Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 września 2020 r. M. B. wniósł o zasądzenie od (...) Spółce Akcyjnej w Ł. na swą rzecz sumy 186.664,00 zł z odsetkami naliczanymi wobec kwoty 150.000,00 zł od dnia 12 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty, zaś wobec kwoty 36.664,00 zł od dnia 14 lipca 2020 r. do dnia zapłaty.

Powód wywodził swe roszczenia wskazując, iż nabył od poprzednika prawnego pozwanego samochód, który następnie zbył na rzecz J. G.. J. G. poczynił nakłady na samochód, który został później zatrzymany przez policję jako pochodzący z przestępstwa przywłaszczenia. J. G. nie odzyskał już pojazdu W konsekwencji tego J. G. odstąpił od umowy z M. B. i zażądał od powoda zwrotu uiszczonej przez siebie ceny i poczynionych nakładów, zaś powód odstąpił od spornej umowy z pozwanym.

W następstwie tego powód dochodził wyżej wskazanej sumy na którą złożyły się kwoty: 123.369,00 zł brutto z tytułu ceny uiszczonej pozwanemu; 48.951,67 zł z tytułu nakładów poczynionych na przedmiotowy pojazd oraz 14.343,00 zł z tytułu ubezpieczenia pojazdu. Nadto strona powodowa wniosła o zasądzenie na swą rzecz od strony pozwanej zwrotu kosztów procesu.

(Pozew, k. 4- 9)

W odpowiedzi na pozew (...) SA w Ł. wniósł w dniu 2 lutego 2021 r. o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swą rzecz od powoda kosztów postępowania.

Pozwany podniósł, iż strony w spornej umowie wyłączyły uprawnienia z rękojmi, zaś powód jako kupujący zaniechał sprawdzenia, czy pojazd nie jest zarejestrowany jako poszukiwany, co niezależnie od powyższego pozbawiało go prawa do korzystania z uprawnień z rękojmi. Wskazano przy tym, iż objęte pozwem nakłady poniosła osoba trzecia, której powód następczo zbył pojazd. Zakwestionowano także roszczenie co do wysokości, jako nieudowodnione.

Podniesiono przy tym także zarzut przedawnienia roszczeń powoda

(Odpowiedź na pozew, k. 70- 74)

W odpowiedzi na powyższe strona powodowa podtrzymała swe stanowisko. Wskazano, iż powód wywodzi swe roszczenie z braku korzyści w związku z zawarciem przez strony spornej umowy w następstwie wady prawnej rzeczy- pojazdu. Zakwestionował przy tym skuteczność wyłączenia rękojmi przy sprzedaży. Zakwestionował także zasadność przyjęcia przez pozwanego skróconego terminu przedawnienia.

(Pismo przewodnie strony powodowej, k. 116- 120)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 lipca 2016 r. M. B., w ramach działalności gospodarczej prowadzonej pod firmą Zakład (...), nabył od (...) Sp. z o.o. w Ł. samochód marki B. (...) o nr rejestracyjnym (...) za cenę 123.369,00 zł. Sprzedawca oświadczył, iż zbywana rzecz stanowi jego własność i jest wolna od wad prawnych oraz praw osób trzecich. Strony wyłączyły odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady sprzedanej ruchomości.

(Umowa, k. 77 i 78 oraz faktura, k. 13)

W ramach prowadzonej wówczas działalności gospodarczej M. B. w okresie obejmującym zawarcie problemowej umowy zajmował się m.in. sprzedażą hurtową i detaliczną samochodów osobowych i furgonetek oraz pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli.

(Fakty notoryczne- historyczne dane wpisu (...) powoda; (...)

Opisane B. ostatecznie zamierzał nabyć J. G., jednakże z uwagi na ówczesny brak środków finansowych zwrócił się o pomoc do M. B..

(Zeznania J. G., e- protokół Re- C. od 00:02:17 do 00:14:17, k. 138 i 138- verte)

To J. G., z upoważnienia M. B., odebrał nabyty samochód

(Upoważnienie, k. 79)

J. G. obejrzał odbierany samochód. Nic nie budziło wątpliwości, w tym stan prawny pojazdu, zgodnie z przedłożoną dokumentacją.

(Przesłuchanie powoda e- protokół Re- C. od 00:02:03 do 00:07:00, k. 245 i 246)

W dniu 2 sierpnia 2016 r. M. B., w ramach działalności gospodarczej prowadzonej pod firmą Zakład (...) sprzedał przedmiotowe B. (...) o nr rejestracyjnym (...) J. G. w ramach prowadzonej przez niego pod firmą (...) działalności gospodarczej za cenę 129.150,00 zł brutto.

(Faktura, k. 14)

J. G. poniósł na nabyte B. nakłady, w tym koszty ubezpieczenia, w wysokości 49.694,66 zł.

(Opinia biegłego sądowego J. D., k. 208- 215)

B. było poszukiwane, jako przywłaszczone przez poprzedniego leasingobiorcę na szkodę B. (...) w B..

(Notatka urzędowa, k. 162)

Po przeszło roku od nabycia B. przez J. P. w dniu 27 września 2017 r. zatrzymała pojazd.

(Notatka urzędowa, k. 150)

J. G. już nie odzyskał samochodu. B. zostało zwrócone belgijskiemu finansującemu

(Zeznania J. G., e- protokół Re- C. od 00:02:17 do 00:14:17, k. 138 i 138- verte; postanowienie, k. 50)

W konsekwencji tego J. G. pismem z dnia 24 października 2017 r. odstąpił od umowy z M. B. wnosząc o zwrot ceny sprzedaży, jak i nakładów wskazanych na kwotę 43.775,00 zł oraz kosztów ubezpieczenia pojazdu w wysokości 5.000.00 zł. M. B. odebrał w/w. oświadczenie w dniu 25 października 2017 r.

(Oświadczenie o odstąpieniu od umowy J. G., k. 39 i 40)

Następnie M. B. w dniu 27 listopada 2017 r. złożył (...) S.A. w Ł. oświadczenie o odstąpieniu od umowy nabycia B., wnosząc o zwrot w terminie 14 dni: ceny sprzedaży, jak i kwot dochodzonych przez J. G. z tytułu poniesionych przez niego nakładów (43.775,00 zł) oraz kosztów ubezpieczenia (5.000.00 zł).

(Oświadczenie o odstąpieniu od umowy M. B., k. 41 i 42 wraz z zapisem śledzenia przesyłek, k. 44)

Sprzedawca B. na rzecz (...) Sp. z o.o. w Ł. na podstawie uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia swych wspólników z dnia 14 lipca 2016 r. zostało przejęte przez (...) S.A. w Ł..

(Fakty notoryczne- podrubryka 2 rubryki 4 działu VI KRS pozwanego; (...)

(...) S.A. w Ł. pismem datowanym na dzień 21 grudnia 2017 r. odmówiło spełnienia wskazanego roszczenia finansowego podnosząc, iż nie jest ono udowodnione ani co do zasady ani co do wysokości.

(Pismo, k. 46)

W dniu 8 lipca 2019 r. M. B. ponowił wobec (...) S.A. w Ł. oświadczenie o odstąpieniu od spornej umowy wnosząc o zwrot w terminie 14 dni: ceny sprzedaży, jak i kwoty 50.000,00 zł z tytułu nakładów poniesionych przez J. G. oraz uiszczonych przez J. G. kosztów ubezpieczenia 5.000.00 zł.

(Oświadczenie o odstąpieniu od umowy M. B., k..55- 57 wraz z zapisem śledzenia przesyłek, k. 58- verte)

Zarazem pismem datowanym na dzień 6 lipca 2020 r. M. B. skierował wobec (...) S.A. w Ł. ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty sumy 186.664,00 zł na którą złożyły się kwoty: 123.369,00 zł brutto z tytułu ceny uiszczonej pozwanemu; 48.951,67 zł z tytułu nakładów poczynionych na przedmiotowy pojazd oraz 14.343,00 zł z tytułu ubezpieczenia pojazdu.

(Ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty, k. 51- 55)

W dniu 17 września 2020 r. wniesiono rozpoznawany pozew.

(Pozew, k. 4- 9)

M. B. wstrzymał się ze spełnieniem ewentualnych świadczeń na rzecz J. G. do czasu uzyskania spłaty własnych roszczeń wobec pozwanego.

(Przesłuchanie powoda e- protokół Re- C. od 00:02:03 do 00:07:00, k. 245 i 246 oraz zeznania J. G., e- protokół Re- C. od 00:02:17 do 00:14:17, k. 138 i 138- verte; postanowienie, k. 50)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przywołany materiał dowodowy, którego wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu. Zasadniczo okoliczności faktyczne w sprawie nie były sporne między stronami. Wyjątkiem była jedynie kwestia charakteru udziału powoda jako przedsiębiorcy lub konsumenta w spornej umowie z poprzednikiem prawnym pozwanego. Poczynione wyżej ustalenie zostało umotywowane w poniższych rozważaniach

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne w związku z czym podlega oddaleniu. Rozstrzygając w sprawie Sąd oparł się na normach art. 354, 471 oraz 558 § 1 k.c.

W rozpoznawanej sprawie powód wywodził swe roszczenie z umowy sprzedaży zawartej z poprzednikiem prawnym pozwanego.

Na wstępie należy wskazać, iż legitymacja bierna strony pozwanej pozostawała poza sporem i nie budziła wątpliwości Sądu. Dane z Krajowego Rejestru S. pozostają w myśl 228 § 2 k.p.c. powszechnie dostępne, zatem fakty w nich zawarte nie wymagają osobnego dowiedzenia. Pozwany w myśl art. 492 § 1 pkt (1) w zw. z 494§ 1 ksh w drodze sukcesji wstąpił w prawa i obowiązki pierwotnego sprzedawcy - (...) Sp. z o.o. w Ł. w tym wynikające z węzła obligacyjnego łączącego przejęte przedsiębiorstwo z powodem.

Przechodząc do właściwego wywodu, w pierwszej kolejności należało rozważyć, czy roszczenia powoda nie znajdują oparcia w kodeksowej instytucji rękojmi za wady. Jak wyżej ustalono w art. 5 zd. 2 spornej umowy z dnia 5 lipca 2016 r. strony wyłączyły odpowiedzialność sprzedawcy z tego tytułu. Jest to dopuszczalne w myśl art. 558 § 1 k.c. W rozpatrywanej sprawie nie znajdują zastosowania ograniczenia przewidziane w zdaniu 2 przywołanego przepisu przy umowach której stroną jest konsument. Powód bowiem zawarł sporną umowę jako prowadzący działalność gospodarczą. Co zaś następnie ustalono w oparciu o publicznie dostępny rejestr Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, którego dane pozostają w myśl 228 § 2 k.p.c. powszechnie dostępne, owa działalność obejmowała wówczas m.in. sprzedaż detaliczną samochodów. M. B. działał zatem w charakterze przedsiębiorcy, który w ramach umowy z innym przedsiębiorcą- poprzednikiem prawnym pozwanego konsensualnie wyłączył odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.

W tym miejscu nie sposób podzielić stanowiska strony powodowej, iż owo wyłączenie zostało ograniczone do wad fizycznych. Nie sposób dokonać takiej wykładni woli stron w oparciu o korelację zdań pierwszego i drugiego art. 5 umowy. W zdaniu pierwszym bowiem kupujący oświadczył jedynie, iż stan techniczny, jakościowy i kompletność rzeczy nie budzi jego zastrzeżeń. Supozycja, iż kolejne zdanie traktujące o rękojmi ogranicza się do wad fizycznych przedmiotu sprzedaży nie ma podstaw. Tym bardziej, iż strony przywołują w treści art. 5 zd. 2 przepis art. 558 § 1 k.c. in genere jako podstawę wyłączenia odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady sprzedanej rzeczy. Gdyby ich wolą, w drodze unormowanej w art. 353(1) k.c. swobody zawierania umów było ograniczenie rękojmi do obejmującej wady prawne winno zostać to sformułowane w zapisach umowy wprost . Tym bardziej skoro obie strony umowy pozostawały w dacie jej zawarcia profesjonalistami w obrocie. Zatem odpowiedzialność poprzednika prawnego pozwanego z tytułu rękojmi za wady sprzedanej powodowi rzeczy została umownie wyłączona.

Na marginesie wywodu należy też wskazać, iż strona powodowa, niezależnie od zapisów umowy utraciłaby uprawnienia z rękojmi na podstawie art. 563 § 1 k.c. jako iż będąc przedsiębiorcą nie sprawdziła, czy nabywany pojazd nie jest zarejestrowany jako poszukiwany, co sama wskazuje jako wzorzec postępowania (k. 7). Lakoniczne twierdzenia powoda w trakcie przesłuchania, iż dokumentacja pojazdu nie budziła wątpliwości nie jest wystarczająca w sytuacji, gdy nabywcą jest przedsiębiorca działający w obrocie samochodami Okoliczność, iż tożsame zaniechanie potencjalnie występuje po stronie poprzednika prawnego pozwanego w obowiązującym stanie prawnym nie konwaliduje zaniechania powodowego przedsiębiorcy. Zatem należy przyjąć, iż M. B. nie zbadał rzeczy w przyjęty sposób czym wypełnił przesłanki utraty swych uprawnień z rękojmi przy sprzedaży spornej rzeczy.

Sąd ma przy tym na uwadze, iż w obowiązującym stanie prawnym, zgodnie z art 575 k.c. umowne wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie zwalnia sprzedawcy od obowiązku zwrotu otrzymanej ceny w przypadku przymusowego wydania rzeczy osobie trzeciej. Jednakże ów przepis nie znajduje tu zastosowania. W ramach stosunku umownego stron powód nie musiał wydać przymusowo samochodu osobie trzeciej. Zbył go, zgodnie z własną wola J. G., który to dopiero został pozbawiony władztwa nad B. w wyniku działań organów ścigania. Mając nawet na uwadze późniejsze odstąpienie od umowy J. G. wobec powoda, nie ma podstaw by łączyć relacje prawne miedzy stronami sporu oraz jednej ze stron z dalszymi uczestnikami obrotu.

Ewentualną podstawę roszczenia powoda wobec pozwanego mogłaby stanowić natomiast odpowiedzialność kontraktowa- odszkodowanie za szkodę majątkową doznaną wskutek dalszych zdarzeń związanych z obrotem nabytym pojazdem. Tym niemniej, zgodnie z poczynionymi wyżej ustaleniami powód nie doznał w wyniku realizacji umowy z poprzednikiem prawnym pozwanego szkody. W dacie rozpatrzenia sprawy M. B. nie uiścił na rzecz J. G. żadnych świadczeń- ani z tytułu zwrotu ceny sprzedaży ani z tytułu nakładów poczynionych przez J. G. na rzecz pojazdu ani z tytułu uiszczonych przez J. G. kosztów ubezpieczenia.

Zatem nie wypełniono zasadniczej przesłanki dla odpowiedzialności przewidzianej w art. 471 k.c. którą jest uszczerbek w dobrach lub interesach prawnie chronionych poszkodowanego. (vide: R. Tanajewska K.c. Komentarz pod red. J. Ciszewskiego [w:] LEX). Taki uszczerbek nie wystąpił bowiem w dobrach M. B., zaś jego ewentualna przyszła możliwa perspektywa nie jest tożsama ze szkodą. Sąd podziela przy tym wprawdzie konkluzje strony powodowej, iż jako przedsiębiorcy M. B. i J. G. mogą na podstawie art. 494 § 1 k.c. ustalić późniejszy termin zwrotu świadczenia objętego oświadczeniem o odstąpieniu od umowy przez J. G.. Niemniej owa dopuszczalna swoboda nie może powodować przedwczesnego ukształtowania obowiązku odszkodowawczego po stronie pozwanego jako strony wcześniejszego obrotu problemową rzeczą. Pozwany bowiem wykonał własne zobowiązanie umowne zgodnie z przesłankami wskazanymi w art. 354 § 1 k.c. Nie ma zatem podstaw dla przyjęcia wystąpienia po stronie pozwanego odpowiedzialności odszkodowawczej na rzecz powoda.

W tym miejscu Sąd rozważył także podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia. Zgodnie bowiem z art. 117 § 1 i 2 k.c. roszczenia majątkowe, zasadniczo, ulegają przedawnieniu, zaś po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. Ważąc zasadność zarzutu nie sposób podzielić konkluzji strony pozwanej, iż przez analogię znajduje tu zastosowanie termin przedawnienia przewidziany w art. 554 k.c. Zgodnie bowiem z hipotezą przepisu unormowany w nim skrócony termin 2- letni termin dotyczy skonkretyzowanej grupy podmiotów o szczególnej sytuacji w wypadku zawarcia z ich udziałem umowy sprzedaży. Pozostają nimi: sprzedawcy w zakresie działalności swych przedsiębiorstw oraz podmioty wytwórcze w ramach działalności rzemieślniczej oraz działalności gospodarstw rolnych w sferze produkcji płodów rolnych i leśnych. Powód w wyżej ustalonych okolicznościach sprawy nie spełnia tych kryteriów. Objęcie go normą wskazanego przepisu szczególnego byłoby niezasadnym rozszerzeniem unormowanego przezeń wyjątku. Tak więc, mając na uwadze afirmowane przez Sąd stanowisko judykatury przedstawione w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie III CZP 72/13 roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu. Stało się ono bowiem wymagalne najwcześniej w dni u 27 listopada 2017 r.-doręczeniu pozwanemu oświadczenia o odstąpieniu od umowy i sformułowanego roszczenia zapłaty. Wówczas rozpoczął bieg unormowany w art. 118 k.c. 3- letni termin przedawnienia, który został przerwany go na podstawie art. 123 § 1 pkt (1) k.c. przez wniesienie rozpoznawanego pozwu w dniu 17 września 2020 r.

Niemniej jednak mając na uwadze wcześniejszy wywód powództwo należało oddalić. Tak też orzeczono.

Zarazem mając na uwadze obiektywną złożoność problemu Sąd postanowił na podstawie art 102 k.p.c. nie obciążać przegrywającego sporu powoda kosztami procesu. M. B. pozostawał mógł bowiem żywić usprawiedliwione przekonanie o zasadności swych racji.

Z kolei na podstawie art. 80 ust. 1 znajdującego tu zastosowanie na podstawie 84 ust. 2 uksc nalezało zwrócić na rzecz powoda kwotę 717,81 zł tytułem zwrotu nieuiszczonej zaliczki.

ZARZĄDZENIE

Odpisy wyroku z uzasadnieniem doręczyć stronom przez ich pełnomocników

Dnia 30 listopada 2022 r.