Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pleszew, dnia 25 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Pleszewie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Zielińska

Protokolant: Aneta Biskup

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 marca 2025 r. w Pleszewie

sprawy z powództwa W. B. (1), D. B., F. B., M. B.

przeciwko F. (...) z siedzibą w F.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz powoda W. B. (1) kwotę 400,00 euro (czterysta euro 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda W. B. (1) kwotę 1.117,00 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz powódki D. B. kwotę 400,00 euro (czterysta euro 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki D. B. kwotę 1.117,00 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

5.  zasądza od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz małoletniego powoda F. B. kwotę 400,00 euro (czterysta euro 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

6.  zasądza od pozwanego na rzecz małoletniego powoda F. B. kwotę 1.117,00 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

7.  zasądza od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz małoletniej powódki M. B. kwotę 400,00 euro (czterysta euro 00/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

8.  zasądza od pozwanego na rzecz małoletniej powódki M. B. kwotę 1.117,00 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Anna Zielińska

Sygnatura akt: I C 693/24

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 13 grudnia 2024 r. powodowie W. B. (1), D. B. oraz małoletni F. B. i M. B. wnieśli o

9.  zasądzenie od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz powoda W. B. (1) kwoty 400,00 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

10.  zasądzenie od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz powódki D. B. kwoty 400,00 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

11.  zasądzenie od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz małoletniego powoda F. B. kwoty 400,00 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2024 r. do dnia zapłaty,

12.  zasądzenie od pozwanego F. (...) z siedzibą w F. na rzecz małoletniej powódki M. B. kwoty 400,00 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia 10 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty,

Ponadto wnieśli o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazali, że domagają się odszkodowania za opóźniony lot łączony składający się z lotów o numerach (...) oraz (...) z dnia 10 grudnia 2023 r. na trasie R.-H.-W..

Pozwany F. (...) z siedzibą w F. wniósł o oddalenie powództwa w całości w stosunku do każdego z powodów i zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Według pozwanego nie można przypisać mu odpowiedzialności za opóźnienie lotu z uwagi na wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie dokonali rezerwacji lotu łączonego, który miał odbyć się w dniu 10 grudnia 2023 r., składającego się z lotów o numerach (...) oraz (...) na trasie R.-H.-W.. Cały lot był organizowany i obsługiwany przez pozwanego F. (...) z siedzibą w F. jako operatora lotniczego.

(dowód: potwierdzenie rezerwacji k. 34-58)

Lot o numerze (...) z R. został opóźniony o prawie dwie godziny. Samolot miał dotrzeć do H. około godziny 16:20. Na skutek opóźnienia samolot dotarł na miejsce około godziny 18:00 i powodowie nie zdążyli przesiąść się na lot o numerze (...) z H. do W.. Pozwany 10 grudnia 2023 r. o godzinie 16:23 skierował do powodów wiadomość mailową, informując o dokonaniu zmiany w rezerwacji polegającej na zastąpieniu lotu (...) lotem o numerze (...) w dniu 11 grudnia 2023 r. o godzinie 7:30. Powodowie odbyli lot o numerze (...) i dotarli do W. 11 grudnia 2023 r. około godziny 8:00. D. B. i W. B. (2) tego dnia nie poszli do pracy.

(dowód: wiadomość pozwanego z dnia 10 grudnia 2023 r. k. 59-65, przesłuchanie powoda W. B. (1) k. 134v-135, przesłuchanie powódki D. B. k. 135)

Pismem z dnia 25 listopada 2024 r. powodowie zgłosili pozwanemu reklamację domagając się zapłaty odszkodowania w terminie do dnia 9 grudnia 2024 r. Pozwany odmówił zapłaty wskazując, że opóźnienie lotu było spowodowane brakiem miejsc parkingowych na lotnisku, co jest nadzwyczajną okolicznością za którą pozwany nie ponosi odpowiedzialności.

(dowód: reklamacja k. 68-71, potwierdzenie nadania k. 72, wydruk z systemu śledzenia przesyłek k. 73)

Odległość między lotniskami w R. i w W. wynosi 1627 km.

(dowód: wydruk k. 66-67)

Sąd, odtwarzając fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, wykorzystał maila pozwanego o zmianie lotu. Wiadomość o zmianie lotu z 10 grudnia 2023 r. została co prawda sporządzona w języku angielskim, natomiast żadna ze stron nie kwestionowała wartości dowodowej tego dokumentu, a ustalenie na jego podstawie danych dotyczących zmiany lotu nie wymaga pomocy tłumacza. Ważne jest też, że strona pozwana nie wykazywała, by w wiadomości były podane przyczyny opóźnienia za które pozwany nie ponosi odpowiedzialności.

Dla ustalenia stanu faktycznego żadnego znaczenia nie miał artykuł opisujący problem zatorów na lotnisku w R. w okresie zimowym. W artykule wskazane zostało, że zatory występują już od obchodzonego w F. dnia Niepodległości (6 grudnia) do święta Trzech Króli (6 stycznia). Artykuł proponuje rozwiązanie, które miałoby zminimalizować problem, tj. wdrożenie przez port lotniczy systemu przydziału czasu na start i lądowanie w sezonie zimowym (tzw. system slotów). To zdaniem pozwanego potwierdza, że problem braku stanowisk parkingowych na lotnisku w R. jest problemem wymagającym rozwiązania przez port lotniczy, a nie pozwanego.

Autor artykułu w sposób ogólny opisuje sytuację na dwóch f. lotniskach w okresie zimowym, kiedy obłożenie lotami jest większe i wskazuje na możliwe rozwiązanie problemu. Artykuł w żaden sposób nie odnosi się do konkretnego dnia i konkretnego lotu. Wobec czego w ocenie sądu mógłby służyć jedynie do ustalenia tego, że powstał, względnie że w okresie zimowym następuje natężenie lotów, a to dla rozstrzygnięcia sprawy nie ma żadnego znaczenia.

Według pozwanego istotne jest, że w dniu 10 grudnia 2023 r. opóźniona była zdecydowana większość lotów realizowanych z lotniska w R. a dokładanie 32 z 41 lotów (k. 101-103v). Bez wątpienia jest to więc okoliczność, której pozwany nie mógł zapobiec, pomimo podjęcia racjonalnych środków. W ocenie Sądu jest to zbyt duże uproszczenie. Zgłoszone przez powodów roszczenia dotyczą konkretnej rezerwacji, a ustalenia faktyczne koncentrują się wokół jej realizacji. Okoliczności zaistnienia komplikacji w realizacji rezerwacji winny być rozpatrywane wyłącznie w kontekście danego rejsu.

Pozwany jako dowód na to, że nie miał i nie mógł mieć żadnego wpływu na wystąpienie zatoru w dniu 10 grudnia 2023 r. skutkującego opóźnieniem powodów w dotarciu do miejsca docelowego powołał komunikaty z wewnętrznego systemu wraz z kodami opóźnień (k. 91-97v). Sąd wykorzystał te dokumenty omawiając w dalszej części uzasadnienia zagadnienie szczególnych okoliczności, które wyłączają odpowiedzialność odszkodowawczą przewoźnika.

Co do korespondencji dotyczącej reklamacji powodów należy zauważyć, że została ona w całości sporządzona w języku angielskim (k. 104-106). Nie ma jednak żadnych wątpliwości w sprawie, co do tego że pozwany odmówił wypłaty odszkodowania, ponieważ do opóźnienia doszło z powodu braku miejsc parkingowych.

Sąd zważył co następuje:

Prawa pasażerów chronione są Rozporządzeniem (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91. By zrozumieć cel przepisów rozporządzenia i prawidłowo je interpretować należy odwołać się przede wszystkim do Preambuły. Sanowi ona o tym, że działanie Wspólnoty w dziedzinie transportu lotniczego powinno mieć na celu, miedzy innymi, zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów. Ponadto, powinno się w pełni zwracać uwagę na ogólne wymogi ochrony konsumentów. Odmowa przyjęcia na pokład i odwołanie lub duże opóźnienie lotów powodują poważne problemy i niedogodności dla pasażerów. Liczba pasażerów, którym odmówiono przyjęcia na pokład wbrew ich woli, pozostaje zbyt wysoka, podobnie jak liczba pasażerów poszkodowanych odwołaniem lotu bez uprzedzenia oraz dużymi opóźnieniami. W związku z powyższym Wspólnota powinna podnieść standardy ochrony ustalone przez rozporządzenie, zarówno przez wzmocnienie praw pasażerów jak i zapewnienie przewoźnikom lotniczym działalności w ujednoliconych warunkach na zliberalizowanym rynku. Powinno się również zminimalizować trudności i niedogodności dla pasażerów wynikające z odwołania lotów. Celem Rozporządzenia 261/2004 jest więc zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów.

Według wyroku TSUE z dnia 11 lipca 2019 r. w sprawie C-502/18 lot z jednym lub kilkoma połączeniami będący przedmiotem jednej rezerwacji stanowi jedną całość do celów prawa pasażerów do odszkodowania przewidzianego w Rozporządzeniu 261/200.

Wyrokiem z dnia 23 października 2012 r. w połączonych sprawach C-581/10 oraz C-629/10 Trybunał potwierdził interpretację Rozporządzania zaprezentowaną w wyroku C-402/07. W uzasadnieniu wyroku Trybunał zwrócił uwagę, że pasażerowie, których lot jest opóźniony oraz pasażerowie, których lot został odwołany, znajdują się w porównywalnych sytuacjach dla celów odszkodowania na podstawie Rozporządzenia nr 261/2004, ponieważ doznają podobnych niedogodności polegających na stracie co najmniej trzech godzin w stosunku do pierwotnego planu ich lotu. Co więcej pasażerowie z obu grup są praktycznie pozbawieni możliwości swobodnej reorganizacji ich podróży w przypadku poważnego wydarzenia związanego z lotem, następującego na krótko przed nim lub w jego trakcie albo odwołania takiego lotu, które prowadzi do zaoferowania zmiany planu podróży. Jeżeli z jakiegokolwiek powodu są oni bezwzględnie zmuszeni, by dotrzeć do ich miejsca docelowego w danym momencie, w żaden sposób nie mogą uniknąć straty czasu wynikającej z nowej sytuacji, ponieważ nie mają w tym względzie żadnej swobody.

Podobną wykładnię przyjął Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 26 lutego 2013 r. w sprawie C–11/11. Jak zauważył Trybunał "Art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, należy interpretować w ten sposób, że na podstawie tego artykułu odszkodowanie przysługuje pasażerowi lotu łączonego, którego rozpoczęcie było opóźnione w wymiarze niższym niż progi określone w art. 6 tego rozporządzenia, lecz który przybył do miejsca docelowego z opóźnieniem wynoszącym co najmniej trzy godziny w stosunku do planowej godziny przylotu, jako że wspomniane odszkodowanie nie jest uzależnione od istnienia opóźnienia przy wylocie, a co za tym idzie - od spełnienia przesłanek ustanowionych w tym art. 6.". Jak podkreślił Trybunał Sprawiedliwości w uzasadnieniu wyroku "w przypadku lotu łączonego, do celów zryczałtowanego odszkodowania przewidzianego w art. 7 rozporządzenia nr 261/2004 znaczenie ma wyłącznie opóźnienie stwierdzone względem planowej godziny przybycia do miejsca docelowego, rozumianego jako miejsce lądowania ostatniego lotu zainteresowanego pasażera". W ocenie Trybunału Sprawiedliwości odmienna konkluzja oznaczałaby nieuzasadnioną różnicę w traktowaniu, gdyż prowadziłaby do zróżnicowanego traktowania pasażerów lotów przybywających do ich miejsca docelowego z opóźnieniem wynoszącym co najmniej trzy godziny w stosunku do planowej godziny przylotu, w zależności od tego, czy opóźnienie ich lotu w stosunku do planowej godziny wylotu przekroczyło progi wyznaczone w art. 6 rozporządzenia nr 261/2004, podczas gdy doświadczane przez nich niedogodności związane z nieodwracalną stratą czasu są identyczne.

Odnosząc się do kryterium „odległości” na tle art. 7 ust. 1 Rozporządzenia 261/2004 wskazać trzeba, że Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 7 września 2017 r. w sprawie C0559/16 stwierdził wprost, że art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 261/200, należy interpretować w ten sposób, że pojęcie 'odległości' obejmuje, w przypadku połączeń lotniczych obejmujących loty łączone, wyłącznie odległość między pierwszym miejscem odlotu a miejscem docelowym, która powinna zostać obliczona w oparciu o metodę ortodromiczną, i to bez względu na rzeczywiście przebytą trasę. Przy określaniu kwoty odszkodowania należy zatem uwzględnić wyłącznie odległość między pierwszym miejscem odlotu a miejscem docelowym bez uwzględniania ewentualnych lotów łączonych. Trybunał orzekł, że podstawą odszkodowania jest niedogodność obejmująca stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny w stosunku do pierwotnego planu ich podróży, stwierdzoną również w przypadku lotów łączonych, w chwili przybycia do miejsca docelowego (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lutego 2013 r., Folkerts, C-11/11). Tymczasem, z uwagi na charakter doświadczonych w związku z tym niedogodności, ewentualne różnice w rzeczywiście przebytej odległości w żaden sposób nie wpływają na zakres tych niedogodności.

Wobec powyższego loty z jednym lub kilkoma połączeniami, będącymi przedmiotem jednej rezerwacji, należy postrzegać jako jedną całość.

Zgodnie z art. 4 ust. 3 Rozporządzenia WE nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 w przypadku odmowy przyjęcia pasażerów na pokład wbrew ich woli, obsługujący przewoźnik lotniczy niezwłocznie wypłaca im odszkodowanie, zgodnie z art. 7 i udziela pomocy zgodnie z art. 8 i 9. Natomiast na zasadzie art. 5 ust. 1 lit. c Rozporządzenia w razie odwołania lotu, pasażerowie których to odwołanie dotyczy, mają prawo do odszkodowania od przewoźnika lotniczego. Art. 7 ust. 1 lit. b) stanowi, że odszkodowanie wynosi 400 euro dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 km i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 km chyba że zostali poinformowani o odwołaniu lotu co najmniej dwa tygodnie przed planowanym terminem odlotu lub zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu lub zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Pasażerom opóźnionych lotów przysługuje więc prawo do odszkodowania przewidziane w art. 5 ust. 1 lit. c ww. rozporządzenia w zw. z jego art. 7 ust. 1, w przypadku gdy w chwili dotarcia do ich miejsca docelowego ponoszą oni stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny (wyrok TSUE z 19 listopada 2009 r., C-402/07). Odszkodowanie takie przysługuje także w przypadku odwołania lotu (art. 5 ust. 1 lit. c) i odmowy przyjęcia na pokład (art. 4 ust. 3). Pasażerowie mogą dochodzić także dalszego odszkodowania (art. 12 ust. 1).

W niniejszej sprawie poza sporem jest odległość miedzy lotniskami wylotu i miejsca docelowego, pozwany nie kwestionuje też faktu, że doszło do opóźnienia kilkunastogodzinnego.

Pozwany wskazywał jednak, że jego odpowiedzialność zostaje wyłączona, ponieważ odszkodowanie za odwołanie lotu nie przysługuje, jeżeli jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków (art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004).

Art. 5 ust. 3 Rozporządzenia stanowi, że obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Zgodnie z Rozporządzeniem zobowiązania przewoźników lotniczych powinny zostać ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Okoliczności te mogą w szczególności zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. Pojęcie "nadzwyczajnych okoliczności" nie zostało wprost zdefiniowane w przepisach Rozporządzenia (WE) nr 261/2004, natomiast preambuła wymienia je przykładowo. Za nadzwyczajne okoliczności według preambuły powinno się uważać sytuację, gdy decyzja kierownictwa lotów w stosunku do danego samolotu spowodowała danego dnia powstanie dużego opóźnienia, przełożenie lotu na następny dzień albo odwołanie jednego lub więcej lotów tego samolotu pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków przez zainteresowanego przewoźnika, by uniknąć tych opóźnień lub odwołań lotów.

Z brzmienia art. 5 ust. 3 Rozporządzenia wynika, że okoliczności te stanowią wyjątek od zasady odpowiedzialności odszkodowawczej przewoźników lotniczych za odwołany lot. Wobec tego pojęcie "nadzwyczajnych okoliczności" podlega wąskiej wykładni, na co zwraca uwagę w orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto TSUE podkreślał wielokrotnie (wyroki TSUE z dnia 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-549/07, z dnia 17 września 2015 r. w sprawie C–257/14, z dnia 4 maja 2017 r. w sprawie C–315/15, z dnia 17 kwietnia 2018 r. w sprawach połączonych C–195/17, od C–197/17 do C–203/17, C–226/17, C–228/17, C–254/17, C–274/17, C–275/17, od C–278/17 do C–286/17 i od C–290/17 do C–292/17), że z samego wskazania w motywie (14) preambuły rozporządzenia pewnych przykładowych zdarzeń nie należy wywodzić, że one same stanowią nadzwyczajne okoliczności, lecz należy wyciągnąć wniosek, iż wolą ustawodawcy wspólnotowego było jedynie stwierdzenie, że mogą one takie okoliczności spowodować. Tym samym, nie wszystkie okoliczności związane z wymienionymi w sposób przykładowy zdarzeniami stanowią nadzwyczajne okoliczności, zwalniające z obowiązku wypłacenia odszkodowania przewidzianego w art. 5 ust. 1 lit. c rozporządzenia.

Zdarzenie wynikające z okoliczności nadzwyczajnych powinno spełniać trzy główne kryteria jednocześnie: nieprzewidywalności, nieuniknioności i oddziaływania nietypowych czynników zewnętrznych lub wewnętrznych (por wyrok SO w Krakowie z dnia 6 lutego 2023 r. II Ca 2302/22 Lex nr 3654914). Zasadą jest zatem przyjęcie odpowiedzialności odszkodowawczej przewoźnika lotniczego, z której może on być zwolniony jedynie w wyjątkowych wypadkach.

Według pozwanego przyczyną w opóźnieniu w dotarciu do miejsca docelowego przez powodów było opóźnienie dwóch lotów, tj. lotu (...) (R. – H.) oraz poprzedzającego go lotu (...) (H. – R.). Loty te były wykonywane jednym samolotem.

Lot (...) z H. do R. opóźnił się z uwagi na niestawienie się pasażerów na pokład oraz konieczność dokonania identyfikacji bagażu (standardowy kod opóźnienia (...) 85). Jak wynika z komunikatu odnotowanego w systemie wewnętrznym (k. 91-92), trzech pasażerów pomyliło bramki lotniskowe i nie stawiło się w terminie na pokładzie samolotu. W konsekwencji ich bagaże musiały zostać wyładowane, co doprowadziło do opóźnienia lotu (...) o 11 minut. Do dalszego opóźnienia doszło z uwagi na brak stanowisk parkingowych na lotnisku w R. (k. 93-94), co z kolei wydłużyło opóźnienie lotu (...) (kod opóźnienia (...)87). Obie przyczyny według pozwanego nie były od niego zależne i nie można było ich uniknąć.

Ze stanowiska procesowego jakie zajął pozwany wynika, że gdyby nie doszło do opóźnienia lotu (...) z H. do R., to nie nastąpiłoby opóźnienie lotu powodów (...).

Przyczyną opóźnienia lotu (...) było niestawiennictwo pasażerów. Jest oczywiste, że żaden przewoźnik lotniczy nie ma wpływu na stawiennictwo pasażerów. Loty są tak zorganizowane, by nie oczekiwać na osoby, które spóźniają się lub z jakichkolwiek przyczyn opuszczają lot. W przelotach uczestniczy ogromna ilość pasażerów, a sytuacje kiedy dochodzi do spóźnień należą do zwyczajnych do tego stopnia, że linie stosują overbooking (nadmierne rezerwacje) by wypełnić potencjalnie puste miejsca w samolocie. Wobec czego kwalifikowanie niestawiennictwa pasażerów jako okoliczności nadzwyczajnej w rozumieniu przepisów Rozporządzenia 261/2004 jest nadużyciem.

Brak jest również wystarczających podstaw by w tej sprawie, jako nadzwyczajną okoliczność zakwalifikować brak miejsc parkingowych. Pozwany nie podjął się bowiem wykazania, czy lotnisko w R. dysponowało wolnym miejscem parkingowym dla samolotu który przyleciałby z H. planowo.

Ciężar dowodu wystąpienia okoliczności nadzwyczajnej z mocy art. 5 rozporządzenia nr 261/2004 spoczywa na pozwanym przewoźniku lotniczym. To on powinien dowieść, że przyczyny opóźnień obu lotów miały charakter nadzwyczajny, a także że doszło do podjęcia wszelkich racjonalnych środków celem ich uniknięcia. Według pozwanego opóźnienia nastąpiły z przyczyn dotyczących ograniczeń w zarządzaniu ruchem lotniczym i w taki sposób są one również oznaczone w kodach (...).

W ocenie sądu formalne zakwalifikowanie przyczyn według kodów (...) nie ma znaczenia dla faktycznego ustalenia, czy przyczyny te stanowią nadzwyczajne okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Sąd zgadza się z podniesionym przez powodów argumentem, że to po stronie przewoźnika leży obowiązek takiego skonstruowania siatki połączeń, by przygotować się na ewentualne komplikacje charakterystyczne dla tego typu działalności i uniknąć opóźnień. Planowanie częstotliwości rejsów samolotu i minimalnych przerw w ich odbywaniu należy do przewoźnika lotniczego, dlatego opóźnienia lotów danego samolotu powstające w ramach realizowanej rotacji, bez wskazania uchwytnej przyczyny zewnętrznej, nie pozostają poza kontrolą przewoźnika. Są wynikiem sposobu organizowania prowadzonej działalności przez przewoźnika lotniczego, dlatego pozostają pod jego kontrolą i panowaniem niezależnie od jego oczekiwań w tym zakresie (tak NSA w wyroku z dnia 2 sierpnia 2016 r. sygn. akt I OSK 2497/14, Lex nr 2118459).

W ocenie sądu pozwany nie zdołał wykazać, że po jego stronie zachodzi przesłanek egzoneracyjna wobec czego Sąd uwzględnił powództwo w całości i orzekł jak w pkt 1, 3, 5, 7 wyroku. Rozstrzygnięcie o kosztach postepowania w pkt 2, 4, 6, 8 zapadło na podstawie art. 98§1 kpc.

.

Anna Zielińska