Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Wieliczce Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Paweł Styrna

Protokolant starszy protokolant sądowy Barbara Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2016 r. w Wieliczce

sprawy z powództwa J. S. (1)

przeciwko (...) S.A. w K.

o zapłatę i ochronę własności

1.  zasądza od (...) S.A. w K. na rzecz J. S. (1) kwotę 12.604,15 zł (dwanaście tysięcy sześćset cztery złote 15/100) z odsetkami ustawowymi liczonymi od 11 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie powództwo oddala,

2.  zasądza od J. S. (1) na rzecz (...) S.A. w K. kwotę 5.697 zł (pięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt. I C 99/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 listopada 2016 r.

Pozwem wniesionym w dniu 15 stycznia 2016 roku powódka, J. S. (2), wniosła o zasądzenie od strony pozwanej, (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. (dalej: (...)), kwoty 50.000,00 złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu – według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że jest właścicielką nieruchomości położonej w W., składającej się z działki ewidencyjnej nr (...). Przez działkę tę przebiegają linie średniego i niskiego napięcia, które są własnością pozwanej. Linie te zostały wzniesione na nieruchomości przez zakład energetyczny (przedsiębiorstwo państwowe) będące poprzednikiem prawnym pozwanego. Posadowienie i eksploatacja linii wpływa w istotny sposób na możliwość korzystania z nieruchomości. W związku z przebieganiem linii wysokiego i średniego napięcia przez fragment działki o przeznaczeniu budowlanym oraz mając na uwadze przepisy dotyczące obowiązku wprowadzenia tzw. stref ograniczonego użytkowania w stosunku do napowietrznych linii energetycznych, powódka była ograniczona w uprawnieniu do prowadzenia zabudowy działki. Powierzchnia działki wyłączona w związku powyższą okolicznością spod zabudowy mieszkaniowej wynosi ok. 1.500,00 m ^{( 2)}. Wszystkie wymienione urządzenia przesyłowe są własnością pozwanej spółki. Dochodzona pozwem kwota miała być zaś wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie przez (...) z nieruchomości powódki w okresie od (...)do (...)roku. Powódka argumentowała, że nigdy nie wyrażała zgody na korzystanie z jej nieruchomości przez stronę pozwaną; nie były także zawierane umowy ze stroną pozwaną o korzystanie z części jej nieruchomości. W związku z tym uznawała, że pozwany nie miał i nie ma tytułu prawnego do korzystania z jej nieruchomości, a więc we wskazanym okresie czasu był i jest nadal posiadaczem służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu, jednakże posiadaczem w złej wierze. Powódka wskazała, że biorąc pod uwagę powierzchnie działki zajętą przez przedmiotową infrastrukturę (linie średniego i wysokiego napięcia), klasę i przeznaczenie gruntów składających się na działkę powódki oraz zakres eksploatacji przez pozwanego w/w infrastruktury, powódce za okres 10 ostatnich lat- należy się wynagrodzenie w wysokości 50.000,00 zł. Powódka, mając na uwadze fakt, iż ze względu na istnienie na jej działce wyżej opisanych linii, całkowita powierzchnia wyłączona obecnie spod zabudowy mieszkaniowej na obszarze działki należącej do powódki wynosi ok. 1.500,00 m ^{( 2)} a pozwanemu nie przysługuje jakikolwiek tytuł prawny do posiadania i eksploatacji słupów energetycznych wraz z napowietrznymi liniami średniego i niskiego napięcia na nieruchomości będącej własnością powódki, powódka wnosi – na podstawie art. 222 par. 2 k.c.- o przesunięcie przedmiotowych słupów wraz z liniami energetycznymi średniego napięcia wzdłuż granicy działki nr (...), co umożliwi zabudowę mieszkaniowa działki powódki w pełnym zakresie. (k.2-11) W odpowiedzi na pozew (k. 91-95) (...) wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Pozwany podniósł, że roszczenie J. S. (1) jest w całości nieuzasadnione, albowiem stosowna służebność gruntowa, o treści i przebiegu takich, jakie są przedmiotem pozwu, już istnieje albowiem pozwany nabył ją w drodze zasiedzenia. Wskazał, że na nieruchomości powódki posadowione są urządzenia przesyłowe stanowiące fragment linii niskiego i średniego napięcia, a wybudowane w 1990 r. roku zgodnie ze wskazaniem lokalizacyjnym nr 11/89 z dnia 20 lipca 1989 r. oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji i pozwoleniu na budowę z dni 5 grudni 1989 r. Argumentowano dalej, że samoistne posiadanie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyła manifestowane jest przez pozwanego poprzez utrzymywanie na nieruchomości trwałych i widocznych urządzeń oraz przesyłanie za ich pośrednictwem energii elektrycznej. Jak dalej wskazywał pozwany, w stanie faktycznym niniejszej sprawy niepodobna jest przyjąć, iż objęcie w posiadanie nieruchomości objętej pozwem przez poprzedników prawnych pozwanego nastąpiło w złej wierze w sytuacji, gdy budowa urządzeń energetycznych następowała na podstawie decyzji administracyjnych wydawanych przez właściwe organy, w szczególności pozwolenia na budowę. Jak wskazywał pozwany, skoro w (...) istniała możliwość wnoszenia odwołania od decyzji o pozwoleniu na budowę i odwołania takiego nie wniesiono to należy wskazać, że lokalizacja urządzeń energetycznych została wyraźnie zaakceptowana przez powódkę, jako właściciela nieruchomości. Ze względu zaś na wskazywaną datę budowy na przedmiotowej działce urządzeń przesyłowych do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, do zasiedzenia tej służebności doszło, w ocenie pozwanego, z dniem 31 grudnia 2010 r. roku. Pozwany wskazał, ze zaliczeniu podlega okres posiadania stosownej służebności przez jego poprzedników prawnych, to jest przez przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) ( w okresie od (...). do (...)r.) oraz spółki Zakład (...) S.A. (w okresie od (...)do (...)r.), przy czym spółka ta – z dniem (...) – zmieniła swoje oznaczenie na (...) S.A. Pozwany podniósł też, że nawet jeśliby uznać, iż powódce przysługuje roszczenie o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości, to roszczenie to uległo przedawnieniu. W myśl bowiem przepisu art. 229 k.c. roszczenia uzupełniające przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. W niniejszej sprawie jako zwrot rzeczy należy traktować upływ terminu zasiedzenia. W wypadku nieuwzględnienia powyższego zarzutu, pozwany wskazał, że roszczenia powódki wygasły jeszcze przed wytoczeniem powództwa, z uwagi na to, że zasiedzenie – sposób nabycia własności służebności przesyła jest pierwotnym sposobem nabycia własności. W takiej sytuacji – z chwila zasiedzenia – roszczenia właściciela związane z ochroną własności wygasają. Pozwany podniósł również, iż obszar, za który powódka domaga się wynagrodzenia został określony w sposób nieprawidłowy. Nieznany jest bowiem sposób w jaki obliczyła powierzchnie zajęta przez urządzenia energetyczne. Zaznaczył też, że jeżeli istnieją podstawy, jak to wywodzono w pozwie, do stosowania przepisów o wynagrodzeniu za bezumowne korzystanie z rzeczy, to nie ma podstaw do stosowania regulacji dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia, bowiem te pierwsze przepisy mają wobec drugich charakter szczególny. W ocenie pozwanego powódka nie wykazała też w żaden sposób bezprawności jego działań. Również jednak i te roszczenia uległy w ocenie pozwanego przedawnieniu, bowiem ewentualny spadek wartości nieruchomości powódki i wzbogacenie pozwanego kosztem strony powodowej mogło nastąpić tylko w chwili posadowienia urządzeń przesyłowych. Podniósł pozwany także i to, że wnioskodawcy nie wykazali zasadności wysokości dochodzonego wynagrodzenia za ustanowienie służebności. W kolejnym piśmie procesowym (k. 140-148) powódka podtrzymała żądanie pozwu w całości oraz wskazała przede wszystkim, że postawienie o eksploatacji linii na działce o numerze ewidencyjnym (...) położonej w W. w sposób istotny wpływa na możliwość korzystania z nieruchomości. Powódka jest ograniczona, a nawet pozbawiona w uprawnieniu do prowadzenia zabudowy działki. Pomiędzy powódką a pozwanym (ani jego poprzednikiem prawnym) nigdy nie została zawarta jakakolwiek umowa obligacyjna dotycząca przedmiotowych linii. Na rzecz pozwanej nie zostało również ustanowione ograniczone prawo rzeczowe mające za przedmiot eksploatację powyższych linii. Pozwana wskazała, ze w niniejszej sprawie nie można mówić o zasiedzeniu przez pozwanego służebności przesyłu przedmiotowych sieci trakcyjnych w dobrej wierze, gdyż pozwany (jego poprzednik prawny) wiedział iż dysponuje decyzją o pozwoleniu na budowę, która nie może wykreować tytułu do cudzej nieruchomości w postaci służebności o treści służebności przesyłu. Z uwagi na to, w niniejszej sprawie można mówić jedynie o zasiedzeniu w złej wierze, przy którym nie jest spełniona przesłanka przez pozwanego nieprzerwanego posiadania służebności przez okres 30 lat, gdyż w posiadaniu tej służebność jest on (jego poprzednicy prawni) od 1990 r. Ponadto jak wskazała powódka, nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie z przymiotem posiadacza samoistnego rzeczonej służebności po stronie pozwanego. Powódka zakwestionowała również okoliczność tego rodzaju, iż istniała możliwość zaskarżenia decyzji zezwalającej na budowę przedmiotowej sieci. Powódka (ani jej poprzednik prawny) nie mogli faktycznie z niej skorzystać. Jak bowiem wynika z ówcześnie obowiązujących przepisów oraz załączonej do odpowiedzi decyzji z 5 grudnia 1989 r. „strony zainteresowane” były zawiadamiane o wydaniu decyzji poprzez ogłoszenie na tablicy ogłoszeń. Decyzja nie była zatem powódce faktycznie doręczona. Z uwagi na to nie można mówić o sytuacji, iż istniała możliwość wzruszenia powyższej decyzji, a co więcej, iż powódka (jej poprzednik prawny) chociażby w sposób dorozumiany udzieliła zgody na wniesienie i eksploatacje infrastruktury na działce o nr (...). W piśmie procesowym z dnia 2 września 2016 r. powódka dokonała modyfikacja powództwa w ten sposób, ze żądała nakazania stronie pozwanej dokonania, na własny koszt i własnym staraniem, przebudowy linii napowietrznej SN przebiegającej przez działkę nr (...) położona w W. poprzez dokonanie demontażu słupa (...) oraz słupa żelbetonowego (...)w odległości ok. 7 m od stanowiska (...)i przewodów energetycznych napowietrznych oraz przebudowanie linii kablowej 15 kV o zmienionej trasie, która przebiega wzdłuż granicy działki nr (...) w odległości 1m od niej, której przebieg obrazuje załącznik graficzny nr 2 do opinii biegłego inż. F. D. z maja (...). łącząc ją z istniejącym kablem ziemnym zdemontowanym uprzednio ze słupa wibrobetonowego K-10, nr (...) na stanowisko uprzednio zdemontowanego słupa(...)i łącząc nowo ułożoną linie kablowa z istniejąca linia napowietrzna SN ,(k. 283).

Bezsporne w niniejszej sprawie było to, że:

J. S. (1) jest właścicielką nieruchomości położonej w miejscowości W. w gminie S., obejmującej działkę ewidencyjną o nr (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieliczce Zamiejscowym Wydziale V Ksiąg Wieczystych w S. prowadzi się księgę wieczystą o numerze (...). Nad centralną częścią działki nr (...) oraz nad jej (wzdłuż) południowa granica poprowadzone są napowietrzne linie przesyłowe. Właścicielem wskazanych urządzeń przesyłowych jest pozwany.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na nieruchomości powódki, w (...), posadowiono urządzenia przesyłowe w postaci napowietrznej sieci elektroenergetycznej L. elektroenergetyczna niskiego i średniego napięcia, wraz ze słupami energetycznymi, przebiegającą przez nieruchomość należącą obecnie do J. S. (1).

Dowód: - zdjęcia k. 38-47;

- zeznania świadka A. S. k. 160;

- zeznania powódki J. S. (1) k. 132v-133;

- zeznania wnioskodawczyni k. 137

Linia została zbudowana w oparciu o wskazanie lokalizacyjne nr (...)z dnia(...) oraz decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji i pozwoleniu na budowę z dnia 5 grudnia 1989 r.

Dowody: - wskazanie lokalizacyjne nr (...) z dnia (...) (k. 98-99)

- decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji i pozwoleniu na budowę z dnia (...) (k. 100) - wykaz właścicieli gruntów po których ma przebiegać (...) (k. 101/106)

Poprzednikiem prawnym strony powodowej był Zakład (...) ( w okresie od (...). do(...) oraz spółki Zakład (...) S.A. (w okresie od (...) do(...), przy czym spółka ta – z dniem (...) – zmieniła swoje oznaczenie na (...) S.A.

Dowody: - zarządzenie nr (...) ministra przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. (k. 107-109) -zarządzenie nr (...) ministra Przemysłu i Handlu z dnia (...)r. (k. 110-112) -odpis pełny z (...) S.A. (k. 113-125) -odpis zupełny z (...) S.A. (k. 126-135).

Obecny przebieg L. napowietrznej SN nad działką nr (...) uniemożliwia jej wykorzystanie pod zabudowę zagrodowa. Przeniesienie linii napowietrznej SN nad działką nr (...) w pobliże granicy tejże działki jest techniczno i ekonomicznie nieuzasadnione. Koszt przebudowy istniejącej napowietrznej linii SN na kablowaną na nieruchomości – parceli nr (...) dla umożliwienia jej wykorzystania wg. planu zagospodarowania przestrzennego na zabudowę zagrodową, przy wykorzystaniu – przeniesieniu nowo zabudowano w (...) słupa wibrobetonowego ozn. Nr 3 wynosi około 25.000,00 zł. Uzasadniony techniczno i ekonomicznie projekt wstępny przebudowy linii napowietrznej SN kolidującej z planem zagospodarowania zabudowy zagrodowej działki nr (...) i zastąpienia linią kablową SN wymaga opracowania „projektu budowlanego” i uzgodnieniu sposobu realizacji przez pozwanego (...) S.A. jako właściciela odpowiedzialnego za eksploatacje sieci i urządzeń elektroenergetycznych.

Dowód: opinia biegłego inż. F. D.(k. 186-193)

Wartość wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z działki ewid. Nr (...) na potrzeby linii elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia, położonej w W., w okresie od 14 stycznia 2006 r. do dnia 31 maja 2016 r. wynosi 36.982,00 zł.

Dowód: - opinia szacunkowa k. 196-234, opinia uzupełniająca

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu o złożone w niniejszej sprawie dokumenty w postaci decyzji administracyjnej, wskazania lokalizacyjnego, wykazu właścicieli gruntów oraz dokumentów wskazujących na nieprzerwany ciąg sukcesji prawnej pomiędzy pozwanym a jego poprzednikami a także zdjęć, które nie były kwestionowane przez strony, a co do których Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im miana wiarygodności. Ustaleń faktycznych dokonano ponadto na podstawie spójnych i wzajemnie uzupełniających się zeznań świadków A. S., oraz korelujących z nimi, a tym samym tak samo wiarygodnych - zeznań powódki J. S. (1). Sad pominął natomiast w całości zeznania świadków L. P. i P. K.. Świadkowie Ci nie posiadali wiedzy gdzie znajduje się działka powódki na której biegnie linia przesyłowa będąca przedmiotem postępowania, a wiec siłą rzeczy nie mogli oni dostarczyć relewantnych informacji dla toczącego się postępowania.

Sąd uznał za wiarygodną opinię szacunkową biegłego E. W., jako sporządzoną przez osobę dysponującą odpowiednią wiedzą i doświadczeniem zawodowym. Należy zauważyć, iż zarówno powódka jak i pozwany wnieśli zarzuty do opinii, kwestionując przyjęty przez biegłego sposób obliczenia powierzchnie bezumownego korzystania pod urządzenia przesyłowe sposób wyceny, a także zaniżenie wartości działki nr (...). Na zarzuty powódki i pozwanego biegła odpowiedziała szczegółowo na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2016 r. gdzie złożyła sprostowanie opinii w postaci opinii uzupełniającej. Sąd uznał wyjaśnienia biegłej za rzeczowe i przekonywujące. W szczególności biegła wyjaśniła, iż w opinii pierwotnej błędnie wpisano powierzchnie zajęte przez urządzenia elektroenergetyczne, co nie zmieniło części obliczeniowej opinii a w konsekwencji kwoty wynagrodzenia tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości.

Sąd uznał również za wiarygodną opinię inż. F. D. na okoliczność ustalenia w jakim stopniu linia elektroenergetyczna uniemożliwia użytkowanie parceli gruntowej nr (...) z uwzględnieniem jej przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego i określeniem możliwości przesunięcia napowietrznej linii SN w pobliże granicy działki nr (...). Opinia w tym przedmiocie została uznana przez tut. Sad za rzetelną i zgodną z zasadami metodologii obowiązującymi w tej dziedzinie. Strony nie wnosiły do niej zarzutów.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo J. S. (1) okazało się w części uzasadnione i dlatego częściowo zostało uwzględnione.

W pierwszej kolejności należało rozważyć zasadność podniesionego przez (...) zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu obciążającej nieruchomość powódki. Zgodnie z art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Urządzeniami, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. są zaś m. in. urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania energii elektrycznej. Z kolei stosownie do art. 305 ² § 2 k.c., jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Jak podkreśla się w doktrynie, ustanowienie służebności przesyłu następuje na podstawie umowy, orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej, przy czym możliwe jest również jej zasiedzenie (por. K. A. Dadańska [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, LEX 2012). W niniejszej sprawie bezspornym było, że ani powódka, ani też poprzedni właściciele nieruchomości obejmującej działkę nr (...), nie zawierali z pozwaną spółką lub jej prawnymi poprzednikami żadnej umowy w przedmiocie ustanowienia służebności przesyłu; nie było to również wcześniej przedmiotem postępowania sądowego czy administracyjnego. Ponadto służebność przesyłu jest nowym rodzajem służebności czyli ograniczonym prawem rzeczowym. Do porządku prawnego została wprowadzona przez ustawę z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731), która rozpoczęła obowiązywać z dniem 3 sierpnia 2008 r. Należy zauważyć, iż przedmiotowa ustawa nie zawierała żadnych przepisów międzyczasowych co wskazuje, że z punktu widzenia prawa co do zasady – zgodnie z treścią art. 3 kc instytucja służebności przesyłu może być stosowana od dnia 3 sierpnia 2008 r. Orzecznictwo Sądu Najwyższego, a za nim także sądów powszechnych, przyjmuje, że przed ustawowym ustanowieniem służebności dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 r. II CSK 389/08, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 r. V CSK 502/10, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2011 r. I CSK 157/11, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r., I CSK 171/2008). Stanowisko to sprowadza się de facto do dopuszczenia możliwości stosowania, w sprawach o ustanowienie służebności przesyłu, w drodze analogii, przepisu art. 145 § 1 kc i art. 292 kc, który dotyczy służebności gruntowej. Zgodnie z art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze; stosownie natomiast do § 2 tego artykułu, po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Jako że zgodnie z art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, to powołując się na art. 292 k.c. należy stwierdzić, że warunkiem zasiedzenia służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę z trwałego i widocznego urządzenia, a przy tym takiego urządzenia, które (w realiach niniejszego postępowania) służy do doprowadzania lub odprowadzania energii elektrycznej. (...) korzystał zaś właśnie ze słupów i linii energetycznych, posadowionych na nieruchomości należącej do powódki, a możliwym jest wykazanie takiego stanu w sposób pewny od stycznia 1990 roku. Posiadanie służebności polega więc na faktycznym wykonywaniu władztwa nad rzeczą w zakresie oznaczonej służebności, niezależnie od tego, czy posiadaczowi przysługuje do tego tytuł prawny (por. M. Warciński, Ochrona posiadania nieruchomości i służebności gruntowych, Prawo w działaniu 15/2013). Owo faktyczne wykonywanie władztwa nie musi mieć jednak charakteru ciągłego. Z samego bowiem charakteru służebności wynika, że wykonywanie jej następuje najczęściej incydentalnie; ważne jest natomiast to, by było ono stabilne, a nie jedynie przypadkowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 1967 roku, sygn. akt III CR 270/66). Trzeba się w tym miejscu ponownie odwołać do brzmienia przepisu art. 305 ¹ k.c. - mówi on bowiem o korzystaniu z nieruchomości obciążonej w takim zakresie, w jakim pozostaje to w zgodzie z przeznaczeniem urządzeń przesyłowych. Wykonywanie przez (...) służebności przesyłu, obciążającej nieruchomość J. S. (3), polegało, jak to wyżej wskazano, na korzystaniu z posadowionych na niej urządzeń służących do przesyłu energii elektrycznej. Korzystanie to przejawiało się przede wszystkim w stałej ich eksploatacji, właśnie poprzez przesyłanie energii. Powódka posiadała więc wiedzę na temat tego, kto jest właścicielem urządzeń przesyłowych, a pomimo tego nie czyniła żadnych przeszkód w wykonywaniu przez pozwaną spółkę czynności pozostających w zakresie prawa służebności przesyłu. Dla przyjęcia dobrej lub złej wiary posiadacza znaczenie decydujące ma stan ten w chwili uzyskania posiadania. Przyjmuje się, że w dobrej wierze jest ten posiadacz, który pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym poczuciu, że przysługuje mu prawo własności. Wyłącza zaś dobrą wiarę wiedza o rzeczywistym stanie prawnym, jak również niedbalstwo, to znaczy niedołożenie należytej staranności, przy której dołożeniu dana osoba mogła się dowiedzieć, że określone prawo jej nie przysługuje. Trzeba w tym miejscu wspomnieć, że w kodeksie cywilnym – w brzmieniu obowiązującym w chwili przyjętej w niniejszej sprawie za moment początkowy biegu terminu zasiedzenia na rzecz pozwanego – nie uregulowano odrębnie instytucji służebności przesyłu lub prawa odpowiadającego treścią tej służebności; kodeks cywilny w ówczesnym brzmieniu nie przejął też przepisu art. 175 dekretu z dnia 11 października 1946 roku – Prawo rzeczowe, według którego służebność mogła być ustanowiona także na rzecz każdoczesnego właściciela oznaczonego przedsiębiorstwa. Z powyższego wynika zatem, iż co do zasady budowa urządzeń i przewodów służących do przesyłania energii elektrycznej odbywała się na podstawie decyzji administracyjnej. Jak jednak wynika z akt postępowania, decyzja taka została wydana i zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami jej doręczenie nastąpiło wraz z ogłoszeniem w budynku właściwego Urzędu Gminy. W tym stanie rzeczy mogły zatem znaleźć usprawiedliwienie twierdzenie, że poprzednik obecnego właściciela urządzeń przesyłowych, znajdujących się na nieruchomościach wnioskodawców, nabył posiadanie służebności w dobrej wierze, w uzasadnionym okolicznościami przeświadczeniu, że prawo takie mu przysługuje. Działał bowiem w oparciu o zaufaniu do aktu indywidualnego stosowania prawa jakim bez wątpienia jest decyzja administracyjna wydanego przez upoważniony przez tego organ administracyjny.

Jeśli więc pozwany nabył służebność przesyła obciążającą nieruchomości J. S. (1), to z upływem takiego okresu, jaki przewidziany jest dla posiadacza w dobrej wierze. Wyraźnie też zaznaczono, że dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Nie ulega więc wątpliwości, że pozwany w niniejszym postępowaniu mógłby uzyskać służebność przesyłu na położonej na działce nr (...) dopiero z upływem dwudziestu lat nieprzerwanego jej posiadania, to jest z dniem (...)roku. Ponieważ wyżej potwierdzono już zaistnienie w sprawie przesłanki nieprzerwanego posiadania, pozostaje rozważenie tego, czy możliwym jest zaliczenie do okresu posiadania przez uczestnika także posiadania prawa odpowiadającego treścią służebności przesyła przez jego poprzedników. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, wyrażoną ostatnio w uchwale z dnia 22 mają 2013 roku, sygn. akt III CZP 18/13 (por. także powoływane tam orzecznictwo), okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ – 305 ² k.c. (a więc przed dniem 3 sierpnia 2008 roku), podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności. Stanowisko takie Sąd orzekający w niniejszej sprawie w całości podziela. Wyjaśnienia wymaga, że w uzasadnieniu wspomnianego orzeczenia wskazano na konieczność wyraźnego rozróżnienia dwóch konstrukcji: służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, która mogła zostać nabyta przez zasiedzenie przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, oraz służebności przesyłu. Beneficjentem tej pierwszej służebności również mógł być jedynie przedsiębiorca, a na wykonywanie przez niego tej służebności wskazywać mógł istniejący na nieruchomości obciążonej stan faktyczny. Szczególna regulacja zachodząca pomiędzy służebnością przesyłu a służebnością o treści odpowiadającej służebności przesyłu przemawia za uznaniem możliwości zaliczenia na poczet okresu zasiedzenia służebności przesyłu całego okresu, w którym na nieruchomości istniał stan odpowiadający wykonywaniu tej służebności, niebędący jednak wykonywaniem tej służebności, jako że przed 3 sierpnia 2008 roku służebność taka po prostu nie istniała. W związku z tym możliwe było jeszcze przed wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego instytucji służebności przesyłu zasiedzenie prawa odpowiadającego treści służebności przesyłu, a skoro tak, to pełne zaliczanie okresu posiadania tego prawa do okresu zasiedzenia służebności przesyłu nie stanowi dla stron istotnej zmiany ich sytuacji prawnej. Wobec stwierdzenia, że (...) nabył służebność przesyłu obciążającą nieruchomość powódki z dniem 1 stycznia 2010 roku, oddaleniu jako oczywiście nieuzasadnione musiało ulec powództwo powódki w takim zakresie, w jakim żądała ona wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z należącej do niej nieruchomości przez (...) za okres przypadający po tej dacie. Odrębnego rozważenia wymaga jednak roszczenie powódki o zapłatę takiego wynagrodzenia za okres poprzedzający nabycie przez pozwaną spółkę służebności przesyłu na należącej do niej nieruchomości. W doktrynie prawa i orzecznictwie sądów, przeważa pogląd, potwierdzony ostatnio uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2013 roku, sygn. akt III CZP 36/13, że właściciel rzeczy może żądać od posiadacza służebności wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy (art. 224 § 2 i art. 225 w zw. z art. 230 oraz art. 352 § 2 k.c.). W tym zakresie tut. Sąd zasądził kwotę wynikająca z opinii biegłej W. odpowiadającej wynagrodzeniu z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w okresie od połowy 2006 do końca 2009 r. tj. 12.604,15 zł (pkt 1 wyroku). Nie mógł się ostać zarzut pozwanego, co do przedawnienia roszczeń związanych z zapłatą z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości jako objętych terminem rocznym przedawnienia zgodnie z art. 229 k.c. . Należy się tu bowiem oprzeć o brzemiennie art. 118 kc, który przewiduje 10-letni termin przedawnienia roszczeń majątkowych, z wyłączeniem roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, dla których ustawodawca ustanowił zaledwie 3-letni termin przedawnienia. Roszczenie powódki nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, zatem nie będzie stosowany do niego termin 3 letni przedawnienia. Również nie będzie stosowany roczny termin przedawnienia wynikający z art. 229 k.c.. W analizowanym stanie faktycznym nie miało miejsca bowiem pozbawienie powódki przez pozwaną korzystania z rzeczy co jest warunkiem sine qua non zastosowania tego przepisu. Powódka, bowiem posiadała i nadal posiada nieruchomość wymienioną w pozwie, z tym ograniczeniem, że akceptuje równoczesne korzystanie z działki nr (...) przez pozwanego w zakresie odpowiadającym treści służebności. O odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu na zasadzie art. 481 § 1 k.c.

Na koniec wyjaśnić też należy, że Sąd nie uwzględnił roszczenia ostatecznie sprecyzowanego w piśmie z dnia 2 września 2016r. Jak wynika, bowiem z oświadczenia pełnomocnika powoda złożonego na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2016r. (karta 159 akt 00: 01:54), podstawę prawną żądania przesunięcia linii energetycznej stanowi art. 222 § 2 kc. Zgodnie z tym przepisem: przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Przedmiotem powództwa było, więc tzw. roszczenie petytoryjne, które przysługuje przeciwko podmiotowi, który bezprawnie, a wiec bez podstawy prawnej, narusza prawo właściciela do korzystania z rzeczy z wyłączeniem innych osób (art. 140 kc). Jak zaś przedstawiono wyżej, pozwany (...) SA w K. legitymuje się skutecznym względem powódki- właścicielki działki (...), ograniczonym prawem rzeczowym o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Tak wiec zachowanie strony pozwanej, korzystającej ze służebności obciążającej nieruchomość powódki, nie ma znamion działania bezprawnego, co w konsekwencji, wyklucza, uwzględnienie powództwa negatoryjnego sprecyzowanego w piśmie z 2 września 2016r.

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c. statuującego zasadę kompensaty kosztów procesu, która znajduje zastosowanie w wypadku częściowego uwzględnienia żądań oraz § 6 pkt 4 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Rozliczając koszty Sąd miał na uwadze, że pozwany utrzymał się ze swoim żądaniem w 78 %,. Pozwanemu należy się zatem zwrot 78 % poniesionych kosztów, czyli kwota 5.697,00 zł. (pkt II wyroku).

S..

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)