Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2024 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agata Micorek

protokolant: Karina Irlik

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2024 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy K. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

przy uczestnictwie B. G.

o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia

na skutek odwołania K. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 3 sierpnia 2023 roku nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż B. G. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek K. C. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu
i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 sierpnia 2022 roku
do dnia 18 grudnia 2022 roku.

Sygn. akt VII U 2588/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 maja 2024 r.

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2023 r., nr (...), wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że B. G. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek K. C. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1 sierpnia 2022 r. do 18 grudnia 2022 r. i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 1 sierpnia 2022 r. do 18 grudnia 2022 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że z zapisów w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wynika, że B. G. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorca w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 18 grudnia 2022 r. przez płatnika P. (...) K. C..

Za w/w zidentyfikowane zostały raporty rozliczeniowe z następującymi podstawami wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne:

- za okres od sierpnia 2022 r. do listopada 2022 r. - w kwocie 3 010,00 zł,

- za grudzień 2022 r. - w kwocie 1 720,00 zł.

W dniu 5 czerwca 2023 r. B. G. przedłożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych otrzymaną pisemną odpowiedź Państwowej Inspekcji Pracy, Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. z dnia 15 maja 2023 r. o zakończonej kontroli w przedmiocie naruszenia przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z tytułu umowy zlecenia, z której wynikają poniższe ustalenia.

W wyniku kontroli Państwowa Inspekcja Pracy ustaliła, że B. G. świadczyła pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej na świadczenie usług kierowcy zawartej w dniu 29 lipca 2022 r. na czas nieokreślony od 1 sierpnia 2022 r.

Jak wynika z w/w pisma, w toku kontroli okazane zostało pismo z dnia 23 grudnia 2022 r. skierowane przez zleceniodawcę do B. G. o rozwiązaniu umowy cywilno-prawnej w trybie natychmiastowym z dniem 19 grudnia 2022 r. w związku z porzuceniem i nie wykonaniem powierzonego zlecenia na dzień 19 grudnia 2022 r.

W piśmie Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 15 maja 2023 r. Inspektor Pracy stwierdza, że umowa zlecenia zawarta pomiędzy B. G. a P. (...) K. C., została zawarta w warunkach umowy o pracę.

Pismo to, strona przedłożyła w związku z prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, postępowaniem wszczętym w następstwie pisma z dnia 24 marca 2023r. Państwowej Inspekcji Pracy informującego o możliwych nieprawidłowościach w zakresie ustalenia podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W trakcie tego postępowania, ubezpieczona przedłożyła przedmiotową umowę cywilno-prawną na świadczenie usług kierowcy zawartą w dniu 29 lipca 2022 r. na czas nieokreślony od 1 sierpnia 2022 r. z P. (...) K. C..

W konsekwencji przedłożonego przez stronę pisma z dnia 15 maja 2023 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję o umorzeniu postępowania w zakresie ustalenia prawidłowej podstawy wymiaru składek od sierpnia 2022 r. dla B. G. - jako zleceniobiorcy.

Biorąc pod uwagę informacje zawarte w piśmie Państwowej Inspekcji Pracy, Okręgowego Inspektoratu Pracy w K. z dnia 15 maja 2023 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 30 czerwca 2023 r. wszczął z urzędu postępowanie w zakresie ustalenia zasadności zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych B. G. jako zleceniobiorcy od 1 sierpnia 2022 r. do 18 grudnia 2022 r. przez płatnika składek P. (...) K. C..

W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego, płatnik składek K. C. w dniu 18 lipca 2023 r. złożył wyjaśnienia w przedmiotowej sprawie.

Zdaniem płatnika zawartą pomiędzy stronami umowę w żadnym wypadku nie można uznać za umowę o pracę, gdyż nie zostały spełnione jej przesłanki. K. C. wyjaśnił, że strony nie zamierzały zawrzeć umowy o pracę tylko umowę cywilnoprawną. Płatnik dalej wyjaśnił, że gdyby zamiarem stron było zawarcie umowy o pracę, na obu stronach ciążyłyby zupełnie inne obowiązki i uprawnienia. O tym, czy strony łączy umowa o pracę, czy też cywilnoprawna, decyduje wola osób podpisujących takie kontrakty. Tak więc z wyjaśnień płatnika wynika, że zasadnym i właściwym było zgłoszenie B. G. do ubezpieczeń jako zleceniobiorcy.

Ubezpieczona B. G. w związku ze wszczęciem postępowania nie zajęła stanowiska.

Państwowa Inspekcja Pracy w piśmie z dnia 15 maja 2023 r. wskazał, że zawarta umowa zlecenia z B. G. a P. (...) K. C. została zawarta w warunkach umowy o pracę.

Z powyższego pisma Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że B. G. w dniu 29 września 2022 r. złożyła bowiem wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego w dniu 14 października 2022 r., co jest cechą charakterystyczną dla stosunku pracy.

Biorąc pod uwagę ustalenia Państwowej Inspekcji Pracy, organ rentowy uznał, że B. G. jako zleceniobiorca w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 18 grudnia 2022 r. - nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, a także dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

K. C. złożył odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości, zarzucając jej niezgodność stanowiska organu ze zgromadzonym przed nim materiałem dowodowym w postaci umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług z dnia 21 czerwca 2022 r., protokołem z kontroli przeprowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy nr rej. (...) oraz Wystąpienia Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 24 marca 2023r.,

Mając powyższe na względzie odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania przez Sąd oraz zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez uznanie prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w okresie 1 sierpnia 2022 r. do 18 grudnia 2022 r. B. G. jako zleceniobiorcy o dopuszczenie i przeprowadzenie wskazanych dowodów.

W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych B. G. jako zleceniobiorcy było w pełni prawidłowe i zasadne z uwagi na treść zawartej w dniu 29 lipca 2022 r. pomiędzy stronami umowy cywilnoprawnej dot. świadczenia usług kierowania pojazdem. Otóż już na wstępie przedmiotowej umowy tj. w § 2 pkt 1 strony wprost i zgodnie oświadczyły, iż zawierają umowę cywilnoprawną której przedmiotem są świadczenia usług kierowcy. Odwołujący zaznaczył, że w polskim systemie prawnym istnieje swoboda wyboru formy zatrudnienia, i brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że w badanej sytuacji doszło do wady oświadczenia woli, gdyż o jej charakterze wprost traktuje treść umowy, z której to bezpośrednio wynika.

Odwołujący wskazał, że kluczowym w sprawie jest, że w żadnym miejscu w protokole z kontroli nie zostało wskazane jakoby organ PIP zaznaczył, że zawarta umowa nosi jakiekolwiek znamiona umowy o pracę, wobec czego prowadzone postępowanie w związku z którym została wydana zaskarżona decyzja, było bezpodstawne, niczym nieuzasadnione, przede wszystkim błędne oraz niepodyktowane żadnym realnym i legalnym uzasadnieniem. Ustalenie istnienia stosunku pracy w sytuacji ewentualnego uznania istnienia znamion umowy o pracę w umowie cywilnoprawnej, może nastąpić wyłącznie na drodze sądowej i wyłącznie Sąd może ustalić istnienie stosunku, jeśli uzna, że zawarta umowa nosi znamiona umowy o pracę, wobec czego w obliczu wykazanych w niniejszym piśmie argumentów, wykluczających możliwość zakwalifikowania umowy zawartej pomiędzy stronami jako umowy o pracę, zasadnym i właściwym było zgłoszenie B. G. do ubezpieczeń jako zleceniobiorcy.

Zarówno w protokole z kontroli Państwowej Inspekcji Pracy nr rej. (...) jak również w dokumencie noszącym nazwę (...) wydanym przez Państwową Inspekcję Pracy z dnia 24 marca 2023 r., będącymi urzędowymi dokumentami potwierdzającymi wyniki przeprowadzonej kontroli, nie zawarto nakazu przekształcenia umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę i tym samym nie nakazano wykonania korekt w zakresie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Natomiast pismo Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 15 maja 2023 r. na które powołuje się organ, nie ma żadnej mocy wiążącej, dodatkowo nie zostało ono wystosowane i doręczone do płatnika składek, o jego istnieniu nie miał pojęcia, dowiedziałem się o nim zupełnie przypadkowo od pani prowadzącej postępowanie w ZUS, przez co nie miał również możliwości ustosunkowania się do niego. 

Nieprawdą zdaniem odwołującego jest stwierdzenie wskazane w uzasadnieniu zaskarżanej decyzji, jakoby w ww. piśmie Inspektor Pracy uznał, że umowa zlecenia zawarta pomiędzy B. G. a P. (...) K. C. została zawarta w warunkach umowy o pracę. Odwołujący wskazał ponadto, że bezspornym jest, że charakter umowy określa bowiem nie tylko sama nazwa umowy, ale przede wszystkim jej treść, a także warunki i okoliczności, towarzyszące jej wykonaniu, aczkolwiek w niniejszej sprawie zarówno nazwa umowy, jej treść oraz warunki jej wykonania, potwierdzają cywilnoprawny charakter zawartej umowy oświadczenie usług. Żaden dokument sporządzony w wyniku przeprowadzonej wobec płatnika składek kontroli nie zawierał nakazu przekształcenia umowy zlecenia w umowy o pracę jak również dokonania korekty zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. wniósł o jego oddalenie w całości, uzasadniając jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 lipca 2022 r. P. (...) K. C. zawarł z B. G. umowę cywilno-prawną na świadczenie usług kierowcy. Umowa została zawarta na czas nieokreślony od 1 sierpnia 2022 r.

Strony zgodnie oświadczyły, iż zawierają umowę cywilnoprawną której przedmiotem są świadczenia usług kierowcy. Na podstawie umowy o świadczenie usług kierowcy zleceniodawca powierzył zleceniobiorcy, a zleceniobiorca zobowiązał się do świadczenia na rzecz zleceniodawcy usług polegających na:

- kierowaniu pojazdem w celu przewiezienia ładunku z miejsca załadunku do miejsca przeznaczenia oraz zajęcie się wszelkimi sprawami formalnymi i organizacyjnymi związanymi z pobraniem, przewiezieniem, ocleniem i wydaniem ładunku upoważnionemu odbiorcy;

- sprawdzeniu stanu jakości pobieranego (o ile to możliwe) ładunku;

- dbaniu o należyty załadunek i wyładunek przewożonego ładunku, w tym w szczególności odpowiedzialność za taki załadunek ilości i sposobu rozkładu towaru, który gwarantuje, iż pojazd na całej trasie będzie pojazdem normatywnym tzn. nie przekroczy dopuszczalnych wartości dot. wysokości, szerokości, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu oraz nacisku na osie oraz innych wymaganych parametrów;

- dbaniu o należyty stan towaru w czasie transportu z miejsca wydania do miejsca przeznaczenia;

administracji dokumentów przewozowych oraz dostarczeniu ich do biura niezwłocznie po zjeździe na bazę zleceniodawcy lub przekazaniem innemu, wyznaczonemu pracownikowi,

- dbaniu o dokumenty transportowe tj.: karty drogowe, CMR, kwity paletowe. Rozliczanie się z palet, w przypadku braków zleceniodawca ma prawo obciążyć za brakujące palety.

Strony zgodnie oświadczyły, iż na tle umowy, poprzez „kierowcę” rozumie się osobę wskazań: rozdziale art. 3a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o czasie pracy kierowców („kierowca niepozostający w stosunku pracy).

Strony oświadczyły, że usługi będą świadczone na bieżąco - stosownie do potrzeb zleceniodawcy, natomiast zleceniobiorca odpowiada za optymalne zarządzanie swoimi normami okresu prowadzenia, przerw i odpoczynków w celu zmaksymalizowania wydajności podczas wykonywanego zlecenia. Strony oświadczyły, że w związku ze świadczeniem powyższych usług, kierowca podlegać będzie normom czasu pracy przewidzianym w rozdziale 3a ustawy o czasie pracy kierowców oraz normom rozporządzenia 561/2006 WE i/lub umowy AETR, a zleceniodawca wykonywać będzie ewidencję czasu pracy zleceniobiorcy na podstawie zasad określonych w tym samym rozdziale.

W umowie wskazano, że zleceniobiorca sam wyznacza trasę przewozu oraz wskazano na możliwość powierzenia przez zleceniobiorcę wykonania umowy osobie trzeciej za którą ponosi on odpowiedzialność w myśl postanowień kodeksu cywilnego. W umowie wskazano również, że zleceniobiorcy przysługuje czas wolny odpłatny.

Dowód : umowa cywilno-prawna na świadczenie usług kierowcy – w aktach ZUS.

B. G. w miesiącu październiku 2022 r. wykonywała zlecenie przez 116 godzin i 9 minut. Zleceniodawca naliczył B. G. wynagrodzenie za październik 2022 r. w kwocie 3 010 zł brutto.

B. G. w miesiącu listopadzie 2022 r. wykonywała zlecenie przez 103 godziny i 46 minut. Zleceniodawca naliczył B. G. wynagrodzenie za listopad 2022 r. kwotę 3 010 zł brutto.

B. G. w miesiącu grudniu 2022 r. wykonywała zlecenie przez 82 godziny i 8 minut. Zleceniodawca naliczył B. G. wynagrodzenie za grudzień 2022 r. w kwocie 1 720 zł brutto.

Dowód : informacje zawarte w piśmie Państwowej Inspekcji Pracy – w aktach ZUS.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, której wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które są pracownikami z wyłączeniem prokuratorów. Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust.4; Jak wynika z treści art. 13 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku, a według art. 13 ust. 2, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Powyższe wskazuje, że zarówno umowa o pracę , jak i umowa o świadczenie usług daje tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Dodać należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który stwierdza podleganie ubezpieczeniu społecznemu, może - bez względu na nazwę umowy i jej postanowienia wskazujące na charakter stosunku prawnego, którym strony zamierzały się poddać - ustalić rzeczywisty jego charakter i istniejący tytuł ubezpieczenia. Ocena umowy wymaga skutecznego zaprzeczenia przez organ ubezpieczeń społecznych, że układając swą relację w formie umowy strony ustaliły ją w sposób nieodpowiadający właściwości tego stosunku prawnego, i wykazania, że łączył je inny stosunek prawny (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2023 r., I USK 134/23, LEX nr 3616811,postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2022 r. I USK 446/21, LEX nr 3418464).

Jak wskazano, ZUS kwestionował zawarcie przez odwołującego umowy zlecania w spornym okresie, oceniając, że była to umowa o pracę. Wobec tego w pierwszej kolejności wskazać należało, że co do zasady, do nawiązania stosunku pracy dochodzi na skutek zgodnych oświadczeń woli stron tego stosunku. Stosownie do treści art. 11 k.p., nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Zasada swobody nawiązania stosunku pracy odnosi się nie tylko do samego faktu powstania stosunku, lecz także i kształtowania jego treści, która musi być wspólnie uzgodniona przez strony. Strony stosunku pracy mają swobodę decydowania o jego bycie prawnym. Zarówno pracownik nie może być zobowiązany do pozostawania w zatrudnieniu wbrew swej woli, jak i pracodawca nie może być zmuszany do zatrudniania pracownika. Z powyższego wprost wynika, iż decydującym elementem, jeśli chodzi o rodzaj więzi łączącej strony, jest zakres zgodnej woli stron, zgoda stron może być dorozumiana, ale musi być w swojej wymowie wyraźna. Brak wyraźnego oświadczenia potencjalnego pracodawcy co do zawarcia umowy o pracę nie może być kwalifikowane jako nawiązanie stosunku pracy. Umowa o pracę stanowi dwustronną czynność prawną, w ramach której pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, pracownik zaś do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Umowa o pracę dochodzi do skutku, gdy strony złożą zgodne oświadczenie co do jej istotnych postanowień (postanowienie SN z 22 listopada 1979 r., III PZ 7/79, LEX nr 12619). Jak wskazał SN w wyroku z 28 marca 2017 r., II PK 15/16, LEX nr 2298297 art. 22 k.p. nie koliduje z art. 3531 k.c. bo prócz określonej pracy podstawowym elementem stosunku prawnego jest też wola zawarcia określonego zatrudnienia. Stosunek pracy nie może zostać nawiązany bez zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Jest to podstawowa zasada prawa pracy (art. 11 k.p.). Regulacja z art. 22 § 1 i § 11 k.p. nie oznacza prawnego domniemania stosunku pracy. Podporządkowanie zatrudniającemu nie stanowi przesłanki właściwej tylko stosunkowi pracy. W samych stosunkach pracy istnieje szereg sytuacji, w których nie występuje taki element zależności pracownika. Zatrudnienie rozumiane jest więc szeroko, ze względu na różne formy świadczenia pracy i zarobkowania. Podkreślić trzeba, iż te same czynności mogą być wykonywane zarówno na podstawie umowy o pracę jak i na podstawie umowy cywilnoprawnej. Jak wskazano wyżej – o rodzaju umowy decyduje wola stron. Przy ocenie charakteru umowy należy brać pod uwagę również sposób jej realizowania. Wykonywanie za wynagrodzeniem określonego rodzaju czynności przez jedną osobę na rzecz drugiej - w zależności od pozostałych cech zamierzonego stosunku prawnego - co do zasady może zostać zakwalifikowane w ramach zasady swobody umów jako umowa o pracę, umowa o dzieło, umowa zlecenia, bądź też umowa o świadczenie usług, do której na mocy art. 750 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Jeżeli zatem w treści stosunku prawnego łączącego strony (ocenianego nie tylko przez treść umowy, ale przede wszystkim sposób wykonania) przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, określone w art. 22 § 1 kodeksu pracy (wykonywanie przez pracownika za wynagrodzeniem pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu czasie wyznaczonym przez pracodawcę) należy stwierdzić, że – bez względu na nazwę umowy – jest to stosunek pracy. O tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy decyduje faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych wynikających z art. 22 § 1 k.p. Stosownie do tego przepisu przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Podstawową cechą stosunku pracy wynikającą z powołanego przepisu jest świadczenie pracy podporządkowanej co oznacza m.in. określony czas i miejsce pracy, podporządkowanie pracownika poleceniom pracodawcy co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy, dyspozycyjność, osobiste wykonywanie pracy. Tym samym podstawową, konstrukcyjną cechą stosunku pracy, wynikającą z art. 22 § 1 k.p. jest świadczenie pracy podporządkowanej. Dla stwierdzenia, że występuje ona w treści stosunku prawnego, z reguły wskazuje się na takie elementy, jak: określony czas pracy i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej i stała dyspozycyjność, dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika. Termin „podporządkowanie” nie jest zdefiniowany w kodeksie pracy, jest natomiast powszechnie używany w doktrynie i orzecznictwie, gdzie najczęściej jest traktowany jako swoista cecha stosunku pracy, pozwalająca odróżnić ten stosunek od zobowiązań cywilnoprawnych, w ramach których jest świadczona praca. Cechę tą należy ustalać na podstawie ogółu przepisów kodeksu pracy (a w niektórych stosunkach pracy także przepisów ustaw szczególnych), które dotyczą uprawnień pracodawcy do wpływania w sposób wiążący na zachowanie pracownika w procesie pracy. W szczególności są do przepisy art. 100 § 1 i 2 pkt 2 k.p. Najbardziej charakterystycznym dla stosunku pracy jest kompetencja pracodawcy do wydawania pracownikowi wiążących go poleceń dotyczących pracy, tzn. tego, co, gdzie, kiedy i jak ma robić, oczywiście, w granicach zakreślonych przez przepisy prawa, umowę stron oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie stosunku pracy i zasady współżycia społecznego. W ten sposób pracodawca konkretyzuje obowiązek świadczenia pracy, określonego (w umowie o pracę lub w innym akcie tworzącym stosunek pracy) rodzaju. Pozostawanie do dyspozycji pracodawcy oznacza, że w czasie przeznaczonym na wykonywanie pracy pracownik nie może decydować o miejscu swego pobytu ani o sposobie wykorzystania tego czasu, który odstąpił pracodawcy wraz z udostępnieniem mu swojej zdolności do pracy („siły roboczej”). Przez ten czas pracownik pozostaje pod władzą pracodawcy, która wyraża się w kierowaniu przez niego wykonywaniem pracy. W szczególności pracodawca ma prawo wyznaczać zadania pracownika w granicach uzgodnionego rodzaju pracy, będące w istocie prawem do konkretyzacji, określonego przez rodzaj pracy, zobowiązania pracownika. Przy ocenie relacji stron z punktu widzenia ewentualnej kwalifikacji jako stosunku pracy istotny jest charakter podmiotu zatrudniającego i specyfika jego funkcjonowania. Wskazać należy, że obowiązujące przepisy prawa nie nakładają na przedsiębiorców, wykonujących działalność gospodarczą w zakresie przewozów pasażerskich obowiązku zatrudniania kierowców wyłącznie na podstawie umów o pracę. Przepisy pozwalają na zatrudnienie ich bądź w oparciu o umowę o pracę, bądź umowę cywilnoprawną. Te same obowiązki może pracownik realizować na podstawie umowy o pracę, jak i umowy zlecenia. Wybór rodzaju umowy został pozostawiony stronom.

W przedmiotowej sprawie, z uwagi na to, że nie było obowiązku zawarcia przez strony umowy o pracę, to istotna jest ocena, w jaki sposób realizowane były obowiązki przez B. G. i czy spełnione były ww. cechy konstrukcyjne stosunku pracy.

Z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynika, że zamiarem stron P. (...) K. C. i B. G. było zawarcie umowy zlecenia. Ubezpieczona nie była jedynym kierowcą w spółce wykonującym umowę zlecania. Sąd ocenił, że w spornym okresie B. G. wykonywała pracę w ramach skutecznie zwartej umowy zlecenia. Jak jednoznacznie wykazało postępowanie dowodowe, B. G. nie obowiązywała żadna norma czasu pracy, nie było określonej ilości godzin, którą miałaby obowiązek wypracować w tygodniu, bądź w miesiącu. Jedynym ograniczeniem w tym zakresie były regulacje ustawy o czasie pracy kierowców, ale ono obowiązuje wszystkich kierowców, bez względu na podstawę zatrudnienia. Z §4 pkt 8 zawartej pomiędzy stronami umowy wprost wynika brak kierownictwa podczas realizacji zadań przewozowych, gdzie wskazano, że zleceniobiorca sam wyznacza trasę przewozu, natomiast z § 11 pkt 1 wprost wynika możliwość powierzenia przez zleceniobiorcę wykonania umowy osobie trzeciej za którą ponosi on odpowiedzialność w myśl postanowień kodeksu cywilnego. W zawartej umowie, wyraźnie wskazano samodzielność w realizacji usług jedynie z obowiązkiem kooperacji. Zleceniobiorca posiadał pełną swobodę co do sposobu wykonywania zleconej usługi. Kolejną po podporządkowaniu cechą charakterystyczną dla umowy o pracę, jest osobiste wykonywanie pracy, gdzie zgodnie z wyżej przywołanym §11 pkt 1 zawartej pomiędzy stronami umowy, zleceniobiorca może powierzyć wykonanie umowy osobie trzeciej, za którą ponosi odpowiedzialność. W przypadku stosunku pracy takie rozwiązanie jest całkowicie niedopuszczalne, co w pełni przesądza o cywilnoprawnym charakterze zawartej umowy. Wykonywanie pracy przez osoby trzecie może wystąpić w przypadku umów cywilnoprawnych, zleceniobiorca może w pewnych określonych przypadkach powierzyć wykonywanie pracy osobie trzeciej i jest odpowiedzialny za wybór osoby zastępującej, natomiast żadna osoba nie może zastąpić pracownika w jego obowiązkach wynikających z zawartego stosunku pracy, co stanowi kolejne potwierdzenie, że zawarta umowa jest umową cywilnoprawną a nie stosunkiem pracy. W umowie wskazano również, że zleceniobiorcy przysługuje czas wolny odpłaty (§7 pkt 3), a nie urlop wypoczynkowy jak ma to miejsce w umowie o pracę. Brak jest również w tym zakresie jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia, że zawarta umowa cywilnoprawna została zawarta w warunkach umowy o pracę. Ponadto wysokość wynagrodzenia B. G. była uzależniona od ilości kursów i przepracowanych godzin. Ustalenia te wykluczają pracę B. G. na podstawie stosunku pracy.

W ocenie Sądu, ZUS nie zakwestionował skutecznie zawartej umowy zlecenia. Wolą stron było zawarcie umowy zlecenia i taką umowę strony realizowały, a elementy charakterystyczne dla stosunku pracy nie występowały przy realizacji umowy zawartej między stronami. Strony umowy wiedziały jaką umowę zawierały, zawarły ją świadomie i co istotne realizowały zawartą umowę zlecenia. Wobec, tego skoro B. G. wykonywała umowę zlecenia, to powstał dla niej w spornym okresie obowiązek ubezpieczenia z tego tytułu.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i wskazanych powyżej przepisów orzekł jak w sentencji.