Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2024 r. w Kaliszu

odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 19 lipca 2024 r. Nr (...)

w sprawie M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie wysokości zobowiązań z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne

1.  Oddala odwołanie

2.  Nie obciąża M. S. kosztami zastępstwa procesowego.

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19.07.2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. określił M. S. wysokość zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne wraz z należnymi odsetkami za zawłokę na łączną kwotą 34 678,74 zł za okres od 06.2019r. do 03.2024, gdyż należnych składek nie opłacił, mimo, że miała obowiązek bez wzywania regulować należne składki. Zawiadomiona przy tym była wcześniej o wszczęciu i zakończeniu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu M. S. podnosząc, że jako emerytka nie powinna podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu ani opłacać składek na ubezpieczenie zdrowotne, a z tytułu bycia wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie otrzymała dywidendy ani wynagrodzenia.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił i zważył co następuje.

Kwestia podlegania przez M. S. ubezpieczeniu zdrowotnemu z racji prowadzenia pozarolniczej działalności jako jedyny (...) spółki Przedsiębiorstwo (...) sp z o.o. rozstrzygnięta została decyzją Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 12.02.2024r. nr (...).

Decyzję Prezesa NFZ doręczono jej w dniu 20.02.2024r.. wraz z pouczeniem o środkach odwoławczych, bowiem decyzja ta podlegała zaskarżeniu w drodze postępowania administracyjnego. Ponieważ odwołanie nie zostało wniesione decyzja stała się prawomocna.

( Dowód – kserokopie decyzji i dowodu doręczenia w aktach ZUS)

Poza sporem jest, że odwołująca się nie zgłosiła się ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, nie złożyła dokumentów rozliczeniowych i nie opłacał składek na ubezpieczenie zdrowotne w przekonaniu, że nie ma takiego obowiązku, bowiem jest emerytką i opłaca składkę zdrowotną z tego tytułu.

Powyższe okoliczności nie mogą powodować zmiany zaskarżonej decyzji.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego jedynego wspólnika spółki z o.o. został określony w art. 66 ust.1 lit. c ustawy z 27.08.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej. Szczegółowe omówienie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez odwołująca się z racji posiadania przez nią statusu jedynego wspólnika spółki z o.o. zawarte jest w decyzji Narodowego Funduszu Zdrowia z 12.02.2024r.

Wobec prawomocności decyzji o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu w w/w okresach wiąże ona również ZUS jako podmiot odpowiedzialny za wymierzanie i pobór składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (z 13.10.1998r. t.j. Dz.U z 2022r. poz.1009 ze zm.) do składek na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty itd. Stosuje się odpowiednio przepisy, które dotyczą składek na ubezpieczenia społeczne.

Jak wynika z treści art. 46 ust.1 ustawy systemowej płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne przez odwołującą się jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością został przesądzony przytoczoną wyżej prawomocną decyzją Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia.

Podstawy prawne tego obowiązku zostały tam szczegółowo wskazane.

Status emeryta nie zwalania z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne uzyskiwanych poza świadczeniem emerytalnym (m.in. podobnie jak z tytułu umów zlecenia).

W odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek pobierania ich i przekazywania Narodowemu Funduszowi Zdrowia, który wypowiedział się prawomocnie w kwestii podlegania przez odwołującą się ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie objętym zaskarżoną decyzją.

Osoba, która nie dopełniła obowiązku i nie odprowadziła składek na ich ubezpieczenia społeczne, podlega szczególnemu reżimowy odpowiedzialności, gdyż od zaległości składkowych, tak samo jak podatkowych, pobiera się odsetki za zwłokę bez względu na to z czyjej winy powstały te zaległości.

Poza należnościami z tytułu nieopłaconych składek zaskarżona decyzja obejmuje więc też odsetki. Istnieje bowiem ścisły związek pomiędzy powstaniem zaległości w opłacaniu należnej składki na ubezpieczenia społeczne z opłaceniem z tego tytułu odsetek.

Tym samym pozostaje bez znaczenia czas ujawnienia niedopłaty, nieświadomość płatnika i postępowanie organu rentowego, bowiem to odwołująca się nie dopełniła swego obowiązku opłacenia należności składkowych pozostając w błędnym przekonaniu, że takiego obowiązku nie ma.

Kwestie podnoszone w odwołaniu co do braku udziału w dochodach spółki, co do celu jakiemu służy kontunuowanie działalności spółki nie mają znaczenia dla zasadności zaskarżonej decyzji.

Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym powstaje z mocy prawa i trwa przez cały czas spełniania warunków objętych dyspozycją norm prawnych regulujących podleganie temu ubezpieczeniu.

W analogicznej sprawie, prowadzonej przez tutejszy Sąd pod sygnaturą VU 634/11, gdzie uznano iż prawomocna decyzja NFZ w przedmiocie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu jest wiążąca w postępowaniu o wysokość zadłużenia Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie IIIAUa 1344/11 oddalił apelację odwołującego się.

Wobec powyższego, z uwagi na wcześniejsze prawomocne przesądzenie kwestii podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu odwołanie podlegało oddaleniu i zgodnie z art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. orzeczono jak w pkt.1 wyroku.

Zawarte w pkt 2 wyroku orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego wynika z art. 108 par.1 k.p.c. i art. 102 k.p.c. Zgodnie z powyższym przepisem w przypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianej z kolei w art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Powyższa norma wprowadza rozwiązanie szczególne, niepodlegające wykładni rozszerzającej, wykluczające stosowanie wszelkich uogólnień oraz wymagające do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.12.1973 r., II CZ 210/73, LEX nr 7366).

Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu, według doktryny, zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale również dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony (por. Joanna Bodio, Tomasz Demendecki, Andrzej Jakubecki, Olimpia Marcewicz, Przemysław Telenga, Mariusz P. Wójcik „Komentarz bieżący do art. 102 Kodeksu postępowania cywilnego [Dz.U.64.43.296]” LEX 2010). Do tych pierwszych zaliczane są między innymi: podstawa oddalenia żądania, zgodność zamiarów stron w sprawach dotyczących stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko wyrokiem, szczególna zawiłość lub precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie powoda co do zasadności zgłoszonego roszczenia, a nadto sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą albo niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie strony wygrywającej, która w ten sposób wywołała proces i koszty połączone z jego prowadzeniem. Zalicza się do nich także okoliczność, że rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na podstawie faktów ustalonych na podstawie dowodów dopuszczonych przez sąd z urzędu, jak również niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie wystąpiły przesłanki do odstąpienia od obciążania odwołującego w całości kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej. Decyduje głównie o tym przedmiot niniejszego postępowania, tok postępowania, które nie wymagało prowadzenia postępowania dowodowego oraz subiektywne, aczkolwiek bezpodstawne przekonanie odwołującej co do zasadności jej stanowiska wobec ponoszenia już składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pobieranej emerytury.

Sędzia Ewa Nowakowska