipca 2016 r. Pismem z 23 sierpnia 2016 r. pozwany przyznał powodowi kwotę 2.000 zł oraz odmówił dalszych świadczeń. Zatem Sąd zasądził odsetki od zasądzonej na rzecz powoda kwoty od dnia 24 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego uznać należy, że w związku z uszczerbkiem na zdrowiu, jakiego doznał powód w wypadku z 20 lutego 2014 roku, poniósł on koszty związane z opieką osób trzecich po wypadku.

W niniejszej sprawie powód żąda kwoty 3.923 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich. W toku niniejszego postępowania ustalono, że w związku ze złamaniem prawego obojczyka powód wymagał pomocy innych osób w czynnościach życia codziennego w wymiarze około 3 godzin dziennie w okresie pierwszych 6 tygodni po wypadku, przy czym pierwsze dwa tygodnie powód spędził w szpitalu, gdzie miał zapewnioną profesjonalną opiekę. W okresie kolejnego miesiąca zakres tej pomocy można ocenić na około 2 godziny dziennie. Po tym czasie powód nie wymagał pomocy osób trzecich z przyczyn ortopedycznych. Sąd przyjął zatem, że w okresie od 7 marca do 4 kwietnia (4 tygodnie) pomoc osób trzecich niezbędna była powodowi w wymiarze 3 godzin dziennie, zaś przez kolejny miesiąc, tj. od 5 kwietnia do 5 maja w wymiarze 2 godzin dziennie. Przyjmując stawkę za godzinę usług opiekuńczych na terenie miasta Ł. od 1 lipca 2013 r. w dni powszednie 11 zł/h, w soboty, niedziele i święta 22 zł/h, łączną należność z tego tytułu należało określić na kwotę 1.826 zł (3 godz. x 24 dni x 11 zł/h + 3 godz. x 4 dni x 22 zł/h + 2 godz. x 27 dni x 11 zł/h + 2 godz. x 4 dni x 22 zł/h). Przyjmując, że zgodnie ze stanem ustalonym w niniejszym postępowaniu, powód wydatkował na leczenie łącznie 30-40 zł [okazjonalny zakup środków przeciwbólowych], zaś w zgłoszeniu szkody zawarto żądanie zwrotu kosztów poniesionych z tego tytułu, Sąd uwzględnił kwotę 40 zł w ramach żądania odszkodowania. Tym samym ustalona przez Sąd należna kwota tytułem odszkodowania stanowi 1.866 zł. Jednocześnie uwzględniając przyczynienie powoda, należało zmniejszyć tę kwotę, wobec czego Sąd zasądził na rzecz powoda tytułem odszkodowania 933 zł, a w pozostałej części powództwo oddalił, jako niezasadne.

O odsetkach za opóźnienie od zasądzonej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. zgodnie z żądaniem powoda – od dnia 24 sierpnia 2016 r. - roszczenie to zawarto w zgłoszeniu szkody.

W myśl art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (art. 444 § 2 k.c.).

Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (tak SN w wyroku z dnia 11 marca 1976 roku IV CR 50/76 OSNCP 1977 zeszyt 1, poz. 11).

Powód domagał się zasądzenia na jego rzecz renty na zwiększone potrzeby w związku z kosztami, jakie regularnie comiesięcznie ponosi w następstwie doznanych urazów wskutek zdarzenia szkodzącego. Comiesięcznie wydatki z tego tytułu zostały określone na kwotę 320 zł w tym 220 zł z tytułu opieki osób trzecich oraz 100 zł tytułem kosztów leków i leczenia.

W toku niniejszego postępowania ustalono, że wskutek doznanego w wypadku urazu powód aktualnie nie wymaga pomocy osób trzecich, ewentualnie wymaga tej pomocy w niektórych czynnościach prowadzenia gospodarstwa domowego wymagających dźwigania (np. zakupy) i prac porzadkowych [średnio 3 godziny w tygodniu]. Podkreślenia wymaga jednak, że powód przebywa aktualnie w (...)ie, wobec czego nie ma potrzeby dokonywać samodzielnie zakupów, czy większych prac porządkowych. Powód wymaga rehabilitacji, jednak może być rehabilitowany w ramach NFZ, zaś w czasie pobytu w (...)ie ma zapewnioną rehabilitację na miejscu. Nadto powód nie wymagał leczenia farmakologicznego z wyjątkiem okazjonalnego stosowania środków przeciwbólowych w pierwszym okresie po wypadku. Łączny koszt z tym związany należy ocenić na około 30-40 zł. Aktualnie powód nie zażywa środków przeciwbólowych. Jednocześnie leki przeciwdrgawkowe, które stosuje powód, związane są z leczeniem epilepsji, co jak ustalono w toku postępowania, nie pozostaje w związku z przedmiotowym wypadkiem.

Wobec powyższego powództwo w tym zakresie oddalono.

Sąd uznał, że w odniesieniu do powoda nieuzasadnione jest również ustalenie odpowiedzialności pozwanego towarzystwa za szkody przyszłe. Ustalenie odpowiedzialności na przyszłość miałoby zastosowanie, gdyby istniała jakaś obiektywna niepewność stanu prawnego – zwłaszcza w sytuacji szkody na osobie, gdyż szkody te nie zawsze powstają jednocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Obowiązujący do 2007 roku art. 442 § 1 k.c. stanowił, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia – w każdym przypadku roszczenie przedawniało się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Ponadto zwracano uwagę na trudności dowodowe mogące powstać w kolejnej sprawie odszkodowawczej ze względu na upływ czasu. Z dniem 10 sierpnia 2007 roku weszła w życie ustawa nowelizująca, którą uchylono art. 442 k.c. i dodano art. 442 ¹ k.c. Zgodnie z § 3 wskazanego przepisu, w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może się skończyć wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W świetle nowej regulacji wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż ta szkoda się ujawniła, zatem utracił znaczenie argument, że interes prawny w ustaleniu może polegać na złagodzeniu skutków upływu terminu przedawnienia (tak też SN w wyroku z dnia 11 marca 2010 roku, IV CSK 410/09, LEX nr 678021).

W postępowaniu cywilnym obowiązuje zasada odpowiedzialności za wynik procesu określona w art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, a zatem decydujące znaczenie, jeśli chodzi o obowiązek zwrotu kosztów procesu, ma wynik sprawy. Zgodnie zaś z art. 100 k.p.c. w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Wyjątek od powyższej zasady przewiduje art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Dopuszczalność zastosowania normy wynikającej z przepisu art. 102 k.p.c. sąd powinien ocenić, biorąc pod uwagę okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie zwrotu kosztów procesu. O tym, czy w konkretnej sprawie zachodzi „wypadek szczególnie uzasadniony” w rozumieniu art. 102 k.p.c. decyduje przede wszystkim sytuacja życiowa oraz stan materialny danej strony, a także fakty związane z samym przebiegiem procesu Okoliczności powyższe powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.

W niniejszej sprawie Sąd doszedł do przekonania, że zasady współżycia społecznego przemawiają za nie obciążaniem powoda żadnymi kosztami w tej sprawie. Wyłącznym źródłem utrzymania powoda są prace dorywcze, z których uzyskuje on miesięcznie około 200-300 zł dochodu. Aktualnie przebywa on w (...)ie, stwierdza się u niego głębokie zaburzenia sprawności procesów poznawczych (proces otępienny) na skutek wieloprzyczynowych, uogólnionych zmian organicznych w mózgu z tendencjami do konfabulacji, spowodowany długotrwałym nadużywaniem alkoholu.

Powyższe okoliczności pozwalają – zdaniem Sądu – przyjąć, iż sytuacja życiowa powoda stanowi szczególnie uzasadniony wypadek, wypełniając tym samym dyspozycję wyżej wskazanego przepisu.

Odrębnemu rozliczeniu podlegały koszty sądowe wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa, a związane z kosztami opinii biegłych oraz opłatą od pozwu, od której powód został zwolniony. Koszty wyłożone przez Skarb Państwa w związku z roszczeniami powoda wyniosły łącznie kwotę 12.608,65 zł (8.751,65 zł koszty opinii biegłych + 3.857 zł opłata od pozwu). Wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosiła 77.763 zł. Z powyższej kwoty zasądzona została kwota 16.133, stanowiąca 21% wartości przedmiotu sporu. Pozwanego obciążają zatem koszty w 21%, co stanowi kwotę 2.648 zł i taką też kwotę sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) w zw. z art. 100 k.p.c.

Powód w oparciu o art. 113 ust. 1 w/w ustawy w zw. z art. 102 k.p.c. nie został obciążony nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa z uwagi na charakter dochodzonych roszczeń.

Zgodnie z brzmieniem art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 z późn. zm.), sąd z urzędu zwraca stronie różnicę między opłatą pobraną od strony a opłatą należną. Wobec powyższego należało zwrócić na rzecz pozwanego Towarzystwa kwotę 645,72 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej na poczet wynagrodzenia biegłego.