Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2024r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2024r. w K.

sprawy z powództwa (...) S.A. z/s we W. (KRS (...))

przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. na rzecz powoda (...) S.A. z/s we W. kwotę 20.001,00zł (dwadzieścia tysięcy jeden złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 18.525,00zł (osiemnaście tysięcy pięćset dwadzieścia pięć złotych 00/100) od dnia 21 października 2022r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.476,00zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych 00/100) od dnia 30 sierpnia 2023r. do dnia zapłaty,

2.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu od pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków kwotę 8.996,13zł (osiem tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt sześć złotych 13/100),

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. na rzecz powoda (...) S.A. z/s we W. kwotę 5.635,00zł (pięć tysięcy sześćset trzydzieści pięć złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 1434/23

UZASADNIENIE

W dniu 30 sierpnia 2023r. powód (...) S.A. z/s we W. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. pozew domagając się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 20.001,00zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 18.525,00zł od dnia 21 października 2022r. do dnia zapłaty tytułem niewypłaconej części odszkodowania w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w związku z uszkodzeniem w dniu 19 września 2022r. budynku mieszkalnego i garażu, oraz od kwoty 1.476,00zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia kosztorysu naprawczego na etapie przedsądowym, a ponadto kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że B. K. i K. K. są właścicielami nieruchomości budynkowej znajdującej się w miejscowości B. przy ul. (...), a z pozwanym ubezpieczycielem łączyła ich umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (...) potwierdzona polisą nr (...).

Powód wskazał, że w dniu 19 września 2022r. w wyniku działania pożaru doszło do uszkodzenia budynku mieszkalnego, w którym spaliły się pomieszczenia wewnątrz budynku, w tym kotłownia z kotłem na ekogroszek pompami i bojlerem, garaż wraz z bramą, dwa korytarze, kuchnia z aneksem kuchennym i 3 pokoje.

Powód wyjaśnił, że pozwany uznając swoją odpowiedzialność, co do zasady wypłacił poszkodowanym odszkodowanie w wysokości 58.797,86zł.

Zdaniem powoda przyznana kwota nie była wystarczająca do przywrócenia uszkodzonego budynku do stanu sprzed szkody.

Wobec tego, powód zlecił sporządzenie prywatnej opinii, z której wynika, że koszt likwidacji szkody w uszkodzonym budynku wynosi 131.806,15zł.

Mając to na uwadze, powód złożył odwołanie od decyzji pozwanego, zaś pozwany nie uwzględnił w dalszej części jego roszczenia.

Wierzytelność z tytułu roszczenia pieniężnego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy odpowiedzialności cywilnej była przedmiotem umowy cesji.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 1 września 2023r. w sprawie o sygn. akt I Nc (...) uwzględniono w całości roszczenia powództwa i rozstrzygnięto o kosztach postępowania.

Pozwany Towarzystwo (...) z/s w W. wniósł sprzeciw o przedmiotowego orzeczenia.

Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował roszczenie powoda co do zasady i wysokości, a także przydatność prywatnej opinii wykonanej na zlecenie powoda na etapie przedsądowym sprawy i ustalonej tam wartości szkody.

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa podtrzymała dotychczas wyrażone stanowisko procesowe w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Poszkodowani B. K. i K. K. są właścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz innych obiektów budowlanych położonych w miejscowości B. przy ul. (...).

( okoliczność bezsporna)

W dniu 20 czerwca 2022r. poszkodowani B. K. i K. K. zawarli z pozwanym Towarzystwem (...) z/s w W. umowę ubezpieczenia (...) potwierdzoną polisą nr (...), z okresem ubezpieczenia od dnia 28 maja 2022r. do dnia 27 maja 2023r.

Zakresem ubezpieczenia, w tym od pożaru oraz innych ryzyk i zdarzeń losowych objęto dom mieszkalny, obiekty budowlane niebędące budynkami: ogrodzenie wraz z furtką i bramą, ruchomości domowe i stałe elementy wykończenia.

Sumy ubezpieczenia oznaczono:

- od budynku mieszkalnego według wartości odtworzeniowej na kwotę 550.000,00zł,

- od obiektów budowlanych nie będących budynkami: ogrodzenie wraz z furtką i bramą według wartości rzeczywistej na kwotę 50.000,00zł,

- od ruchomości domowych i stałych elementów wykończenia według wartości odtworzeniowej na kwotę 30.000,00zł.

Wysokość składki uiszczonej przez poszkodowanych określono na łączną kwotę 594,00zł.

W świetle § 23 (...) Towarzystwa (...) z/s w W. (...).

1. Rozmiar szkody w ubezpieczeniu budynków i stałych elementów wykończeniowych ustala się według cen z dnia powstania szkody, zgodnie z zasadami:
1) budynki rolnicze ubezpieczone w zakresie obowiązkowym – postanowienia Ustawy,
2) budynki oraz stałe elementy wykończenia ubezpieczone na podstawie (...) i budynki rolnicze ubezpieczone na podstawie (...) w zakresie rozszerzonym:
a) przy ubezpieczeniu według wartości odtworzeniowej – na podstawie kosztorysu naprawy/wymiany, remontu lub odbudowy opracowanego w oparciu o Katalogi N.́w Rzeczowych, przedłożonego przez Ubezpieczonego przed rozpoczęciem naprawy i zweryfikowanego przez Towarzystwo; dla robót nieuregulowanych w Katalogach N.́w Rzeczowych kosztorys musi obejmować koszty robocizny z podaniem liczby godzin i szczegółowy wykaz materiałów,

b) przy ubezpieczeniu według wartości rzeczywistej – w wysokości kosztów określonych zgodnie z postanowieniami pkt 2 lit. a z uwzględnieniem stopnia zużycia technicznego zgodnie z zasadami stosowanymi w budownictwie (wg wzoru R.), który jest dostępny w każdej jednostce Towarzystwa oraz na stronie internetowej www.tuw.pl, z zastrzeżeniem że: i. nie uwzględnia się stopnia zużycia technicznego przy szkodach, których wartość nie przekracza 3% sumy ubezpieczenia, ii. maksymalne potrącenie z tytułu zużycia technicznego wynosi 80%.
2. Rozmiar szkody w ubezpieczeniu budowli ustala się według cen z dnia powstania szkody w wartości rzeczywistej lub odtworzeniowej; postanowienia ust. 1 stosuje się odpowiednio.
3. Rozmiar szkody w ubezpieczeniu ruchomości domowych ustala się według cen z dnia powstania szkody następująco:

1) ruchomości domowe ubezpieczone w wartości odtworzeniowej – według wartości odtworzeniowej bez potrącania stopnia zużycia,

2) dzieła sztuki, antyki, biżuteria, kamienie szlachetne, perły, przedmioty wykonane w całości lub w części ze złota, srebra lub platyny, medale, broń, trofea myśliwskie, futra naturalne – według wartości rynkowej,

3) znaczki pocztowe – według wartości nominalnej, jeżeli znaczki stanowią prawny sposób uiszczenia opłaty za przesyłkę pocztową lub według wartości rynkowej; odszkodowanie jest ustalane według wartości wyższej,

4) banknoty, monety – według wartości nominalnej, jeżeli stanowią prawny środek płatniczy lub według wartości rynkowej; odszkodowanie jest ustalane według wartości wyższej,

5) gotówka – według wartości nominalnej; walutę obcą przelicza się według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego,

6) papiery wartościowe – według ceny sprzedaży, w przypadku papierów wartościowych będących przedmiotem obrotu giełdowego według ich ceny giełdowej pomniejszonej o prowizję maklerską,

7) karty płatnicze i kredytowe – według kosztów odtworzenia,

8) mienie powierzone – na podstawie dokumentów księgowych potwierdzających wartość mienia i obciążenie kosztami przez

zakład pracy, wypożyczalnie, kluby lub inne podmioty,

9) ruchomości domowe ubezpieczone według wartości rzeczywistej – według wartości odtworzeniowej z uwzględnieniem stopnia zużycia technicznego, z zastrzeżeniem że:
a) dla sprzętu gospodarstwa domowego, audiowizualnego, komputerowego, fotograficznego, optycznego, telefonicznego, nośników danych (w tym pendrive, odtwarzacze (...), (...)), urządzeń do nawigacji (...) i instrumentów muzycznych – stopień zużycia technicznego wynosi 10% za każdy rok użytkowania,

b) dla pozostałych ruchomości domowych – stopień zużycia technicznego wynosi 5% za każdy rok użytkowania,

c) nie uwzględnia się stopnia zużycia technicznego przy szkodach, których wartość nie przekracza 3% sumy ubezpieczenia,

d) maksymalne potrącenie z tytułu zużycia technicznego wynosi 80%.

4.  Rozmiar szkody dla poszczególnych przedmiotów ubezpieczonych w ramach mienia związanego z prowadzeniem gospodarstwa rolnego ustala się według przeciętnych cen rynkowych mienia tego samego lub podobnego rodzaju i gatunku obowiązujących w dniu powstania szkody na terenie, na którym szkoda powstała, przyjmując w odniesieniu do:

1)  ziemiopłodów – ceny skupu,

2)  bydła, koni, owiec, kóz, drobiu, zwierząt futerkowych – ceny rynkowej,

3)  trzody chlewnej i młodego bydła rzeźnego – wartości ustalonej na podstawie wagi zwierzęcia w dniu ustalenia odszkodowania i przeciętnej ceny skupu,

4)  zwierząt gospodarskich hodowlanych – udokumentowanej wartości tych zwierząt,

5)  materiałów i zapasów – według ich cen rynkowych, 6) pozostałego mienia:

1.  a) w przypadku całkowitego zniszczenia lub utraty przedmiotu ubezpieczenia – w wartości odpowiadającej przeciętnej wartości przedmiotu tego samego lub podobnego rodzaju i typu ustalonej na podstawie cen rynkowych,

2.  b) w przypadku szkody częściowej – koszt naprawy, konieczny do przywrócenia stanu przedmiotu ubezpieczenia przed powstaniem szkody. Koszt naprawy pomniejsza się o stopień zużycia w wysokości 5% - 10% za każdy rok użytkowania mienia, nie więcej jednak niż 80%.

5.  Rozmiar szkody w ubezpieczeniu szyb od stłuczenia ustala się według cen z dnia powstania szkody w wysokości kosztów naprawy ustalonych na podstawie kosztorysu przedłożonego przez Ubezpieczonego przed rozpoczęciem naprawy i zweryfikowanego przez Towarzystwo oraz dokumentu potwierdzającego wykonanie naprawy.

6.  Wysokość odszkodowania za szkodę w mieniu ustala się według cen z dnia powstania szkody przyjmując za podstawę:

1) ustalony rozmiar szkody w oparciu o postanowienia (...),
2) udokumentowane, poniesione koszty potwierdzone oryginałami faktur lub rachunków,
3) stan faktyczny szkody i okoliczności jej powstania, stwierdzone przez przedstawiciela Towarzystwa na miejscu szkody przy współudziale Ubezpieczonego lub osób przez niego wskazanych, 4) dla budynków, budowli i stałych elementów wykończeniowych – koszty i ceny na danym terenie, nie wyższe niż określone w publikacji o cenach w budownictwie, publikowane przez (...) (...) Sp. z o. o. lub ceny zakupu/wytworzenia mienia tego samego rodzaju, typu i o takich samych lub najbardziej zbliżonych parametrach technicznych, w oparciu o ogólnodostępne oferty sprzedaży,
5) dla ruchomości domowych – koszty naprawy, czyszczenia, renowacji lub ceny zakupu/wytworzenia mienia tego samego rodzaju, typu i o takich samych lub najbardziej zbliżonych parametrach technicznych, w oparciu o ogólnodostępne oferty sprzedaży.

7. W zakresie ubezpieczenia słomy i siana złożonego w stogach, o którym mowa w § 14 ust. 7, Towarzystwo potrąca udział własny Ubezpieczonego w szkodzie, w wysokości 20% ustalonego odszkodowania.

8. Wysokość odszkodowania nie może przekroczyć wartości przedmiotu ubezpieczenia.

9. Przy ustalaniu wysokości szkody nie uwzględnia się:
1) wartości naukowej, zabytkowej, historycznej, artystycznej,

kolekcjonerskiej lub pamiątkowej,

2) kosztów ulepszeń i unowocześnień,
3) zwiększonych kosztów wynikających z braku w powszechnym obrocie materiałów potrzebnych do przywrócenia przedmiotu ubezpieczenia do stanu istniejącego przed szkodą.
10. Jeżeli Ubezpieczony nie przedstawi rachunku strat wraz z fakturami lub rachunkami, wówczas wypłata odszkodowania następuje według wyceny Towarzystwa.
11. Odszkodowanie za szkodę dotyczącą hali brezentowej pomniejsza się o udział własny Ubezpieczonego w szkodzie, w wysokości 10% ustalonego odszkodowania.
12. Ustaloną wysokość odszkodowania za szkody w mieniu pomniejsza się o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku, sprzedaży, przeróbki lub naprawy, na podstawie uzgodnień z Ubezpieczonym lub opinii niezależnego rzeczoznawcy.

13. W przypadku zbiegu odszkodowań z tytułu dwóch lub więcej ubezpieczeń mienia z tego samego zdarzenia, odszkodowanie wypłaca się do wysokości szkody w granicach sumy ubezpieczenia w ramach każdego ubezpieczenia, z uwzględnieniem odszkodowań już wypłaconych.

( polisa k. 54-56, 91-93, (...) k. 57-74, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 133)

W dniu 19 września 2022r. na nieruchomość stanowiącą własność poszkodowanych oddziaływał czynnik w postaci pożaru.

Po ujawnieniu skutków zdarzenia poszkodowani przystąpili niezwłocznie do zabezpieczenia uszkodzonych pomieszczeń budynku.

Powód dokonał u pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. zgłoszenia zaistnienia szkody w nieruchomości w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego.

Postępowanie szkodowe zostało zarejestrowane pod numerem (...).

W związku ze zgłoszeniem pozwany Towarzystwo (...) z/s w W. przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach, którego dokonał oceny rodzaju, charakteru i rozmiarów uszkodzeń w nieruchomości poszkodowanych oraz przeprowadził kalkulację kosztów naprawy/odtworzenia.

Decyzją z dnia 20 października 2022r. pozwany ustalił i przyznał poszkodowanym odszkodowanie z tytułu uszkodzenia mienia – budynku mieszkalnego w wysokości 58.797,86zł i z tytułu uszkodzenia mienia – ruchomości domowych w wysokości 5.999,99zł oraz odmówił jego wypłaty w pozostałej części.

( dokumenty – płyta Cd k. 3, decyzja k. 17, kosztorys k. 18-30, 77-84, pismo (...) w K. k. 53, decyzja k. 75, potwierdzenie transakcji k. 76, wyliczenie wartości szkody w mieniu ruchomym k. 85, protokół likwidacji k. 86-90, 94-123, zgłoszenie szkody k. 124-127, dokumenty akt szkodowych – płyta Cd k. 133)

W wyniku działania na elementy konstrukcyjne budynku jednorodzinnego pożaru na skutek zwarcia instalacji elektrycznej uszkodzeniu uległy elewacja, kotłownia, garaż, 2 korytarze, 2 pokoje, kuchnia z aneksem kuchennym.

Wysokość rzeczywistej szkody w nieruchomości budynkowej poszkodowanych na skutek zdarzenia z dnia 19 września 2022r. wynosi łącznie 81.568,94zł brutto.

( opinia biegłego k. 183-262, 294-317)

Na etapie przedsądowym poszkodowani zlecili specjaliście w dziedzinie budownictwa i kosztorysowania szkód w budynkach i wyceny nieruchomości sporządzenie prywatnej ekspertyzy i w związku z tym ponieśli wydatki w wysokości 1.476,00zł.

( faktura k. 16, szacunek szkód k. 31-52)

Wierzytelność z tytułu roszczenia pieniężnego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej z tytułu umowy odpowiedzialności cywilnej była przedmiotem umowy cesji.

( zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 12, umowa przelewu wierzytelności k. 13-14)

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu budownictwa, albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym.

Ponadto biegły w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkował się również do wszystkich zarzutów skierowanych w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatu.

Podnoszone przez strony uwagi należy w tych warunkach uznać jedynie za polemikę z prawidłowo i właściwie sporządzonym dokumentem procesowym i nie stanowią podstawy do reformacji albo odrzucenia czy to w całości lub w części tak przeprowadzonej w postępowaniu rozpoznawczym czynności procesowych.

Z tych samych co wskazanych powyżej względów Sąd odmówił w części przydatności do ustalenia stanu faktycznego kalkulacji wartości szkody sporządzonych w postępowaniu szkodowym w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela oraz prywatnej ekspertyzy na zlecenie poszkodowanych.

Również z podanych, co powyżej względów Sąd, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 i § 2 kpc, nie uwzględnił wniosków dowodowych stron o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego w dziedzinie budownictwa i kosztorysowania oraz dalszej uzupełniającej opinii biegłego.

Należy wskazać, iż o liczbie powołanych biegłych, a także o potrzebie zasięgnięcia opinii innego biegłego lub dalszej opinii uzupełniającej rozstrzyga Sąd (art. 278 § 1 kpc i art. 286 in fine kpc).

Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z nowej lub dalszej opinii biegłego, gdy zachodzi taka potrzeba, a więc wtedy, gdy opinia, którą dysponuje zawiera istotne luki, bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona przez eksperta analiza nie pozwala organowi orzekającemu skontrolować jego rozumowania co do trafności jego wniosków końcowych, co nie nastąpiło w warunkach procesowych przedmiotowej sprawy – por. post. SN z dnia 14 sierpnia 2020r. w sprawie o sygn. akt V CSK 5/20, opubl. Legalis, post. SN z dnia 17 lipca 2020r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 43/20, opubl. Legalis, post. SN z dnia 5 grudnia 2019r. w sprawie o sygn. akt II UK 369/18, opubl. Legalis.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Na wstępie należy stwierdzić, co nie jest okolicznością sporną, iż poszkodowani posiadali zawartą z pozwanym ważną i skuteczną umowę ubezpieczenia majątkowego, która określała podmiotowo i przedmiotowo prawa i obowiązki stron tego kontraktu, że nastąpiło zdarzenie losowe przewidziane przez zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela, że było to zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną niezależną od działania czy też zaniechania po stronie poszkodowanych, że zdarzenie to spowodowało szkodę w mieniu uprawnionych, którą winien naprawić pozwany w pełnym rozmiarze.

Sporne pozostawały natomiast zakres szkody oraz wartość restytucji.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j.) zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym, natomiast w myśl art. 15 ust. 2 cyt. ustawy umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do treści art. 16 w/w ustawy ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia oraz zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

W myśl przepisu art. 805 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego świadczenia za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 kc).

Wypadkiem ubezpieczeniowym jest zdarzenie losowe będące następstwem bądź przypadkowego zbiegu okoliczności, bądź zrealizowania się określonego niebezpieczeństwa, bądź też konieczności, której terminu nastąpienia nie można przewidzieć.

Wypadkiem ubezpieczeniowym jest zdarzenie przyszłe i niepewne którego ziszczenie się powoduje powstanie po stronie ubezpieczyciela obowiązku spełnienia przewidzianego umową świadczenia.

Określenie wypadku ubezpieczeniowego oraz – ewentualnie – innych okoliczności, od których spełnienia lub niespełnienia zależy spełnienie przez ubezpieczyciela świadczenia ubezpieczeniowego, powinno wynikać z treści umowy ubezpieczenia albo z jego ogólnych warunków – por. wyr. SN z dnia 27 października 2017r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 730/16, opubl. Legalis. Ustalenie, jakie zdarzenie stanowi wypadek ubezpieczeniowy, wymaga zatem dokonania wykładni umowy ubezpieczenia i jego ogólnych warunków, dokonanych zgodnie z regułami wskazanymi w art. 65 kc – por. wyr. SN z 17 stycznia 2019r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 516/17, opubl. Legalis

Dla określenia wypadku ubezpieczeniowego należy odwołać się także do pojęcia zdarzenia losowego, zdefiniowanego w art. 3 ust. 1 pkt 57 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j.), skoro, zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy, przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Zdarzeniem losowym jest, w rozumieniu w/w ustawy niezależne od woli ubezpieczającego lub ubezpieczonego zdarzenie przyszłe i niepewne, którego wystąpienie powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub w dobrach majątkowych albo zwiększenie potrzeb majątkowych po stronie ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochroną ubezpieczeniową.

W przypadku zajścia wypadku ubezpieczeniowego, ubezpieczyciel zobowiązany jest do spełnienia swojego świadczenia. Górną granicą świadczenia ubezpieczyciela będzie, o ile nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia ( art. 824 § 1 kc), nawet jeśli szkoda będzie wyższa por. wyr. SN z 20.7.1990 r., I CR 451/90, Legalis).

Szkoda majątkowa musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem w rozumieniu art. 361 § 1 kc.

Na tle art. 361 § 1 kc odnotowania wymaga, że na gruncie tego przepisu „obojętne jest, czy ma miejsce związek przyczynowy bezpośredni, czy pośredni oraz, czy jest to związek przyczynowy złożony, wieloczłonowy, z tym, że odpowiedzialność cywilną uzasadnia jedynie taki związek przyczynowy wieloczłonowy, w którym między poszczególnymi ogniwami zachodzi normalna zależność przyczynowa, a więc każde ogniwo tego związku podlega ocenie z punktu widzenia przyczynowości adekwatnej.

Norma zawarta w przepisie art. 361 § 1 kc opiera się na założeniach teorii adekwatnego związku przyczynowego, w wersji obiektywnej, zwanego też „normalnym związkiem przyczynowym”. Teoria ta zakłada, że związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Związek przyczynowy należy pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego „przyczyną” ze zjawiskiem określonym jako „skutek”. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego determinowane jest okolicznościami faktycznymi sprawy. W pierwszej kolejności należy za pomocą testu „ conditio sine qua non” zbadać, czy określony skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę, to znaczy, czy oceniany skutek nastąpiłby mimo braku wskazanej przyczyny. Jeżeli odpowiedź jest negatywna, czyli badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny należy stwierdzić, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy relacje pomiędzy przyczyną a skutkiem są adekwatne w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Pojawienie się w przebiegu kauzalnym przyczyny zewnętrznej, nie powiązanej z działaniem lub zaniechaniem podmiotu odpowiedzialnego za powstanie szkody, przesądza o braku związku przyczynowego, jeśli bez przyczyny pierwotnej szkoda i tak powstałaby. Przepis art. 361 § 1 kc wiąże jednak odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. W razie pozytywnego stwierdzenia, że dany fakt był koniecznym warunkiem wystąpienia skutku, należy rozważyć, czy wspomniane powiązania można traktować jako „normalne”, tzn. typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Typowym jest skutek jaki daje się przewidzieć w zwykłym porządku rzeczy, taki, o którym na postawie zasad doświadczenia życiowego, wiadomo, że jest charakterystyczny dla danej przyczyny jako normalny rezultat określonego zjawiska. Nie mieści się w płaszczyźnie adekwatnego związku przyczynowego skutek, który wprawdzie daje się łączyć z określonym zdarzeniem początkowym w sensie oddziaływania sprawczego, ale jest następstwem nietypowym, tj. nie występującym w kolejności zdarzeń, która charakterystyczna jest dla określonej przyczyny i przez to nie dającym się uwzględnić w ewentualnych przewidywaniach, a zarazem zależny jest w istocie od innych zdarzeń, które w zbiegu z przyczyną wyjściową jawią się jako przypadkowy zbieg okoliczności.

W przypadku badania istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą, a zdarzeniem szkodzącym, przybierającym postać zaniechania, przeprowadzenie testu conditio sine qua non polega na przeprowadzeniu oceny, według zasad wiedzy i doświadczenia życiowego, z jak dużym prawdopodobieństwem ukształtowałyby się stosunki faktyczne, gdyby zostało podjęte zaniechane działanie.

Konstatując, należy stwierdzić, iż ustalony przez Sąd stan faktyczny, co do faktu wystąpienia szkody w budynku mieszkalnym należącym do poszkodowanych, okoliczności i czasu jej powstania, a także rodzaju, charakteru i rozmiarów szkody, pozwala na stwierdzenie, iż w warunkach niniejszej sprawy wystąpił wypadek ubezpieczeniowy, który można bezpośrednio identyfikować z czynnikiem szkodowym i która wobec obowiązującej umowy ubezpieczenia aktualizuje odpowiedzialność pozwanego i obowiązek wypłaty odszkodowania poszkodowanym.

To na ubezpieczycielu ciąży obowiązek przeprowadzenia prawidłowego postępowania likwidacyjnego, którego celem jest nie tylko ocena zasadności roszczeń zgłaszanych przez poszkodowanych, ale również zebranie materiału umożliwiającego ocenę zakresu przedmiotowych roszczeń.

Nieprawidłowości w toku postępowania likwidacyjnego nie mogą prowadzić do przerzucenia na ubezpieczonego negatywnych konsekwencji z tym związanych.

Celem postępowania likwidacyjnego jest bowiem między innymi ustalenie wysokości szkody i świadczenia zakładu ubezpieczeń. To właśnie w postępowaniu likwidacyjnym winno nastąpić ustalenie wysokości odszkodowania, a rolą Sądu w ewentualnym procesie jest kontrola prawidłowości ustalenia wysokości odszkodowania.

Ubezpieczony nie może więc ponosić skutków działań ubezpieczyciela, które okazały się nietrafne, gdy chodzi o ustalenie wysokości należnego ubezpieczonemu odszkodowania.

Z podanych wyżej względów Sąd, przy uwzględnieniu rzeczywistej wartości szkody w nieruchomości poszkodowanych, przy uwzględnieniu treści art. 321 § 1 kpc i pomniejszeniu tej należności o wartość świadczenia przekazanego poszkodowanym w ramach postępowania likwidacyjnego, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 18.525,00zł (81.568,94zł brutto (rzeczywisty koszt przywrócenia nieruchomości budynkowej poszkodowanych do stanu sprzed zdarzenia) – 58.797,86zł brutto (odszkodowanie przyznane przez ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym) = 22.271,08zł, które należało powiększyć o kwotę 1.476,00zł z tytułu poniesionych przez poszkodowanych wydatków w związku z uzyskaniem prywatnej ekspertyzy specjalistycznej w dziedzinie budownictwa, co daje łącznie kwotę 20.001,00zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Odszkodowanie, przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za powstałe szkody obejmuje także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanych na etapie przedsądowym.

W związku z powyższym powodowie byli również uprawnieni do uzyskania zwrotu kosztów poniesionych z tytułu sporządzenia przedsądowej prywatnej ekspertyzy w sytuacji dochodzenia należności od pozwanego.

Dokonana przed wszczęciem postępowania sądowego i poza zabezpieczeniem dowodów ekspertyza była bowiem istotną przesłanką zasądzenia odszkodowania, a w takim wypadku koszt ekspertyzy stanowi szkodę ulegającą naprawieniu (art. 361 kc).

Charakter odpowiedzialności pozwanego uzasadnia przyjęcie, że obok bezpośrednich skutków, w ramach normalnego związku przyczynowego, mogą znajdować się pośrednie działania, powodujące uszczerbek majątkowy związany ze zdarzeniem powodującym szkodę (stratę), która także powinna być wyrównana. Takim działaniem jest pozyskanie materiału dowodowego opartego o wiedzę specjalną oraz profesjonalnej pomocy prawnej, aby postępowanie przeprowadzone zostało sprawnie i fachowo, bez konieczności uruchamiania drogi sądowej. Koszty tak pozyskanego dokumentu mieszczą się w pojęciu szkody powoda, a tak poniesione wydatki finansowe powoda na etapie przedsądowego dochodzenia roszczeń pozostają w związku przyczynowym z działaniem pozwanego i jego odpowiedzialnością (por. art. 361 kc i art. 363 kc).

W tym miejscu należy wskazać, iż obowiązkiem stron postępowania było w ramach procesu przed Sądem przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzą roszczenia (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność ich twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc).

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 - 2 ⁴ kc. art. 817 kc i art. 28 i n. ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2024.838 – t.j.).

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 1 ¹ i 3 kpc w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023.1935 – t.j. ze zm.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2024.959 – t.j.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2023.2111 – t.j.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek