Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2023 r. w Kaliszu

odwołania A. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 22 lutego 2023 r. Nr (...)

w sprawie A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o rekompensatę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 22 lutego 2023 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje A. J. przy emeryturze prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od (...)

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22.02.2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał A. J. emeryturę należną po osiągnięciu wieku powszechnego, ale odmówił jednocześnie przyznania mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jako że nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach,, bo nie przedłożył wymaganych dokumentów na tę okoliczność.

Odwołanie od tej decyzji wniósł do Sądu A. J., domagając się przyznania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach po uwzględnieniu okresu pracy od 14.11.1980r. do 30.07.2003r. przy produkcji materiałów budowalnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił, co następuje.

A. J. urodził się w dniu (...)

Pobiera emeryturę od(...), to jest od ukończenia powszechnego wieku emerytalnego 65 lat. Nie występował o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Występując o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach nie przedłożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach, natomiast z ogólnym świadectwie pracy z 31.07.2003r. w pkt.8 zawarta jest informacja, że w okresach: od 14.11.1980r. do 11.04.1989r. i od 03.01.1990r. do 31.07.2003r pracował jako robotnik w przemyśle materiałów budowlanych – wykaz A dział V poz.11 pkt.7 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowalnych z 01.08.1983r.

(dowód – świadectwo w aktach ZUS)

Z akt osobowych odwołującego się wynika natomiast, że zatrudniony był w Zakładzie (...) w K. na następujących stanowiskach;

• od 14.11.1980r. jako przerabiacz maszynowy,

• od 01.01.1981r. jako betoniarz prefabrykacji belek,

• od 01.08.1982r. jako pomocnik operatora zgrzewarki,

• od 01.03.1989r. jako operator zgrzewarki.

W okresie od 12.04.1989r. do 02.01.1990r. korzystał z urlopu bezpłatnego i po jego zakończeniu powrócił na dotychczasowe stanowisko, a od 19.05.1992r. na własną prośbę został przeniesiony do grupy remontowej na stanowisko murarza. Następnie od 01.05.1998r. i do końca zatrudnienia w tym zakładzie czyli do 31.07.2003r. pracował na stanowisku ustawiacza.

( dowód – angaże w aktach osobowych)

Na przestrzeni lat pracy praca wykonywała na różnych stanowiskach, zależnie od bieżących potrzeb zakładu, przy czym wszelkie prace wykonywane na przestrzeni lat przez odwołującego się dotyczyły produkcji cegieł lub fert, belek stropowych.

Jako pomocnik operatora zgrzewarki, a następnie jej samodzielny operator odwołujący się wykonywał przy użyciu zgrzewarki metalowe kraty do produkcji belek stropowych. Jako betoniarz zalewał betonem formy do belek stropowych. Pracował też przy ręcznym ustawianiu cegieł po ich wysuszeniu przenosząc je do wypalenia w piecu. Praca murarza dotyczyła prac remontowych przy wózkach używanych do przewozu cegieł w procesie produkcji, m. in. do wypalania w piecach. Wózki, których było bardzo wiele, (100- 200 sztuk) zbudowane były z elementami betonowymi, które często kruszyły się i musiały być systematycznie naprawiane lub rozmontowywane i wypełniane na nowo płytami i zalewane betonem ogniotrwałym. Między płytami betonowymi ułożone były warstwy azbestu. Murarze dokonywali więc prowadzili naprawy w kontakcie z azbestem oraz w bliskim sąsiedztwie miejsc, na których odbywała się normalna produkcja.

Wszelkie prace odbywane były w warunkach dużego zapylenia, hałasu i zadymienia oparami mazutu.

( dowód – zeznania świadków Z. J. [00:14-00:26] i G. M. [00:04-00:13] nagrania z rozprawy w dniu 19.04.2023r.)

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 roku, poz. 664), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z definicją ustawową z art. 2 pkt. 5 cyt. ustawy rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołujący się nie nabył prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W myśl art. 23 ust. 1 i 2 powołanej ustawy, ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z powołanymi przepisami rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. (tylko dla tych ubezpieczonych ustala się kapitał początkowy), który ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r. Jednocześnie ust. 2 art. 21 precyzuje przesłankę negatywną, stanowiąc, iż rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Pracami w szczególnych warunkach – w rozumieniu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są prace wyszczególnione w wykazach A i B stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Powyższe oznacza, iż dla ustalenia prawa do rekompensaty konieczne jest wykazanie określonego charakteru pracy ubezpieczonego pracownika wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o ustawy o emeryturach i rentach z FUS w wymiarze co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r.

Z zasady okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ale w razie braku możliwości uzyskania dokumentu od zakładu pracy możliwe jest wykazywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi innymi dowodami. Spór o zakwalifikowanie pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach odbywa się w trybie ustalenia prawa do świadczenia przed sądem w ramach odwołania od decyzji organu rentowego. Utrwalone jest już w orzecznictwie, że o zakwalifikowaniu pracy na danym stanowisku do pracy w szczególnych warunkach decyduje nie tyle nazwa stanowiska, co rzeczywisty charakter pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W wykazie tym w dziale V pod poz. 11 wymienia się prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych.

Doprecyzowanie stanowisk zawarte jest w przepisach branżowych. W dziale V wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowalnych z 1.08.1983r. (DzUrz.MB z 06.12.1983r.) wymienia się:

zestawiacz surowców i mieszanek,

młynowy surowców mineralnych,

formowacz,

operator urządzeń formujących

operator urządzeń obróbczych,

wypalacz,

robotnik w przemyśle materiałów budowlanych wykonujący stale prace pomocnicze lub inne przy produkcji wyrobów ceramicznych lub materiałów ogniotrwałych.

Odwołujący się wykonywał przez cały czas pracy w Zakładach (...) w K. czyli od 14.11.1980r. do 11.04.1989r. oraz od 03.01.1990r. do 31.07.2003r.o jakiej mowa w w/w pkt 7 przepisów branżowych czyli pracę robotnika w przemyśle materiałów budowlanych wykonujący stale prace pomocnicze lub inne przy produkcji wyrobów ceramicznych lub materiałów ogniotrwałych. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Skoro zatem przez okres co najmniej 15 lat pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę o jakiej mowa w wykazie A dział V poz. 11 przepisów ogólnych czyli rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i nie nabył prawa do emerytury pomostowej ani emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, to przysługuje mu rekompensata do emerytury od daty nabycia prawa do emerytury, czyli od (...)

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w wyroku.

Sędzia Ewa Nowakowska