Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Mirosława Marciniak
Protokolant:	st. sekr. sądowy Dorota Borowy

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2016r. w Kaliszu na rozprawie

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda J. B. kwotę 67.000 zł. (sześćdziesiąt siedem tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 maja 2015r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 3.350 zł. (trzy tysiące trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych.

4.  Nie obciąża powoda kosztami sądowymi w części oddalonego powództwa.

5.  Koszty zastępstwa procesowego między stronami wzajemnie znosi.

SSO Mirosława Marciniak

UZASADNIENIE

Powód J. B. pozwem złożonym dnia 5 listopada 2015r. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 137.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 maja 2015r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 34 zł.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w następstwie zdarzenia zaistniałego w dniu 1 września 2003r. w K., którego sprawcą był K. Z., kierujący samochodem marki A. o nr rej. (...), jego syn A. B., doznał ciężkich obrażeń ciała, na skutek, czego zmarł w dniu 9 września 2003r. Sprawca K. Z. został skazany prawomocnym wyrokiem karnym. W chwili zdarzenia pojazd sprawcy posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w towarzystwie ubezpieczeniowym pozwanego. Wystąpił do pozwanego z żądaniem zadośćuczynienia w kwocie 150.000 zł., ale pozwany spełnił świadczenie wypłacając kwotę 13.000zł. Podniósł, że śmierć dwunastoletniego dziecka wywołała u niego szok, a w jego życiu ogromną pustkę i cierpienie z czym do tej pory nie może się pogodzić. (k. 2-6).

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwany podał, iż powodowi nie należy się zadośćuczynienie, gdyż wypadek miał miejsce przed wejściem w życie przepisu art. 446 § 4 k.c. zaś przepis art. 448 k.c. w zw. z art. 24 par.1 k.c. stanowi podstawę do żądania zadośćuczynienia wyłącznie temu czyje dobro osobiste zostało naruszone czynem bezprawnym. W niniejszej sprawie poszkodowanym w wypadku był A. B. i jego dobra osobiste przeciwko jego życiu i zdrowiu zostały naruszone. Naruszenie dóbr powoda jeżeli nastąpiło, to w sposób pośredni było następstwem naruszenia dóbr osobistych poszkodowanego. Pozwany wskazał, że żądana kwota zadośćuczynienia jest wygórowana. W toku postępowania likwidacyjnego wypłacono powodowi kwotę 13.000 zł. i pozwany jest skłonny ugodowo zakończyć spór poprzez zapłatę powodowi kwotę 57.000 zł. (k. 40-45)

Na rozprawie w dniu 13 maja 2016r. pełnomocnik pozwanego ponownie zaproponował ugodowe zakończenie sporu i tytułem dopłaty zadośćuczynienia zaproponował kwotę 57.000 zł. co łącznie z już wypłaconą kwotą 13.000 zł. stanowiłoby kwotę 70.000 zł. zadośćuczynienia.

(stanowisko pozwanego – protokół k.67 i nagranie 00:02:08 – 00:03:42 płyta k. 69)

Powód nie wyraził zgody na proponowaną kwotę.

(stanowisko powoda protokół k.67v i nagranie 00:04:44 – 00:05:49 płyta k.69)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 3 listopada 2005r., w sprawie o sygn. akt II K 403/04, Sąd Rejonowy w Kaliszu przypisał K. Z., iż w dniu 1 września 2003r. w K. kierując samochodem nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że jadąc ulicą (...) podjął manewr wyprzedzania innego pojazdu i przekraczając ciągłą linię doprowadził do zderzenia z prawidłowo kierowanym przez J. K. samochodem F. (...) jadącym z przeciwnego kierunku. W następstwie czego śmierć poniósł pasażer F. (...) A. B., a kierowca i pozostali pasażerowie doznali ciężkich obrażeń ciała zagrażających życiu.

Za popełnienie wyżej opisanego przestępstwa z art. 177 § 2 k.k. K. Z. został skazany prawomocnym wyrokiem przez Sąd Rejonowy w Kaliszu na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

/dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 3 listopada 2005r. k. 15, zeznania świadka B. K. protokół k.77v, nagranie –płyta k.80/.

Sprawca przestępstwa K. Z. w dacie zdarzenia posiadał samochód ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) przez pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W.. (okoliczność bezsporna)

Poszkodowany A. B. w dniu zdarzenia miał 12 lat, urodził się (...)

W dniu 1 września 2003r. małoletni A. B. wraz z siostrą B. K., jej mężem oraz ich dziećmi N. i P. udał się do Kościoła na mszę rozpoczynająca rok szkolny 2003/2004. W drodze powrotnej F. (...), którym podróżowała rodzina K. i małoletni A., został najechany czołowo przez samochód A. nr rej. (...), kierowany przez K. Z.. W wyniku tego zdarzenia wszyscy pasażerowie F. (...) doznali ciężkich obrażeń ciała i zostali przetransportowani do szpitala. Dnia 9 września 2003r. po 9 dniach walki o życie A. B. zmarł w szpitalu w K..

/dowód: wyrok Sadu Rejonowego w Kaliszu w sprawie II K 403/05 – k.15, odpis skrócony aktu zgonu A. B. k.87 akt szkody, zeznania powoda – protokół k.67v i nagranie płyta k. 69, zeznania świadków: B. K. –protokół k.77v i nagranie płyta k.80, D. B. – protokół k.78-79 i nagranie płyta k.80/.

Małoletni A. B. był uczniem V klasy szkoły podstawowej. Był synem powoda i B. B.. Poszkodowany miał dwoje rodzeństwa siostrę B. K., która w dacie wypadku miała 27 lat i brata D. B., który wówczas miał 31 lat. Poszkodowany był zdrowym, radosnym i lubianym chłopcem przez rodziców i otoczenie. Ponieważ była duża różnica wieku pomiędzy A. a jego rodzeństwem, mówiono na niego „(...)”. Lubił przytulić się do powoda, usiąść na kolanach.

Powód i jego żona cały czas poświęcali opiece i wychowaniu A.. Po urodzeniu się A. u powoda stwierdzono problemy z sercem. Powód aby wspólnie z żoną zająć się wychowaniem A., po uzgodnieniu z lekarzem przesunął swoją operację serca, którą miał dopiero w styczniu 1995r. Po operacji powód otrzymał rentę chorobową i razem z żoną zajmowali się A.. A. B. mieszkał z rodzicami, bratem, siostrą i jej rodziną w jednym domu. Byli zgodną, szanującą się rodziną.

/dowód: zeznania powoda – protokół k. 67v-68 i nagranie płyta k.69, protokół k.79, nagranie –płyta k.80/

Powód miał bardzo dobre relacje z synem, wspólnie spędzali czas, był bardzo zżyty z synem. Powód i jego żona wiązali z nim duże nadzieje na przyszłość. Liczyli, że razem z nim będą mieszkać, że w przyszłości zapewni im pomoc i opiekę.

Powód razem z synem i żoną dużo podróżowali, odbywali wycieczki nad morze, do Z., do C., L.. Byli też we Francji z wizytą u rodziny. A. interesowała jazda, był pilotem w czasie jazdy. Powód pomagał synowi przy odrabianiu lekcji, razem chodzili na spacery i grali w piłkę, jeździli na rowerach. A. interesował się samochodami, pytał powoda do czego służą poszczególne jego części. Rodzice czytali A. bajki, A. interesował się co mama robi w kuchni, nie sprawiał problemów wychowawczych. Tworzyli zgodną rodziną.

/dowód: zeznania powoda – protokół k.67v-68 i nagranie płyta k.69, protokół k.79 i nagranie płyta k.80, zeznania świadków B. K. –protokół k.77v-78 i nagranie płyta k.80, D. B. – protokół k.78-79 i nagranie płyta k.80, zdjęcia k.116-134 akt szkody/.

Śmierć syna była dla powoda poważnym ciosem. Jego życie zmieniło się bardzo. Powodowi brakuje syna i emocjonalnego związania z nim. Cały czas wspomina go, tęskni za nim. Bardzo często jeździ na grób syna. Żona powoda B. B. załamała się, popadła w depresję, leczyła się psychiatrycznie. Leczenie nie przyniosło poprawy i po dwóch latach od śmierci syna i leczenia się popełniła samobójstwo. Śmierć syna także wpłynęła na zdrowie psychiczne powoda. Powód przez kilka lat leczył się z powodu depresji, brał lek uspokajający P.. Obecnie nie korzysta z opieki psychiatry, ale czasami bierze leki uspokajające przepisane przez lekarza rodzinnego. Śmierć żony jeszcze bardziej pogrążyła powoda w żałobie.

Powód nadal tęskni za synem, wspomina go. Powód do chwili obecnej nie pogodził się ze śmiercią syna. Bardzo często z dziećmi rozmawia o A.. Nadal odczuwa smutek i żal. Dwa – trzy razy w tygodniu odwiedza grób syna. Stawia znicze, kładzie kwiaty. Po śmierci żony, powód zajął pokój syna, śpi na jego łóżku. Przechowuje jego pamiątki, ulubione maskotki, ubranko komunijne i buty. Powód przechowuje także mleczne ząbki A.. Przechowuje też tornister A. z książkami, piórnikiem i dzienniczkiem.

/dowód: zeznania powoda – protokół k.67v-68v i nagranie płyta k.69, protokół k.79 i nagranie płyta k.80, zeznania świadków: B. K. –protokół k.77v-78 i nagranie płyta k.80, D. B. – protokół k.78-79 i nagranie płyta k.80, zdjęcia k.18, karta informacyjna leczenia szpitalnego k.19, postanowienie o umorzeniu śledztwa k.20, akt zgonu B. B. k.21, zaświadczenie lekarskie k.22, historia choroby k.21-23 akt szkody/.

Po śmierci syna stan zdrowia powoda pogorszył się, nie mógł jeść, schudł, ważył 48 kg, przebył krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Dwukrotnie przebył w szpitalu w latach 2008r. i w 2010r.

Powód jest emerytem, osiąga dochód 1500 zł. miesięcznie. Jest właścicielem domu. Mieszka razem z synem D. i rodziną córki B. K.. Razem z dziećmi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Tworzą zgodną rodzinę, wspólnie sobie pomagają.

/dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k.23-24, zeznania powoda – protokół k.67-68 i nagranie płyta k.69, protokół k.79 i nagranie k.80/

W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwana wypłaciła powodowi kwotę 13.000 zł. zadośćuczynienia.

/ dowód: pismo pozwanej k.16-17, akta szkody PL 2015042002460/

Powyższy stan faktyczny Sad ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności w oparciu o złożone dokumenty, zeznania powoda, zeznania świadków, które w powyższym zakresie Sąd uznał za wiarygodne.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka J. K., ponieważ powód cofnął wniosek o jego przesłuchanie (protokół k.77)

Sąd zważył, co następuje:

Odpowiedzialność pozwanego wynika z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego zawartego przez pozwanego ze sprawcą zdarzenia K. Z.. Zgodnie z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4). Odpowiedzialność pozwanego wynika, zatem zarówno wprost z cytowanego przepisu art. 822 § 4 k.c., jak również z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.nr 124,poz.1152 ze zm.) i art. 36 cytowanej ustawy.

Podstawę odpowiedzialności cywilnej pozwanego za skutki zdarzenia, które w postępowaniu karnym zostało zakwalifikowane jako przestępstwo z 177 § 2 k.k., na skutek którego syn powoda poniósł śmierć stanowią przepisy art. 436 k.c. w zw. z art. 435 k.c. Ustanawiają one odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanego ruchem tego pojazdu na zasadzie ryzyka, przy uwzględnieniu przyczynowości, o której mowa, w art. 361 k.c. Związek przyczynowy między zdarzeniem, w którym uczestniczył A. B., a skutkiem w postaci jego śmierci jest oczywisty i wynika z ustaleń poczynionych w wyroku karnym. Skutkiem śmierci poszkodowanego są zaburzenia emocjonalne powoda – ojca poszkodowanego. Między tymi zdarzeniami zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Powód swoje żądanie oparł na podstawie art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. W myśl art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków.

Aktualnie podstawą prawną dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci osoby najbliższej jest przepis art. 446 § 4 k.c., dodany ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731). Przepis ten wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r. i znajduje zastosowanie do stanów faktycznych zaistniałych po tej dacie. Zdarzenie, w wyniku, którego syn powoda poniósł śmierć, miało miejsce w dniu 1 września 2003r., tj. przed nowelizacją Kodeksu cywilnego i wprowadzeniem przepisu art. 446 § 4 k.c., co nie wyklucza, że roszczenie powoda zgłoszone w niniejszej sprawie nie znajduje podstawy prawnej.

Obowiązujący do dnia 3 sierpnia 2008 r. stan prawny nie dawał tak wyraźnej podstawy do przyznania członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia. Przyjmowano zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie, że brak w kodeksie cywilnym odpowiednika art. 166 k.z., który stanowił podstawę roszczenia o zadośćuczynienie, oznaczał wykluczenie możliwości uwzględnienia tego rodzaju żądania. Nie oznacza to jednak, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego nie dostrzegano potrzeby naprawienia krzywdy wyrządzonej członkom rodziny zmarłego. W wielu orzeczeniach łagodzono restrykcyjną linię orzecznictwa przez stosowanie art. 446 § 3 k.c. do naprawienia także szkody niematerialnej (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1968 r., I PR 424/67, LEX nr 6263, z dnia 27 listopada 1974 r., II CR 658/74, LEX nr 7619, z dnia 30 listopada 1977 r., IV CR 458/77, LEX nr 8032, z dnia 15 października 2002 r., II CKN 985/00, LEX nr 77043, z dnia 25 lutego 2004 r., II CK 17/03, LEX nr 328991 lub z dnia 22 lipca 2004 r., II CK 479/03, LEX nr 585760). Wskazywano także, że art. 446 § 3 k.c. stanowi podstawę żądania zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego, jakim jest relacja ze zmarłym najbliższym członkiem rodziny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2008 r., II CSK 459/07, nie publ.).

Po wejściu w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy- Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731) uznano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09 (OSNC-ZD 2010/3/91, OSP 2011/2/15), że przepis art. 448 k.c., a nie art. 446 § 3 k.c. stanowi podstawę ochrony odrębnego dobra osobistego, jaką jest bliska relacja pomiędzy zmarłym, a osobą mu najbliższą.

W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, iż sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 lipca 2010 r., III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10, Biul. SN 2011/7/9). W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że dodanie § 4 do art. 446 k.c. wywołało wątpliwości odnośnie do relacji tego przepisu i art. 448 k.c. Sąd Najwyższy wyjaśnił je w uchwale z dnia 27 października 2010 r., III CZP 76/10 (OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 42), w której uznał, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Sąd Najwyższy wskazał, że art. 446 § 4 k.c. ma zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w której czyn niedozwolony popełniony został po dniu 3 sierpnia 2008 r. Przepis ten nie uchylił art. 448, jego dodanie było natomiast wyrazem woli ustawodawcy zarówno potwierdzenia dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia na gruncie obowiązujących przed jego wejściem w życie przepisów, jak i ograniczenie kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia do najbliższych członków rodziny. Stanowisko to zostało potwierdzone m.in. w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r., II CSK 248/10 (OSNC-ZD 2011, nr B, poz. 44) oraz z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 521/10 (nie publ.).

W kodeksie cywilnym brak jest definicji dóbr osobistych. Za zdecydowanie przeważającą w doktrynie i jednolicie przyjętą w orzecznictwie należy uznać koncepcję obiektywną, według której dobra osobiste są „wartościami o charakterze niemajątkowym, wiążącymi się z osobowością człowieka, uznanymi powszechnie w społeczeństwie. Katalog dóbr osobistych, ujętych w art. 23 k.c., ma charakter otwarty, a doktryna i judykatura wskazują kolejne dobra osobiste w miarę rozwoju stosunków społecznych, doskonaląc tą drogą system ochrony tych dóbr. W uzasadnieniu wyroku z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09 (OSNC-ZD 2010/3/91, OSP 2011/2/15) Sąd Najwyższy podkreślił, że rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia w rodzinie obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Dobro rodziny jest nie tylko wartością powszechnie akceptowaną społecznie, ale także uznaną za dobro podlegające ochronie konstytucyjnej. Artykuł 71 Konstytucji stanowi, że Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej ma obowiązek uwzględniania dobra rodziny. Dobro rodziny wymienia także art. 23 k.r.o., zaliczając obowiązek współdziałania dla dobra rodziny do podstawowych obowiązków małżonków. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy, zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c.

W judykaturze ugruntował się podgląd, że szczególna więź rodziców z dzieckiem, przysługująca zarówno dziecku, jak i rodzicom w prawidłowo funkcjonującej rodzinie, zasługuje na status dobra osobistego, podlegającego ochronie prawnej przewidzianej w art. 24 § 1 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 września 2005 r., I ACa 554/05, Palestra 2006/9-10/308, POSAG 2008/1/5-6).

Sąd Okręgowy całkowicie podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu cytowanej już uchwały z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, że śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie. Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób mu bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. Również, więc osoba dochodząca ochrony na podstawie art. 448 k.c. może być poszkodowana bezpośrednio i dochodzić naprawienia własnej krzywdy, doznanej poprzez naruszenie jej własnego dobra osobistego.

Niewątpliwie powoda jako ojca poszkodowanego należy zaliczyć do kręgu osób bezpośrednio dotkniętych skutkami zdarzenia z dnia 1 września 2003r.

Śmierć osoby najbliższej zawsze stanowi traumatyczne przeżycie oraz może być przyczyną większych bądź mniejszych komplikacji życiowych osoby dotkniętej tego rodzaju stratą. Doświadczenie życiowe wskazuje, że dzieje się tak szczególnie w sytuacji, gdy śmierć najbliższego ma charakter nagły i niespodziewany, kiedy to łącząca osoby więź zostaje przerwana przez nieprzewidziane, tragiczne wydarzenie, na które poszkodowany nie był w stanie się odpowiednio przygotować. Bez wątpienia do kategorii tego rodzaju sytuacji należy śmierć poniesiona w wyniku wypadku komunikacyjnego, który jest zdarzeniem nieoczekiwanym i nagłym.

Jak wykazało postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie, tragiczna śmierć syna spowodowała dla powoda skutki w postaci zaburzeń emocjonalnych. Powód utracił osobę, którą bardzo kochał, pielęgnował i wychowywał od urodzenia i z którą był emocjonalnie związany, gdyż syn A. był jego ostatnim i najmłodszym dzieckiem. Poszkodowany był osobą młodą (12 lat), który uczęszczał do szkoły, a czas wolny spędzał z rodzicami. Powód mieszkał z synem, zajmował się nim, czytał mu bajki, spędzał z nim czas na rowerach, na spacerach, na wycieczkach – razem wyjeżdżali nad morze, w góry, do C., L., do Francji. Po śmierci syna u powoda wystąpiły zaburzenia emocjonalne w postaci smutku, żalu, załamania psychicznego, stałego rozmyślania o synu, z którym wiązał nadzieje na przyszłość. Miał stanowić dla powoda pomoc i wsparcie na starość. Okres nasilonych zaburzeń emocjonalnych, po silnych przeżyciach, trwał bezpośrednio po śmierci syna. Powód podjął leczenie psychiatryczne, brał leki uspokajające. Trzeba też zaznaczyć, że w chwili śmierci syna powód był na rencie chorobowej, z powodu choroby serca. W chwili obecnej powód nie leczy się w związku ze zdarzeniem, choć czasami gdy ma gorsze dni bierze leki uspokajające.

Z uwagi na powyższe nie ulega najmniejszej wątpliwości, że powód doznał z tytułu przedwczesnej jego śmierci olbrzymich cierpień psychicznych, o czym świadczy fakt, że pomimo upływu 13 lat od zdarzenia powód nadal przechowuje jego pamiątki, ubranko komunijne i buty w szafie razem ze swoimi rzeczami, ząbki mleczne, tornister z książkami i piórnikiem, stojący w pokoju, śpi w pokoju syna. Powód co prawda wcześniej chorował, ale jego stan zdrowia pogorszył się na skutek ciągłego stresu związanego z brakiem pogodzenia się ze śmiercią syna. Cierpienia były tak duże, że nie mógł jeść, doznał krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, wrzodów dwunastnicy, co zmusiło go do poddania się leczeniu szpitalnemu. O powolności pogodzenia się powoda ze śmiercią syna świadczy okoliczność, że powód nadal dwa – trzy razy w tygodniu jeździ na grób syna. Nadto, z uwagi na młody wiek zmarłego syna, nadzieją z nim na przyszłość, jego śmierć jest szczególnie bolesna dla powoda, a dodatkowy dyskomfort powoduje fakt, że żona powoda, a matka zmarłego nie pogodziła się ze śmiercią syna i pomimo intensywnego leczenia, w 2005r. popełniła samobójstwo. Powód w dacie śmierci syna miał 56 lat i liczył w przyszłości na pomoc i opiekę syna, wspólnie z nim zamieszkiwał.

Zważywszy powyższe Sąd uznał, że dochodzona przez powoda kwota 137.000 zł. z tytułu zadośćuczynienia za doznaną przez niego krzywdę z tytułu śmierci syna jest kwotą wygórowaną i uznał, że odpowiednia do doznanych przez niego do tej pory oraz będących w przyszłości cierpień psychicznych jest kwota 80.000 zł., a po uwzględnieniu wypłaconej już kwoty 13.000 zł. – kwota 67.000 zł. , o czym orzekł w punkcie 1 wyroku.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako wygórowane – punkt 2 wyroku.

Rozstrzygając w przedmiocie daty zasądzenia odsetek ustawowych od przyznane kwoty, Sąd na podstawie art. 481 k.c. uznał, że orzeczenie Sądu przyznające zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego.

Zobowiązane do zapłaty roszczenia powoda ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania do spełnienia świadczenia skierowanego do dłużnika przez wierzyciela (pokrzywdzonego) (art. 455 k.c.; zob. m.in. wyr. SN z 18.09.1970r., II PR 257/70, OSNC 1971r., nr 6, poz. 103, wyr. SN z 18.02.2010r., CSK 434/09, Lex nr 602683, wyr. SN z 22.02.2007r., I CSK 433/06, Lex nr 274209). Powód wniósł o odsetki od dnia 20 maja 2015r., Sad uwzględnił roszczenie powoda o odsetki, który wezwał pozwanego do zapłaty zadośćuczynienia pismem z dnia 16 kwietnia 2015r., a już pismem z dnia 29 kwietnia 2015r. pozwany poinformował powoda o przyznaniu zadośćuczynienia w kwocie 13.000 zł. kończąc postępowanie likwidacyjne, a więc od dnia następnego pozostawał w opóźnieniu, dlatego Sad zasądził odsetki zgodnie z żądaniem powoda.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. i 102 k.p.c. Sąd obciążył pozwanego w całości kosztami opłaty od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia (67.000 zł x 5% = 3.350 zł). Z tego tytułu nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 3.350 zł. tytułem nieuiszczonych kosztów sadowych. Sąd nie obciążył powoda kosztami sądowymi od przegranej części powództwa, uwzględniając jego aktualną sytuację majątkową i fakt, że był zwolniony od kosztów sadowych – punkt 3 i 4 wyroku.

Powód wygrał sprawę w 49%, dlatego koszty zastępstwa procesowego zostały miedzy stronami wzajemnie zniesione – punkt 5 wyroku.

SSO Mirosława Marciniak