Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 7 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Grażyna Poręba

Protokolant: sekr. sąd. Urszula Bodziony - Mróz

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2019 r. w Nowym Sączu

na rozprawie sprawy z wniosku B. M.

przy uczestnictwie Z. M.

o stwierdzenie własności nieruchomości przez zasiedzenie

postanawia

I.  oddalić wniosek,

II.  stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Z/

1.  (...)

(...)

Sędzia

Sygn. akt. I Ns 479/17

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 7 czerwca 2019 roku

Wnioskodawczyni B. M., we wniosku złożonym w dniu 15 maja 2017 roku, domagała się stwierdzenia nabycia własności w drodze zasiedzenia z dniem 1 stycznia 2015 roku, nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną, pgr (...) o pow. 1,8316 ha położną w W., obj. księgą wieczystą numer (...) a należące do uczestnika Z. M..

W uzasadnieniu podała, iż przedmiotowa nieruchomość stanowi część składową działki ewidencyjnej nr (...) tj. jednego gospodarstwa rolnego o powierzchni 3,9864 ha będącego własnością wnioskodawczyni, wraz z tworzącymi ją parcelami: budowlaną nr (...) oraz gruntowymi nr (...)obj. księgą wieczystą numer (...). Podniosła, iż wraz ze swoimi poprzednikami prawnymi A. i S. M. byli samoistnymi posiadaczami całego gospodarstwa, które uprawiali, wykonując na nich wszelkie czynności właścicielskie. Natomiast pgr nr 309/2, którą rodzice wnioskodawczyni od 9 września 1976 roku objęli w posiadanie, stanowiła jego integralną część i tak też była traktowana. Uczestnik Z. M. nie sprzeciwiał się takiemu stanowi rzeczy, nie czynił w tym zakresie żadnych przeszkód. Następnie to B. M. jako kontynuatorka, wykonywała na nieruchomości wszelkie czynności, co czyni do chwili obecnej. Z. M. natomiast nigdy nie uprawiał tej nieruchomości ani nią nie zarządzał. To rodzice wnioskodawczyni a później ona uiszczali za przedmiotową nieruchomość podatki.

Uczestnik Z. M., w odpowiedzi na wniosek, oświadczył, iż sprzeciwia się wnioskowi, bowiem parcela (...) stanowi jego własność (k.71).

W piśmie z dnia 31 stycznia 2018r. uczestnik Z. M. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o oddalenie wniosku oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przypisanych (k.84-85).

Uzasadniając podał, iż parcela nr 309/2 pochodzi z podziału parceli katastralnej nr 309. Na niej natomiast znajdują się zabudowania mieszkalno – gospodarcze, będące własnością K. M. na mocy AWZ nr (...) z dnia 9 września 1976r, a następnie uczestnika Z. M. na podstawie umowy o dożywocie z dnia 30 września 2004r. rep. A numer (...) wraz z pozostałymi działkami. Z zapisu mapy katastralnej wynika, iż na tej parceli było usytuowane siedlisko pod parcelę budowlaną nr (...). Natomiast druga część parceli (...) tj. (...) stała się własnością A. M. (1). Granica pomiędzy poszczególnymi parcelami przechodzi przez środek budynku mieszkalnego, podobny podział dotyczy budynku gospodarczego, gdzie zarówno A. jak i K. składowali plony, chowali bydło. Do lat dziewięćdziesiątych XX wieku w rodzinie panowała zgoda, aż do momentu kiedy A. M. (2) dowiedział się, iż siostra przekazała uczestnikowi część swojego gospodarstwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działkę ewidencyjną nr (...) o pow. 6,44 ha położną w W., gmina C. stanowią: pb (...), pgr (...), pgr (...), pgr (...), pgr (...) pgr (...), pgr (...), pgr (...), pgr (...), pgr, (...)objęte KW nr (...), pgr (...) objęta KW nr (...), pgr (...) objęte KW nr (...) i pgr (...) i pgr (...) objęte lwh (...) ks. gr. gm. kat W..

Przedmiotem postępowania jest nieruchomość stanowiąca parcelę gruntową nr (...) położona w W., gmina C. o pow. 1,8316 ha obj. KW (...) w której jako właściciel wpisany jest uczestnik Z. M. na podstawie umowy o dożywocie z 30 września 2004r., Rep. A numer (...), poprzednią właścicielką nieruchomości była siostra uczestnika, ciotka wnioskodawczyni, K. M..

Na skutek przeprowadzonego postępowania uwłaszczeniowego, aktem własności ziemi z dnia 9 września 1976 roku, nr (...)stwierdzono, iż K. M. nabyła prawo własności nieruchomości oznaczonej między innymi pgr (...).

Nieruchomość ta ma nieregularny kształt. Znajdują się niej budynki gospodarcze oraz część budynku mieszkalnego nr (...). Wraz z pozostałymi parcelami tworzy gospodarstwo rolne.

/ dowód: wydruk KW nr (...) - k. 9-14, 95-96, opinia geodezyjna k. 141-143,149-151, opinia uzupełniająca – k.162, AWZ nr (...)wraz z protokołem - k.101 - 102, /

Nieruchomość stanowiąca parcelę gruntową 309/2 obecnie porośnięta jest trawą. W latach 60 i wcześniejszych należała wraz z pozostałymi do małżeństwa E. i W. M. – rodziców uczestnika a dziadków wnioskodawczyni, którzy prowadzili jedno, duże gospodarstwo rolne. Oprócz parcel, które wraz z pgr (...) tworzą działkę ew. (...), a które nosiły lokalną nazwę (...), należały do nich parcele położone w pewnej odległości na tzw. (...). Mieli dwanaścioro dzieci, które w latach młodzieńczych uczestniczyło i pomagało w pracy na roli. W domu pozostała K. M., Z. M. i A. M. (1).

Około 1969 roku, poprzednicy, przekazali dzieciom K. M. i A. M. (1) całe gospodarstwo rolne tak, iż A. M. (1) miał otrzymać parcele nr (...) oraz p.bud. (...) natomiast K. (...) W 1976 roku, po przeprowadzeniu uwłaszczenia każde z nich uzyskało akt własności ziemi stwierdzający własność otrzymanych od rodziców parcel.

Mimo to gospodarstwo jako jedna całość, bez rozróżnienia i widocznych granic w terenie było użytkowane wspólnie. K. M. i A. M. (1) sadzili ziemniaki, zboże, buraki, hodowali zwierzęta - świnie, krowy, konia, indyki, kosili trawę na siano. Wszystkie plony przechowywane były w jednej stodole jak i obora była jedna do łącznego użytku. K. M. sprzedawała jajka, śmietanę, mleko. Dzielili się między sobą otrzymanymi z roli plonami. Nie pytali nikogo o zgodę, nie konsultowali z nikim sposobu gospodarowania. Przez osoby trzecie, oboje byli uważani za właścicieli całego gospodarstwa rolnego. Po założeniu przez A. M. (1) rodziny, w pracach polowych uczestniczyły także jego córki B., B. i K., które jednak początkowo mieszkały z matka w innym domu w tej samej wsi. Obecnie w domu pozostała tylko B., która w 12 lipca 2006 roku otrzymała od ojca tę część gospodarstwa rolnego, które stanowiło jego własność. K. M. zmarła w marcu 2011 roku. Nie miała dzieci. Jeszcze kila lat przed śmiercią pracowała na gospodarstwie, zajmowana się obejściem wokół domu, dopóki nie podupadła na zdrowiu.

Na nieruchomości znajdował się stary budynek mieszkalny - dom rodziny M..

W związku z jego złym stanem w latach 70 – tych XX wieku, postanowiono wybudować nowy budynek mieszkalny. W jego budowie pomagało rodzeństwo, każdy wiedział, iż ma to być budynek wspólny dla K. i A. M. (1). Oboje także uczestniczyli w finansowaniu budowy, uzyskując pieniądze ze sprzedanych przez siebie plonów czy zwierząt. K. M. nadto otrzymywała kwartalną rentę rolniczą, późnej stałą. Nowy budynek powstał poniżej i nieopodal starego. Budowę ukończono w 1977 roku, jednakże stary dom wyburzono początkiem lat 90- tych. Dom ten w jednej części został zajęty przez A. M. (1) a w drugiej przez K. M. i uczestnika, który mieszka tam do dzisiaj. Z. M. pracował zawodowo oraz dwukrotnie: na początku lat 80-tych i w latach 90-tych wyjeżdżał do pracy w Libii, w sumie za granicą przebywała około trzech lat.

W wyniku umowy dożywocia, siostra K. M. w 2004 roku przekazała mu swoją część gospodarstwa. W pracach na roli z powodu pracy zawodowej uczestniczył sporadycznie. Obecnie także nie uprawa roli. Wnioskodawczyni B. M. natomiast prowadzi małe gospodarstwo (ma dwie krowy). Obok budynku mieszkalnego obecnie rośnie trwa, którą wykasza. Uczestnik Z. M. wie gdzie przebiegają granice parceli (...), nie posiadała takiej wiedzy wnioskodawczyni. Nakazy płatnicze adresowane są zarówno do B. M. jak i Z. M..

/dowód: zeznania świadka S. A. – nagranie rozprawy z dnia 19.01.2018r. -00:09:46-00:29:06 k.71-71/v, zeznania świadka S. M. - nagranie rozprawy z dnia 19.01.2018r. -00:29:06-00:46:58 – 71/v-72, zeznania świadka H. M. – nagranie rozprawy z dnia 19.01.2018r. – 00:46:58-01:00:00, k.72-72/v, zeznania świadka A. M. (1) - nagranie rozprawy z dnia 19.01.2018r. -01:00;15-01:32:05 k. 72/v-73, zeznania wnioskodawczyni - nagranie rozprawy z dnia 19.01.2018r. -1:32:05 – 01:47:40, k.73 oraz nagranie z dnia 22.03.2019r. 00:02:09-00:13:08, k.168-168/v, zeznania uczestnika - nagranie rozprawy z dnia 19.01.2018r. -01:47:42 – 02:05:49 k-73-73/v oraz nagranie rozprawy z dnia 22.03.2019r. 00:13:08-00:33:36, k.168/v-169, (...) wraz z treścią protokołu – k.101-102, zeznania świadka D. Z. – protokół rozprawy z dnia 9.03.2018r. – k109-109/v, zeznania świadka G. M. – protokół rozprawy z dnia 9.03.2018r. – 109/v-110, zeznania świadka S. S. – protokół posiedzenia z dnia 16.05.2018r. – k.121-122, zeznania świadka K. L. - nagranie rozprawy z dnia 24.05.2019r.. -00:02:02-00:27:32, k.180-180/v, zeznania świadka B. T. – nagranie z dnia 24.05.2019r. – 00:27:32-00:53:35, k.181-181/v/

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dokumentów przedłożonych do akt sprawy oraz w oparciu o przeprowadzone dowody osobowe – zeznania świadków i stron oraz opinii biegłego geodety. Dokumenty przedłożone przez strony, nie były kwestionowane, Sąd nie powziął także, co do nich żadnych wątpliwości.

Mimo, iż stanowisko wnioskodawczyni i uczestnika były przeciwstawne, to jednakże ich zeznania jak i świadków były w dużej mierze ze sobą zbieżne. Potwierdzają oni stan posiadania nieruchomości zarówno przez K. M. jak i również A. M. (1), w tym prowadzenie wspólnego gospodarstwa rolnego na całej nieruchomości, okoliczności budowy domu oraz akceptacji i wiedzy co do tego stanu sąsiadów oraz pozostałego rodzeństwa.

Nie zasługują na wiarę te twierdzenia świadka A. M. (1), wnioskodawczyni czy jej sióstr, że rola K. M. ograniczała się tylko do okazyjnych czynności pomocniczych, a decydującą rolę w gospodarstwie odgrywał ich ojciec, świadek A. M. (1). Z zeznań K. L. i B. T. należy wywnioskować, że K. M. nie była osobą, którą można było kierować, i która godziłaby się na pozycję wyłącznie domownika. Zajmowała ona samodzielnie część domu, w przeważającej części jej obowiązkiem była hodowla zwierząt, to ona handlowała plonami. To oczywiste, że najcięższe prace wykonywał A. M. (1)

a skoro pracował jako furman to także częściej wyjeżdżał i kontaktował się z ludźmi i on musiał organizować np. materiały budowlane na dom. Jednakże i K. M. finansowała budowę i brała czynny udział w pracach np. gotując obiady dla wykonawców. W oczach dalszej rodziny i sąsiadów obydwoje byli współwłaścicielami gospodarstwa, bez rozróżnienia dominującej roli któregoś z nich, wspólnie prace były wykonywane na całym gospodarstwie. Nie potwierdziły się twierdzenia wnioskodawczyni, iż to ona a wcześniej jej ojciec płacili w całości podatki od gospodarstwa. W wypisie z rejestru gruntów dla działki (...) figurują i ona i uczestnik, nie ma dowodów na to od jakiej powierzchni miały być uiszczane daniny publicznoprawne lub składki ubezpieczeniowe przez wnioskodawczynię. Świadkowie nie potwierdzili, iż K. M. była osobą niepełnosprawną, która nie mogła pracować w gospodarstwie. Na pewno pod koniec życia w istocie już nie pracowała fizycznie w polu ale przecież i obecnie wnioskodawczyni, osoba młoda, nie uprawia rolniczo przedmiotu postępowania.

Powyższe okoliczności znalazły także potwierdzenie w dołączonych do niniejszej sprawy aktach postępowania uwłaszczeniowego zakończonego wydaniem aktu własności ziemi nr (...) a przede wszystkim wynikały z treści protokołu z dnia 8 września 1976r., w którym wskazano komu zostały przekazane poszczególne parcele. Zauważyć należy, iż faktycznie w protokole przesłuchania jest zastrzeżenie prawa dożywotniego mieszkania na rzecz rodziców i siostry, obciążające A. M. (1), pamiętać jednak trzeba, iż w tym czasie budynek mieszkalny był położony w innym miejscu, najprawdopodobniej, biorąc pod uwagę sposób oznaczenia parcel, na parceli budowlanej 66, która przypadła właśnie A. M. (1).

Koniecznym było także oparcie się na opinii biegłego geodety, której głównym celem była identyfikacja i uwidocznienie na mapie parceli gruntowej (...) w tym zabudowań mieszkalnych i gospodarczych a nadto sporządzenia wykazu zmian dla działki ew. (...), co zostało przez niego wykonane. Do powyższej opinii, zarzuty złożył uczestnik, jednakże biegły precyzyjnie i wyczerpującą się do nich ustosunkował czyniąc je bezpodstawnymi.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba, że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Pojęcie posiadania samoistnego zdefiniowane zostało w art. 336 k.c. zgodnie, z którym posiadaczem rzeczy jest ten kto nią faktycznie włada jak właściciel. Samoistne posiadanie charakteryzuje się dwoma czynnikami - corpus tj. faktyczne posiadanie rzeczy oraz animus, tj. podejmowanie przez posiadacza czynności właścicielskich. Za posiadacza samoistnego może więc być uważany jedynie ten kto nią włada a ponadto podejmuje takie czynności, które wchodzą w skład uprawnień właściciela, wyrażając na zewnątrz swoją wolę poprzez wykonywanie czynności odnoszących się do danej nieruchomości zgodnie ze swoją wolą. Wobec czego samoistny posiadacz jest osobą decyzyjną w odniesieniu do danej rzeczy i niezależną od innych podmiotów w kwestii czynności dotyczących posiadanej przez siebie rzeczy. Przesłankami zasiedzenia jest posiadanie i upływ czasu. Posiadanie musi być samoistne i nieprzerwane. Na korzyść posiadacza przemawia domniemanie ciągłości (art. 340 i 345 k.c.), domniemanie, że ten, kto włada rzeczą jest posiadaczem samoistnym (art. 339 k.c.) i domniemanie istnienia dobrej wiary ( art. 7 k.c. ). Posiadacz zależny może przekształcić swoje posiadanie zależne w samoistne, skuteczność takiego przekształcenia wymaga, aby posiadacz uczynił to jawnie tzn. zamanifestował zmianę w sposób widoczny dla otoczenia.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż K. M. a także A. M. (1) otrzymali nieformalnie od rodziców gospodarstwo rolne około 1969 roku, z podziałem na poszczególne parcele. Na skutek tego w 1976 roku K. M. uzyskała akt własności ziemi stwierdzający między innymi, iż nabyła własność parceli gruntowej numer (...). Pomimo tego, iż gospodarstwo miało być podzielone, A. M. (1) i K. M. zajmowali się wspólnie całym gospodarstwem bez rozdzielnia na poszczególne parcele czy granice. Uprawiali razem cały grunt, razem hodowali zwierzęta i dzielili się plonami. Oboje także korzystali ze znajdujących się na nieruchomości budynków gospodarczych, czy podwórka. Również wspólnie zamieszkiwali, początkowo w starym budynku, następnie z podziałem na dwie części w nowym o nr.(...). Okoliczności te znalazły potwierdzenie w zeznaniach wszystkich świadków w tym także stron. Jak wykazało postępowanie K. M. utrzymywała się z gospodarstwa, na którym pracowała jeszcze na kilka lat przed śmiercią. Nie ulega również wątpliwości, iż to następnie w wyniku założenia rodziny przez A. M. (1) w pracach na roli pomagały mu córki, lecz K. M. nadal w miarę możliwości zdrowotnych, także w nich uczestniczyła.

Wobec powyższych okoliczności nie można uznać, aby zarówno A. M. (1) a następnie wnioskodawczyni byli wyłącznymi, samoistnymi posiadaczami parceli gruntowej nr (...). Należy wskazać, iż byli oni tylko współposiadaczami przedmiotowej nieruchomości, którego granic nie można jednoznacznie określić. Zważyć należy, iż siostry wnioskodawczyni wskazywały, iż samoistnym posiadaczem był tylko ich ojciec jednakże z drugiej strony potwierdzały także, że K. M. również w tym uczestniczyła. Pozostali świadkowie (dalsza rodzina, sąsiadka) kategorycznie wskazywali, iż nieruchomością tą wspólnie zajmowali się K. i A. M. (3). Przez osoby postronne było ono traktowane jako jedno gospodarstwo a rodzeństwo jako jego współwłaściciele.

Obecnie działka ew. nr(...) składa się między innymi z parceli gruntowej nr (...) i pozostałych parcel należących do wnioskodawczyni. Wskazać jednakże należy, iż w 1976 roku wydane zostały akty własności ziemi, w których dokładnie określono, które parcele należały do K. M., a które należały do A. M. (1), zgodnie z resztą z wolą rodziców. W latach późniejszych podjęto działania, celem utworzenia działek ewidencyjnych, której jak z doświadczenia wiadomo, tworzone były z terenu, który był jednolicie użytkowany. Sąd nadto nie neguje, na co z resztą wielokrotnie już zwracał uwagę, iż ta parcela jak i pozostałe tworzyły jednolity kompleks – jedno duże gospodarstwo rolne. Mimo wszystko brak jest jednakże jakichkolwiek dowodów na to, iż wyłącznym samoistnym posiadaczem tej parceli był A. M. (1).

Mając powyższe argumenty na uwadze Sąd, nie znalazł podstaw aby wniosek uwzględnić, w konsekwencji więc czego podlegał on oddaleniu.

Odnośnie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., uznając, iż skoro strony postępowania są rodziną i nadal wspólnie ze sobą zamieszkują, słusznym będzie znieść między nimi koszty postępowania.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji na podstawie cytowanych przepisów.

SSR Grażyna Poręba

ZARZĄDZENIE

1). (...)

2). (...)

3). (...)

4) (...)

(...)