Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 1390/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

S. K.

w okresie od dnia 18 października 2019 roku do stycznia 2020 roku uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 14 kwietnia 2011 roku o sygn. akt (...), poprzez niełożenie na utrzymanie E. K. zasądzonych alimentów w wysokości 500 złotych miesięcznie, a także w okresie od dnia 18 października 2019 roku do dnia 1 września 2020 roku uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 14 kwietnia 2011 roku o sygn. akt (...), poprzez niełożenie na utrzymanie E. K. zasądzonych alimentów w wysokości 500 złotych miesięcznie, przez co naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości przekracza równowartość 3 świadczeń okresowych

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

S. K. pozostawał w związku z V. S. (1). Z tego związku przyszła na świat dwójka dzieci, a to E. K. urodzony (...) oraz W. K. urodzona (...).

Odpisy skrócone aktów urodzenia k. 53-55

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Od samego początku życia dzieci S. K. nie łożył na ich utrzymanie. W związku z powyższym ich matka V. S. (2) musiała wystąpić do Sądu Rejonowego w Nowym Sączu o zasądzenie alimentów. Finalnie wysokość tych alimentów została ukształtowana wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 14 kwietnia 2011 roku w sprawie (...). Wyrokiem tym zasądzono alimenty na rzecz E. i W. K. w wysokości po 500 złotych miesięcznie, płatne do rąk ich ówczesnej przedstawicielki ustawowej.

Decyzje MOPS k. 3-4, k. 16

Zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji alimentów k. 5

Odpis wyroku(...) k. 6

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Zeznania E. K. k. 77-78, k.261

S. K. nie płacił zasądzonej kwoty alimentów. Jego świadczenia ograniczały się zaledwie do kilku rachitycznych wpłat. Niemal całkowicie bezskuteczna okazała się być także egzekucja tych świadczeń prowadzona przez komornika sądowego J. J. (2). Dlatego też pokrzywdzonym były przyznawane świadczenia z funduszu alimentacyjnego, które stanowiły istotny dochód w ich domowym budżecie.

Decyzje MOPS k. 3-4, k. 16-37

Zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji alimentów k. 5

Informacja od komornika k. 11 -13, 57-59

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Zeznania E. K. k. 77-78, k.261

S. K. z uwagi na taką postawę 3 krotnie był karany za przestępstwo uchylania się od alimentów. Oskarżonemu były wymierzane zarówno kary wolnościowe, od wykonywania których się jednak uchylał jak i kary pozbawienia wolności.

Odpisy wyroków karnych k. 41,46- 51

Informacja z (...) k.68

Karta K. k. 91

W okresie od 18 października 2019 roku do września 2020 roku S. K. nie zapłacił ani złotówki swoim wówczas już pełnoletnim dzieciom. Całkowicie bezskuteczna pozostawała wówczas także egzekucja komornicza.

Informacja od komornika k. 11 -13, 57-59

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Zeznania E. K. k. 77-78, k.261

Wyjaśnienia S. K. k. 84-85, k. 259-260

W tym czasie S. K. przebywał na wolności. Oskarżony wówczas nie miał jeszcze obecnych dolegliwości neurologicznych, był on osobą zdrową, zdolną do pracy zawodowej, jednakże utrzymywał się jedynie z prac dorywczych, będąc formalnie zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Oskarżony nie był objęty ubezpieczeniami społecznymi. Oskarżony w tym okresie nie był hospitalizowany czy też poddany długotrwałemu leczeniu. W tym czasie S. K. pomimo możliwości łożenia na utrzymanie dzieci konsekwentnie uchylał się od tego obowiązku. Oskarżony S. K. nadużywał alkoholu i bywał widywany przez córkę w stanie upojenia alkoholowego. Zarazem S. K. w żaden sposób nie utrzymywał kontaktu ze swoimi dziećmi.

Informacja z KRUS k. 52

Odpisy skrócone aktów urodzenia k. 53-55

Informacja z NFZ k. 61-64

Informacja z PUP k. 66-67

Informacja z (...) k.68

Informacja z ZUS k. 70

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Zeznania E. K. k. 77-78, k.261

częściowo Wyjaśnienia S. K. k. 84-85, k. 259-260

Natomiast w październiku 2019 roku E. K. i W. K. byli osobami pełnoletnimi, jednakże kontynuowali oni swoją edukacje, chcąc uzyskać średnie wykształcenie. Pokrzywdzeni w związku z edukacją nie pracowali zawodowo i pozostawali niesamodzielni w aspekcie finansowym. W tym czasie uczęszczali oni do liceum dla dorosłych. Zarazem sytuacja materialna pokrzywdzonych była bardzo trudna. Mieszkali oni wraz z matką w mieszkaniu socjalnym, a ich miesięczny budżet wynosił niewiele ponad 1000 złotych, na co składały się głównie przyznane pokrzywdzonym świadczenia z funduszu alimentacyjnego, a także inne świadczenia socjalne. W takim stanie rzeczy E. K. od końca stycznia 2020 roku zakończył swoją edukacje, rozpoczynając pracę zawodową, aby zabezpieczyć potrzeby materialne swoje i osób dla niego najbliższych. Natomiast W. K. uczyła się przez cały okres objęty skargą oskarżycielską. Z uwagi na przerwanie nauki MOPS w N. przestał wypłacać E. K. świadczenia alimentacyjne. Zaniechanie oskarżonego narażało pokrzywdzonych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Decyzje MOPS k. 3-4, k. 16 -37

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Zeznania E. K. k. 77-78, k.261

Wyjaśnienia S. K. k. 84-85, k. 259-260

Oskarżony w 2021 roku doznał rozległego zawału lewej półkuli mózgu. Dodatkowo oskarżony cierpi na padaczkę alkoholową. S. K. w takim stanie nie jest w stanie wykonywać prac fizycznych. Oskarżony obecnie jest pensjonariuszem miejscowego (...). Jego stan zdrowia w dniu wyrokowania pozwalał na udział w procesie wraz z obrońcą.

Opinia sądowo – psychologiczna k. 231-233

Opinia neurologiczna k. 249-251

S. K. ma 48 lat. Oskarżony jest kawalerem o wykształceniu podstawowym. Aktualnie S. K. jest osobą bezrobotną. S. K. nie posiada nieruchomości ani wartościowych rzeczy ruchomych. Oskarżony jest osobą leczoną neurologicznie, jednak początek tego leczenia rozpoczął się po wszczęciu niniejszego postępowania i związany był z wylewem doznanym w 2021 roku. S. K. jest osobą wielokrotnie karaną nie tylko za przestępstwo niealimentacji lecz także występki przeciwko mieniu czy wiarygodności dokumentów.

Informacja z NFZ k. 61-64

Informacja z (...) k.68

Zeznania W. K. k. 72-73, k. 260

Zeznania E. K. k. 77-78, k.261

Wyjaśnienia S. K. k. 84-85, k. 259-260 w zakresie danych osobopoznawczych

Karta K. k. 91

Opinia sądowo – psychologiczna k. 231-233

Opinia neurologiczna k. 249-251

1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Wyjaśnienia oskarżonego S. K.

S. K. będąc słuchany w postępowaniu przygotowawczym w całości przyznał się do zarzucanego mu czynu, korzystając zarazem z prawa do odmowy składania zeznań. Natomiast w stadium jurysdykcyjnym procesu karnego oskarżony w dalszym ciągu przyznając się do zarzucanego mu czynu, zdecydował się złożyć krótkie wyjaśnienia. W świetle tych wyjaśnień w okresie objętym aktem oskarżenia S. K. był osobą bezdomną. Oskarżony nie pracował wówczas. S. K. zaprzeczył także jakoby miał spożywać alkohol. Oskarżony przyznał, iż nie łożył w żadnym stopniu na utrzymanie swoich dzieci, z którymi nie utrzymywał także kontaktu, wskazując iż nie interesował się ich losem. Nadto S. K. podkreślił, iż w tym czasie był on osobą zdrową, a wylewu doznał dopiero w 2021 roku w trakcie pobytu w zakładzie karnym. Sąd Rejonowy uznał wyjaśnienia oskarżonego za częściowo wiarygodne. Owe depozycje należało podważyć w odniesieniu do zaprzeczenia oskarżonego odnoszącego się do nadużywania przez niego alkoholu, co stoi w sprzeczności z wynikami opinii biegłej neurolog i biegłej psycholog, która to wprost mówiła o zależności alkoholowej oskarżonego. W pozostałym zakresie te szczątkowe depozycje S. K. są koherentne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w tym procesie, a to zeznaniami jego dzieci czy informacją przedstawioną przez komornika sądowego. Fakt absolutnego niełożenia na utrzymanie dzieci przez S. K. był tu w zasadzie bezsporny. Co więcej zdolność do pracy oskarżonego, o której wyjaśnił on podając iż był wówczas osobą zdrową wynika pośrednio także z danych przedstawionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Podobnie dane osobo poznawcze podane przez S. K. są zgodne z informacjami uzyskanymi w toku postępowania przygotowawczego. Tym samym brak było podstaw do całkowitego zanegowania oświadczeń procesowych S. K., jednak z uwagi na lakoniczność tych depozycji pełniły one subsydiarną, potwierdzającą funkcje w odniesieniu do okoliczności faktycznych relewantnych do rozstrzygnięcia tej sprawy. Stąd też owe wyjaśnienia jedynie częściowo okazały się być podstawą ustaleń faktycznych.

Zeznania świadka W. K.

Sąd Rejonowy uznał za całkowicie wiarygodne zeznania świadek W. K.. Świadek zeznawała w sposób szczery, spontaniczny. W. K. w żaden sposób nie ukrywała swojego negatywnego nastawienia do ojca. Niemniej jednak złożona przez nią relacja procesowa w dużej mierze opiera się na faktach. W szczególności pokrzywdzona wskazała, iż w inkryminowanym okresie czasu ojciec nie tylko w żaden sposób nie łożył na jej utrzymanie, lecz również zupełnie nie interesował się jej rozwojem. Nadto W. K. przyznała, iż widywała pijanego ojca w miejscach publicznych. Świadek zeznawała w sposób spójny, logiczny. Jej zeznania w całości korespondują z ogółem dowodów z dokumentów, przeprowadzonych w tym procesie. Do tego jej oświadczenia wiedzy pozostają spójne z relacją jej brata E. K., który w podobny sposób przedstawił nie tylko samo zaniechanie oskarżonego, lecz także opisał zbieżnie z W. K. bardzo złą sytuacje ekonomiczną pokrzywdzonych w owym czasie. Zarazem świadek W. K. w sposób wiarygodny przedstawiła powody kontynuowania edukacji po zakończeniu 18 roku życia. Pokrzywdzona wskazała, iż zamierzała uzyskać średnie wykształcenie, co finalnie jej się nie udało właśnie z uwagi na jej niedostatki materialne. Świadek zeznawała w sposób pewny, dynamiczny. Analiza jej zeznań wskazuje na brak sprzeczności wewnętrznych. Owe zeznania licują także z zasadami doświadczenia życiowego. Tym samym brak było powodów do podważenia wiarygodności zeznań złożonych przez W. K., które okazały się mieć doniosłe znaczenie w procesie rekonstrukcji stanu faktycznego tej sprawy.

Zeznania świadka E. K.

Podobnie jako wiarygodne i przydatne w tej sprawie Sąd Rejonowy ocenił zeznania złożone przez świadka E. K.. Świadek ten zeznawał w sposób zdecydowany. Świadek swoje wypowiedzi ograniczał wyłącznie do sfery faktów, nie podejmując ocen czy zbędnych domniemań. E. K. zeznawał w sposób spójny wewnętrznie. Ponadto analiza jego zeznań nie pozwoliła stwierdzić ich sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w toku tego procesu. Dalej konieczne było zwrócenie uwagi na pośrednie potwierdzenie tych zeznań poprzez same wyjaśnienia S. K., gdzie oskarżony nie tylko przyznał, iż nie płacił na utrzymanie dzieci, lecz także zanegował chęć utrzymywania z nimi jakiegokolwiek kontaktów. E. K. szczerze przyznał także, co było powodem zakończenia przez niego edukacji, który to fakt doprowadził zresztą do częściowego uchylenia decyzji o przyznaniu mu świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Do tego jego relacja procesowa opisująca bardzo trudną sytuacje materialną jego i siostry jest całkowicie zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, a także wiedzą powziętą przez Sąd z urzędu. Zeznania E. K. korespondowały również z innymi dowodami przeprowadzonymi w sprawach, a to w szczególności z informacjami przedłożonymi wraz z zawiadomieniem o możliwości popełnienia przestępstwa. Toteż Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny w tej sprawie w dużej mierze oparł się na zeznaniach złożonych przez świadka E. K..

opinie biegłej psycholog oraz biegłej neurolog

Sąd Rejonowy uznał także za spełniające wymogi procesowe opinie biegłej psycholog oraz biegłej neurolog. Opinie te nie miały znaczenia dla przypisania oskarżonemu przestępstwa. Niemniej jednak miały zasadnicze znaczenia dla możliwości podjęcia zawieszonego postępowania karnego. Do tego informacje przedstawione w tychże opiniach wykluczyły możliwość wykonywania przez oskarżonego kary ograniczenia wolności w postaci prac społecznych. Rzeczone opinie są pełne tj. odpowiadają na wszystkie pytanie zadane przez Sąd. Do tego owe odpowiedzi są klarowne, a ich udzielenie zostało poprzedzone stosownym procesem badawczym, odnośnie którego nie zakwestionowano poprawności metodologicznej. Należy przy tym zwrócić uwagę, że opinie te nie zawierają sprzeczności wewnętrznych. Co więcej wzajemnie się uzupełniają. Dalej należy wskazać, iż żadna ze stron tego procesu nie przedstawiła uwag, zastrzeżeń, zarzutów odnośnie przedmiotowych dokumentów. To wszystko sprawiło, iż zarówno opinia psycholog K. Z. jak i neurolog R. C. okazały się być przydatne dla celów tego postępowania karnego.

informacji z Urzędu Skarbowego, z Powiatowego Urzędu Pracy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Centralnego Zarządu Służby Więziennej, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Narodowego Funduszu Zdrowia, informacji o stanie egzekucji wraz z zaświadczeniem o jej bezskuteczności, decyzji administracyjnych o przyznaniu małoletnim pokrzywdzonym świadczeń z funduszu alimentacyjnego, odpisu wyroku zasądzającego alimenty czy wyroków karnych za przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. , odpisów skróconych aktu oskarżenia, a także danych osobo poznawczych w postaci karty karnej, notatki o oskarżonym, zaświadczenia o stanie majątkowym

Brak było także jakichkolwiek powodów do zanegowania pozostałych dowodów zgromadzonych w tej sprawie w postaci : informacji z Urzędu Skarbowego, z Powiatowego Urzędu Pracy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Centralnego Zarządu Służby Więziennej, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Narodowego Funduszu Zdrowia, informacji o stanie egzekucji wraz z zaświadczeniem o jej bezskuteczności, decyzji administracyjnych o przyznaniu małoletnim pokrzywdzonym świadczeń z funduszu alimentacyjnego, odpisu wyroku zasądzającego alimenty czy wyroków karnych za przestępstwo z art. 209 § 1 k.k. , odpisów skróconych aktu oskarżenia, a także danych osobo poznawczych w postaci karty karnej, notatki o oskarżonym, zaświadczenia o stanie majątkowym, Godzi się zauważyć, iż wszystkie wyżej wymienione dokumenty stanowią dokumenty o charakterze urzędowym, które w znakomitej większości zostały wytworzone przez funkcjonariuszy publicznych. Do tego owe zaświadczenia zostały wytworzone przez osoby do tego kompetentne w przepisanej przez prawo formie. Dodatkowo owe fakty z nich wynikające były koherentne z zeznaniami oskarżycieli posiłkowych oraz danymi osobo poznawczymi przedstawionymi przez oskarżonego S. K.. Żadna ze stron tego procesu nie kwestionowała także autentyczności zawartych w nich informacji. W związku z powyższym Sąd Rejonowy ustalając sytuacje majątkową oskarżonego, jego zdolności zarobkowe i stopień realizacji obowiązku łożenia na dzieci posłużył się powyższymi dowodami. Podobnie dane odnośnie dotychczasowej karalności oskarżonego w postaci odpisów wyroków Sądu Rejonowego w Nowym Sączu, wydruku z systemu (...) czy też aktualnej karty karnej miały istotne znaczenie przy wyborze sposobu reakcji prawno karnej na czyn przypisany oskarżonemu S. K.

1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I

S. K.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

S. K. został oskarżony o to, że w okresie od dnia 18 października 2019 roku do stycznia 2020 roku uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 14 kwietnia 2011 roku o sygn. akt (...), poprzez niełożenie na utrzymanie E. K. zasądzonych alimentów w wysokości 500 złotych miesięcznie, a także w okresie od dnia 18 października 2019 roku do dnia 1 września 2020 roku uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 14 kwietnia 2011 roku o sygn. akt (...), poprzez niełożenie na utrzymanie E. K. zasądzonych alimentów w wysokości 500 złotych miesięcznie, przez co naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości przekracza równowartość 3 świadczeń okresowych tj. o przestępstwo z art. 209 § 1a k.k.

Oskarżyciel publiczny zarzucił S. K. popełnienie występku z art. 209 § 1 a k.k. Zgodnie z tym przepisem przestępstwa tego dopuszcza się ten kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, a na skutek przedmiotowego uchylania doszło do narażenia osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Już elementarna wykładnia tego przepisu pozwala na stwierdzenie, iż ów czyn zabroniony jest typem indywidualnym, tj. takim który może zostać popełniony przez określony przez ustawodawcę krąg podmiotów. W przypadku przestępstwa niealimentacji znamieniem indywidualizującym odpowiedzialność karną jest istnienie orzeczenia sądowego, ugody lub umowy konkretyzującej ciążący na sprawcy obowiązek alimentacyjny. W tym miejscu należy w sposób jasny zaznaczyć, iż mająca miejsce w 2017 roku nowelizacja kodeksu karnego w tym przedmiocie, zawęziła pole kryminalizacji występku alimentacji w aspekcie podmiotowym. Mianowicie przed zmianą art. 209 odpowiedzialności karnej podlegał każdy na kim ciążył ustawowy czy też umowny obowiązek alimentacji. Natomiast po wejściu w życie przedmiotowej nowelizacji dla bytu tego przestępstwa konieczne jest aby ów obowiązek został skonkretyzowany enumeratywnie wymienionym przez ustawodawcę tytułem. Przechodząc do wykładni znamienia czasownikowego uchyla się należy stwierdzić, iż owo znamię definiuje się jako zawinione zaniechanie realizacji ciążącego na sprawcy obowiązku, które cechuje dodatkowy element negatywnego nastawienia sprawcy do wykonania tej powinności. Tym samym dla realizacji znamienia przestępstwa niealimentancji konieczne jest poczynienie ustaleń nie tylko w zakresie faktycznej realizacji przez sprawcę obowiązku alimentacyjnego, lecz także szeregu innych okoliczności świadczących o tym, iż dana osoba faktycznie mogła realizować obowiązek alimentacyjny, lecz z uwagi na swoje negatywne nastawienie zaniechała tego obowiązku. Natomiast po wejściu w życie nowelizacji art. 209 k.k. ustawodawca zrezygnował z ocennego znamienia uporczywości na rzecz ściśle określonej kwoty zaległości alimentacyjnych jakie swoim zaniechaniem miał wywołać sprawca, a prawnie relewantną kwotą dla bytu tego występku jest trzykrotność świadczenia okresowego. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, iż od dnia wejścia w życie przedmiotowej nowelizacji do realizacji występku niealimentacji nie jest konieczne spowodowanie skutku w postaci narażenia osoby niealimentowanej na niemożność zaspokojenia własnych potrzeb – vide typ podstawowy z art. 209 § `1 k.k. W chwili obecnej przedmiotowy owa materialna konsekwencja zachowania sprawcy jest znamieniem kwalifikującym zachowanie sprawcy jako występek z art. 209 § 1 a k.k. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie definiowano ów skutek. Zgodnie z tym orzecznictwem dla realizacji tego materialnego stanu – sprowadzającego się do konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo irrelewantne jest czy potrzeby małoletniego zostały faktycznie zapewnione z uwagi na nadmierny wysiłek innych osób zobowiązanych do alimentacji bądź też ich realizacja jest efektem działań osób niezobowiązanych do zapewnienia utrzymania osoby alimentowanej, w tym realizacji polityki socjalnej państwa. Jednocześnie z uwagi na zabarwienie językowe znamienia czasownikowego uchyla wskazuje się, iż owego występku można dopuścić się tylko i wyłącznie z zamiarem bezpośrednim.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należało zwrócić uwagę, iż S. K. na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu w sprawie (...)był zobowiązany do łożenia na utrzymanie E. K. oraz W. K. alimenty w kwocie po 500 złotych miesięcznie. Co istotne Sąd Rejonowy orzekając taką, a nie inną wysokość tego świadczenia był zobligowany badać zarówno poziom usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych jak i zdolności majątkowe oskarżonego S. K.. Kolejno oczywistym w tej sprawie było, iż S. K. w okresie od października 2019 roku do września 2020 roku w sposób absolutny zaniechał realizacji tego obowiązku. Jak wykazało bowiem postępowanie dowodowe, oskarżony w tym czasie nie tylko nie zapłacił do rąk pokrzywdzonych jakiejkolwiek sumy pieniędzy, lecz również w przedmiotowym okresie czasu całkowicie bezskuteczna pozostawała egzekucja komornicza prowadzonego przez komornika sądowego J. J. (2). Zarazem należało stwierdzić, iż biorąc pod uwagę 12 miesięczny okres tego całkowitego zaniechania spełnione zostało także znamię powstania zaległości w wysokości co najmniej równowartości trzech świadczeń okresowych. Owo stwierdzenie obligowało Sąd Rejonowy do zbadania czy przedmiotowe zaniechanie oskarżonego było wynikiem jego celowej, umyślnej postawy wyrażającej się w niechęci do łożenia na córkę czy też brak tych wpłat wynikał z takiej, a nie innej sytuacji życiowej oskarżonego. W ocenie Sądu nie sposób jest zgodzić się z argumentacją podnoszoną przez obrońcę oskarżonego, iż owo zaniechanie w świadczeniu zobowiązania alimentacyjnego nie stanowiło desygnatu pojęcia uchylania od realizacji tego obowiązku. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę, iż S. K. w przedmiotowym okresie czasu nie uiścił jakiejkolwiek dobrowolnej wpłaty na poczet zasądzonych świadczeń alimentacyjnych. Oczywiście Sąd Rejonowy zdaje sobie sprawę, iż oskarżony S. K. był wówczas osobą bezdomną. Niemniej jednak fakt ten nie pozbawiał go przecież możliwości zarobkowania, zwłaszcza iż jak sam wyjaśnił był wówczas osobą zdrową, zdolną do pracy.. Do tego trzeba zwrócić uwagę, iż S. K. w żaden sposób nie starał się zmniejszyć poziomu zasądzonych świadczeń alimentacyjnych. Tym samym oskarżony nawet nie próbował wykazać na drodze cywilno prawnej, iż wysokość alimentów zasądzonych na rzecz pokrzywdzonych przekracza jego zdolności majątkowe. Następnie trzeba zwrócić uwagę, iż oskarżony w tym czasie nawet nie próbował utrzymywać z dziećmi jakichkolwiek kontaktów. Okoliczność ta świadczy o co najmniej obojętnym stosunku oskarżonego do pokrzywdzonych. Trzeba również zwrócić uwagę, iż inaczej należałoby oceniać postawę oskarżonego, gdyby S. K. mimo trudnej sytuacji majątkowej starał się łożyć choćby w minimalnym(niższym niż zasądzone alimenty) stopniu. Natomiast oskarżony w przeciągu tych 12 miesięcy nie wpłacił na rzecz córki i syna jakichkolwiek pieniędzy. To wszystko w ocenie Sądu Rejonowego pozwala przyjąć, iż S. K. w okresie objętym aktem oskarżenia uchylał się od łożenia na utrzymanie swoich dzieci tj. zaniechał tego obowiązku, a owo zaniechanie stanowiło wyraz jego negatywnego nastawienia do tegoż zobowiązania. Nie bez znaczenia dla oceny postawy oskarżonego ma fakt, iż oskarżony S. K. był w przeszłości wielokrotnie karany za ten sam rodzaj przestępstwa. W związku z powyższym Sąd Rejonowy uznał, iż oskarżony wypełnił znamiona przestępstwa niealimentacji. Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił zarazem na przypisanie oskarżonemu typu kwalifikowanego, określonego w § 1a tego artykułu. Mianowicie wypada zwrócić uwagę na jednoznaczne oświadczenia oskarżycieli posiłkowy, iż w inkryminowanym czasie pomimo pomocy państwa ich podstawowe potrzeby życiowe nie były zaspokajane i żyli oni na granicy ubóstwa. W tym zakresie należy zważyć, iż w świetle orzecznictwa sądów powszechnych narażenie na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych osoby uprawnionej do świadczeń alimentacyjnych, następuje również wtedy gdy te potrzeby zaspokajane są przez inne niż zobowiązani alimentacyjnie podmioty. Tym samym nie eskulpuje oskarżonego w tej materii realizacja przez państwo polskie swojej funkcji socjalnej. Stąd też należało stwierdzić, iż zachowanie przypisane S. K. wypełniło znamiona przedmiotowe i podmiotowe występku określonego w art. 209 § 1a k.k.

W związku z realizacją przez oskarżonego znamion przedmiotowych i podmiotowych czynu zabronionego Sąd był zobowiązany do dokonania oceny stopnia społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu zachowań. Zgodnie z art. 115 § 2 k.k. ustawodawca przewidział zamknięty katalog kwantyfikatorów stopnia społecznej szkodliwości. I tak przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Zaniechanie przypisane oskarżonemu S. K. w ocenie Sądu charakteryzowało się średnim stopniem społecznej szkodliwości. Za taką konstatacją przemawiały następujące okoliczności: Oskarżony w przypisanym okresie czasu nie wydał na utrzymanie dzieci ani złotówki, co implikuje wyższy stopień karygodności, aniżeli w przypadku łożenia na dzieci choćby niewielkich kwot, pozorowanych kwoty. W ten sposób oskarżony dał bowiem wyraz całkowitemu lekceważeniu potrzeb swoich zstępnych. Nadto S. K. zaniechał uiszczania świadczeń alimentacyjny przez okres prawie roku, co w sposób znaczący wykracza poza ustawowe znamiona tego przestępstwa, godzi się zarazem dostrzec ogół zaległości oskarżonego w przedmiotowym okresie czasu wielokrotnie przekroczyła trzykrotność świadczeń okresowych, w skutek bezprawnego zaniechania oskarżonego doszło do narażenia dzieci oskarżonego na niemożność zaspokojenia ich podstawowych potrzeb życiowych, co także jest okolicznością wpływająca na rozmiar potencjalnej szkody w zestawieniu z typem czynu podstawowego, określonego w art. 209 § 1 k.k. Oskarżony S. K. rzeczonym okresie czasu nie interesował się w żaden sposób losem swoich dzieci, co także zwiększa poziom naruszenia dobra prawnego w postaci prawidłowego funkcjonowania rodziny. Biorąc to wszystko pod uwagę należało stwierdzić, iż przypisane oskarżonemu S. K. zaniechanie było karygodne w rozumieniu art. 1 § 2 k.k. i jako takie spełniało materialną definicje przestępstwa.

Sąd Rejonowy zważył także, iż inkryminowana aktywność sprawcy była także zawiniona w świetle funkcjonującej w polskim porządku prawnym normatywnej teorii winy. Należy bowiem stwierdzić, że oskarżony S. K. jest osobą dorosła, w pełni rozwiniętą społecznie i z pewnością zdawał sobie sprawę nie tylko z obowiązku łożenia na utrzymanie córki, lecz także powinności respektowania orzeczeń sądowych. W przedmiotowej sprawie brak jest danych pozwalających stwierdzić zmniejszony stopień zawinienia oskarżonego z uwagi na niemożność rozpoznania znaczenia czynu czy pokierowania swoim postępowaniem. Tu podkreślić należy, iż dolegliwości neurologiczne oskarżonego powstały prawie rok po dacie końcowej przypisanego S. K. zaniechani. Sąd Rejonowy zwrócił także uwagę, iż oskarżony nie działał w stanie wyższej konieczności czy w innych okolicznościach stanowiących anormalną sytuacje motywacyjną. Przeciwnie poprzednie skazania za tożsame jakościowo czynu powinny szczególnie mocno zinternalizować w skazanym potrzebę respektowania normy sankcjonowanej, o której mowa w art. 209 k.k.. Do tego należy zważyć, iż jak wynika z zeznań W. K. i E. K. to oskarżony w sposób dobrowolny zerwał kontakty ze swoimi dziećmi. Zwrócić też należy uwagę, iż przedmiotowy obowiązek był określony orzeczeniem sądowym, o którego istnieniu oskarżony miał pełną świadomość i pomimo tego przez ponad kilkanaście lat nie uczynił nic, aby choć trochę wspomóc oskarżycieli posiłkowym. W związku z powyższym należy stwierdzić, iż S. K. w sposób całkowicie dobrowolny nie dał posłuchu normie prawnej nakazującej alimentowanie dzieci, a więc jego zachowanie było zawinione w myśl dyspozycji art. 1 § 3 k.k., a w okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do jakiegokolwiek limitowania poziomu zawinienia.

To wszystko sprawiło, iż Sąd Rejonowy w punkcie I uzasadnianego wyroku uznał S. K. za winnego czynu zarzucanego aktem oskarżenia stanowiącego występek z art. 209 § 1a k.k.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

S. K.

I

I

Przestępstwo z art. 209 § 1 a k.k. zagrożone jest grzywną, kara ograniczenia wolności oraz karą do 2 lat pozbawienia wolności Tym samym zgodnie z dyrektywą zawartą w art. 58 § 1 k.k. wymierzyć oskarżonemu S. K. karę pozbawienia wolności można było tylko wówczas, gdyby żadna z innych przewidzianych w kodeksie kar nie mogła spełnić celu związanego z funkcjami penalnymi prawa karnego. W tym miejscu należało przypomnieć, iż dyrektywy wymiaru kary zostały przez polskiego ustawodawcę wysłowione w art. art. 53 k.k. Zgodnie z tym przepisem sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Jednocześnie wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, zwłaszcza w razie popełnienia przestępstwa na szkodę osoby nieporadnej ze względu na wiek lub stan zdrowia, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego. W ocenie Sądu Rejonowego w realiach przedmiotowej sprawy rację miał oskarżyciel publiczny, wskazując w sprzeciwie od wyroku nakazowego, iż brak jest możliwości uznania, iż jakakolwiek kara o charakterze wolnościowym spełni wymagania określone koniecznością realizacji dyrektywy indywidualnej i generalnej wykonania kary. Przede wszystkim w tym względzie należy zwrócić uwagę, iż przypisany oskarżonemu występek jest już 4 kolejnym tego samego rodzaju przestępstwem popełnionym przez oskarżonego. Niewątpliwie więc oskarżony S. K. działał w warunkach recydywy kryminologicznej. Co więcej powyższe wyroki zostały wydane w przeciągu ostatnich kilku lat, co także wskazuje na niepoprawność zachowania oskarżonego. Oprócz tego należało zważyć, iż S. K. był w przeszłości wiele razy karany za przestępstwa przeciwko wielu różnym dobrom prawnym, w tym wymierzano oskarżonemu kary pozbawienia wolności. E. należy uznać S. K. za osobę silnie zdemoralizowaną. Nie sposób jest więc uznać, iż oskarżony S. K. może być w warunkach niniejszej sprawy ukarany poprzez orzeczenie kary o charakterze nieizolacyjnym. Oskarżony w przeszłości korzystał bowiem z dobrodziejstwa kar nieizolacyjnych i w żaden sposób nie zmienił on swojego postępowania. Co więcej jak uczy analiza karty karnej oskarżonego S. K. uchylał się od wykonania tejże kary. Przeciwko możliwości wymierzenia oskarżonemu kary ograniczenia wolności stoi także stan zdrowia oskarżonego w połączeniu z dyrektywą wysłowioną w art. 58 § 2a k.k. W tym miejscu należy zarazem zaznaczyć, iż owa dyrektywa dotyczy tylko i wyłącznie orzekania o karze ograniczenia wolności w jednym z jej podtypów i przeszkodą do wymierzenia S. K. kary pozbawienia wolności nie może być jego stan zdrowia, który to (faktycznie poważny) stan może stanowić podstawę odrodzenia wykonania kary, względnie zawieszenia postępowania wykonawczego.. Równocześnie należy stwierdzić, iż wymierzenie oskarżonemu grzywny byłoby zupełnie chybione nie tylko z uwagi na wyżej opisaną niepoprawność sprawcy, lecz także charakter przypisanego zaniechania oraz sytuacje majątkową oskarżonego.. W związku z powyższym należało uznać, iż w realiach tej sprawy tylko kara pozbawienia wolności może przynieść oczekiwany efekt. Sąd w tym miejscu zwraca uwagę, iż celem reakcji penalnej jest nie tylko oddziaływanie na sprawcę, lecz także realizacja funkcji retrybutywnej prawa karnego. Natomiast społecznie nieakceptowalne byłoby poprzestanie na wymierzeniu w tej sprawie kary wolnościowej. Natomiast ustalając wysokość tej kary Sąd Rejonowy miał na względzie, iż oskarżony S. K. wielokrotnie przebywał wcześniej w warunkach jednostki penitencjarnej. E. krótkotrwała kara pozbawienia wolności nie może przynieść efekt tzw. klapsa penitencjarnego i skutecznie zmotywować oskarżonego do realizacji ciążącego na nim obowiązku łożenia na dzieci. Kolejno należało zauważyć, iż 6 miesiący pozbawienia wolności to jedynie 1/4 ustawowego zagrożenia przewidzianego dla tego rodzaju przestępstwa. Nie można więc argumentować, iż jest to kara niewspółmiernie surowa biorąc pod uwagę, wielość przestępstw, w tym przestępstw podobnych poprzednio popełnionych przez S. K.. Kara ta jest adekwatna także do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu występku. W związku z powyższym Sąd Rejonowy w punkcie I wyroku wymierzył oskarżonemu S. K. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Z uwagi na wejście w życie 1 października 2023 roku niekorzystnych dla sprawców przestępstw dyrektyw wymiaru kary Sąd Rejonowy wymierzając S. K. karę zasadniczą zastosował ustawę karną obowiązującą przed tą datą korzystając z jednoznacznej normy wysłowionej w art. 4 § 1 k.k.

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Natomiast z uwagi na złożenie przez obrońcę oskarżonego S. K. adwokat P. Z. oświadczenia o braku opłacenia przez oskarżonego udzielonej mu pomocy prawnej Sąd Rejonowy przyznał obrońcy oskarżonemu stosowne wynagrodzenie. Przy określeniu tego wynagrodzenia Sąd Rejonowy orzekał w oparciu o stawki wymienione w rozporządzeniu o opłatach za czynności adwokatów przyjmując w pełni argumentacje wyrażoną w wyroku TK z 23.4.2020 r SK 66/19 czy postanowieniu SN z 7.1.2021 r., I CSK 598/20. W tym zakresie należy wskazać, że rzeczony obrońca reprezentowała G. S. zarówno w toku dochodzenia jak i fazy jurysdykcyjnej procesu karnego. Jednocześnie z uwagi na fakt, iż Trybunał Konstytucyjny zakwestionował jedynie wysokość stawek zawartych w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w sprawie kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej przez adwokata z urzędu, koniecznym było powiększenie przyznanego obrońcy wynagrodzenia o stawkę podatku VAT wynoszącego 23%. Dlatego też w punkcie II wyroku Sąd przyznał obrońcy oskarżonego adwokat P. Z. kwotę (...).20 złotych tytułem nieodpłatnej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu S. K. z urzędu w toku dotychczasowego procesu karnego

III

Z uwagi na minimalne zdolności oskarżonego S. K., który obecnie jest osobą niepełnosprawną, będącą pensjonariuszem domu pomocy społecznej Sąd Rejonowy działając na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości.

Podpis