Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 maja 2021 r. strona powodowa (...) (Luxembourg) S.A. z siedzibą w Luksemburgu domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej A. L. kwoty 6.651,19 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie o dnia 13 marca 2021 r., a nadto zwrotu kosztów procesu. Strona powodowa wskazała, że dochodzona należność wynika z umowy pożyczki z dnia 14 stycznia 2019 r., jaką pozwana zawarła z (...) Sp. z o.o. Strona powodowa jest nabywcą wierzytelności. Na kwotę objętą pozwem składają się kwoty: 3.398,14 tytułem niespłaconego kapitału, 14,07 zł tytułem odsetek maksymalnych za opóźnienie naliczonych przez pierwotnego wierzyciela, 230,75 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych przez stronę powodową od dnia 16 stycznia 2020 r. do dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym oraz 3.008,23 zł tytułem prowizji.

Wniesienie pozwu w niniejszym postępowaniu poprzedzone było elektronicznym postępowaniem upominawczym zainicjowanym pozwem z dnia 12 marca 2021 r., a zakończonym postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2021 r., sygn. akt VI Nc-e 350780/21.

W sprzeciwie od wydanego w dniu 15 czerwca 2021 r. nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, sygn. akt I Nc 1450/21/P, pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu. Pozwana zakwestionowała skuteczność nabycia przez stronę powodową wierzytelności objętej pozwem. Podniosła również zarzut niezawarcia umowy pożyczki i twierdziła, że pożyczka wymagała zachowania formy pisemnej. Dodała, że nie zostały jej przekazane żadne środki pieniężne w wykonaniu rzekomej pożyczki. Niezależnie od powyższego wywodziła, że w umowie zawarte zostały niedozwolone postanowienia umowne, gdyż prowizja jest rażąco wygórowana, a jej naliczenie stanowi próbę obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Zdaniem pozwanej nakładanie takich opłat świadczy o nieważności umowy, jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego.

W piśmie przygotowawczym z dnia 1 października 2021 r. strona powodowa podtrzymała powództwo. Jednocześnie wskazała, że nie sprzeciwia się rozłożeniu należności pozwanej na raty.

W piśmie przygotowawczym z dnia 27 października 2021 r. pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie. Zarazem twierdziła, że zażądanie od niej historii rachunku bankowego stanowi próbę przerzucenia na nią ciężaru dowodu. Dodała, że konsument ma prawo otrzymać projekt umowy, stąd przedłożenie przez stronę powodową wydruków załączonych do pozwu nie dowodzi, że umowa została faktycznie zawarta. Podkreśliła też, że mieszczenie się pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego w limicie określonym w art.36a ustawy o kredycie konsumenckim nie uniemożliwia badania umowy pod kątem jej abuzywności.

Sąd ustalił:

Dnia 14 stycznia 2019 r. pozwana A. L. jako pożyczkobiorca i (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jako pożyczkodawca zawarli za pośrednictwem Internetu umowę pożyczki nr (...).

W dniu zawarcia umowy pożyczkodawca przelał na rachunek bankowy A. L. nr (...) kwotę 4.839,00 zł tytułem: „ (...): L. mho5c9. (...) transfer QacYVUGKDtlL”.

(wydruki dokumentów: umowa ramowa pożyczki, umowa pożyczki, k. 2-11, potwierdzenie transakcji, k. 12)

Strona powodowa dysponuje wydrukiem, w którym wskazano, że na podstawie umowy pożyczki nr (...) pożyczkodawca pożyczył pozwanej kwotę 4.839,00 zł. Pożyczka została udzielona na okres 25 miesięcy, do dnia 12 lutego 2021 r. Pozwana zobowiązała się do zwrotu na rzecz pożyczkodawcy kwoty 9.579,21 zł, na którą składały się: kapitał pożyczki w kwocie 4.839,00 zł, prowizja w kwocie 4.202,18 zł i skapitalizowane odsetki w kwocie 538,03 zł (pożyczka podlegała oprocentowaniu na poziomie 10%). Na wypadek uchybienia terminu płatności strony zastrzegły odsetki maksymalne za opóźnienie. Pożyczka miała zostać spłacona w 25 ratach płatnych do 12-go dnia każdego kolejnego miesiąca począwszy od lutego 2019 r., a wysokość jednej raty wynosiła 383,17 zł.

Stosownie do ust. 6.10 umowy ramowej pożyczki w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki pożyczkodawca był uprawniony do postawienia pożyczki w stan wymagalności na następujących zasadach: w przypadku opóźnienia pożyczkodawcy w spłacie dwóch pełnych rat pożyczki pożyczkobiorca miał przesłać monit, wzywający do zapłaty w terminie 7 dni, a w razie niedokonania zapłaty był uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dnowego okresu wypowiedzenia.

(wydruki dokumentów: umowa ramowa pożyczki, umowa pożyczki, k. 2-11)

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. dokonała zbycia wierzytelności przeciwko pozwanej A. L. wynikającej z umowy pożyczki nr (...) na rzecz strony powodowej (...) (Luxembourg) S.A.

(umowa ramowa cyklicznego przelewu wierzytelności, k. 13-15, wykaz wierzytelności, k. 16)

Pismem z dnia 17 lutego 2020 r. strona powodowa działając imieniem pożyczkodawcy oświadczyła, że wypowiada pozwanej umowę pożyczki nr (...) i wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 6.700,14 zł.

Pismem z tej samej daty strona powodowa powiadomiła pozwaną o przelewie wierzytelności.

(pisma, k. 19, 20-21)

Zaoferowane w sprawie dowody z dokumentów Sąd uznał za wiarygodne, przy czym wydruk treści umowy pożyczki nie stanowił wystarczającego dowodu na okoliczność, że pozwana akceptowała warunki tej umowy (o czym w dalszej części uzasadnienia).

Wobec odmowy przedstawienia przez pozwaną dowodu w postaci historii rachunku bankowego lub zaświadczenia z banku, Sąd uznał za wykazane, że rachunek bankowy nr (...) jest prowadzony na rzecz pozwanej A. L. oraz że na ten rachunek wpłynęła kwota 4.839,00 zł przelana przez (...) Sp. z o.o. w dniu 14 stycznia 2019 r.

Sąd oddalił wnioski pozwanej zawarte w punktach 4-7 sprzeciwu od nakazu zapłaty, uznając je za bezprzedmiotowe dla rozstrzygnięcia, jako dotyczące okoliczności, które Sąd ocenił jako udowodnione (przelew wierzytelności), leżące w wyłącznym interesie strony powodowej (wykazanie zawarcia umowy pożyczki) lub irrelewantne (wyliczenie prowizji). Co do wysokości kwoty dochodzonej pozwem, to w ocenie Sądu sposób jej ustalenia został dostatecznie wyjaśniony przez stronę powodową już w pozwie.

Sąd zważył:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Jednocześnie jednak strony mogą zawrzeć w umowie również inne postanowienia, zgodnie z zasadą swobody kontraktowej, jak w szczególności dotyczące oprocentowania pożyczki oraz dodatkowych opłat i prowizji, jeśli tylko nie sprzeciwiają się one ustawie ani zasadom współżycia społecznego, stosownie do art. 353 ¹ k.c.

Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy o prawach konsumenta. Jest to zatem umowa, jaką kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Z kolei art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG, zastrzega dla umowy kredytu zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem.

Należy wskazać, że art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim ma charakter legi generali względem art. 720 § 2 k.c., który dla umowy pożyczki zastrzega formę dokumentową. Na gruncie zaś art. 77 ² k.c. do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.

Nie ma zatem podstaw do uznawania, by wobec braku zawarcia umowy w formie pisemnej, miałaby ona być dotknięta nieważnością. Art. 74 § 1 k.c. wprost wyłącza zresztą rygor nieważności czynności prawnej, sankcjonując niedochowanie formy jedynie na gruncie reguł postępowania dowodowego.

Na to, że pozwana złożyła wniosek o udzielenie pożyczki w kwocie 4.839,00 zł wskazuje zamknięty łańcuch dowodów pośrednich. Po pierwsze nastąpił na rzecz pozwanej faktyczny przelew kwoty 4.839,00 zł, a w tytule przelewu wskazano, że jest to pożyczka (ang. loan, credit). Po drugie pozwana przed zawiśnięciem niniejszego sporu sądowego nie podejmowała żadnych kroków, z których wynikałoby, że otrzymała „niezamówione” środki pieniężne. Te okoliczności wespół z brakiem jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia dokonania przelewu pozwanemu kwoty 4.839,00 zł, gdyby nie doszło do zawnioskowania przez pozwaną o udzielenie pożyczki w tej wysokości, nakazują przyjąć w trybie domniemania faktycznego, że pozwana wniosek o udzielenie takiej pożyczki jednak złożyła.

Sąd uznał za udowodnione, że pozwana otrzymała od (...) Sp. z o.o. kwotę 4.839,00 zł. Wprawdzie pozwana przeczyła tej okoliczności i twierdziła, że strona powodowa jej nie udowodniła, jednak w ocenie Sądu nie sposób podzielić takiej argumentacji pozwanej. Strona powodowa udowodniła bowiem potwierdzeniem przelewu (k. 12), że zostało zlecony przelew kwoty 4.839,00 zł na rachunek bankowy nr (...), a jako odbiorca została wskazana pozwana A. L.. Jeżeli zatem pozwana twierdzi, że kwota ta do niej nie dotarła, to pozwana powinna wykazać powyższe. Podobnie to pozwana powinna wykazać inicjatywę dowodową, gdyby twierdziła, że rachunek bankowy nr (...) nie jest prowadzony na jej rzecz. Jest to konsekwencja nie tylko ogólnej reguły rozkładu ciężaru dowodowego (art. 6 k.c.) ale również zakresu obowiązywania tajemnicy bankowej (art. 104 ustawy Prawo bankowe). Jest to o tyle istotne, że w zasadzie jedynym miarodajnym dowodem pozwalającym na weryfikację twierdzeń pozwanej, iż nie otrzymała kwoty 4.839,00 zł jest historia rachunku bankowego, na który kwota ta miała zostać przelana. Poza pozwaną nikt nie jest w stanie dostarczyć tego dowodu, nie może pozyskać go również Sąd z urzędu (por. art. 105 ust. 1 ustawy Prawo bankowe). Zatem odmowa przedstawienia tego dowodu przez pozwaną została potraktowana przez Sąd jako równoznaczna z przyznaniem, że rachunek bankowy nr (...) jest prowadzony na rzecz pozwanej i że na ten rachunek wpłynęła kwota 4.839,00 zł udzielonej jej pożyczki.

Ścisłe udowodnienie, że to pozwana osobiście podejmowała czynności drogą elektroniczną w celu zawarcia umowy pożyczki jest poważnie utrudnione, o ile nie niemożliwe. Tego typu działania może bowiem podjąć każda osoba, dysponująca danymi osobowymi i adresowymi pożyczkobiorcy. Niemniej jednak w ocenie Sądu istnieje domniemanie faktyczne, iż jeżeli z powołaniem się na imię i nazwisko, numer PESEL, serię i numer dowodu osobistego, następuje zawarcie umowy drogą elektroniczną, to umowę tę zawarła ta właśnie osoba. Domniemanie to może zostać obalone, jednak w niniejszej sprawie pozwany tego nie uczynił, poprzestając na gołosłownych zaprzeczeniach.

Owo domniemanie faktyczne obejmuje jednak jedynie fakt zawarcia umowy pożyczki na kwotę 4.839,00 zł, nie dotyczy natomiast żadnych innych postanowień tej umowy.

Za niewykazane bowiem uznał Sąd udzielenie pozwanej pożyczki na warunkach określonych przez stronę powodową, tj. z obowiązkiem zapłaty przez pozwanego obok kwoty 4.899,00 zł, także prowizji i odsetek. Nie dowodzi tego w szczególności wydruk umowy pożyczki (k. 6-7), albowiem strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów, że pozwana zawierając umowę pożyczki (wnioskując o udzielenie pożyczki) znała wysokość prowizji i odsetek, i godziła się je zapłacić. Nie została przedstawiona w szczególności treść wniosku pozwanej o udzielenie pożyczki, stąd nie można ustalić jakie oświadczenia wiedzy i woli były tam zawarte (za wyjątkiem samego wniosku o udzielenie pożyczki w kwocie 4.839,00, na co wskazuje wskazany wyżej łańcuch dowodów pośrednich). Nie został jednak zaoferowany żaden dowód, z którego wynikałaby wola pozwanej zawarcia umowy pożyczki na warunkach określonych przez stronę powodową. Sam wydruk umowy pożyczki pochodzi od strony powodowej i nie może sam w sobie stanowić miarodajnego dowodu na okoliczność, że pozwana przed zawarciem umowy pożyczki znała treść postanowień tej umowy odnoszących się do prowizji lub odsetek. Nie jest również dowodem relewantny w sprawie wydruk umowy ramowej pożyczki.

Konkludując, zaoferowanym przez stronę powodową miarodajnym dowodem na okoliczność zawarcia z pozwanym umowy pożyczki jest potwierdzenie dokonania na rachunek pozwanego przelewu w kwocie 4.839,00 zł. Dowód ten pozwala ustalić, że doszło do zawarcia umowy pożyczki i wysokości pożyczonej kwoty. Nie pozwala natomiast ustalić innych postanowień tej umowy, w szczególności co do prowizji, odsetek i terminu zapłaty. W związku z powyższym zastosowanie znajdą tu wprost regulacje ustawowe normujące stosunek prawny pożyczki. Oznacza to zaś, że na podstawie art. 720 § 1 k.c. pozwana ma obowiązek zwrócić pożyczkodawcy kwotę 4.839,00 zł.

Stosownie do art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być stwierdzony pismem (art. 511 k.c.). W niniejszej sprawie zostało wykazane, że wierzytelność została skutecznie przeniesiona. Należy wskazać, że dla Sądu dostatecznymi dowodami są tu umowa ramowa cyklicznego przelewu wierzytelności, porozumienie nr 3 do tej umowy oraz załącznik – wykaz wierzytelności, które oceniane łącznie – bez względu na inne dowody oferowane na tę okoliczność – wykazują, że (...) Sp. z o.o. zbyła na rzecz strony powodowej wierzytelność przeciwko pozwanemu wynikającą z umowy pożyczki nr (...).

Pozwana nie wykazała, by dokonała spłaty pożyczki w całości lub części, zarówno na rzecz strony powodowej, jak i na rzecz pierwotnego wierzyciela. Tym niemniej, skoro kwota pożyczona pozwanej wynosiła 4.839,00 zł, a w oświadczeniu o przelewie wierzytelności wierzyciel wskazywał, że niespłacony kapitał to 3.389,14 zł (k. 20); podobnie jeżeli w oparciu o wydruk treści umowy pożyczki kwota do spłaty miała wynosić łącznie 9.579,21 zł, a w oświadczeniu o przelewie wierzytelności (k. 20) wierzyciel wskazywał, że do spłaty pozostało 6.683,89 zł, to oznacza, że pozwana dokonała częściowej spłaty zadłużenia. Materiał dowodowy nakazuje uznać, że pozwana spłaciła kwotę 2.895,32 zł (9.579,21 zł – 6.683,89 zł). Wobec niewykazania przez stronę powodową rzeczywistych postanowień umowy pożyczki objętych zgodną wolą stron, należało zaliczyć tę wpłatę na poczet pożyczonego pozwanej kapitału.

Wobec powyższego należało zasądzić na rzecz strony powodowej kwotę 1.943,68 zł z tytułu niespłaconej kwoty pożyczki (4.839,00 zł – 2.895,32 zł). Od zasądzonej kwoty stronie powodowej należą się odsetki za opóźnienie, zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. Jednakże ponieważ nie udowodniono terminu, w jakim pożyczka miała być zwrócona, jak też nie sposób uznać złożonego do akt, niepodpisanego wezwania do zapłaty, bez dowodu nadania lub doręczenia (k. 20), za należycie złożone oświadczenie woli, stąd, stosownie do art. 723 k.c. należy uznać, że termin zwrotu pożyczki to 6 tygodni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Doręczenie to miało miejsce 12 sierpnia 2021 r. Termin 6 tygodni upłynął więc 23 września 2021 r., a więc w opóźnieniu pozwany pozostaje od 24 września 2021 r. i od tego dnia do dnia zapłaty należą się stronie powodowej odsetki ustawowe za opóźnienie.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na art. 100 k.p.c. Strona powodowa wygrała sprawę w niespełna 30%. Na poniesione przez nią koszty procesu składają się wydatki z tytułu opłaty sądowej od pozwu (400,00 zł), wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (1.800,00 zł, na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17,00 zł). Stronie powodowej należy się zatem zwrot kwoty w zaokrągleniu 665,00 zł. Pozwana wygrała proces w około 70% Na poniesione przez nią koszty procesu składają się wydatki z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (1.800,00 zł, na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17,00 zł). Pozwanej należy się zatem zwrot kwoty w zaokrągleniu 1.272,00 zł. Po wzajemnym potrąceniu strona powodowa powinna zwrócić pozwanej kwotę 607,00 zł z odsetkami wynikającymi z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

S.. proszę:

1./ odnotować uzasadnienie;

2./ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej przez portal informacyjny;

3./ kal. 1 miesiąc z d.d.