Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 14 czerwca 2018r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący:	SSO Mieczysław H. Kamiński – sprawozdawca SSO Jacek Małodobry SSO Urszula Kapustka
Protokolant:	prot. sąd. Katarzyna Gołyźniak

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2018 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z wniosku I. M.

przy uczestnictwie M. W. i J. W.

o dział spadku po S. W. i zniesienie współwłasności

na skutek apelacji uczestnika J. W.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Nowym Targu

z dnia 12 lipca 2017r., sygn. akt I Ns 741/16

p o s t a n a w i a :

1.  oddalić apelację;

2.  orzec, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie.

(...)

Sygn. akt III Ca 698/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 12 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy w Nowym Targu w sprawie z wniosku I. M. przy uczestnictwie M. W. i J. W. o dział spadku po S. W. i zniesienie współwłasności:

I.  ustalił, że przedmiotem działu spadku po S. W. i zniesienia współwłasności jest gospodarstwo rolne obejmujące: działki ewid. (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) wraz z zabudowaniami o powierzchni 5.5373 ha położone w Ł. z księgi wieczystej nr (...), działkę ewid. (...) o powierzchni 1.7693 ha położoną w O. z księgi wieczystej nr (...),

II.  dokonał działku spadku po S. W. i zniesienia współwłasności przyznając w całości: I. M. c. J. i A. działki ewid. (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) wraz z zabudowaniami położone w Ł. oraz działkę ewid. (...) położoną w O., M. W. s. J. i A. działki ewid. (...), (...), (...), (...) położone w Ł., J. W. s. W. i L. działki ewid. (...), (...), (...), (...), (...) położone w Ł.,

III.  spłat ani dopłat nie zasądził,

IV.  wartość przedmiotu sprawy ustalił na kwotę 871 000,00 zł,

V.  nakazał ściągnięcie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Nowym Targu od wnioskodawczyni I. M. kwotę 2 101,96 zł, od uczestnika M. W. kwotę 624,38 zł, od uczestnika J. W. kwotę 624,39 zł tytułem uzupełnienia zaliczki na wydatek wynagrodzenia biegłych,

VI.  nakazał ściągnięcie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Nowym Targu od uczestników M. W. i J. W. kwoty po 250,00 zł tytułem opłaty sądowej,

VII.  koszty postępowania wzajemnie zniósł.

Sąd Rejonowy poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Stwierdził, że w skład spadku po S. W. wchodziło gospodarstwo rolne położone w Ł. obejmujące działki ewid. (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) wraz z zabudowaniami o powierzchni 5.5374 ha i O. stanowiące działkę ewid. (...) o powierzchni 1.7693 ha, które obecnie w 3/5 części przynależy do wnioskodawczyni I. M. oraz po 1/5 części do uczestników M. W. i J. W..

Gospodarstwo rolne obejmuje działki leśne o pow. 2.3713 ha, grunty orne, łąki trwałe i pastwiska o powierzchni 3.1661 ha oraz usytuowane na działkach ewid. (...), (...), (...) zabudowania mieszkalne, nieużytkowane od kilkunastu lat. Ponadto Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawczyni ani uczestnicy nie prowadzą gospodarstwa rolnego, grunty są przerośnięte trawą i mocno zachwaszczone z licznymi samosiewami, sporadycznie wypasane są przez bydło osób trzecich. Areał gospodarstwa rolnego jest ugorowany i widać stopniową i szybką utratę kultury gleby wobec braku racjonalnej uprawy roli. W związku z tym, jak zauważył Sąd Rejonowy, przedmiotowe działki z zabudowaniami mieszkalno-gospodarczymi nie stanowią już gospodarstwa rolnego zdolnego do prowadzenia samodzielnej produkcji towarowej, a rodzaj użytków rolnych nie stwarza perspektywy jej uzyskania. Jednocześnie dotychczasowy sposób prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz relacje rodzinne i majątkowe między stronami nie predysponują żadnego ze współwłaścicieli do przejęcia całego gospodarstwa rolnego.

Wartość przedmiotowego gospodarstwa rolnego stanowiącego działki leśne i rolne wraz z zabudowaniami i działkami, na których zabudowania są usytuowane stanowi kwota 871 000,00 zł.

Na tle tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy, powołując się na treść art. 201, art. 211 k.c. w związku z art. 1035 k.c., wskazał, że zasadnym jest dokonanie działu spadku po S. W. przez podział fizyczny nieruchomości i przyznanie każdemu ze współwłaścicieli i spadkobierców S. W. nieruchomość w naturze, co umożliwi przeprowadzenie działu spadku i zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat pieniężnych. Jest to więc najbardziej racjonalny sposób wyjścia ze współwłasności. Sąd Rejonowy stwierdził, że działki ewidencyjne (...) wraz z zabudowaniami o powierzchni 5.5374 ha położone w Ł. wpisane są w księdze wieczystej nr (...) jako gospodarstwo rolne. Jednakże w swojej opinii biegły rolnik stwierdził, że z uwagi na okoliczność, że gospodarstwo rolne od kilkunastu lat nie jest prowadzone, nie ma zdolności do produkcji towarowej, a rodzaj użytków, położenie gruntów, bonitacja gleby, uwarunkowanie przyrodnicze i powierzchnia nie dają perspektywy odzyskania wartości towarowej. W związku z tym w ocenie Sądu Rejonowego, nie ma żadnych przeszkód aby powyższą nieruchomość podzielić fizycznie pomiędzy spadkobierców S. W. stosownie do wniosku wnioskodawczyni I. M..

Sąd Rejonowy zważył, że wnioskodawczyni I. M. na stałe mieszka w Ł. i w poprzednich latach prowadziła własne gospodarstwo rolne i pracowała na spadkowym gospodarstwie rolnym wraz ze S. W.. Ma obecnie 85 lat i nie prowadzi gospodarstwa rolnego, ale zamierza otrzymaną część przedmiotowej nieruchomości przekazać córce M. M., która ma grunty rolne o różnym charakterze użytkowym, ale bez zabudowań mieszkalno – gospodarczych, a to w konsekwencji pozwoliłoby utworzyć nowe gospodarstwo rolne.

Pozostali uczestnicy postępowania: M. W. i J. W. od wielu lat nie mieszkają w Ł. i nie zajmowali się gospodarstwem rolnym. Uczestnik J. W. jest z wykształcenia technikiem elektrykiem, mieszka na stałe w miejscowości L., gdzie prowadzi sklep rolno-spożywczy, a potrzeby mieszkaniowe swoje i swojej rodziny zaspokaja w domu, którego jest właścicielem. W ocenie Sądu I instancji, po stronie tego uczestnika nie zachodzą żadne szczególne okoliczności, aby przyznać na jego rzecz część zabudowaną czy budowlaną przedmiotowej nieruchomości, a uczestnik swoich zarzutów co do innego fizycznego podziału nieruchomości nie uzasadnia i nie wykazuje w sposób szczególny.

W wyniku orzeczenia Sądu Rejonowego wnioskodawczyni I. M. otrzymała działki ewid. (...) położoną w O. i (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) wraz z zabudowaniami położone w Ł. o wartości 493 000,00 zł. Przysługuje jej bowiem 3/5 części udziału w przedmiotowej nieruchomości, co odpowiada kwocie 522 600,00 zł, jednakże wnioskodawczyni zrzekła się dalszej dopłaty pieniężnej. Uczestnik M. W. otrzymał działki ewid. (...), (...), (...), (...) położone w Ł. o wartości 184 000,00 zł, a jego udział w nieruchomości to 1/5 część o wartości 174 200,00 zł. Uczestnik J. W. otrzymał natomiast działki ewid. (...), (...), (...), (...), (...) położone w Ł., a jego udział w nieruchomości to 1/5 część o wartości 174 200,00 zł. Obu uczestników powinny więc obciążać spłaty na rzecz wnioskodawczyni w kwotach po 9 800,00 zł, ponieważ dostali nieruchomości w naturze ponad przysługujący im udział.

Powyższe postanowienie co do punktu II, III, i VII zaskarżył apelacją uczestnik J. W., zarzucając:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego, a to:

- art. 211 k.c. poprzez jego niezastosowanie i dokonanie zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego wchodzącego w skład działu spadku po S. W. w sposób niezgodny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa, a polegający na przyznaniu działek rolnych uczestnikowi J. W., tj. osobie nie dającej rękojmi prowadzenia gospodarstwa rolnego, nie posiadającej jakichkolwiek uprawnień, co wskazuje na fakt, iż orzeczony sposób zniesienia współwłasności doprowadzi do zmniejszenia wartości tego prawa (gruntów rolnych) z uwagi, że przyznane grunty nigdy nie będą mogły być wykorzystywane zgodnie ze swoim naturalnym i prawnym przeznaczeniem, a tym samym ulegną degradacji, co pozostaje w sprzeczności z kryteriami dokonywania zniesienia współwłasności w drodze fizycznego podziału;

- art. 212 § 1 k.c. i art. 213 k.c. poprzez ich niezastosowanie polegające na przyznaniu części gospodarstwa rolnego stanowiącego spadek po zmarłym S. W., a to działek ewidencyjnych o numerach (...) położonych w Ł. na wyłączną własność J. W. przy jednoczesnej odmowie zasądzenia spłat i dopłat między uczestnikami postępowania, co nastąpiło przy wyraźnym sprzeciwie tego uczestnika dotyczącym możliwości przyznania mu jakichkolwiek działek stanowiących działki rolne, w związku z podnoszonym przez niego absolutnym braku dawania rękojmi wznowienia lub podjęcia się prowadzenia gospodarstwa rolnego;

- art. 1a w brzmieniu ustawy z dnia 6 lipca 2016 r., która weszła w życie w dniu 16 sierpnia 2016 r., art. 2a ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego w brzmieniu ustawy obowiązującym na dzień orzekania, poprzez przyznanie działek ewidencyjnych o numerach (...) położonych w Ł., a stanowiących grunty rolne, na wyłączną własność skarżącego, chociaż nie spełnia on wymogów przewidzianych w art. 21 ustawy, tj. nie posiada wymaganych uprawnień, a tym samym nie jest możliwe nabycie przez niego prawa własności określonych gruntów rolnych, a które stanowią przyznane działki;

2.  obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, a to:

- art. 520 § 2 k.p.c. polegającą na nierozłożeniu kosztów postępowania między uczestników, nie obciążeniu kosztami postępowania uczestników, których interesy są sprzeczne, co w sytuacji gdy wnioski składane w szczególności przez uczestnika M. W. oraz wnioskodawczynię przy wskazaniu przez wnioskodawczynię, że określone grunty ma nabyć uczestnik M. W., kosztem J. W., co jawi się jako niezrozumiałe, pozostawały w rażącej sprzeczności z wnioskami uczestnika J. W.;

- art. 316 § 1 k.p.c. polegającą na nieuwzględnieniu stanu istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, a to stanu prawnego – przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, tj. w brzmieniu ustawy obowiązującym na dzień orzekania;

- art. 328 § 2 k.p.c. polegające na braku wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia przyczyn przyjętego przez Sąd sposobu podziału fizycznego nieruchomości wchodzących w skład działu spadku po S. W., a przede wszystkim brak wskazania oraz wyjaśnienia podstawy prawnej przyjętego rozstrzygnięcia, a co utrudnia dokonanie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Odwoławczy.

Wskazując na powyższe zarzuty, uczestnik wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przyznanie działek ewidencyjnych o numerach (...) położonych w Ł. stanowiących grunty budowlane, na wyłączną własność apelującego oraz przyznanie działek ewidencyjnych o numerach (...) położonych w Ł. na wyłączną własność wnioskodawczyni I. M. bez orzekania w przedmiocie spłat i dopłat. Ewentualnie uczestnik wniósł o przyznanie działek ewidencyjnych o numerach (...) położonych w Ł. na wyłączną własność wnioskodawczyni I. M., z uwagi na spełnianie przez nią wymogów określonych przepisami prawa do nabycia gruntów rolnych, przy jednoczesnym zasądzeniu solidarnie od wnioskodawczyni oraz uczestnika M. W. na rzecz uczestnika J. W. spłaty pieniężnej w wysokości 174 200 zł, odpowiadającej udziałowi skarżącego w spadku po S. W., przy uwzględnieniu ustalonej przez Sąd na podstawie opinii biegłego wartości przedmiotu sprawy. Skarżący wniósł o zasądzenie solidarnie od wnioskodawczyni i uczestnika M. W. na rzecz uczestnika J. W. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Ewentualnie, w przypadku uznania przez Sąd Odwoławczy, że zachodzi konieczność przeprowadzenia na nowo całości postępowania, względnie jego istotnej części, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, przy zasądzeniu od wnioskodawczyni oraz uczestnika M. W. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za II instancję.

Wnioskodawczyni I. M. wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od uczestnika J. W. na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego według norm przepisanych. Stanowisko w przedmiocie oddalenia apelacji popierał również uczestnik M. W..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja uczestnika okazała się niezasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji, przyjmując je za podstawę własnych rozważań oraz ocenę prawną dokonaną przez Sąd Rejonowy.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wbrew twierdzeniom apelującego, nie mają zastosowania do niniejszej sprawy przepisy ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. 2017. poz. 2196). Wskazywane w apelacji uczestnika przepisy art. 1a i art. 2a tej ustawy wprowadzające warunki nabycia nieruchomości rolnych, zostały dodane przez art. 7 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Jak wynika z brzmienia art. 12 tej ustawy zmieniającej do postępowań dotyczących nabycia nieruchomości rolnych niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Wniosek w niniejszej sprawie o dział spadku i zniesienie współwłasności został złożony w grudniu 2013 roku i do dnia wejścia w życie wskazanej ustawy (30 kwietnia 2016 r.) sprawa nie została zakończona. W związku z tym wszystkie ograniczenia związane z nabyciem nieruchomości rolnych wynikające z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego nie mają zastosowania w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego za niezasadne należy uznać podnoszone przez skarżącego zarzuty naruszenia art. 211 k.c., art. 212 § 1 k.c. i art. 214 k.c. poprzez ich niezastosowanie.

Ustawodawca daje prymat zniesieniu współwłasności przez podział fizyczny rzeczy. Wyrazem tego jest treść art. 211 k.c., według którego każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy albo ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną jej zmianę lub znaczne zmniejszenie wartości.

W odniesieniu do zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego mają zastosowanie przepisy szczególne zawarte w art. 213 i 214 k.c. W art. 213 k.c. ustawodawca jako okoliczność negatywną, uniemożliwiającą dokonanie podziału gospodarstwa rolnego wskazuje sprzeczność z zasadami prawidłowej gospodarki. Jak wynika z opinii biegłych przeprowadzonych w niniejszej sprawie, a w szczególności z opinii biegłego rolnika, istnieje możliwość podziału przedmiotowego gospodarstwa rolnego i wyodrębnienia działek ewidencyjnych w sposób wskazany w postanowieniu Sądu Rejonowego, przy zachowaniu zasad prawidłowej gospodarki rolnej. Sprzeczność z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej należy ujmować wąsko. Jeśli wydzielone części mogą spełniać nadal funkcję rolną, choćby w inny niż dotąd sposób, przesłanka negatywna podziału nie zachodzi. Należy wskazać, że gospodarstwo rolne położone w Ł. nie posiada zdolności do samodzielnej produkcji towarowej, a rodzaj użytków nie stwarza perspektywy jej uzyskania w przyszłości. Ponadto ani wnioskodawczyni ani uczestnicy nie deklarowali prowadzenia w przyszłości jakiegokolwiek gospodarstwa rolnego. W ocenie Sądu Okręgowego, skoro podział fizyczny jest preferowanym przez ustawodawcę sposobem zniesienia współwłasności (działu spadku), a w niniejszej sprawie brak było przesłanek do odstąpienia od tego sposobu, z tej przyczyny rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego należy uznać za prawidłowe i zgodne z założeniami ustawodawcy.

Należy zauważyć, że wnioskodawczyni od początku składała wniosek o dokonanie działu spadku poprzez podział fizyczny i przyznanie jej działek ewid. (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) wraz z zabudowaniami położone w Ł. oraz działkę ewid. (...) położoną w O., M. W. przyznanie działek ewidencyjnych (...), a J. W. przyznanie działek ewidencyjnych (...). Z wnioskiem tym co do zasady zgadzał się M. W., wnoszą o przyznanie mu tych właśnie działek. Za przyznaniem wnioskodawczyni działek przez nią żądanych, przemawiało to, że na stałe mieszka ona w Ł., prowadziła tam własne gospodarstwo rolne i pracowała na nim wraz ze spadkodawcą S. W.. Wnioskodawczyni zamierza otrzymaną część przedmiotowej nieruchomości przekazać córce M. M., która ma grunty rolne o różnym charakterze użytkowym, ale bez zabudowań mieszkalno – gospodarczych, a to w konsekwencji pozwoliłoby utworzyć nowe gospodarstwo rolne. Jak wskazuje się w orzecznictwie podział faktyczny gospodarstwa rolnego, w rozumieniu art. 213 k.c., może polegać w szczególnych sytuacjach, mianowicie kiedy gospodarstwo to nie ma zdolności do samodzielnej produkcji towarowej, a rodzaj użytków nie stwarza perspektyw jej uzyskania w przyszłości, na jego likwidacji przez wydzielenie współwłaścicielom (współspadkobiercom) działek z przeznaczeniem na uzupełnienie posiadanych już odrębnych gruntów współwłaścicieli (współspadkobiercom) ewentualnie ich następców (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2015 r. IV CSK 575/15).

Z pewnością w niniejszej sprawie nie było sytuacji uzasadniającej sprzedaż gospodarstwa rolnego stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, bowiem nie złożyli takiego wniosku wszyscy współwłaściciele, jak również nie było sytuacji, aby żaden z nich nie wyraził zgody na przyznanie mu choćby części gospodarstwa. Jedyną okolicznością sporną dotyczącą merytorycznego rozstrzygnięcia było to, że uczestnik J. W. wnosił o przyznanie mu innych działek ewidencyjnych, niż te, które uzyskał, a jeżeli nie byłoby to możliwe, to wnosił o dokonanie takiego podziału, aby na jego rzecz dokonać spłaty od pozostałych współwłaścicieli.

W zakresie przyznania apelującemu uczestnikowi działek ewidencyjnych o numerach (...) położonych w Ł. należy wskazać, że zgodnie o przyznanie tych działek M. W. wnosiła zarówno wnioskodawczyni I. M. jak i uczestnik M. W.. Ponadto apelujący swój wniosek o przyznanie tychże działek motywował tym, że nie jest rolnikiem, dlatego chciałby uzyskać działki ewidencyjne, na których będzie mógł wznieść budynek. Biorąc pod uwagę kategorię użytków gruntowych działek, które zostały przyznane na jego rzecz (grunty orne i częściowo lasy), należy wskazać, że istnieje możliwość przekształcenia takich działek rolnych w działki budowlane, w taki sposób, aby uczestnik mógł wykorzystać je zgodnie ze swoim zamiarem. Uczestnik J. W. jest osobą młodą i majętną, która może pozwolić sobie, aby te procedury przeprowadzić.

Również w ocenie Sądu Okręgowego niezasadne byłoby w okolicznościach niniejszej sprawy dokonanie podziału fizycznego gospodarstwa rolnego w taki sposób, aby przyznać gospodarstwo rolne na rzecz wnioskodawczyni i uczestnika M. W., zasądzając od nich na rzecz J. W. spłatę pieniężną w wysokości 174 200 zł.

Przede wszystkim w ocenie Sądu Okręgowego w takiej sytuacji zachodziłaby uzasadniona podstawa, aby w sprawie zastosować reguły obniżenia wysokości należnej uczestnikowi J. W. spłaty stosownie do treści art. 216 § 2 k.c.

Zgodnie z art. 216 § 2 k.c. w razie braku porozumienia współwłaścicieli co do wysokości spłat, możliwe jest ich obniżenie. Przy określaniu stopnia ich obniżenia bierze się pod uwagę: 1) typ, wielkość i stan gospodarstwa rolnego będącego przedmiotem zniesienia współwłasności; 2) sytuację osobistą i majątkową współwłaściciela zobowiązanego do spłat i współwłaściciela uprawnionego do ich otrzymania. W niniejszym stanie faktycznym cechy określające przedmiot postępowania musiałyby stanowić przesłankę do istotnego obniżenia spłat. Gospodarstwo rolne nie posiada zdolności do samodzielnej produkcji towarowej, jest zaniedbane, nieopłacalne ekonomicznie ze względu na swoje położenie, bonitację gleby, uwarunkowania przyrodnicze i powierzchnię. Rodzaj użytków nie stwarza także perspektywy uzyskania w przyszłości polepszenia stanu w tym zakresie.

Należałoby również uwzględnić sytuację osobistą i majątkową pozostałych współwłaścicieli, którzy byliby zobowiązani do spłat, a w szczególności ich wiek - I. M. jest osobą 86-letnią, a M. W. 82-letnią. Sytuacja osobista i majątkowa obojga uczestniczących w postępowaniu osób musiałaby powodować kolejną przyczynę do obniżenia spłat.

Mając na uwadze wskazane okoliczności, należy jednoznacznie stwierdzić, że w przypadku przyznania gospodarstwa rolnego w całości wnioskodawczyni I. M. i uczestnikowi M. W., obniżenie należnej apelującemu uczestnikowi spłaty stałoby się konieczne. W takiej sytuacji Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że rozstrzygnięcie to byłoby mniej niekorzystne dla apelującego niż to jakie obecnie zaskarżył, wobec tego nie jest uzasadnione dokonanie podziału fizycznego w sposób żądany przez uczestnika J. W..

Również za niezasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 520 § 2 k.p.c. poprzez nierozłożenie kosztów postępowania między uczestników, których interesy są sprzeczne. Wbrew podniesionemu w apelacji zarzutowi, Sąd Rejonowy rozdzielił między uczestników wszystkie koszty sądowe: opłatę sądową oraz koszty wynagrodzenia biegłych (pkt V i VI sentencji). Natomiast co do kosztów postępowania, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że ma zastosowanie główna zasada kosztów postępowania nieprocesowego zawarta w art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którą każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt VII sentencji). W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że w tzw. sprawach działowych, np. o dział spadku, zniesienie współwłasności, nie zachodzi sprzeczność interesów uczestników, którzy domagają się działu spadku, niezależnie od tego jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski w tym zakresie składają. Dlatego w ocenie Sądu Okręgowego nie było podstaw do odstępowania od tej zasady ponoszenia kosztów postępowania nieprocesowego wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c.

Częściowo rację należy przyznać apelującemu jedynie w tym zakresie, w jakim podniósł w apelacji, że Sąd Rejonowy nie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia przyczyn przyjętego sposobu podziału fizycznego nieruchomości. Sąd Rejonowy istotnie dokonał argumentacji przyjętego sposobu podziału gospodarstwa rolnego w sposób bardzo oszczędny, ale pomimo tego, w ocenie Sądu Okręgowego dokonany przez Sąd I instancji podział fizyczny znajduje odzwierciedlenie w ustalonym stanie faktycznym i przepisach prawnych. Wnioskodawczyni posiada największy udział w nieruchomości (3/5 części), ponadto zamierza przekazać swoją część nieruchomości córce, która będzie prowadzić gospodarstwo rolne obejmujące również te działki objęte postępowaniem. Pozostali uczestnicy otrzymali działki ewidencyjne, które mogą zaspokoić ich udziały.

Dodać w tym miejscu trzeba, że o uchybieniu przepisowi art. 328 § 2 k.p.c. można mówić jedynie wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów konstrukcyjnych pozwalających na kontrolę orzeczenia, weryfikację stanowiska Sądu, zaś skarżący winien wykazać dla skuteczności stawianego w tym zakresie zarzutu, że nie ma z tej przyczyny możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstaw rozstrzygnięcia sprawy. Kwestionowanie zatem zaskarżonego rozstrzygnięcia przez pryzmat naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. nie może odnieść zamierzonego skutku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy stosownie do treści art. 385 k.p.c. oddalił apelację i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c.

(...)