Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 25/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Kaliszu z 2014-05-23

Sygn. akt I C 25/14 (I C 115/14)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jacek Chmura

Protokolant: protokolant sądowy Anna Więcław

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2014 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa: M. B. i L. B.;

przeciwko: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J.;

o zapłatę w sprawie I C 25/14

sprawy z powództwa: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J.;

przeciwko: M. B. i L. B.;

o zapłatę w sprawie I C 115/14

I.  Zasądza od pozwanej (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J. na rzecz:

1.  powoda M. B. kwotę 66.196 zł (sześćdziesiąt sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt sześć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty;

2.  powódki L. B. kwotę 66.196 zł (sześćdziesiąt sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt sześć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 01 stycznia 2010 r. do dnia zapłaty;

II.  W pozostałym zakresie powództwa w sprawie I C 25/14 oddala;

III.  Wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

IV.  Oddala w całości powództwo w sprawie I C 115/14;

V.  Zasądza od pozwanej (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J. na rzecz:

1.  powoda M. B. kwotę 3.310,00 zł (trzy tysiące trzysta dziesięć złotych 00/100) tytułem zwrotu opłaty;

2.  powódki L. B. kwotę 3.310,00 zł (trzy tysiące trzysta dziesięć złotych 00/100) tytułem zwrotu opłaty;

3.  solidarnie na rzecz powodów M. B. i L. B. kwotę 3.617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

VI.  W pozostałym zakresie koszty postępowania wzajemnie znosi.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 16.12.2009 r. powodowie M. B. i L. B. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w J. kwot po 370.000 zł tytułem spłaty pożytków i innych przychodów z nieruchomości posiadanej przez pozwaną spółkę, położonej w J. przy ul. (...). Postanowieniem z dnia 20.09.2013 r. Sąd Rejonowy w Jarocinie postanowił rozpoznać powyższe żądanie powodów w postępowaniu procesowym i postanowieniem z dnia 07.11.2013 r. przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Kaliszu.

Po ostatecznym sprecyzowaniu żądań w pismach z dnia 30.01.2014 r. (k. 27- 29) i z dnia 13.02.2014 r. (k. 68-69) powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanej (...) Spółka Akcyjna w J. kwot po 163.583,50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 01.01.2010 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu powodowie wskazali, że roszczenie objęte pozwem stanowi kwotę należnych powodom pożytków za korzystanie przez pozwaną spółkę z nieruchomości powodów przez okres od dnia 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r. oraz w okresie od 01.01.2005 r. do 14.09.2007 r. Kwota pożytków została wyliczona w oparciu o opinię biegłego A. K. stosownie do wielkości udziałów powodów w nieruchomości. Jednocześnie pismem z dnia 27.01.2014 r. (k. 27-28) powodowie cofnęli pozew w stosunku do każdego z powodów ponad kwotę 163.583,50 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 03.02.2014 r. (k. 37-39) oraz z dnia 15.03.2014 r. (k. 83-87) pozwana (...) Spółka Akcyjna w J. wniosła o oddalenie powództwa w stosunku do żądania każdego z powodów w zakresie kwoty 97.387,50 zł za okres od 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r. i jednocześnie pozwana uznała powództwo w zakresie żądania zapłaty po 66.196 zł dla każdego z powodów tytułem rozliczenia pobranych pożytków z nieruchomości za okres od 01.01.2005 r. do 15.09.2007 r. W uzasadnieniu pozwana zarzuciła, że z nieruchomości położonej w J. przy ul. (...) korzystała jako użytkownik wieczysty na podstawie decyzji Wojewody K. z dnia 30.11.1992 r. W okresie od 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r. pozwana spółka była samoistnym posiadaczem przedmiotowej nieruchomości w dobrej wierze. W związku z powyższym nie ma podstaw do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powodów ani zapłaty żądanych kwot tytułem rozliczenia pożytków. Jednocześnie pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia za okres od 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r.

Pismem z dnia 18.12.2009 r. sprecyzowanym pismem z dnia 28.03.2014 r. powódka (...) Spółka Akcyjna w J. wniosła przeciwko pozwanym L. B. i M. B. o zwrot nakładów poczynionych przez powódkę na nieruchomości pozwanych położonej w J. przy ul. (...) solidarnie w kwocie 83.131,50 zł z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (k. 142 akt I C 115/14). Postanowieniem z dnia 20.09.2013 r. Sąd Rejonowy w Jarocinie postanowił rozpoznać powyższe żądanie powódki w postępowaniu procesowym i postanowieniem z dnia 07.11.2013 r. przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Kaliszu. Sprawa powyższa została zarejestrowana pod numerem I C 115/14.

Postanowieniem z dnia 03.04.2014 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę I C 115/14 ze sprawą I C 25/14 celem wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia (k. 260 akt I C 115/14).

W odpowiedzi na pozew z dnia 06.05.2014 r. pozwani M. B. i L. B. wnieśli o oddalenie powództwa (...) Spółki Akcyjnej w J. w całości. W uzasadnieniu pozwani zarzucili, że powódka w okresie dokonywania nakładów była posiadaczem w złej wierze, a zatem nie należy się żaden zwrot takich nakładów. W przypadku przyjęcia dobrej wiary powodowej spółki pozwani podnieśli zarzut przedawnienia roszczeń. Oprócz tego zarzucili, że roszczenie o zwrot nakładów jest roszczeniem obligacyjnym a nie rzeczowym i w związku z tym, że nakłady te były dokonane przez poprzedników prawnych (...) Spółki Akcyjnej w J., tej spółce nie przysługuje roszczenie o zwrot tych nakładów. Powódka nie przedstawiła tez żadnego dowodu na okoliczność nabycia tych roszczeń.

Sąd ustalił następujące okoliczności faktyczne:

Powodowie M. B. i L. B. są spadkobiercami A. B., byłego właściciela fabryki papy dachowej, położonej na nieruchomości o powierzchni 7.982 m 2 w J. przy ul. (...).

(okoliczność niesporna).

Orzeczeniem Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 05.07.1966 r. zostało przejęte na własność państwa przedsiębiorstwo pod nazwą ” Fabryka (...) w J.” położone na parcelach gruntowych nr (...) i (...), stanowiących własność A. B..

(uzasadnienie decyzji k. 48-54).

Skarb Państwa jako właściciel został wpisany do księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości położonej w J. o powierzchni 0.79.56 ha - KW nr (...).

(odpis księgi wieczystej k. 183 akt I C 115/14).

Decyzją z dnia 30.11.1992 r. Wojewoda K. stwierdził nabycie z dniem 05.12.1990 r. przez Przedsiębiorstwo (...) w J.” z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności budynków i budowli położonych na gruncie będącym siedzibą przedsiębiorstwa m. in. zapisanych w KW nr (...).

(decyzja k. 40-43).

Pismem z dnia 20.08.1991 r. Ministerstwo Przemysłu zawiadomiło Przedsiębiorstwo (...) w J., że na wniosek J. Z.wszczęte zostało postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji byłego Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych o przejęciu na własność Państwa przedsiębiorstwa (...) w J..

(zawiadomienie k.78).

Pismem z dnia 12.09.2001 r. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast zawiadomił, że z wniosku J. Z. (1) wszczyna się postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody K. z dnia 30.11.1992 r. w przedmiocie uwłaszczenia Przedsiębiorstwa (...) w J.” w zakresie nieruchomości stanowiącą działkę nr (...) o powierzchni 082.33 ha zapisanej w KW (...). Zawiadomienie to zostało skierowane do spółki (...) oraz powoda M. B..

(zawiadomienie k. 47).

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją nr (...) z dnia 27.07.1999 r. stwierdził nieważność orzeczenia nacjonalizacyjnego Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 05.07.1966 r., a skarga (...)została oddalona przez NSA wyrokiem z dnia 12.01.2001 r. w sprawie IV SA 1250/00.

(uzasadnienie decyzji k. 48-50).

Decyzją z dnia 17.10.2001 r. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast stwierdził nieważność decyzji Wojewody K. znak (...)z dnia 30.11.1992 r. wydanej w przedmiocie uwłaszczenia Przedsiębiorstwa (...) w J.” w części dotyczącej działki nr (...) zapisanej w KW nr (...) położonej w miejscowości J.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wcześniejsza decyzja nacjonalizacyjna została uchylona i w związku z tym w powyższym zakresie decyzja uwłaszczeniowa została wydana z rażącym naruszeniem prawa, gdyż w zakresie działki nr (...) nieruchomość ta nie stanowiła na dzień 05.12.1990 r. własności Skarbu Państwa.

Decyzją z dnia 11.01.2002 r. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast po rozpoznaniu wniosku (...) S.A. utrzymał w mocy decyzję z dnia 17.10.2001 r.

(decyzje k. 48-54).

W dniu 22.11.1995 r. Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w J. zostało przekształcone w spółkę akcyjną.

(wypis KRS k. 64-65).

W dniu 15.09.2007 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna w J. nabyła udział w nieruchomości o powierzchni 0.79.56 ha położonej w J. zapisanej w KW nr (...) w wysokości 12/16 części.

(odpis KW k. 165).

We wrześniu 2007 r. (...) Spółka Akcyjna w J. wniosła do Sądu Rejonowego w Jarocinie o zniesienie współwłasności nieruchomości zapisanej w KW nr (...)Postanowieniem z dnia 06.11.2013 r. Sąd Rejonowy w Jarocinie w sprawie I Ns 771/09 zniósł współwłasność zabudowanej nieruchomości położonej w J. o powierzchni 0.79.56 ha oznaczonej jako działka nr (...) zapisanej w księdze wieczystej (...) w ten sposób, że własność tej nieruchomości przyznał na rzecz (...) Spółka Akcyjna w J. ze spłatą na rzecz M. i L. B..

(postanowienie k. 143-144).

Przedmiotowa nieruchomość, stanowiąca siedzibę pozwanej spółki, była przez cały czas w posiadaniu pozwanej (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J. bądź też jej poprzedników prawnych. Wartość pożytków za okres od 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r. wynosiła 14.700 zł miesięcznie pomnożone przez udział każdego z powodów 1/8 i przez 53 miesiące daje kwotę 97.387,50 zł. Za okres od 01.01.2005 r. do 14.09.2007 r. wartość pożytków dla każdego z powodów wynosi 66.196 zł.

(opinie biegłych A. K. k. 129-189, H. G. k. 79-121 i 184-241 akt I C 115/14, okoliczność niesporna).

Na przedmiotowej nieruchomości położonej w J. przy ul. (...) znajdują się następujące budynki i budowle:

- budynek magazynu smarów i oleju wybudowany w 1986 r.

- ogrodzenie przy magazynie smarów i oleju wykonane w 1986 r.

- budynek magazynu gazów technicznych wybudowany w 1986 r.

- budynek warsztatu i magazynu technicznego wybudowany w 1973 r.

- budynek warsztatu i magazynu technicznego wybudowany w 1973 r.

- budynek administracyjno-magazynowy wybudowany w 1961 r.

- silosy żelbetowe wybudowane w 1973 r.

- wieża wyciągowa wybudowana w 1973 r.

- hala produkcyjna wybudowana w 1973 r.

- budynek magazynu wyrobów gotowy z pakownią wybudowany w 1958 r.

- magazyn oleju opałowego wybudowany w 1973 r.

- budynek socjalny wybudowany w 1987 r.

- budynek węzła cieplnego wybudowany w 1973 r.

- budynek stacji uzdatniania wody wybudowany w 1985 r.

- budynek pompowni oleju wybudowany w 1973 r.

- budynek spustu masy asfaltowej wybudowany w 1965 r.

- budynek wytapialni – budynek „starego zakładu”

- budynek byłej pompowni wody wybudowany w 1973 r.

- zbiornik przeciwpożarowy wybudowany w 1973 r.

- zbiorniki asfaltu wybudowane w latach 1965-1970

- bocznica kolejowa wybudowana w 1969 r.

- ogrodzenie nieruchomości pobudowane w 1967 r.

- drogi i place wykonane w 1969 i 1973 r.

- oświetlenie terenu wykonane w 1967 r.

- estakady na rurociągi technologiczne wykonane w 1973 r.

- sieć infrastruktury technicznej wykonana w 1973 r.

(opinia biegłych A. K. k. 129-189, H. G. k. 79-121 i 184-241 akt I C 115/14).

Pismem z dnia 29.08.2006 r. powodowie M. B. i L. B. wezwali pozwaną (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J. do próby ugodowej poprzez zapłatę na każdego z powodów kwoty po 2.500.000 zł stanowiącej równowartość wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powodów, zwrotu pożytków, odszkodowania za pogorszenie stanu nieruchomości. Sprawa została zarejestrowana przez Sąd Rejonowy w Jarocinie pod nr I Co 639/06. Wniosek ten został doręczony pozwanej (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w J. w dniu 11.09.2006 r.

(wniosek k. 112-113, wezwanie k.111).

Pismem z dnia 15.09.2006 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna w J. oświadczyła, że nie jest w stanie zawrzeć ugody na warunkach określonych we wniosku powodów. Do zawarcia ugody faktycznie nie doszło.

(pismo pozwanej k. 114-115, okoliczność niesporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych dowodów, w szczególności załączonych do akt I C 25/15 i I C 115/14 dokumentów, które nie budziły wątpliwości i nie były przez strony kwestionowane.

Strony nie zgłosiły innych wniosków dowodowych poza dokumentami, a stan faktyczny w sprawie nie był przedmiotem sporu.

Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika powodów o przeprowadzenie dowodu z dokumentów w aktach I Ns 777/09 na okoliczność ustalenia daty otrzymania przez pozwaną odpisu pisma z dnia 16.12.2009 r. (k. 233), albowiem na rozprawie w dniu 23 maja 2014 r. (k. 232 adnotacja z 00:02:53) pełnomocnik pozwanej (...) Spółka Akcyjna w J. podtrzymał w całości uznanie żądania zapłaty kwoty 66.196 zł. Uznanie to nastąpiło po ostatecznym sprecyzowaniu żądania przez powodów pismem z dnia 13.02.2014 r. (k. 68-69) również w zakresie żądania odsetek od dnia 01.01.2010 r. do dnia zapłaty. Skoro pozwanej znane było żądanie naliczenia odsetek i oświadczyła ona o jego uznaniu, prowadzenie postępowania dowodowego w zakresie ustalenia wysokości pożytków za okres od 01.01.2005 r. do 14.09.2007 r. oraz daty naliczania odsetek było zbędne (art.229 k.p.c.).

Sąd oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika pozwanej (...) Spółka Akcyjna w J. (powódki w sprawie I C 115/14), w zakresie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z dziedziny budownictwa na okoliczność wyceny nakładów dokonanych na nieruchomość powodów w latach 1970-1986, albowiem powodowie (pozwani w sprawie I C 115/14) podnieśli skuteczny zarzut przedawnienia roszczenia o zwrot nakładów. Przeprowadzanie opinii w tym zakresie byłoby zatem zbędnym przedłużeniem postępowania i powiększeniem jego kosztów.

Sąd pominął dowody dokumentów w postaci wyroków Sądu Rejonowego w Jarocinie, Sądu Okręgowego w Kaliszu i Sądu Apelacyjnego w Łodzi, albowiem wyroki te nie miały wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Biorąc pod uwagę wyżej ustalone okoliczności faktyczne, Sąd zważył, co następuje:

W niniejszych sprawach I C 25/14 i I C 115/14 powodowie L. B. i M. B. żądali od pozwanej (...) Spółka Akcyjna w J. zapłaty z tytułu rozliczenia pobranych pożytków, zaś powódka (...) Spółka Akcyjna w J. żądała od pozwanych L. i M. B. solidarnie zapłaty poczynionych nakładów, przy czym żądania obu pozwów opierały się na rozliczeniu pomiędzy (...) Spółka Akcyjna w J. jako posiadaczem oraz powodami M. i L. B. jako właścicielami nieruchomości położonej w J. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej nr KW (...). Rozliczenia pomiędzy posiadaczem, a właścicielem nieruchomości zostały uregulowane w art. 224 do 229 k.c.

Jak wynika z ustaleń faktycznych, pomiędzy właścicielami, a posiadaczem (...) Spółka Akcyjna w J. nie było żadnych czynności prawnych w postaci umów, na podstawie których spółka bądź jej poprzednicy prawni uzyskaliby tytuł do posiadania nieruchomości. Brak jakichkolwiek innych podstaw prawnych do posiadania nieruchomości powoduje, że rozliczenia między stronami mogły nastąpić tylko na podstawie cytowanych wyżej przepisów kodeksu cywilnego. Roszczenie powodów M. i L. B. o zwrot pobranych przez (...) Spółka Akcyjna w J. pożytków oparte jest na treści art. 224 i 225 k.c. W zależności od tego, czy samoistny posiadacz pozostaje w dobrej czy w złej wierze, jego odpowiedzialność z tytułu pobranych pożytków jest różna. Zgodnie z art. 224 § 1 k.c. posiadacz samoistny w dobrej wierze nie jest obowiązany ani do zapłaty wynagrodzenia z korzystania z rzeczy, ani do zwrotu pobranych pożytków. Zgodnie z art. 224 § 2 k.c. i 225 k.c. posiadacz samoistny w złej wierze jest zobowiązany zwrócić właścicielowi pobrane pożytki.

W pierwszej kolejności należało zatem zważyć, czy pozwana (...) Spółka Akcyjna w J. była samoistnym posiadaczem w dobrej czy w złej wierze w okresie wskazanym przez powodów jako podstawa rozliczenia pożytków tj. od 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r. i od 01.01.2005 r. do 14.09.2007 r.

Jak wynika z ustaleń faktycznych, postępowanie administracyjne dotyczące stwierdzenia nieważności decyzji nacjonalizacyjnej pierwszy raz zostało wszczęte w sierpniu 1991 r. i poprzednik prawny pozwanej spółki został o tym zawiadomiony. Należy zatem uznać, że od tego okresu Przedsiębiorstwo (...) w J., a następnie pozwana spółka uczestniczyli w postępowaniu administracyjnym, mającym na celu podważenie decyzji przejmującej przedmiotową fabrykę na rzecz Skarbu Państwa. Od tego momentu zatem, zdaniem Sądu, po stronie przedsiębiorstwa, a następnie spółki należałoby przyjąć utratę dobrej wiary w zakresie posiadania nieruchomości przy ul. (...) w J.. Z tego względu istnienie złej wiary po stronie posiadacza samoistnego uzasadniałoby zastosowanie art. 224 § 2 i 225 k.c., a tym samym po stronie powodów M. i L. B. istniało roszczenie o zwrot równowartości pożytków we wskazanych w pozwie w sprawie I C 25/14 okresach. Utrata dobrej wiary przez (...) Spółka Akcyjna w J. nastąpiło – zdaniem Sądu – najpóźniej w dniu 22.07.2009 r., to jest w dniu wydania decyzji unieważniającej decyzję nacjonalizacyjną.

Jeżeli chodzi o żądanie powódki (...) Spółka Akcyjna w J. w sprawie I C 115/14, to należało zważyć, że roszczenie to znajduje podstawę w art. 226 k.c., z tym zastrzeżeniem, że przy przyjęciu dokonania tych nakładów przez posiadacza w dobrej wierze, to żądanie zwrotu może obejmować zarówno nakłady konieczne, jak i inne, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Biorąc pod uwagę wskazany okres dokonania nakładów na przedmiotową nieruchomość tj. rok od 1970 do 1986, nakłady te ustalone w stanie faktycznym były dokonane jeszcze przez Przedsiębiorstwo Państwowe – Przedsiębiorstwo (...) w J.. Ciężar dowodu co do zakresu dokonanych nakładów, jak i ich charakteru (nakłady konieczne bądź użyteczne), spoczywa na samoistnym posiadaczu. Ponadto zgodnie z art. 226 § 1 i 2 k.c. ustalenie, w jakim zakresie nakłady te podlegają zwrotowi, w szczególności ustalenie, w jakim zakresie wzbogacają one właściciela nieruchomości powinno nastąpić na dzień wydania rzeczy właścicielowi. (...) Spółka Akcyjna w J. nie wykazała, oprócz objętego opiniami biegłych wartości nakładów na dzień sporządzania opinii, w jakim zakresie nakłady te są nakładami koniecznymi, a w jakim zakresie użytecznymi, ani też nie wykazała, w jakiej części dokonane nakłady wzbogacają właściciela na dzień wydania rzeczy. Niezależnie od powyższego w stosunku do roszczeń zgłoszonych w obu pozwach pozwani podnieśli zarzut przedawnienia.

Zgodnie z art. 229 § 1 k.c. roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy, przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. To samo dotyczy roszczeń samoistnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz.

Zwrotem rzeczy w rozumieniu art. 229 § 1 k.c. jest likwidacja stanu niezgodnego z prawem, czyli stanu władania cudzym gruntem bez tytułu prawnego. Zwrotem rzeczy będzie więc każda sytuacja faktyczna i prawna, która usuwa brak tytułu i tym samym likwiduje stan bezprawności (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 04.10.2007 r. I ACa 952/06 Lex nr 486270, Grzegorz Matusik „Zwrot rzeczy jako zdarzenie rozpoczynające bieg przedawnienia roszczeń w kodeksie cywilnym” Rejent nr 2 z 2014 r. strona 27-46).

W niniejszej sprawie taki stan zaistniał w dniu 15.09.2007 r., kiedy to (...) Spółka Akcyjna w J. nabyła 12/16 części udziału we własności przedmiotowej nieruchomości. W chwili nabycia udziału nastąpiła zmiana sytuacji samoistnego posiadacza bez tytułu prawnego w posiadanie właścicielskie jako współwłaściciela nieruchomości. Od tej daty zatem należy liczyć początek terminu rocznego z art. 229 k.c., określającego przedawnienie roszczeń pomiędzy właścicielem, a posiadaczem. Termin ten upłynął zatem 15.09.2008 r. Powództwa w niniejszej sprawie zostały wniesione przy przyjęciu najbardziej korzystnych dat jako zgłoszenia roszczeń w postępowaniu o zniesienie współwłasności w dniach 21.12.2009 r. oraz 22.12.2009 r., zatem po upływie rocznego terminu przedawnienia. Podniesione zarzuty przedawnienia w obu sprawach są zatem skuteczne i w związku z tym roszczenie (...) Spółka Akcyjna w J. o zwrot nakładów, jak również roszczenie powodów L. B. i M. B. o zwrot pożytków uległy przedawnieniu.

Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że roszczenie posiadacza o zwrot nakładów ma charakter obligacyjny. Roszczenie to nie przysługuje każdoczesnemu (kolejnemu) posiadaczowi rzeczy, lecz jedynie temu, który ich dokonał. W razie przeniesienia posiadania legitymowanym czynnie jest nadal poprzedni posiadacz dokonujący nakładów. Możliwy jest przelew roszczenia o zwrot nakładów. Jak wynika jednak z ustaleń faktycznych, (...) Spółka Akcyjna w J. nie dokonywała w okresie istnienia tego podmiotu żadnych nakładów zgłoszonych w niniejszej sprawie do rozliczenia. Nakłady na nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) dokonywał w latach 70-tych i 80-tych XX wieku Skarb Państwa – Przedsiębiorstwo Państwowe funkcjonujące na bazie przedmiotowej nieruchomości. (...) Spółka Akcyjna w J. nie wykazała ani własnych nakładów, ani nabycia roszczenia o zwrot poczynionych nakładów od Skarbu Państwa. Także z tej przyczyny powództwo (...) Spółki Akcyjnej w J. podlegało oddaleniu.

Jeżeli chodzi o roszczenie powodów L. B. i M. B. o zwrot pożytków, to biorąc pod uwagę ustaloną datę zwrotu rzeczy i upływ terminu przedawnienia, należy wskazać, że roszczenie o zwrot tych pożytków zostało przedawnione niezależnie od przyjęcia po stronie pozwanej spółki posiadania w dobrej czy w złej wierze. Określony w art. 229 k.c. termin przedawnienia jest terminem końcowym przedawnienia wszelkich w treści tego przepisu roszczeń, jeszcze nieprzedawnionych w chwili zwrotu rzeczy.

Wobec powyższego Sąd uznał, że roszczenie powodów M. B. i L. B. o zwrot pożytków za okres od 01.09.1996 r. do 31.01.2001 r. uległo przedawnieniu i w związku z tym powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu. W całości podlegało oddaleniu jako przedawnione i nieznajdujące podstaw faktycznych i prawnych powództwo (...) Spółki Akcyjnej w J. o zwrot nakładów.

Jeżeli chodzi o żądanie zapłaty kwot po 66.196 zł na rzecz powodów L. B. i M. B. tytułem zwrotu pożytków za okres 01.01.2005 r. do 14.09.2007 r., to roszczenie powyższe zostało w całości uznane przez pozwaną (...) Spółkę Akcyjną w J.. W związku z powyższym Sąd uznał, że oświadczenie pozwanej spółki spowodowało zrzeczenie skutków przedawnienia w tym zakresie i zasądził na rzecz powodów powyższe kwoty jak w pkt 1 wyroku. Na podstawie art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w części zasądzającej rygor natychmiastowej wykonalności.

Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd kosztami postępowania obciążył pozwaną (...) Spółkę Akcyjną w J. w zakresie zasądzonego roszczenia. W pozostałym zakresie Sąd koszty postępowania wzajemnie zniósł.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił na podstawie § 6 pkt.6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Katarzyna Podkocka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Kaliszu
Osoba, która wytworzyła informację:  Jacek Chmura
Data wytworzenia informacji: