Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Dominika Augustyn

Protokolant: sekretarz sądowy Paweł Jakubowski

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2024 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. O. i W. L.

przeciwko Z. w S.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 31 lipca 2023 roku sygn. akt IV P 791/22/N

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od strony pozwanej Z. w S. na rzecz powódek A. O. i W. L. po 120 zł (sto dwadzieścia złotych złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od uprawomocnienia się pkt. II wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt VII Pa 177/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 2 sierpnia 2024 r.

Wyrokiem z 31 lipca 2023 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie z powództwa W. L. i A. O. przeciwko Z. w S. o przywrócenie do pracy przywrócił powódki W. L. i A. O. do pracy u strony pozwanej – wZ. w S. na poprzednich warunkach pracy i płacy (punkt I wyroku); zasądził od strony pozwanej Z. w S. na rzecz każdej z powódek z osobna kwotę 180 zł wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt II wyroku) oraz nakazał ściągnąć od strony pozwanej Z. w S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie kwotę 2.287 zł tytułem opłaty od pozwu, od ponoszenia której powódki były ustawowo zwolnione (punkt III wyroku).

Podstawą orzeczenia były dla Sądu pierwszej instancji następujące okoliczności:

Z. w S. jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej. A. O. jest zatrudniona w Z. w S. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pielęgniarki specjalistki na (...)

W dniu 23 czerwca 2022 roku uzyskała tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa. W. L. jest zatrudniona wZ. w S. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pielęgniarki specjalistki w Ośrodku (...). W dniu 30 czerwca 2022 roku uzyskała tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa. Do 30 czerwca 2022 roku A. O. i W. L. otrzymywały wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 4.190 złotych, przy uwzględnieniu współczynnika pracy na poziomie 0,81, przypisanego do pozycji 8 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (dalej: „ustawa z dnia 8 czerwca 2017 roku”). Do tej grupy, zgodnie z obowiązującym wówczas brzmieniem załącznika do ustawy, zaliczano pielęgniarki albo położne, które uzyskały tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, albo pielęgniarka z tytułem zawodowym licencjat albo magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym licencjat albo magister położnictwa. Wejście w życie ustawy z dnia 26 maja 2022 roku o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa z dnia 26 maja 2022 roku”), spowodowało zmianę załącznika, w którym określone zostały grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku, jak również zmieniona została wysokość współczynnika pracy przypisanego do danej grupy zawodowej. W szczególności brak było analogicznego, jak we wcześniejszym rozporządzeniu, zapisu dotyczącego zaszeregowania pielęgniarek i położonych posiadających wyższe wykształcenie. Powódki pismami z dnia 14 i 15 września 2022 roku wezwały Z. w S. do prawidłowego zaszeregowania ze współczynnikiem pracy 1,29 w 2 grupie. Pracodawca odmówił jednak uwzględnienia ich wniosku. W dniach 17 października 2022 roku oraz 3 listopada 2022 roku powódki otrzymały wypowiedzenia warunków umów o pracę w zakresie pracy i płacy z okresem wypowiedzenia wynoszącym trzy miesiące. Po upływie okresu wypowiedzenia powódkom zostały zaproponowane nowe warunki pracy i płacy, w szczególności – wprowadzono zapis o treści: „Pracownika jako zatrudnionego na stanowisku pielęgniarka specjalistka zaliczono do 5 grupy zawodowej zgodnie z kwalifikacjami wymaganymi na tym stanowisku”. Nowe wynagrodzenie zasadnicze ustalone zostało na kwotę 5.780 złotych brutto. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano obowiązek ustawowy określony w art. 5a ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku, wynikający z nowelizacji z dnia 26 maja 2022 roku, w związku z przypisaniem do grupy zawodowej określonej w załączniku z uwzględnieniem kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku. Zarządzeniem nr 32/G/22 Dyrektora Z. w S. z dnia 19 lipca 2022 roku, wobec niewyrażenia zgody przez organizację związkowe na zawarcie porozumienia w przedmiocie ustalenia sposobu podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego na dzień 1 lipca 2022 roku ustalone zostało m.in., że od dnia 1 lipca 2022 roku najniższe wynagrodzenie zasadnicze pracowników wykonujących zawód medyczny ustalane będzie jako iloczyn współczynnika pracy określonego w tabeli stanowiącej załącznik numer 1 do zarządzenia i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2021 roku. Ustalony sposób podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego stanowił realizację postanowień zawartych w znowelizowanej ustawie z dnia 8 czerwca 2017 roku z uwzględnieniem kwalifikacji na zajmowanym stanowisku oraz rodzaju wykonywanej pracy. Tabela współczynników pracy – stanowiła odzwierciedlenie tabeli zawartej w załączniku do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku. Aneksem numer (...) z dnia 26 sierpnia 2022 roku do zarządzenia nr 32/G/22 wprowadzone zostały zmiany w zakresie uznania kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku pracy z uwzględnieniem m.in. rodzaju wykonywanej pracy oraz zakresu wykonywanych zadań. Zmiana polegała na uzupełnieniu załącznika o kolumnę 3. Dodany również został załącznik numer 3 w zakresie ustalenia współczynników pracy dla zastępcy pielęgniarki/położnej oddziałowej/koordynującej i pielęgniarki/położnej zabiegowej. Do grupy zawodowej pod pozycją 5 zakwalifikowane zostały stanowiska pracy pielęgniarki/położnej ze specjalizacją (pielęgniarka/położna specjalistka) – ze współczynnikiem 1,02. Do grupy zawodowej pod pozycją 2 zakwalifikowane zostały stanowiska farmaceuty, fizjoterapeuty, diagnosty laboratoryjnego, psychologa klinicznego, a także innych pracowników medycznych wymagający wyższego wykształcenia na poziomie magisterskim i specjalizacji. W tym przypadku współczynnik wynosił 1,29. W dniu 29 listopada 2022 roku między Z. w S. a Zakładowymi Organizacjami Związkowymi działającymi przy stronie pozwanej zawarte zostało porozumienie, na mocy którego m.in. na okres od 1 grudnia 2022 roku do 30 czerwca 2023 roku wprowadzony został dodatek do wynagrodzenia za posiadany tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa lub położnictwa w wysokości 200 złotych brutto. Zmieniona została również tabela współczynników pracy i obowiązującego minimalnego wynagrodzenia zasadniczego, w ten sposób, że została dodana kolejna kolumna, w której określone zostało wynagrodzenie zasadnicze, dodane zostały także nowe grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku. Pozycja 2 oraz 5 – pozostały bez zmian. W dniu 2 grudnia 2022 roku zawarte zostało kolejne porozumienie w zakresie wprowadzenia zmian do Regulaminu Wynagradzania Z. w S.. Aneks nr (...) z dnia 1 grudnia 2022 roku do Regulaminu Wynagradzania Z. w S. powielał rozwiązania przyjęte w porozumieniu z dnia 29 listopada 2022 roku. Dwie organizacje związkowe odmówiły podpisania zaproponowanych zmian wynagrodzeń.

Jako, że w ocenie Sądu Rejonowego, okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawały poza sporem – na zasadzie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. – Sąd ten pominął zgłoszone przez strony dowody.

Sąd Rejonowy uznał roszczenia powódek za zasadne i wskazał, iż w dniu 29 czerwca 2022 roku weszła w życie ustawa z dnia 26 maja 2022 roku o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw, która znowelizowała niektóre postanowienia ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego, niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Z tym dniem zmieniony został również załącznik, który wskazywał grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku, jak również określał współczynnik pracy przyporządkowany do określonych grup zawodowych. Przed 30 czerwca 2022 roku powódki były przypisane do pozycji 8, przy uwzględnieniu współczynnika pracy na poziomie 0,81. Do tej grupy zaliczane były pielęgniarki z tytułem zawodowym magistra pielęgniarstwa albo położne z tytułem zawodowym magister położnictwa, które uzyskały tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Przepis art. 3 ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku stanowi, iż do dnia 1 lipca 2022 r. podmiot leczniczy dokonuje podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze (ust. 1). Od dnia 2 lipca 2022 roku wynagrodzenie zasadnicze pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny, nie może być niższe niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze ustalone w sposób określony w ust. 1 na dzień 1 lipca 2022 roku (ust. 4). Z kolei art. 50 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej przewiduje konieczność dokonania w drodze rozporządzenia określenia kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorą, kierując się bezpieczeństwem pacjentów oraz potrzebą zapewnienia efektywności zatrudnienia. Takie szczegółowe regulacje zawierało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 roku w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Dla pracownika zatrudnionego na stanowisku specjalista pielęgniarka (L.p. 32) wymagany jest:

- tytuł magistra na kierunku pielęgniarstwo i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania, lub w innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oraz 2 lata pracy w zawodzie;

- tytuł zawodowy magistra w zawodzie, w którym może być uzyskiwany tytuł specjalisty w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, i licencjat pielęgniarstwa lub średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania, lub w innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oraz 2 lata pracy w zawodzie;

- licencjat pielęgniarstwa i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania oraz 2 lata pracy w zawodzie;

- średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania oraz 2 lata pracy w zawodzie.

Dalej Sąd Rejonowy zauważył, iż ustawodawca wprowadził również nowy załącznik dotyczący określania współczynnika pracy dla określonej grupy zawodowej. Do grupy 2 ze współczynnikiem pracy określonym na 1,29 zostały przypisane grupy zawodowe: farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, psycholog kliniczny, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1, 3 i 4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim i specjalizacją, pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Do grupy 5 ze współczynnikiem pracy określonym na 1,02 zostały przypisane grupy zawodowe: farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, położna, technik elektroradiolog, psycholog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1 - 4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarka, położna z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją. Zmieniono pozycję 7 załącznika tak, że nie przewiduje on obecnie analogicznego zapisu, jak ten który obowiązywał we wcześniejszym stanie prawnym (pielęgniarki z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położne z tytułem zawodowym magister położnictwa, które uzyskały tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia), którego treść nie budziła większych wątpliwości. Jednocześnie zgodnie z art. 5a ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku od dnia 1 lipca 2022 roku w umowie o pracę pracowników wykonujących zawód medyczny lub pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawód medyczny, wskazuje się, do której grupy zawodowej określonej w załączniku do ustawy jest zaliczone zajmowane przez pracownika stanowisko pracy. Sad Rejonowy zauważył, iż zgodzić się więc należy ze stroną pozwaną, iż przepis ten nakładał na nią obowiązek określenia, do której grupy zawodowej zostały zaliczone zajmowane przez powódki stanowiska. Sąd Rejonowy podkreślił jednak, iż – strona pozwana nie była uprawniona do dokonania tego określenia w sposób dowolny. Pismami z dnia 17 października 2022 roku i z dnia 3 listopada 2022 roku strona pozwana dokonała wypowiedzenia warunków umowy o pracę w zakresie pracy i płacy. Jak twierdziła wypowiedzenie to było konieczne z powodu objęcia powódek procedurą podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego, które wynikało z nowego brzmienia ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku. Sąd Rejonowy zauważył, iż kwestię wypowiedzenia zmieniającego reguluje art. 42 k.p., w szczególności nakazuje on stosować odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę (§ 1). Uważa się je za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki (§ 2). Do wypowiedzenia zmieniającego zastosowanie znajdzie art. 30 k.p. Wypowiedzenie warunków pracy i płacy powinno więc być dokonane na piśmie i winno zawierać przyczynę dokonanego wypowiedzenia, a przyczyna ta powinna być konkretna i rzeczywista (art. 30 § 3 i § 4 k.p.). W niniejszej sprawie, kontynuował Sąd Rejonowy, jako przyczynę wypowiedzenia warunków umowy o pracę, wskazano obowiązek ustawowy określony w art. 5a ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku, wynikający z nowelizacji z dnia 26 maja 2022 roku, w związku z przypisaniem do grupy zawodowej określonej w załączniku z uwzględnieniem kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku. W ocenie Sądu Rejonowego, z formalnego punktu widzenia pracodawca uczynił więc zadość ustawowym wymogom. Przyczyna stanowiąca podstawę działania pracodawcy została bowiem określona – pracodawca wskazał, że wypowiedzenie zmieniające następuję z powodu zmiany ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku i konieczności ustalenia nowego wynagrodzenia zasadniczego. Jak jednak zauważył Sąd Rejonowy, pozwany jednak w żadnym miejscu owego wypowiedzenia nie wskazał jakie były powody zaszeregowania powódek akurat do takiej grupy do jakiej zostały zaszeregowane (tj. do grupy zawodowej l.p. 5 z współczynnikiem 1,02, a nie do grupy zawodowej z l.p. 2 z współczynnikiem 1,29). Istotnie strona pozwana była zobowiązana do określenia grupy zawodowej, do której zaszeregowane zostało zajmowane przez pracownika stanowisko, ale w takiej sytuacji, kiedy realnie – sytuacja zawodowa pracownika się pogorszyła – strona pozwana powinna wskazać, jakimi przesłankami kierowała się przypisując stanowisko zajmowane przez powódki akurat do tej konkretnej kategorii. Po upływie okresu wypowiedzenia, powódki jako pielęgniarki specjalistki zakwalifikowane były do 5 grupy zawodowej, zgodnie z kwalifikacjami wymaganymi na tym stanowisku, z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 5.780 złotych brutto. Dodatkowo otrzymały dodatek za wyższe wykształcenie w wysokości 200 złotych brutto. Nie budzi wątpliwości, w ocenie Sądu Rejonowego, fakt, że treść znowelizowanej ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku może powodować trudności interpretacyjne. Zdaniem tego Sądu nie może jednak dochodzić do sytuacji, że pracodawca kształtuje wynagrodzenie opierając się na minimalnych wymaganiach na danym stanowisku. Mając na uwadze zarówno wykładnię językową, jak i celowościową wskazać należy, że ustawa ta przewiduje wypłacanie wynagrodzeń pracownikom według posiadanych przez nich kwalifikacji, a nie według kwalifikacji określonych przez pracodawcę na danym stanowisku. Takie rozumienie przepisu wypaczałoby sens wprowadzenia ustawy, skoro kształtowałoby sytuację pracowników gorzej niż przed wprowadzoną nowelizacją. Dalej Sąd Rejonowy wskazał, iż brak jest jakichkolwiek podstaw do zaaprobowania zachowania strony pozwanej, która w sposób dowolny ustaliła wynagrodzenie pracowników – wskazując – jak można by wnioskować, że na zajmowanych przez nich stanowiskach wymagane są wyłącznie niższe kwalifikacje, niż posiadane przez powódki, ponieważ wystarczające jest posiadanie studiów licencjackich. Każda z powódek posiada wyższe wykształcenie oraz konkretną specjalizację – spełniają więc one przesłanki do zaszeregowania ich zarówno w grupie zawodowej 2 (pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia), jak i 5 (pielęgniarka, położna z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją). Przed nowelizacją powódki zakwalifikowane były do grupy zawodowej 8 (pielęgniarka albo położna, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, albo pielęgniarka z tytułem zawodowym licencjat albo magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym licencjat albo magister położnictwa). W czerwcu 2022 roku uzyskały tytuły zawodowe magistra pielęgniarstwa. Pracując na stanowiskach pielęgniarek specjalistek posiadały zatem zarówno specjalizację, jak i tytuł zawodowy magistra, a zatem kwalifikacje, które zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 roku w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, były również – między innymi – wymagane na tym właśnie stanowisku. Wobec więc powyższego, działanie strony pozwanej było nieuprawnione. W sposób dowolny strona pozwana zakwalifikowała powódki do grupy zawodowej o niższym współczynniku pracy, nie wskazując na żadne realne powody które uzasadniałby takie działanie. Sąd Rejonowy wskazał także, iż powszechnie w doktrynie przyjmuje się, że wypowiedzenie zmieniające dotyczy tylko pogorszenia warunków umowy dla pracownika, w odniesieniu do ich polepszenia – nie jest konieczne dokonywanie wypowiedzenia warunków (np. podwyżki wynagrodzenia), przyjmuje się bowiem domniemaną zgodę pracownika. W ocenie Sądu Rejonowego okoliczności sprawy wskazują wprost, że skoro strona pozwana wypowiedziała warunki pracy i płacy to sytuacja powódek pogorszyła się w stosunku do tej, w której znajdowały się one uprzednio. To zaś kłóci się z celem nowelizacji z dnia 8 czerwca 2017 roku, która miała polepszać sytuację osób pracujących w zawodach medycznych, a nie ją pogarszać i powodować zaszeregowanie pracowników do niższych grup zawodowych. Powyższe uzasadnia twierdzenie, że pracodawca nie może od dnia 1 lipca 2022 roku, dowolnie zmieniać wymaganych kwalifikacji tylko po to, by płacić pracownikom medycznym mniej.

Mając zatem na uwadze treść art. 45 § 1 k.p., a także fakt, że okres wypowiedzenia zmieniającego już upłynął, Sąd Rejonowy w punkcie I wyroku przywrócił powódki do pracy u strony pozwanej – w Z.w S. na poprzednich warunkach pracy i płacy, w punkcie II tego wyroku orzekł o kosztach procesu, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu oraz w oparciu o § 9 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, wreszcie w punkcie III wyroku na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie łącznie kwotę 2.287 zł tytułem opłat sądowych, od których uiszczenia powódki były zwolnione z mocy ustawy (art. 96 ust. 1 pkt 4) i wskazał, iż ich wysokość ustalono jako 5% wartości przedmiotu sporu (arg. z art. 13 ust. 2 u.k.s.c.) obliczonej od skumulowanej kwoty obu roszczeń wynoszącej 45.740 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając wyrok w całości, zarzucając wyrokowi naruszenie:

- art. 227 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. w zw. z art. 162 k.p.c. oraz art. 235 ^{( 2)} k.p.c. poprzez całkowite pominięcie przez Sąd dowodów zgłoszonych przez strony, zatem zarówno dowodów stron, w tym strony pozwanej, z dokumentów na okoliczność faktów z nich wynikających, jak również wniosków dowodowych z zeznań świadków J. P. - (...) oraz E. N. (...) w pozwanym zakładzie pracy na okoliczność tożsamości zakresu czynności powódek i innych pielęgniarek zatrudnionych na analogicznych stanowiskach pracy, a także kwalifikacji wymaganych na stanowiskach pracy zajmowanych przez powódki, w sytuacji gdy wnioski dowodowe dotyczyły okolicznością spornych oraz istotnych w sprawie - co ostatecznie skutkowało: nieprawidłowościami na etapie zebrania materiału dowodowego, brakiem jego wszechstronnego rozważenia przez Sąd oraz brakiem poczynienia prawidłowych i niezbędnych ustaleń faktycznych w sprawie, a w konsekwencji brakiem rozstrzygnięcia istoty sprawy,

- art. 224 § 1 i § 3 k.p.c. oraz art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez pominięcie przez Sąd postępowania dowodowego oraz uniemożliwienie stronom zabrania głosu na piśmie, co pozbawiło stronę pozwaną możliwości obrony swych praw w toku postępowania,

- art. 233 § 1 k.p.c. polegające na niedokonaniu przez Sąd oceny całokształtu materiału dowodowego zgłoszonego w postępowaniu przez strony i jego wszechstronnego rozważenia, a przez to poczynienie błędnych ustaleń faktycznych w postaci:

- przyjęcia, że strona pozwana w przebiegu procedury zmiany umowy o pracę powódek (porozumienie, wypowiedzenie zmieniające) nie wskazała jakie były powody zaszeregowania powódek do 5 grupy zawodowej wynikającej z załącznika do ustawy dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych,

- uznania za dowolne kwalifikowanie powódek przez stronę pozwaną do 5 grupy zawodowej wynikającej z ww. załącznika do ustawy,

- przyjęcia, że pozwany pracodawca w ramach zaszeregowania do grup zawodowych zgodnie z ww. ustawą zobowiązany był wziąć pod uwagę kwalifikacje posiadane: przez powódki oraz to, że nie mógł kształtować wynagrodzenia powódek w oparciu o minimalne wymagania na ich stanowiskach pracy,

- przyjęcia, że strona pozwana nieprawidłowo przeprowadziła kwalifikację powódek do grup zawodowych wynikających z Załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz że kwalifikacja nastąpiła do niższych grup zawodowych tylko po to by płacić im mniejsze wynagrodzenie,

- przyjęcia, że strona pozwana w związku z zastosowaną procedurą wypowiedzenia zmieniającego umowy o pracę powódek pogorszyła ich sytuację pracowniczą oraz że wypowiedzenie w sytuacji powódek było zbędne;

Jak również brak istotnych ustaleń faktycznych w sprawie dotyczących:

- kwalifikacji wymaganych od powódek na zajmowanych przez nie stanowiskach pracy,

- tożsamości zakresu czynności powódek i innych pielęgniarek, w tym nie posiadających tytułu magistra pielęgniarstwa, zatrudnionych na analogicznych stanowiskach pracy w obrębie właściwych im oddziałów szpitalnych,

- art. 327 ¹ § 1 k.p.c. poprzez niewskazanie w pisemnym uzasadnieniu wyroku faktów i dowodów, które legły u podstaw przyjęcia przez Sąd okoliczności:

- dla których - zdaniem Sądu - pracodawca nie może kształtować wynagrodzenia według minimalnych wymagań na stanowisku pracy;

- dla których - zdaniem Sądu - ustawa z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych przewiduje wypłacanie wynagrodzeń według kwalifikacji posiadanych przez pracowników.

Jak również z uwagi na brak uzasadnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

- art. 45 § 1 Kodeksu pracy poprzez niewłaściwe jego zastosowanie na skutek subsumpcji nieprawidłowych ustaleń faktycznych do ww. normy prawa materialnego,

- art. 1 oraz 3 ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz załącznika do ustawy poprzez ich niewłaściwą wykładnię oraz uznanie, że środkiem realizacji ustawy są kwalifikacje posiadane przez pracowników, a nie wymagane na stanowiskach pracy, a przez to bezpodstawne przyjęcie możliwości kształtowania najniższego wynagrodzenia z pominięciem rodzaju wykonywanej pracy przez pracowników,

- art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 2022 roku o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 5 a ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych poprzez pominięcie w ramach rozstrzygnięcia sprawy,

- art. 18 ^3c Kodeksu pracy w zw. z art. 5 Kodeksu pracy poprzez ich niezastosowanie przy rozstrzygnięciu przedmiotowego stanu faktycznego, gdzie zgodnie z powyższym przepisem (art. 18 ^3c k.p.) pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości, podczas gdy na mocy art. 5 k.p. zasada równego traktowania pracowników pod względem wynagrodzenia podlegają zastosowaniu również na gruncie ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.

Wskazując powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Strona pozwana wniosła o zasądzenie od powódek na rzecz strony pozwanej koszów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obie instancje wedle norm prawem przepisanych.

Powódki wniosły o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej okazała się bezzasadna, zatem podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego rozstrzygnięcie Sądu I instancji było trafne i odpowiadało prawu. Apelacja strony pozwanej nie zawierała uzasadnionych podstaw i argumentów prawnych pozwalających podważyć prawidłowość rozstrzygnięcia zaskarżonego wyroku. Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawały poza sporem i dokonał prawidłowej wykładni i zastosowania wskazanych w uzasadnieniu rozstrzygnięcia przepisów. Sąd Okręgowy w całości podzielił przyjęte bezsporne fakty istotne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i poglądy prawne Sądu I instancji, uznając je za własne.

Na wstępnie poniższych rozważań, odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 327 ¹ k.p.c. podkreślić należy, że zgodnie z powszechnie przyjmowanym w orzecznictwie poglądem, uzasadnienie wyroku wyjaśnia przyczyny, dla jakich orzeczenie zostało wydane, jest sporządzane już po wydaniu wyroku, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. Z tych przyczyn zarzut naruszenia powyższego przepisu może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego. W rozpatrywanej sprawie uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia zawiera szczegółowe ustalenia w zakresie bezspornych okoliczności i rozważania pozwalające odtworzyć tok rozumowania Sądu Rejonowego. Nie jest zatem dotknięte tego rodzaju uchybieniami, które mogłyby skutkować wzruszeniem zakwestionowanego apelacją orzeczenia. Apelacja strony pozwanej nie przedstawia argumentacji, która mogłaby powyższą ocenę podważyć.

Nieuzasadniony okazał się zarzut strony pozwanej, że zaskarżony wyrok został wydany w warunkach nieważności postępowania, tj. z naruszeniem art. 379 pkt 5 k.p.c. Powyższy przepis stanowi, że nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw. Mamy z nią do czynienia, gdy strona zostaje faktycznie pozbawiona możliwości działania, to jest, jeżeli z powodu wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, których nie można było usunąć przed wydaniem orzeczenia w danej instancji, strona nie mogła - wbrew swej woli - brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części. W niniejszej sprawie zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego został wydany na posiedzeniu niejawnym, po uprzednim przeprowadzeniu posiedzenia przygotowawczego, na którym na zasadzie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął zgłoszone przez strony dowody, ponieważ okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawały poza sporem i skierował sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie z art. 205 ⁵ § 1 ¹ k.p.c. (obowiązującym od 1 lipca 2023 r.) jeżeli w toku posiedzenia przygotowawczego nie udało się rozwiązać sporu, a zachodzą przesłanki rozpoznania sprawy w sposób przewidziany w art. 148 ¹ § 1, przewodniczący może wyznaczyć posiedzenie niejawne. W takim przypadku przepisu art. 148 ¹ § 3 nie stosuje się. Biorąc pod uwagę powyższe, zarzut naruszenie art. 224 § 1 i § 3 k.p.c. oraz art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez pominięcie przez Sąd postępowania dowodowego oraz uniemożliwienie stronom zabrania głosu na piśmie, co pozbawiło stronę pozwaną możliwości obrony swych praw w toku postępowania okazał się bezzasadny. Skoro w sprawie nie została wyznaczona rozprawa, to nie mógł znaleźć zastosowania przepis art. 224 k.p.c.

Odnosząc się do treści apelacji nie sposób zgodzić się ze skarżącym, że doszło do naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego zbadania materiału dowodowego. W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Oznacza to, że wszystkie ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane po uwagę przy ocenie dowodów, a tok rozumowania sądu powinien znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. Kontrola instancyjna ogranicza się w tym przypadku tylko do zbadania poprawności logicznego rozumowania sądu pierwszej instancji. W ocenie Sądu Okręgowego, skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć miejsce tylko w okolicznościach szczególnych. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego (wyrok Sądu Najwyższego z 6 listopada 2003 r., sygn. akt II CK 177/02). Dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego nie odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Ponadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, można było wysnuć wnioski odmienne (postanowienie Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00; wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 r., sygn. akt II CKN 817/00). W ocenie Sądu odwoławczego zarzuty strony skarżącej dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sprowadzały się w zasadzie do polemiki ze stanowiskiem Sądu i jako takie nie mogły się ostać. Argumentacja strony skarżącej ograniczyła się właściwie do przedstawienia własnego postrzegania okoliczności sprawy i oceny materiału dowodowego, z której w jej ocenie miało wynikać, że pracodawca zgodnie z przepisami prawa pracy i w sposób uzasadniony wypowiedział powódkom warunki pracy i płacy.

Niezasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. oraz 232 k.p.c. w zw. z art. 162 k.p.c. oraz art. 235 ^{( 2)} k.p.c. poprzez całkowite pominięcie przez Sąd dowodów zgłoszonych przez strony, zatem zarówno dowodów stron, w tym strony pozwanej, z dokumentów na okoliczność faktów z nich wynikających, jak również wniosków dowodowych z zeznań świadków J. P. - (...) Pozwanego oraz E. N. (...) w pozwanym zakładzie pracy na okoliczność tożsamości zakresu czynności powódek i innych pielęgniarek zatrudnionych na analogicznych stanowiskach pracy, a także kwalifikacji wymaganych na stanowiskach pracy zajmowanych przez powódki, w sytuacji gdy wnioski dowodowe dotyczyły okoliczności spornych oraz istotnych w sprawie - co ostatecznie skutkowało: nieprawidłowościami na etapie zebrania materiału dowodowego, brakiem jego wszechstronnego rozważenia przez Sąd oraz brakiem poczynienia prawidłowych i niezbędnych ustaleń faktycznych w sprawie, a w konsekwencji brakiem rozstrzygnięcia istoty sprawy. Wbrew stanowisku strony pozwanej wszelkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy były bezsporne, a zatem Sąd Rejonowy nie naruszył powyższych przepisów. W toku posiedzenia przygotowawczego pełnomocnicy stron potwierdzili, że bezsporne było to, że powódki zachowały termin do wniesienia odwołania od wypowiedzenia; strona pozwana jest samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej; przebieg zatrudnienia powódek; kwalifikacje i wykształcenie powódek; do dnia 1 lipca 2022 r. wynagrodzenie powódek było liczone zgodnie z pozycją ósmą załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych; w okresie od 1 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. powódki pracowały na tym samym stanowisku, wykonując tę samą pracę co po 1 lipca 2022 r.; w okresie od 1 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. u strony pozwanej do pozycji siódmej załącznika do ustawy były zaliczane pielęgniarki i położne z tytułem zawodowym magistra pielęgniarstwa lub położnictwa oraz ze specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w innej mającej zastosowanie w ochronie zdrowia; strona pozwana przedstawiając MOW NFZ informację o zatrudnieniu za okres od 1 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. zgłaszała pracowników z tytułem zawodowym magistra i specjalizacją jako zatrudnionych w grupie siódmej; posiadanie specjalizacji na zajmowanym przez powódki stanowisku jest przez pracodawcę wymagane. W toku posiedzenia przygotowawczego pełnomocnicy stron oświadczyli, że sporna w niniejszej sprawie była grupa zawodowa, do której powinny być zakwalifikowane powódki; czy pozwany szpital przedstawiając MOW NFZ stosowną informację zawierał w niej kwalifikacje wymagane czy też posiadane przez pracownika; czy przed 1 lipca 2022 r. uzyskanie przez pracownika strony pozwanej tytułu zawodowego magistra powodowało zmianę grupy zawodowej i wynagrodzenia. Zdecydowanie nie sposób przyjąć, aby w niniejsze sprawie sporny pozostawał zakres czynności i obowiązków powódek, tak wykonywany przed, jak i po 1 lipca 2022 r.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy wskazane powódkom przyczyny wypowiedzenia warunków pracy i płacy były uzasadnione i rzeczywiste, gdyż to de facto na etapie postępowania przed sądem I instancji stanowiło asumpt do uwzględnienia ich roszczeń. Jako przyczynę wypowiedzenia warunków umowy o pracę, wskazano obowiązek ustawowy określony w art. 5a ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych z uwzględnieniem jej zmiany wynikającej z ustawy z dnia 26 maja 2022 roku o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1352) w związku z przypisaniem do grupy zawodowej określonej w załączniku do w/w Ustawy z uwzględnieniem kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku pracy, a co za tym idzie ustalenia nowego wynagrodzenia zasadniczego w wysokości nie mniejszej niż wynika z współczynnika pracy przypisanego do ustalonej grupy zawodowej.

Zgodnie z art. 30 § 4 k.p., który na mocy art. 42 § 1 k.p. ma odpowiednie zastosowanie do wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Nadto, zgodnie z § 3 powołanego przepisu, oświadczenie o wypowiedzeniu powinno nastąpić na piśmie. Wymogi te mają na celu zapewnienie ochrony pracownikowi jako słabszej strony stosunku pracy poprzez bezpośrednie poinformowanie go o przyczynach, którymi kierował się pracodawca przy podejmowaniu decyzji o wypowiedzeniu mu wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Jednocześnie w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że wskazana przez pracodawcę przyczyna musi być rzeczywista, a nie pozorna, jak również musi być dostatecznie skonkretyzowana. Okoliczności stanowiące przyczynę wypowiedzenia warunków pracy muszą być znane pracownikowi najpóźniej w chwili składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę. Zdaniem Sądu Okręgowego przyczyna wypowiedzenia powódkom warunków pracy i płacy była nazbyt ogólnikowa, a przez to wadliwa, co naruszało art. 30 § 4 k.p. w zw. z art. 42 § 1 k.p. zasadniczo z tego powodu powództwa zasługiwały na uwzględnienie. Bardzo ogólne, a nadto tak ułomne sformułowanie, jak zostało zawarte w wypowiedzeniach, wymusza na skarżących pracownicach wszczęcie sądowej procedury odwoławczej w celu poznania konkretnej i rzeczywistej przyczyny, potencjalnie uzasadniającej dokonanie wypowiedzenia warunków pracy i płacy umowy o pracę na czas nieokreślony. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przyjął, że strona pozwana nie wskazała jakie były powody zaszeregowania powódek do grupy zawodowej l.p. 5 (w której to grupie wymagany był licencjat pielęgniarstwa i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa) z współczynnikiem 1,02, a nie do grupy zawodowej z l.p. 2 (w której to grupie wymagany był tytuł magistra na kierunku pielęgniarstwo i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa) z współczynnikiem 1,29 i skoro sytuacja zawodowa pracownika się pogorszyła, pracodawca w oświadczeniu winien był wskazać, jakimi przesłankami kierował się przypisując stanowisko zajmowane przez powódki akurat do tej konkretnej kategorii. Tymczasem strona pozwana dopiero na etapie postępowania sądowego, zainicjowanego odwołaniami od wypowiedzenia powódkom warunków pracy i płacy, dążyła do przeprowadzenia dowodów z zeznań świadków na okoliczność kwalifikacji wymaganych na stanowiskach pracy zajmowanych przez powódki, tj. pielęgniarki specjalisty. Jak przyznał na rozprawie 4 lipca 2024 r. pełnomocnik strony pozwanej z żadnego aktu, w tym w szczególności wewnątrzzakładowego, nie wynika jakie kwalifikacje były (są) wymagane przez stronę pozwaną na stanowisku zajmowanym przez powódki tj. pielęgniarka specjalista. Dążenie przez pracodawcę do ustalenia tej okoliczności na etapie postępowania sądowego, czemu miały służyć zeznania świadków J. P. - (...) oraz E. N. (...), wnioskowanych przez stronę pozwaną, jest działaniem spóźnionym i oznacza, że zaproponowane nowe warunki pracy i płacy: Pracownika jako zatrudnionego na stanowisku pielęgniarka specjalistka zaliczono do 5 grupy zawodowej zgodnie z kwalifikacjami wymaganymi na tym stanowisku”, nie wynikały z przyczyny prawdziwej i rzeczywistej, skoro kwalifikacje te nie były określone i sprecyzowane, a zatem nie były wiadome i znane pracownikom. Okoliczność ta stanowi pierwszoplanowy powód uznania zasadności powództw. Zauważyć należy, iż brak określenia wymaganych kwalifikacji na zajmowanym stanowisku, powoduje, iż w szczególności nie jest wiadomym czy podwyższenie kwalifikacji, a takie niewątpliwie miało miejsce w przypadku powódek, będzie skutkowało zaszeregowaniem do innej grupy zawodowej. W tym zakresie regulacja dla pracownika powinna być jasna.

W ocenie Sądu Okręgowego również zarzuty naruszenia prawa materialnego okazały się nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, do 1 lipca 2022 r. podmiot leczniczy dokonuje podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze. Do ustawy dodany jest załącznik zatytułowany: "Współczynniki pracy", w którym określono "Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku" i przynależne grupom "Współczynniki pracy". Do grupy 2 zakwalifikowano m.in pielęgniarki z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położne z tytułem zawodowym magister położnictwa, z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Dla tej grupy zawodowej współczynnik pracy określono na 1,29. Natomiast zgodnie z pkt 5 tabeli m.in. dla pielęgniarki albo położnej z wymaganym wyższym wykształceniem i specjalizacją albo pielęgniarki, położnej ze średnim wykształceniem i specjalizacją współczynnik ten wynosi 1.02.

Spór w sprawie dotyczył tego, czy do powódek zastosowanie powinien mieć punkt 2 tabeli odpowiadający ich rzeczywistym kwalifikacjom (o co wnosiły powódki), czy pkt 5 odpowiadający minimalnym kwalifikacjom na zajmowanym przez powódki stanowisku, tj. pielęgniarka specjalista (o co wnosiła strona pozwana).

Analiza przepisów ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych nie może nastąpić w oderwaniu od zasad uregulowanych kodeksem pracy. Określenie minimalnego wynagrodzenia jest obowiązkiem Państwa - art. 65 ust. 4 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że określenie minimalnego wynagrodzenia za pracę lub sposobu ustalania tej wysokości jest konstytucyjnym obowiązkiem ustawodawcy. Konstytucja nie precyzuje przy tym żadnych zasad ustalania wynagrodzenia za pracę, w szczególności nie wymaga, by wynagrodzenie odpowiadało "ilości i jakości" pracy (wyrok z 10 stycznia 2005 r., sygn. K 31/03, OTK ZU nr 1/A/2005, poz. 1). Konstytucja nie wyklucza różnicowania wysokości minimalnego zatrudnienia, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy. Zgodnie z uzasadnieniem projektu analizowanej ustawy jej celem było zagwarantowanie pracownikom wykonującym zawody medyczne ochrony wynagrodzenia zasadniczego, a dla najmniej zarabiających stopniowego podwyższania wynagrodzeń w określonej perspektywie czasowej. Ustawa nie miała wyłączać stosowania przepisów kodeksu pracy dotyczących zasad ustalania wynagrodzenia, które może być wyższe niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze i powinno odpowiadać w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu a także uwzględniać ilość i jakość świadczonej pracy. Projektodawcy przywołali też art. 18 ^3c k.p. o prawie pracowników do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości wskazując, że pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku - art. 18 ^3c § 3 k.p. W dalszej części uzasadnienia projektu podano, że najniższe wynagrodzenie zasadnicze będzie uzależnione od poziomu wykształcenia wymaganego na stanowisku pracy, na którym zatrudniony jest dany pracownik (wykształcenie na poziomie wyższym, średnim, posiadanie specjalizacji). A zatem chodzi o powiązanie najniższego wynagrodzenia z zakresem obowiązków, które wykonywane są na określonym stanowisku. Zwrócono uwagę na możliwość dodatkowego różnicowania wysokości wynagrodzeń w zależności od doświadczenia zawodowego np. stażu pracy czy dodatkowych kwalifikacji. Ustawa nie określa wysokości wynagrodzenia a jedynie najniższą prawnie dopuszczalną wysokość wynagrodzenia zasadniczego. Zatem analizowana ustawa tylko częściowo odnosi się do reguł ustalania minimalnego wynagrodzenia tj., że praca ma być wynagradzana godziwie w takim rozumieniu, iż wystarcza na zaspokojenie pewnych uzasadnionych potrzeb życiowych jednostki (minimalnego standardu godnego życia) - wyrok TK z 7 maja 2001 r., sygn. K 19/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 82, wiążąc jednocześnie najniższe wynagrodzenie zasadnicze pracowników wykonujących zawody medyczne z kwalifikacjami wymaganymi na danym stanowisku pracy i zakresem obowiązków. Zasada ustalania wynagrodzenia za pracę tak aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy wynika również z art. 78 k.p. Kwalifikacje pielęgniarek zakwalifikowanych do grupy 2 i 5 różnią się jedynie tym, że wobec tych z grupy 2 wymagany jest tytuł zawodowy magistra, a wobec tych z grupy 5 tytuł magistra nie jest wymagany. Istotne zatem jest ustalenie czy na stanowisku zajmowanym przez powódki zatrudnione jako pielęgniarki specjalistki tytuł magistra jest wymagany. Przy czym kwestia tych wymagań winna być oceniana aktualnie, tj. po określeniu aktualnych wymagań w zakresie kwalifikacji przypisanych do danego stanowiska tu: pielęgniarki czy położnej specjalisty. Kwalifikacje wymagane od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami zostały uregulowane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. Zgodnie z tym Rozporządzeniem w punkcie I ppkt 32 Załącznika określono kwalifikacje niezbędne do zajmowania stanowiska specjalisty pielęgniarki. Są to ujęte alternatywnie:

- tytuł magistra na kierunku pielęgniarstwo i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania, lub w innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia

- tytuł zawodowy magistra w zawodzie, w którym może być uzyskiwany tytuł specjalisty w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, i licencjat pielęgniarstwa lub średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania, lub w innej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia

- licencjat pielęgniarstwa i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania

- średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka i tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania

- i dwuletni staż pracy w zawodzie.

Z rozporządzenia nie można zatem jednoznacznie wywnioskować czy tytuł magistra jest kwalifikacją wymaganą i niezbędną do piastowania omawianego stanowiska. Jak już wskazano wyżej, okoliczność ta nie została także w żaden sposób doprecyzowana przez stronę pozwaną. Jasne jest natomiast jakie kwalifikacje nie są konieczne oraz to, że z pewnością aby zostać pielęgniarką specjalistą należy uzyskać tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, lub organizacji i zarządzania. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy, powołane przepisy powinny być interpretowane łącznie, z uwzględnieniem tego, iż stanowią integralną część systemu organizacji służby zdrowia. Zatem należy uznać, iż kwalifikacje wymagane, o których mowa w obowiązującym od lipca 2022 r. Załączniku do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. to kwalifikacje zgodne z wyżej powołanym Rozporządzeniem. Wobec tego kwalifikacje posiadane przez powódki należy uznać za wymagane na zajmowanym przez nie stanowiskach w rozumieniu załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. i jako takie winny stanowić podstawę do zaliczenia ich do grupy 2. Sąd I instancji słusznie wskazał także, że przed wejściem w życie nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 26 maja 2022 roku o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw, strona pozwana w pełni uznawała wszystkie kwalifikacje zawodowe powódek, w tym ich wykształcenie na poziomie wyższym magisterskim ze specjalizacją. Znajdowało to odzwierciedlenie w wysokości wypłacanego wynagrodzenia, zmiany wysokości wynagrodzenia po osiągnięciu specjalizacji a także w treści zgłoszenia powódek do NFZ. Skoro powódki były wykazane jako osoby zajmujące stanowisko przypisane do 7 grupy zawodowej na podstawie ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych według stanu prawnego na 1 lipca 2021 r. to należy przyjąć, że pracodawca wymagał od nich kwalifikacji wykazanej w tej grupie zawodowej czyli – tytułu zawodowego magister pielęgniarstwa i tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, a przede wszystkim uznawał podstawę do zmiany zaszeregowania po uzyskaniu tytułu magistra. Akta sprawy nie wskazują jakoby te wymagania szpitala uległy zmianie. Grupa zawodowa 2 określona w załączniku do obecnie obowiązujących przepisów ustawy reguluje wynagrodzenie zasadnicze m.in. pielęgniarki z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia czyli takiej samej grupy jak poprzednio uregulowano w grupie 7. Nie ulega wątpliwości, że na stanowisku specjalistki pielęgniarki wymagana jest specjalizacja, powódki posiadają również tytuł zawodowy magister pielęgniarstwa. Są zatem „pielęgniarką z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia”. I takich kwalifikacji wymagał od nich pracodawca o czym świadczy jednoznacznie informacja, o której mowa w § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 5 lipca 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej przekazana przez pozwany szpital do NFZ w lipcu 2021 r. Zatem ich wynagrodzenie zasadnicze od 1 lipca 2022 r. winno być określane według współczynnika pracy - 1,29. Zauważyć należy, że specjalizacja i inne formy kształcenia pielęgniarek niewątpliwie wpływają na jakość i efektywność świadczonej przez pielęgniarki pracy oraz samodzielność w podejmowaniu decyzji, a w konsekwencji na prawidłowe wykonywanie zleceń lekarskich i wypełnianie funkcji terapeutycznych. Przyczyniają się do większej samodzielność zawodowej oraz zwiększają indywidualną odpowiedzialność za proces pielęgnowania i opieki nad pacjentem. Pielęgniarka, która ma większy zakres obowiązków ma też większy zakres odpowiedzialności. Pielęgniarka legitymująca się ukończeniem specjalizacji ponosi zatem większą odpowiedzialność za stan pacjenta, za proces leczenia i pielęgnowania. Niewątpliwie uzyskanie wykształcenia wyższego magisterskiego i ukończenie specjalizacji potencjalnie przekłada się na ilość, jakość, rodzaj wykonywanej pracy, przekłada się na większy zakres uprawnień pielęgniarek a tym samym winien wpływać na wysokość wynagrodzenia konkretnych pracowników. Dokonując z dniem 1 lipca 2022 roku zaszeregowania powódek do grupy 5, niewątpliwie doszło do pogorszenia ich warunków płacy - zaszeregowano ich do grupy dalszej, właściwej dla pracowników z niższymi kwalifikacjami, obniżając także współczynnik pracy z 1,06 do 1,02. Bez wątpienia zatem doszło od 1 lipca 2022 r. do faktycznego pogorszenia warunków zatrudnienia powódek w zakresie wynagrodzenia. Skoro powódki do końca czerwca 2022 r. były konsekwentnie kwalifikowane przez stronę pozwaną do ówczesnej grupy 7 (tj. w oparciu o rzeczywiście posiadane kwalifikacje – wyższe wykształcenie magisterskie ze specjalizacją) to również od 1 lipca 2022 r. powinny być kwalifikowane w oparciu o te same co uprzednio kryteria. Przepisy ww. ustawy nie uległy zmianom, które uzasadniałyby przyjęcie innych kryteriów. Zmiana ustawy miała na celu podwyższenie wynagrodzenia wszystkim grupom zawodowym wymienionym w Załączniku, a więc nowelizacja przedmiotowej ustawy, w oczywisty sposób prowadziła do polepszenia warunków płacy powódek. Wobec braku zmiany sytuacji prawnej i faktycznej powódek po 1 lipca 2022 r. powinny one otrzymywać wynagrodzenie według współczynnika 1,29 przypisanego dla 2 grupy zawodowej, która odpowiada zdobytym przez powódki kwalifikacjom. Natomiast pozwany pracodawca dokonał degradacji sytuacji ekonomicznej powódek do niższej grupy zawodowej. Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że sytuacja powódek pogorszyła się w stosunku do tej, w której znajdowały się one przed dokonaniem im wypowiedzenia warunków pracy i płacy. To zaś kłóci się z celem nowelizacji z dnia 8 czerwca 2017 roku, która miała polepszać sytuację osób pracujących w zawodach medycznych, a nie ją pogarszać i powodować zaszeregowanie pracowników do niższych grup zawodowych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację strony pozwanej od prawidłowego wyroku Sądu I instancji jako bezzasadną na zasadzie art. 385 k.p.c., o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Sąd orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie wniosku powódek i zasady z art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., po zastosowaniu przepisów z art. 98 § 1, 1 ¹ , 3 i 4 k.p.c. oraz art. 109 § 2 k.p.c. w zw. z przepisami z § 15, § 16, § 10 ust. 1 pkt 1 i § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zasądzając od strony pozwanej na rzecz powódek po 120 zł z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.