Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2015r.

Sąd Rejonowy w Jarocinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Mariusz Drygas
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Wojciechowska-Stasik

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015r. w Jarocinie

na rozprawie sprawy:

z powództwa R. M.

przeciwko T. M.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego T. M. na rzecz powódki R. M. kwotę 2.361,93 zł (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt jeden złotych 93/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 maja 2015r. do dnia zapłaty

2.  oddala powództwo w zakresie odsetek ustawowych za okres od dnia 16 października 2014r. do dnia 29 maja 2015r.

3.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie

4.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 174,12 zł (sto siedemdziesiąt cztery złote 12/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR M. Drygas

Sygn. akt I C 1235/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 października 2014r. powódka R. M. wniosła o zobowiązanie pozwanego T. M. do ponoszenia kosztów utrzymana domu w wysokości 400 zł miesięcznie. W piśmie procesowym z dnia 28 kwietnia 2015r. powódka zmieniła żądanie pozwu w ten sposób, iż wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 7 231,58 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Po ostatecznym sprecyzowaniu żądania w piśmie procesowym z dnia 16 października 2015r. powódka dochodziła od pozwanego zapłaty kwoty 2 361,93 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, ograniczając powództwo do tejże kwoty. W uzasadnieniu ostatecznie zajętego stanowiska podniosła, iż dochodzona kwota stanowi równowartość wydatków związanych z utrzymaniem domu w części przypadającej na pozwanego w okresie od 9 października 2013r. do dnia 20 kwietnia 2015r., natomiast powódka nie domaga się zapłaty wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Pozwany nie ponosił w żadnym stopniu kosztów związanych z utrzymaniem domu w okresie, w którym tam mieszkał. Nie płacił rachunków, a jedynie generował koszty związane z ogrzewaniem, prądem, wywozem nieczystości stałych, wodą oraz kanalizacją, podatkiem od nieruchomości. Koszty te w całości pokryła powódka.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany zarzucił, iż z treści porozumienia podpisanego przez strony w dniu 20 kwietnia 2015r. nie wynika obowiązek płacenia przez niego należności za zajmowany lokal w suterenie. W okresie od wydania zarządzenia tymczasowego z dnia 9 października 2013r. płacił on na zaspokojenie potrzeb rodziny kwotę 1 000 zł miesięcznie, w tym mieściły się częściowe koszty utrzymania domu. Strony nie łączyła żadna umowa najmu lokalu. Dodatkowo pozwany przebywał w suterenie późno wieczorem, z uwagi na brak warunków mieszkaniowych mył się w zakładzie pracy. Na dowód swoich roszczeń powódka przedłożyła kserokopię rachunków i faktur wystawionych w większości na jej matkę H. K.. Powódka nie posiada więc legitymacji czynnej do domagania się od pozwanego rozliczenia wyżej podanych faktur.

Na rozprawie w dniu 6 listopada 2015r. pozwany wyraził zgodę na cofnięcie pozwu w części przekraczającej kwotę 2 361,93 zł za jednoczesnym zwrotem przez powódkę kosztów procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka R. M. oraz pozwany T. M. pozostawali w związku małżeńskim od dnia 2 września 1995r. Z ich małżeństwa pochodzi dwójka dzieci – P. M. urodzony (...) oraz N. M. urodzona (...) Strony od dnia zawarcia związku małżeńskiego zamieszkiwały wspólnie w domu jednorodzinnym na nieruchomości stanowiącej własność matki powódki H. K., położonej w C. przy ul. (...). W trakcie trwania związku małżeńskiego powódka uzyskała własność nieruchomości na podstawie umowy darowizny. Po nabyciu własności powódka nie zawarła umów z dostawcami energii elektrycznej i wody, pozostały w mocy umowy zawarte przez uprzednią właścicielkę (okoliczności niesporne).

Postanowieniem z dnia 9 października 2013r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w drodze zarządzenia tymczasowego na czas trwania procesu rozwodowego udzielił zabezpieczenia roszczeniom powódki R. M. o zaspokojenie potrzeb rodziny, składającej się z powódki i małoletnich dzieci stron P. M. i N. M. i w związku z tym zobowiązał pozwanego T. M. do płacenia kwoty 1 000 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 października 2013r. Ponadto Sąd ustalił sposób korzystania ze wspólnego mieszkania stron położonego w C. przy ul. (...) w ten sposób, że powódka otrzymała prawo do wyłącznego korzystania z pomieszczeń położonych na piętrze budynku, a pozwany z lokalu położonego w suterenie.

Dowód: postanowienie z dnia 9 października 2013r. – k. 55

W okresie objętym żądaniem pozwu pozwany zajmował najniższą kondygnację domu mieszkalnego (suterenę), matka powódki H. K. parter, a powódka wraz z dwójką dzieci piętro. Do 8 sierpnia 2014r. na nieruchomości zamieszkiwała także babka powódki J. J.. W tym czasie wszelkie opłaty związane z domem uiszczała powódka, która uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości około 2 400 zł. Średnie miesięczne zużycie opału w sezonie grzewczym wynosiło około 1 tony opału.

Dowód: zeznania świadka H. K., powódki – płyta CD z rozprawy z dnia 6 listopada 2015r., skrócony odpis aktu zgonu – k. 117

Za okres objęty żądaniem pozwu należności z tytułu zużytej energii elektrycznej wyniosły: 322,47 zł, 381,23 zł, 464,37 zł, 333,59 zł, 484,69 zł, 496,36 zł, 375,59 zł, 532,03 zł, 272,41 zł łącznie 3 662,74 zł, za wodę i odprowadzenie ścieków: 121,56 zł, 90,13 zł, 90,13 zł, 113,92 zł, 128,35 zł, 104,56 zł, 105,56 zł, 154,37 zł, 132,03 zł, 132,03 zł, 48,22 zł, 111,08 zł, 121,56 zł, łącznie 1 695,42 zł. Stawka za wywóz nieczystości stałych stanowiła równowartość 6 zł za jedną osobę. Podatek od nieruchomości został naliczony za lata 2013 – 2015 po 319 zł. Nieruchomość była ogrzewana węglem kamiennym i miałem. Uiszczone należności z tego tytułu wyniosły 549 zł w grudniu 2013r., 550 zł w październiku 2014r., 550 zł w listopadzie 2014r., 570 zł w styczniu 2015r., 550 zł w lutym 2015r. oraz w marcu 2015r. 259,40 zł za 480 kg miału. Faktury za energię elektryczną oraz za wodę i ścieki i częściowo za opał były wystawiane na nazwisko H. K..

Dowód: faktury, paragony, decyzje – k. 25-31, 57-78

Wyrokiem z dnia 28 marca 2014r. Sąd Okręgowy w Kaliszu rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron. Sąd nakazał eksmisję pozwanego z zajmowanego budynku mieszkalnego z uwagi na to, iż swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwiał wspólne zamieszkiwanie

Dowód: wyrok rozwodowy – k. 97

W dniu 20 kwietnia 2015r. pomiędzy stronami zawarte zostało na piśmie porozumienie. Pozwany zobowiązał się opuścić w dniu 21 kwietnia 2015r. nieruchomość położoną w C. przy ul. (...) i oddać klucze powódce. Od dniu 21 kwietnia 2015r. pozwany zamieszkał w wynajętym lokalu.

Dowód: porozumienie – k. umowa najmu – k. 87

Sąd zważył, co następuje:

Powódka wywodzi swoje roszczenie z faktu korzystania przez pozwanego z części jej nieruchomości w postaci pomieszczeń mieszkalnych położonych w suterenie budynku mieszkalnego. Nie wskazuje przy tym podstawy prawnej żądania, co jednakże nie zwalnia Sądu od dokonania kwalifikacji prawnej dochodzonego roszczenia w myśl zasad da mihi factum, dabo tibi ius, a także iura novit curia.

Należy przyjąć, iż pozwanego w zakresie korzystania z nieruchomości łączył wpierw z byłą teściową, a następnie z byłą małżonką stosunek użyczenia nawiązany w sposób dorozumiany (art. 710 i nast. k.c.), a motywowany stosunkami prawnorodzinnymi. Pozwany jako mąż powódki i zięć jej matki był uprawniony do nieodpłatnego w stosunku do właścicieli korzystania z nieruchomości. Nie był zatem zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości. Ciążył na nim natomiast wynikający z umowy obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania domu. Istota bezpłatności umowy użyczenia nie oznacza bowiem, aby biorący w użyczenie nie ponosił kosztów związanych z normalną eksploatacją rzeczy użyczonej, jeśli koszty te nie stanowią dochodu użyczającego. Zgodnie ze stosowanym per analogiam art. 713 k.c. , biorący w używanie ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Koszty te obejmują min opłaty eksploatacyjne związane z utrzymaniem użyczonego lokalu. Umowa użyczenia jest - jak zaznaczono wyżej- umową nieodpłatną jednakże w razie korzystania na jej podstawie z lokalu, biorącego w użyczenie obciążają opłaty związane z używaniem pomieszczeń. W szczególności dotyczy to opłat za energię, elektryczną, gaz i wodę oraz wywóz nieczystości stałych i płynnych, które są tzw. opłatami niezależnymi od właściciela w rozumieniu ustawy z dnia z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2014r. poz. 150 – dalej u.o.p.l.). Pozwany nie zarzucał zresztą tego, iż nieodpłatny charakteru umowy dotyczy również tych wszystkich opłat, których zapłaty dochodzi od niego powódka. Okoliczność zatem, iż winien on w tych kosztach partycypować jest niesporna. Zarzucił natomiast, iż po pierwsze koszty winny być pokryte z kwoty zasądzonej postanowieniem o udzieleniu zabezpieczenia, po drugie, iż powódka nie posiada legitymacji czynnej, gdyż znaczna część faktur została wystawiona na nazwisko jej matki.

Odnosząc się do podniesionych zarzutów należy mieć na uwadze, że zobowiązanie pozwanego nałożone w postanowieniu o zabezpieczeniu do uiszczania na rzecz powódki kwoty po 1 000 zł miesięcznie dotyczyło zaspokajania potrzeb rodziny składającej się z powódki oraz dwójki małoletnich dzieci stron, co wprost wynika z treści postanowienia. W świetle powyższego, to na pozwanym ciążył obowiązek łożenia na potrzeby powódki i dzieci, w tym związane z potrzebami mieszkaniowymi, a nie odwrotnie. W tym czasie małżonkowie żyli w stanie faktycznej separacji, nie prowadząc wspólnego gospodarstwa domowego. Zasądzona kwota nie obejmowała zatem potrzeb T. M.. Za niezasadny uznać należy również zarzut dotyczący braku po stronie powódki czynnej legitymacji procesowej. Z okoliczności bowiem, iż faktury wystawione zostały na nazwisko H. K. nie można automatycznie wyciągać wniosku, by to wymieniona uiszczała należności z faktur tych wynikające. Sytuacja ta w odniesieniu do dokumentów wystawionych przez Energa – Obrót S.A. oraz Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. wiązała się z prostym faktem zawarcia umów dostawy mediów jeszcze przez matkę powódki jako poprzedniego właściciela nieruchomości i niedokonaniem zmiany umów w zakresie osoby odbiorcy po przeniesieniu własności na powódkę. Natomiast wśród złożonych do akt faktur za opał tylko w jednej figuruje nazwisko matki powódki. Jak jednak wynika z konsekwentnych i korespondujących ze sobą zeznań świadka H. K. oraz R. M., w okresie objętym żądaniem pozwu całość kosztów utrzymania nieruchomości ponosiła właśnie powódka. Zeznania te znajdują oparcie w zasadach doświadczenia życiowego, w świetle których z reguły koszty utrzymania nieruchomości ponosi jej właściciel, gdy dysponuje niezbędnymi ku temu środkami finansowymi. Zasadnicze znaczenie ma jednak okoliczność, iż opłaty te należały się powódce jako właścicielce nieruchomości.

Dokonując wyliczenia wysokości obciążającej pozwanego kwoty należało sumę kosztów z poszczególnych faktur i innych dokumentów stwierdzających wysokość należności za okres objęty pozwem podzielić przez liczbę osób zamieszkujących nieruchomość, to jest od 9 października 2013r. do 8 sierpnia 2014r. przez 6, a w dalszym okresie przez 5. Daje to kwoty: 649,79 zł z tytułu zużytej energii elektrycznej, 263,93 zł za wodę i odprowadzenie ścieków, 108 zł za wywóz nieczystości stałych oraz 92,83 zł tytułem podatku od nieruchomości. W odniesieniu do dokumentów dotyczących nabycia opału powódka przedłożyła tylko 6 faktur bądź paragonów. Nie może jednak budzić wątpliwości, iż dom nie był opalany jedynie w tych miesiącach, z których pochodzą wskazane dokumenty, gdyż w innym przypadku nie byłoby fizycznej możliwości zamieszkiwania w nim pozostałych okresach sezonu grzewczego. Pozwany nie zarzucał zresztą, by dom był nieogrzewany. W świetle zaś zasad powszechnie dostępnego doświadczenia życiowego należy uznać za uzasadnione zużycie 1 tony węgla na ogrzanie w jednym miesiącu sezonu grzewczego trójkondygnacyjnego domu. Stąd też należało przyjąć, iż w każdym z miesięcy okresu grzewczego powódka ponosiła koszty na zakupu opału, zgodnie z zestawieniem na karcie 114. Należność z tego tytułu obciążająca pozwanego wyniosła 1 247,38 zł, a w sumie z wszystkich tytułów 2 361,93 zł.

W zakresie odsetek od dochodzonej należności Sąd miał na uwadze, że wymagalność dochodzonego roszczenia zależy od wezwania dłużnika do zapłaty, stosownie do art. 455 k.c. Skoro zatem powódka nie wykazała, by z takim oświadczeniem zwracała się do pozwanego przed wszczęciem procesu, jako wezwanie należy traktować doręczenie zobowiązanemu odpisu pozwu. W odniesieniu zatem do okresu od dnia wniesienia pozwu do dnia doręczenia jego odpisu, powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Z uwagi na cofnięcie pozwu w zakresie przekraczającym kwotę 2 361,93 zł i wyrażenie na powyższe zgody przez pozwanego, Sąd umorzył postępowanie w tej części na podstawie art. 355 § 1 w związku z art. 203 § 1 k.p.c.

Wobec częściowego uwzględnienie żądania powódki, Sąd stosunkowo rozdzielił koszty na podstawie art. 100 zdanie I k.p.c. przy tym w odniesieniu do kwoty, co do której postepowanie zostało umorzone Sąd jako przegrywającą sprawę uznał stronę powodową. Cofnięcie poza sytuacją spełnienia świadczenia w toku postepowania, decyduje o tym, iż jako przegrywającego sprawę należy traktować właśnie powoda.

Zarówno strona powodowa jak i pozwana poniosły koszty procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości po 600 zł ustalone przy zastosowaniu stawek określonych w § 6 pkt 3 rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 461) i w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 490), a także po 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Koszty zastępstwa procesowego należało ustalić od pierwotnej wartości przedmiotu sporu wynoszącej 4 800 zł, stosownie do treści § 4 ust. 2 powołanych rozporządzeń. Ponadto powódka uiściła kwotę 150 zł tytułem opłaty od pozwu. W sumie koszty poniesione przez strony wyniosły 1 384 zł. Powódka przegrała sprawę w około 68 % , zatem jej udział w kosztach procesu winien wynosić kwotę 941,12 zł (1 384 zł x 68 %). Powódka zapłaciła 767 zł. W tej sytuacji zasądzeniu od powódki na rzecz pozwanego podlegała kwota 174,12 zł, stanowiąca różnicę pomiędzy kosztami rzeczywiście poniesionymi przez powódkę, a kosztami, które przy uwzględnieniu stosunku, w jakim uległa w sprawie, winny ją obciążać (por. postanowienie SN z 31 stycznia 1991r., II CZ 255/90, publ. OSP 1991/11/279).

M.Drygas