Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 10 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

PrzewodniczącySSO W. V.- spr.

SędziowieSSO I. K.

SSO Janusz Roszewski

P. W.

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2019 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko P. M.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Pleszewie

z dnia 7 listopada 2018 r. sygn. akt III RC 90/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powoda M. M. na rzecz pozwanej P. M. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Ireneusz Kawęcki SSO Wojciech Vogt SSO Janusz Roszewski

II Ca 83/19

UZASADNIENIE

Powód M. M. w pozwie z dnia 27 czerwca 2017r. wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej pomiędzy powodem M. M. a pozwaną P. M. z dniem 25 czerwca 2015r. w miejsce ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej wynikającej z faktu zawarcia małżeństwa w dniu 28 sierpnia 2004r. za numerem aktu(...) (...) USC C.. W piśmie z dnia 15 listopada 2017r. powód wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami z datą wskazaną w pozwie ewentualnie z dniem złożenia pozwu.

W odpowiedzi na pozew z dnia 26 września 2017r. pozwana P. M. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Na rozprawie w dniu 25 października 2018r. uznała ewentualnie żądanie pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy powodem a pozwaną z dniem wytoczenia powództwa i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie.

Sad Rejonowy w Pleszewie wyrokiem z dnia 7 listopada 2019 r. ustanowił z dniem 4 marca 2017 r. rozdzielność majątkową pomiędzy powodem M. M. a pozwaną P. M., którzy pozostają w związku małżeńskim zawartym w dniu 28 sierpnia 2004r. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w C. (nr aktu małżeństwa (...)/ (...)), oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zniósł wzajemnie koszty postępowania.

Rozstrzygnięcie swoje oparł na następujących ustaleniach:

Powód M. M. i pozwana P. M. zawarli związek małżeński w dniu 28 sierpnia 2004r. w C.. 0

Z małżeństwa strony nie mają dzieci.

Powód i pozwana nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. Pozostają we wspólności majątkowej. Od chwili zawarcia małżeństwa zamieszkiwali razem w miejscowości D. 35/1, nie było między nimi nieporozumień, żyli zgodnie, kochali się, małżeństwo było udane. W 2013r. rozpoczęło się dochodzenie w sprawie karnej przeciwko pozwanej P. M. o przywłaszczenie kwoty 840.000 zł. Pozwana twierdziła, że jest niewinna, że nie przywłaszczyła żadnych pieniędzy. Powód pomagał żonie, wspierał ją, opłacał lekarzy, adwokatów, pożyczał pieniądze na te cele od M. W., M. B., jej partnera, L. i M. N. oraz od rodziny. Pozwana została prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat. P. M. rozpoczęła wykonywanie kary w Areszcie Śledczym w B. w dniu 25 czerwca 2015r. W czasie odbywania kary pozbawienia wolności powód odwiedzał żonę, wspierał ją, pocieszał, był dla niej oparciem. Kupował jej paczki, regularnie rozmawiał z żoną przez telefon. Odbierał żonę na przepustki, zabierał do wspólnego domu, odwoził do zakładu karnego. Powód M. M. stracił jednakże zaufanie do żony. P. M. zakończyła wykonywanie kary pozbawienia wolności w styczniu 2017r., została warunkowo zwolniona. Małżonkowie zamieszkali razem. Pozwana czuła się kochana przez męża, współżyli fizycznie. P. M. dowiedziała się o zdradzie męża z A. K., nagrała ich spotkanie. Powód pozostawał w związku z A. K. od kwietnia 2016r. Aktualnie mieszka z nią we wspólnym domu stron. Pozwana P. M. wyprowadziła się od męża w dniu 03 marca 2017r. i zamieszkała u swoich rodziców.

Od 04 marca 2017r. strony pozostają w faktycznej separacji, nie mieszkają razem, nie kontaktują się ze sobą, nie współdziałają w zarządzie majątkiem wspólnym, pozostają w silnym konflikcie.

Majątek wspólny stron stanowi nieruchomość zabudowana domem jednorodzinnym i budynkiem gospodarczym położona pod adresem D. (...) oraz meble stanowiące wyposażenie domu. W czasie pobytu pozwanej w zakładzie karnym powód wymienił zestaw wypoczynkowy, sprzedał papugi, klatki, przyczepę. Część papug i 3 samochody zostały sprzedane w toku postępowania karnego.

Aktualnie pozwany pozostaje w konkubinacie z A. K.. Pozwana mieszka i pracuje w Anglii, jest zobowiązana do spłaty 850.000 zł.

W dniu 05 maja 2017r. powód M. M. wniósł do Sądu Okręgowego w Kaliszu pozew przeciwko P. M. o rozwód, która nadal toczy się pod sygn. akt I C 657/17.

W dniu 25 kwietnia 2017r. strony zawarły umowę alimentacyjną, powód zobowiązał się łożyć na żonę alimenty w kwocie po 800 zł miesięcznie, płatne do 15-dnia każdego miesiąca poczynając od 20 kwietnia 2017r. M. M. trzykrotnie przekazał żonie kwoty tytułem alimentów, dwukrotnie po 500 zł, raz 900 zł i od maja 2017r. przestał łożyć na jej utrzymanie.

W dniu 02 lipca 2017r. powód na podstawie art. 87 kc złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w dniu 25 kwietnia 2017r., w którym zobowiązał się do łożenia alimentów w kwocie po 800 zł miesięcznie , gdyż działał pod wpływem groźby.

Sąd dokonał powyższych ustaleń w oparciu o zeznania powódki, pozwanego, zeznania świadka i zebrane dokumenty. Sąd dał wiarę zeznaniom stron, zeznaniom świadków M. B., L. N., M. N., E. T., K. M., M. W. odnośnie ustaleń wskazanych w stanie faktycznym.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda M. M., że małżonkowie pozostawali w separacji faktycznej od 25 czerwca 2015r. i nie podejmowali wspólnych decyzji. Wbrew tym twierdzeniom, powód regularnie kontaktował się z żoną osobiście i telefonicznie, małżonkowie porozumiewali się, żyli w zgodzie pomimo pobytu pozwanej w zakładzie karnym. Powód okazywał w tym czasie żonie wsparcie, uczucie, co potwierdzili w swoich zeznaniach wszyscy przesłuchani w sprawie świadkowie.

Dokumenty zebrane w sprawie także nie budziły wątpliwości i nie były kwestionowane przez strony.

Sąd pominął wniosek dowodowy strony pozwanej złożony w pkt. 1 w piśmie z dnia 10 listopada 2017r. oraz wniosek pozwanego o przesłuchanie w charakterze świadka Ł. Z., przeprowadzenie dowodu z akt rozwodowych z uwagi na ich cofnięcie.

Stosownie do treści art. 52 § 1 i 2 kro, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

„Ważne powody” uzasadniające w myśl art. 52 kro zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej nie zostały przez ustawodawcę zdefiniowane.

Przez ważne powody rozumie się takie okoliczności, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej przez małżonków rodziny, a nawet prowadzi do sytuacji sprzecznej z zasadami prawa rodzinnego. (por. Jerzy Ignatowicz i in., Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, Wydawnictwo Prawnicze W-wa 1993, str.312-313, ust.5)

Jako ważne powody rozumieć można nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak na przykład trwonienie przez jedno z małżonków zarobków stanowiących ich wspólny dorobek, powodowanie uszczerbku w majątku wspólnym itp. Ważnym powodem mogą być także okoliczności stwarzające sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każde z małżonków ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub znacznie utrudnione. (por. orzeczenie SN z 06.11.1972r., opubl. OSNCP 1973, poz.113)

Jako inne okoliczności mogące w konkretnej sytuacji stanowić ważny powód zniesienia wspólności majątkowej, uznać należy też trwonienie przez współmałżonka majątku objętego wspólnością, zaciąganie przez niego długów lub dopuszczanie się przestępstw, co może narażać majątek objęty wspólnością na egzekucję, zawładnięcie majątkiem wspólnym przez jednego z małżonków z wyłączeniem drugiego, itp. (por. uchwała SN z uzasadnieniem z dnia 28.05.1973r., opubl. OSNC 1974/4/65)

Separacja faktyczna małżonków, uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym, może także stanowić ważny powód zniesienia przez sąd wspólności majątkowej. (por. wyrok SN z dnia 12.09.2000r. , III CKN 373/99 , LEX nr 5156 )

W niniejszej sprawie powód powołuje się na faktyczną separację stron od dnia 25 czerwca 2015r.- momentu rozpoczęcia odbywania przez pozwaną kary pozbawienia wolności, brak zaufania do pozwanej, toczącą się sprawę o rozwód.

Ze stanowiska oceny ważnych powodów ustanowienia rozdzielności majątkowej małżeńskiej istotne są przyczyny, które doprowadziły do separacji. Należy rozróżnić czy separacja jest wynikiem rozkładu pożycia o charakterze przemijającym, niezupełnym, w związku z czym rokuje możliwość i – w świetle zasad doświadczenia – realne prawdopodobieństwo powrotu małżonków do wspólnego pożycia, czy też przyczyna separacji jest już zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Wówczas gdy rozkład pożycia małżeńskiego, który doprowadził do separacji małżonków, nie ma cech trwałości i zupełności, gdy charakter separacji pozwala przewidywać powrót małżonków do wspólnego pożycia, istnienie separacji faktycznej samo przez się nie może stanowić ważnego powodu zniesienia wspólności majątkowej. W przemijającej bowiem zerwaniu więzi łączących małżonków i ustaniu pożycia nie można jeszcze dopatrzyć się uzasadnionego interesu małżonków lub rodziny, którego ochrona wymagałaby zniesienia wspólności majątkowej. Raczej przeciwnie, zniesienie wspólności mogłoby wpłynąć na wzajemny, osobisty stosunek małżonków i na pogłębienie rozkładu pożycia. Taka ocena separacji nie wyłącza oczywiście możliwości istnienia w czasie separacji innych okoliczności, mogących w konkretnej sytuacji stanowić ważny powód zniesienia wspólności majątkowej, jak np. trwonienie przez współmałżonka majątku objętego wspólnością, zaciąganie przez niego długów lub dopuszczanie się przestępstw, co może narażać majątek objęty wspólnością na egzekucję, zawładnięcie majątkiem wspólnym przez jednego z małżonków z wyłączeniem drugiego, itp. (por. uchwała SN z uzasadnieniem z dnia 28.05.1973r. , opubl. OSNC 1974/4/65)

Sąd ustalił w niniejszej sprawie, iż strony pozostają w separacji faktycznej od 04 marca 2017r., od tego momentu nie zamieszkują razem, nie widzą możliwości powrotu do wspólnego pożycia, wskazując na silny konflikt występujący między nimi. Powód dopuścił się zdrady małżeńskiej. Separacja pomiędzy małżonkami ma charakter trwały.

Obydwie strony prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe, sami się utrzymują. Małżonkowie nie są w stanie, od momentu rozstania, zarządzać majątkiem wspólnym.

Zdaniem sądu, istniejąca od 04 marca 2017r. separacja faktyczna między stronami uniemożliwia zarząd majątkiem wspólnym. Pobyt pozwanej w zakładzie karnym jedynie nieznacznie utrudniał zarząd majątkiem wspólnym, strony regularnie się kontaktowały, porozumiewały się.

Oznaczenie w wyroku, który ustanawia rozdzielność majątkową, dnia jej ustania jest obligatoryjne i następuje z urzędu. Żądania ewentualne są w tym zakresie wyłączone.

Niespornym jest, iż pomiędzy stronami toczy się sprawa o rozwód. Sąd uznał za dopuszczalne prowadzenie sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej z data wsteczną pomimo, iż toczy się sprawa o rozwód, podzielając w tym zakresie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 14.04.1994r., III CZP 44/94, opubl. OSNCP 1994/10/190, uchwale z dnia 05.11.1993r., III CZP 161/93, (...).1994/1/4.

Zdaniem sądu zarzut pozwanej naruszenia przepisu art. 5 kc nie zasługuje na uwzględnienie biorąc pod uwagę całokształt okoliczności w niniejszej sprawie, w tym skazanie pozwanej prawomocnym wyrokiem karnym.

Mając na uwadze powyższe rozważania i powołane przepisy, z uwagi na istnienie ważnych powodów uzasadniających ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej z dniem 04 marca 2017r., sąd uwzględnił powództwo w części i orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 kpc.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożył powód zaskarżając orzeczenie w całości.

Zarzucił:

⚫

naruszenie przepisów postępowania w sposób mogący mieć wpływ na wynik sprawy, a to - art. 233 § 1 KPC poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów, a nie oceny swobodnej, nie dokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, błędne ustalenie faktów, pomimo że w zebranym materiale znajdują się dowody, z których wynikają wnioski przeciwne do tych ustalonych przez Sąd, nie uzasadnienie oceny dowodów,

⚫

naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 52 §1 k.r.o. przez jego niewłaściwe zastosowanie.

W oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustanowienie pomiędzy stronami w ich małżeństwie ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej z dniem 24 czerwca 2015 roku, w miejsce ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej wynikającej z faktu zawarcia małżeństwa w dniu 28 sierpnia 2004r. za numerem aktu (...) (...) i zasądzenie od pozwanej na powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia i rozważania Sądu I instancji i uznaje je za własne.

Skarżący podnosi w swojej apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut ten nie jest uzasadniony.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału. Sąd Rejonowy dokonując tej oceny nie naruszył reguł oznaczonych w powołanym tu unormowaniu, dającym wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów.

Cechą istotną swobodnej oceny dowodów jest ich bezstronna ocena (por. np. K. Piasecki, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1 – 505 , pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, t. I, s. 1026). Takiej właśnie – tj. bezstronnej oceny – dokonał Sąd I instancji.

Wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (por. W. Siedlecki, Realizacja zasady swobodnej oceny dowodów w polskim procesie cywilnym, NP. 1966, nr 4, s. 20). Sąd Rejonowy wszechstronnie rozważył zebrany w tej sprawie materiał.

Swoje twierdzenia Sąd I instancji przekonująco i należycie uzasadnił.

Zarzut skarżącego, że w sprawie znajdują się dowody, które mogą uzasadnić odmienne ustalenia, od tych dokonanych przez Sad i instancji nie może podważać prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego, gdyż to do Sądu a nie do strony należy ocena dowodów i okoliczność, że przy pomocy zgromadzonego materiału dowodowego można zbudować inny stan faktyczny nigdy nie może stanowić skutecznego zarzutu niewłaściwej oceny przez Sąd materiału dowodowego.

Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji nie jest ocena dowolną. Po pierwsze, jest ona zgodna z doświadczeniem życiowym, po drugie jest logiczna, po trzecie przekonywująca i po czwarte wyczerpująca.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda M. M., że małżonkowie pozostawali w separacji faktycznej od 25 czerwca 2015r. i nie podejmowali wspólnych decyzji. Sąd Rejonowy trafnie zwrócił uwagę, że twierdzenie powoda pozostaje w ewidentnej sprzeczności z faktem, że powód regularnie kontaktował się z żoną osobiście i telefonicznie, małżonkowie porozumiewali się, żyli w zgodzie pomimo pobytu pozwanej w zakładzie karnym. Powód okazywał w tym czasie żonie wsparcie, uczucie, co potwierdzili w swoich zeznaniach wszyscy przesłuchani w sprawie świadkowie.

Odmienna ocena tych faktów dokonana przez powoda w apelacji i wyprowadzanie z nich odmiennych wniosków jest prawem powoda ale nie może podważyć prawidłowej oceny dokonanej przez Sąd I instancji.

Sąd Rejonowy nie naruszył również prawa materialnego gdyż dokonał prawidłowej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do normy prawa materialnego. Skarżący uzasadnia naruszenie prawa materialnego błędami w ustaleniach faktycznych, co jest rozumowaniem wadliwym polegającym na błędzie przesunięcia kategorialnego, częstym błędzie popełnianym przy formułowaniu zarzutów apelacyjnych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 k.p.c., orzec jak w sentencji. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c.

Ireneusz Kawęcki Wojciech Vogt Janusz Roszewski