Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 12-grudnia-2017 r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:Sędzia Sądu Rejonowego Katarzyna Michalak-Łabeńska

Protokolant:sekretarz sądowy Katarzyna Żukowska

po rozpoznaniu w dniu 28-11-2017 r. w Kaliszu na rozprawie

sprawy z powództwa P. B., Ż. B.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powodów P. B. i Ż. B. solidarnie kwotę 11.173,78zł (jedenaście tysięcy sto siedemdziesiąt trzy złote 78/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lutego 2015r. do dnia zapłaty oraz kwotę 5.876,00zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu kwotę 968,95zł tytułem nieuiszczonych wydatków sądowych.

SSR Katarzyna Michalak-Łabeńska

Sygn. akt I C 2141/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29.07.2016 r. powodowie P. B. i Ż. B. wnieśli o zasądzenie in solidum od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 11.173,78 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lutego 2015 r. do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w podwójnej wysokości. W uzasadnieniu swojego żądania powodowie wskazali, że w dniu 27 stycznia 2015 r. doszło do uderzenia pojazdu objętego ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdu w ogrodzenie domu powodów. Okoliczności szkody nie zostały zakwestionowane przez pozwanego, który uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił odszkodowanie, mające odpowiadać kosztom naprawy, w kwocie 1.815,95 zł, ustalone na podstawie własnej wyceny kosztorysowej nr (...). Powodowie zakwestionowali kalkulację naprawy sporządzoną przez stronę pozwaną podnosząc, iż ustalona na jej podstawie kwota odszkodowania nie odpowiada zasadzie pełnej kompensacji szkody. Nadto podnieśli, że pozwany nieprawidłowo ustalił zakres uszkodzeń i prowadził postępowanie likwidacyjne w kierunku usunięcia uszkodzeń, które w rzeczywistości nie wystąpiły, tj. w zakresie uszkodzeń rolek bramy i prac kowala, podczas gdy uszkodzeniu uległa tylko murowana część ogrodzenia. Powodowie powołali się na wykonany na ich zlecenie kosztorys inwestorski wykonany przez H. M. (1), posiadającego stosowne uprawnienia budowlane, ustalający rzeczywisty koszt odtworzenia ogrodzenia na kwotę 12.989,73 zł oraz kosztorys wykonany przez S. J. prowadzącego firmę (...), który wykazał koszt odtworzenia na kwotę 12.322,00 zł. Powodowie zarzucili, że pozwany nierzetelnie przeprowadził postępowanie likwidacyjne, zaniechał bowiem zasięgnięcia opinii biegłego posiadającego wiedzę specjalistyczną z zakresu budownictwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż z uwagi na nieprzedłożenie przez poszkodowanych rachunków dokumentujących naprawę ogrodzenia, a tym samym nieudowodnienie większego rozmiaru szkody niż wynikającego z ustaleń ubezpieczyciela, przyznane przez niego odszkodowanie wyczerpuje wysokość szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27.01.2015 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której samochód uderzył w murowane ogrodzenie nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ż., gm. G., stanowiącej własność powodów P. i Ż. małżonków B.. Wskutek zdarzenia uszkodzeniu uległ mur ogrodzeniowy z cegły klinkierowej przy bramie wjazdowej na posesję powodów, murowany w kształcie łukowym. Sprawca kolizji drogowej miał zawartą z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. W tym samym dniu powodowie dokonali zgłoszenia szkody pozwanemu towarzystwu ubezpieczeniowemu, co pozwany potwierdził pismem z dnia 28.01.2015 r.

/ okoliczności niesporne, pismo pozwanego – k. 18 - 19 /

Na zlecenie (...) S.A. z siedzibą w W. został wykonany kosztorys naprawy ogrodzenia o nr (...) na nieruchomości przy ul. (...) w Ż., na podstawie którego stwierdzono, iż winna ona opiewać na kwotę 1.815,95 zł. Kosztorys zakładał naprawę elementów murowanych klinkierowych poprzez wykucie zniszczonych cegieł na całej wysokości pęknięcia muru oraz wstawienia w to miejsce nowych cegieł, jak również naprawę elementu metalowego przęsła ogrodzeniowego.

/ kosztorys pozwanego nr (...) - k. 22 - 25 /

Kwestionując powyższy kosztorys powodowie zlecili wykonanie opinii technicznej mgr inż. R. C.. W opinii technicznej z dnia 10.03.2015 r. stwierdził on, że przyjęta w powyższym kosztorysie metoda naprawy nie przywróci wartości technicznych i estetycznych uszkodzonych elementów; w celu przywrócenia pełnej wartości zniszczone elementy należy rozebrać i odbudować od nowa.

/ opinia techniczna na zlecenie powodów - k. 26-27 /

Pozwana uznała co do zasady swoją odpowiedzialność za szkodę i decyzją z dnia 7.04.2015 r. - w oparciu o kalkulację kosztów naprawy nr (...) - przyznała i wypłaciła poszkodowanym bezsporną kwotę odszkodowania w wysokości 1.815,95 zł. Wskazała jednocześnie na możliwość dopłaty odszkodowania, o ile powodowie przedstawia fakturę dokumentującą poniesienie wyższego kosztu naprawy.

/ decyzja pozwanego z dnia 07.04.2015 r. – 21 /

W celu ustalenia rzeczywistej wysokości szkody, w czerwcu 2015 r. powodowie zlecili dwóm niezależnym podmiotom wykonanie kosztorysu naprawy ogrodzenia. Pierwszy z nich, sporządzony przez H. M. (1) wskazywał na koszt odtworzenia ogrodzenia w wysokości 12.989,73 zł, a kolejny, wykonany przez S. J. prowadzącego firmę (...), który wykazał koszt odtworzenia w kwocie 12.322,00 zł. Oba kosztorysy dotyczyły wyłącznie robót budowlanych, z wyłączeniem naprawy jakichkolwiek elementów metalowej bramy wjazdowej.

/ kosztorys inwestorski H. M. (1) – k. 28 – 34, kosztorys firmy (...) S. J. – k. 35 /

Celem weryfikacji przedłożonych przez powodów w/w/ kosztorysów, pozwany pismem z dnia 3.07.2015 r. wezwał powodów do uzupełnienia dokumentacji szkodowej o opinie z serwisu wskazująca zakres uszkodzeń i koszty naprawy/wymiany rolek bramy oraz rachunek/fakturę z zakładu kowalskiego dokonującego naprawy przęsła stalowego.

/ pismo pozwanego z dnia 3.07.2015 r. – k. 36 /

W piśmie z dnia 24.07.2015 r. pełnomocnik powodów wskazał, iż elementy bramy nie uległy uszkodzeniu, co wynikało już z samego zgłoszenia szkody, nadto zakwestionował próbę przerzucenia na poszkodowanych obowiązku dokonywania ustaleń w postępowaniu likwidacyjnym, wreszcie zapowiedział wystąpienie na drogę sądową.

/ pismo pełn. powodów - k. 37 – 38 /

Pismem z dnia 10.09.2015 r. pełnomocnik powodów wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 14 dni kwoty 11.173,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. W odpowiedzi z dnia 1.10.2015 r. pozwany ponowił wezwanie o uzupełnienie dokumentacji szkodowej. Powodowie podtrzymali dotychczasowe stanowisko w piśmie z dnia 12.10.2015 r. ponownie wskazując, iż w wykonanym na ich zlecenie kosztorysie inwestorskim ujęte zostały jedynie koszty materiałowe w postaci cegieł klinkierowych, zaprawy i robocizny.

/ wezwanie do zapłaty - k. 39, pismo pozwanego – k. 40, pismo pełn. powodów - k. 42-44 /

Pismem z dnia 10.02.2016 r. strona powodowa wezwała pozwanego do próby ugodowej lub podjęcia mediacji. Wezwanie zostało doręczone pozwanej w dniu 12.02.2016 r. Pismem z dnia 9.03.2016 r. pozwany podał, iż nie wpłynęła dodatkowa dokumentacja, która pozwoliłaby na zmianę dotychczasowego stanowiska, stąd decyzję pozwanego należy uznać za ostateczną.

/ wezwanie do zawarcia ugody - k. 45, potwierdzenie doręczenia - k. 46, pismo pozwanej - k. 47 /

Po zdarzeniu drogowym z dnia 27.01.2015 r. mur ogrodzenia przy bramie wjazdowej na posesję powodów wykonany z cegły klinkierowej o długości całkowitej 5,15 m, wysokości 1,5 m i szerokości 0,25 m posiada pęknięcie w połowie swej długości na całej wysokości, o grubości ok. 1 cm, jest tez przesunięty w stosunku do stanu pierwotnego na odległość od 0 do 10 cm. W celu uzyskania stanu ogrodzenia przed zdarzeniem należy mur rozebrać i postawić ponownie.

/ opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa G. K. (1) - k. 82 -93 /

W toku procesu powodowie przedstawili kolejny kosztorys prywatny H. M. (1) opracowany w czerwcu 2017 r. według wytycznych zawartych w opinii biegłego sądowego K. K. (1) z dnia 5.06.2017 r. Koszt przywrócenia ogrodzenia do stanu pierwotnego został w nim określony na kwotę 14.839,02 zł.

/ kosztorys H. M. (1) z czerwca 2017 r. na zlecenie powodów – k. 152 – 157 /

Wycofanie w 2001 r. z obrotu prawnego podstaw normatywnych ( KNR, (...) itp. ) i metod sporządzania kosztorysu ofertowego na roboty budowlane spowodowało, że obecnie zamawiający decyduje o rodzaju wynagrodzenia ( kosztorysowe lub ryczałtowe ) i sposobie ( metodzie ) obliczenia ceny w kosztorysie ofertowym. W tej sytuacji brak obligatoryjnych zasad określenia ceny za roboty budowlane, zatem przyjęcie ceny na podstawie badań rynkowych umożliwia najbardziej trafne określenie wartości finalnej danego elementu robót budowlanych.

Średnia stawka roboczogodziny dla robót ogólnobudowlanych w II kwartale 2015 r. występująca na rynku (...), poza stolicą województwa, wynosiła 16,00 zł netto. Przy określaniu kosztu murowania licowego z cegły klinkierowej zasadne jest nie rozliczanie robocizny według katalogów za roboczogodzinę, lecz według cen jednostkowych za położenie 1 szt. takiej cegły. Cena jednostkowa za wmurowanie 1 szt. cegły klinkierowej w ścianę gipsową wraz ze spoinowaniem w wysokości 3,50 zł netto, powiększona o stawkę 23% VAT i jest średnią stawką rynkową stosowaną w umowach prywatnych między inwestorami a rzemieślnikami na rynku powiatu (...). Wysokość tej stawki wynika z braku fachowców i wymaganej wysokiej jakości prac. Murowanie licowe z cegły klinkierowej wymaga bowiem wyjątkowej praktyki i kwalifikacji, a rynek takich fachowców jest dość ubogi, stąd dyktują oni cenę za tego rodzaju prace. Wymagana jest tu szczególna staranność i dokładność, przestrzegana przez nielicznych wykonawców, zatem niewielu z nich wyraża chęć podjęcia się prac murarskich z użyciem cegły klinkierowej.

Wiedzę odnośnie wysokości stawek rynkowych za takie prace można czerpać tylko z doświadczenia zawodowego wynikającego z uczestniczenia w procesach inwestycyjnych oraz nadzorowania i kierowania robotami przy różnych obiektach budowalnych. Informacje o wysokości stawek i cen jednostkowych za poszczególne prace nie wynikają natomiast z zakończonych kontraktów.

Ogrodzenie powodów jest zbudowane w kształcie łuku i ma reprezentacyjny charakter, co tym bardziej uzasadnia przyjęcie wyższych stawek robocizny.

Prawidłowa jest, przyjęta w wykonanym na zlecenie strony powodowej kosztorysie H. M. (1) z czerwca 2017 r., stawka robocizny wynosząca 3,50 zł za wmurowanie 1 szt. cegły klinkierowej netto, jak również stawka roboczogodziny 16,00 zł netto dla innych robót budowlanych. Całkowity koszt przywrócenia ogrodzenia powodów do stanu poprzedniego wynosi 14.839,02 zł. Kosztorys H. M. z czerwca 2017 r. na tę kwotę został przez biegłego K. K. oceniony jako poprawny i zaakceptowany w całości.

/opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa K. K. (1) - k. 130-144, opinia uzupełniająca - k. 174 - 177, ustna opinia uzupełniająca – k. 220 - 222, nagranie k. 223, 00:04:49 – 00:23:29 /

Ogrodzenie domu powodów nadal nie jest naprawione, zostało tylko prowizorycznie zabezpieczone, by nie stanowiło zagrożenia. Powodowie oczekują na wypłatę odszkodowania, po czym zlecą naprawę.

/ okoliczność niesporna, nie zaprzeczone oświadczenie pełn. powodów – k. 222, nagranie k. 223 00:24:33 - 00:25:30 /

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Spór sprowadzał się w zasadzie do wysokości należnego powodom odszkodowania.

Ustaleń faktycznych w tym zakresie, wymagających wiadomości specjalnych, dokonano w oparciu o opinie biegłych sądowych z zakresu budownictwa G. K. (1) i K. K. (1). Opinia pierwszego z wymienionych biegłych posłużyła jedynie do ustalenia rzeczowego zakresu szkody i przyjętej metodologii naprawy. Mimo odmiennego stanowiska zajmowanego w postępowaniu likwidacyjnym, pozwany nie zakwestionował oceny biegłego G. K. ( podtrzymanej następnie przez biegłego K. K.), iż nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego ogrodzenia poprzez przesunięcie go do pierwotnego miejsca oraz wybiórczą wymianę pękniętych cegieł, lecz niezbędne jest rozebranie całego zniszczonego muru i pobudowanie go od nowa. Sąd odmówił natomiast wiarygodności opinii biegłego G. K. (1) w zakresie ustalenia kosztów naprawy. W tej części bowiem opinia ta oparta była na kosztorysie uwzględniającym dane z KNR i nie uwzględniała specyfiki murowania licowego z wymagającego materiału, jakim jest cegła klinkierowa. Natomiast opinię biegłego sądowego K. K. Sąd ocenił jako rzetelną, spójną i logiczną, opartą na szerokiej wiedzy i bogatym doświadczeniu zawodowym biegłego. Wbrew zarzutowi strony pozwanej biegły na podstawie badań rynkowych ustalił, obowiązujące w II kwartale 2015 r., średnią stawkę robocizny dla robót ogólnobudowlanych jak i cenę jednostkową za położenie 1 szt. cegły klinkierowej. Dokonał też analizy prywatnego kosztorysu złożonego przez powodów w toku procesu, po czym zaakceptował go w całości.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Stosownie do treści art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Z kolei art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych stanowi, iż poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Nie była sporna i nie budziła wątpliwości sama zasada odpowiedzialności pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego odpowiadającego na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Sporna była natomiast wysokość należnego powodom odszkodowania.

Stosownie do art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych ... ( tekst jednolity Dz. U. 2013 r. poz. 392 z późn. zm. ) odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, a ograniczeniem jego wysokości jest wartość sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie ubezpieczenia. O istnieniu i zakresie tej odpowiedzialności decydują przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, jak również w przypadku gwarancyjnej odpowiedzialności ubezpieczyciela, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

W myśl art. 361 § 1 k.c. odpowiedzialność dotyczy tylko normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Naprawienie szkody ma więc zapewnić pełną kompensatę doznanego uszczerbku i odpowiadać wysokości szkody, lecz nie może być od niej wyższe, co skutkowałoby nieuzasadnionym wzbogaceniem poszkodowanego.

Funkcją ubezpieczenia OC jest ochrona poszkodowanych, którym ruch pojazdu mechanicznego wyrządził szkodę. Powodom należy się zatem odszkodowanie odpowiadające uzasadnionym kosztom naprawy i to niezależnie od tego, czy naprawy dokonali, a nawet od tego czy w ogóle zamierzają ogrodzenie naprawić. Za nieuzasadnione należy więc uznać stanowisko pozwanego, który domagał się przedstawienia rachunków potwierdzających fakt dokonania i wysokość kosztów naprawy. Odszkodowanie to – analogicznie jak przy uszkodzeniu pojazdu - winno być obliczone na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń i technicznych sposobów naprawy, przy przyjęciu kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen stosowanych na rynku lokalnym ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.06.1988 r. I CR 151/88, L., w uchwale z dnia 13.06.2003 r. III CZP 32/03, OSNC 2004/4/51, w uchwale z dnia 15.11.2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002/6/74).

Podobnie jak w przypadku, gdy szkoda polega na uszkodzeniu samochodu, tak i w wypadku innych szkód, obowiązuje zasada ich pełnej kompensaty. W ocenie Sądu bogate orzecznictwo sądowe dotyczące naprawienia szkód w pojazdach, ma odpowiednie zastosowanie także i w tej sprawie. I tak, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego mienia. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi ( tak Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/11 ). Przywrócenie stanu poprzedniego ma miejsce, jeżeli stan ogrodzenia po naprawie pod każdym istotnym względem ( stanu technicznego, zdolności użytkowania, części składowych, trwałości, wyglądu estetycznego itp. ) odpowiada stanowi tego elementu przed uszkodzeniem. Jakość materiałów wykorzystanych do naprawy oraz staranność i dokładność prac naprawczych stanowią ważne czynniki decydujące o tym, czy naprawa jest wystarczająca do przywrócenia stanu poprzedniego.

Kalkulacja kosztów naprawy sporządzona przez biegłego sądowego K. K. odpowiada powyższym kryteriom. Tak więc niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy ogrodzenia wynoszą 14.839,02 zł, a pozwany wypłacił z tego tytułu kwotę 1.815,95 zł. Różnica między tymi kwotami wynosi więcej, niż kwota dochodzona pozwem, stąd powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Odsetki ustawowe od powyższej sumy zasądzono zgodnie z żądaniem pozwu, od upływu 30-dniowego terminu od zawiadomienia ubezpieczyciela o wypadku ubezpieczeniowym ( art. 817 § 1 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ).

Oddalenie powództwa dotyczy wyłącznie sposobu zasądzenia na rzecz powodów żądanej sumy. Powodowie jako osoby, którym przysługuje współwłasność łączna nieruchomości, której część składową stanowi zniszczone ogrodzenie, są wierzycielami solidarnymi, stąd odszkodowanie z tego tytułu przysługuje im od pozwanego solidarnie. Nie zaszły natomiast wskazane przez pełnomocnika powodów podstawy, by traktować ich jedynie jako uprawnionych in solidum.

W przedmiocie kosztów procesu orzeczono stosownie do wyrażonej w art. 98 k.p.c. reguły odpowiedzialności za wynik procesu. Na sumę kosztów procesu podlegającą zwrotowi na rzecz powodów składają się opłata sądowa od pozwu 559,00 zł, koszty zastępstwa prawnego 4.800,00 zł, opłata od skarbowa pełnomocnictwa 17,00 zł, zaliczka na koszt opinii biegłego 500,00 zł ).

Sąd nie uwzględnił wniosku powodów o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości. W art. 109 § 2 k.p.c. określone zostały kryteria, które sąd powinien brać pod uwagę rozstrzygając o wysokości kosztów procesu. Z treści tego przepisu wynika, że należy brać pod uwagę celowość i niezbędność kosztów z uwagi na charakter sprawy. Przy czym charakter sprawy obejmuje szeroki katalog okoliczności, do których zaliczyć należy: wartość przedmiotu sporu, tryb rozpoznania sprawy, zakres materiału dowodowego, złożoną konfigurację podmiotową, ilość żądań podlegającą rozpoznaniu czy stopień skomplikowania pod względem prawnym (zob. M. Uliasz, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, C.H. Beck, wyd. 2) a także przedmiot sporu, prostotę lub złożoność stanu faktycznego, trudności dowodzenia lub ich brak, precedensowy charakter sprawy. Uszczegółowienie tych kryteriów stanowi art. 109 § 2 zd. 2 k.p.c. stanowiący, iż przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez zawodowego pełnomocnika sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Powyższe unormowanie wiąże się z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015, poz. 1804 ze zm.), określającymi stawki opłat tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego. Stosownie do § 15 ust. 1 rozporządzenia opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się z uwzględnieniem stawek minimalnych określonych w rozdziałach 2 - 4. Zgodnie zaś z ust. 3 tego przepisu opłatę w sprawach wymagających przeprowadzenia rozprawy ustala się w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, która nie może przekroczyć sześciokrotności tej stawki, ani wartości przedmiotu sprawy, jeśli uzasadnia to:

1/ niezbędny nakład pracy radcy prawnego, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczba stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjęte w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu;

2/ wartość przedmiotu sprawy;

3/ wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie;

4/ rodzaj i zawiłość sprawy, w szczególności tryb i czas prowadzenia sprawy, obszerność zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów, o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Komentowany przepis ustanawia zasadę przyznawania wynagrodzenia radcy prawnemu w stawce minimalnej. Za trafne należy uznać stanowisko Sądu Najwyższego, wedle którego, jeżeli przemawia za tym niezbędny nakład pracy pełnomocnika, charakter sprawy oraz jego wkład w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, wówczas sąd może zasądzić opłatę wyższą, która nie może jednak przewyższyć sześciokrotnej stawki minimalnej ani wartości przedmiotu sprawy (por. post. SN z dnia 21 grudnia 2010 r., III CZ 64/10, LEX nr 1223593).

Charakter sprawy i czynności dokonane przez radcę prawnego w imieniu strony w toku niniejszego postępowania, nie uzasadniały przyznania wynagrodzenia w podwójnej stawce. Niniejsza sprawa dotyczy roszczenia odszkodowawczego powstałych w związku z umową ubezpieczenia OC sprawcy kolizji drogowej i obejmuje roszczenie o zwrot kosztów uszkodzenia mienia. Analiza akt przedmiotowej sprawy dowodzi, iż nie była ona wielowątkowa pod względem okoliczności spornych i zakresu twierdzeń podnoszonych przez strony. Materia rozważanej sprawy na tle innych spraw o odszkodowanie nie należy do złożonych, także sama ilość zgromadzonych w sprawie dowodów nie przesądza o stopniu skomplikowania sprawy. W ocenie Sądu rozważana sprawa na tle innych spraw o odszkodowanie należy do spraw modelowych. Również fakt, że niniejszej sprawie dopuszczono dowód z opinii biegłego sądowego oraz ustnej opinii uzupełniającej – nie ma wpływu na ocenę stopnia jej trudności uzasadniającej przyznanie wynagrodzenia w stawce przekraczającej wysokość stawki minimalnej. W tym zakresie czynności zawodowego pełnomocnika obejmowały zapoznanie się z treścią opinii i udział w rozprawach, na której biegły ustosunkował się zarzutów stron.

Reasumując, zarówno nakład pracy oraz charakter sporu uzasadniały przyznanie pełnomocnikowi powodów zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w minimalnej stawce. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, iż w dacie wszczęcia procesu obowiązywały znacznie wyższe minimalne stawki wynagrodzenia radcy prawnego, mające zastosowanie w tej sprawie, które wskutek zmian wprowadzonych od dnia 27.10.2016 r. uległy istotnemu obniżeniu. Powyższa okoliczność również została wzięta pod uwagę przy orzekaniu w omawianym zakresie

Według tej samej reguły, na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm. w zw. z art. 98 k.p.c., orzeczono o nieuiszczonej części wydatków sądowych w postaci kosztów opinii biegłych nie pokrytych zaliczką i wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa, nakładając obowiązek uiszczenia tych kosztów w całości na stronę pozwaną jako przegrywającą proces w całości.

SSR Katarzyna Michalak-Łabeńska