Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 18 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny – Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Rajchel

Sędziowie: SSO Grzegorz Buła (sprawozdawca)

SSO Magdalena Meroń-Pomarańska

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2017 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi J. G.

przy uczestnictwie Skarbu Państwa-Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa–Śródmieścia w Krakowie, sygnatura akt VI Ns 805/16/S

postanawia:

I.  stwierdzić przewlekłość postępowania w sprawie o sygnaturze akt VI Ns 805/16/S toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa –Śródmieścia w Krakowie;

II.  przyznać od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa–Śródmieścia w Krakowie na rzecz skarżącej J. G. kwotę 2000 zł (dwa tysiące złotych);

III.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

IV.  nakazać zwrot na rzecz skarżącej J. G. kwoty 100 zł (sto złotych) uiszczonej przez nią tytułem opłaty sądowej od przedmiotowej skargi;

V.  zasądzić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa –Śródmieścia w Krakowie na rzecz skarżącej J. G. kwotę 257 zł (dwieście pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSO Grzegorz Buła SSO Lucyna Rajchel SSO Magdalena Meroń-Pomarańska

UZASADNIENIE

Skarżąca J. G. wniosła w dniu 15 grudnia 2016 roku skargę na przewlekłość postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa –Śródmieścia w Krakowie, sygn. akt VI Ns 805/16/S. D. się stwierdzenia przewlekłości w tej sprawie, zasądzenia na jej rzecz kwoty 5 000 zł oraz zasądzenia zwrotu kosztów niniejszego postępowania. W uzasadnieniu swojej skargi skarżąca podała, że w dniu 13 lipca 2016 roku złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po spadkodawczyni M. B. (1) i od tego dnia w sprawie nie zostały podjęte jakiekolwiek czynności. Skarżąca podniosła, iż przedmiotowa sprawa jest dla niej istotna, gdyż brak prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku po spadkodawczyni wstrzymuje możliwość zakończenia, toczącego się od 10 lat przed Sądem Rejonowym w Wieliczce postępowania o zniesienie współwłasności, którego uczestnikiem była spadkodawczyni.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej. Prezes Sądu przyznał okoliczność prowadzenia przedmiotowej sprawy przed tamt. Sądem, jednak stwierdził, że na czas trwania tego postępowania wpływ miała konieczność dołączenia z Sądu Rejonowego w Wieliczce akt o sygn. I Ns 1431/15, które były niezbędne dla stwierdzenia posiadania przez skarżącą interesu prawnego do wszczęcia postępowania o stwierdzenia nabycia spadku po osobie, której nie była spadkobiercą. Prezes Sądu podniósł, że pomimo ponagleń kierowanych do Sądu Rejonowego w Wieliczce w/w akta zostały przedłożone Sądowi Rejonowemu dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie dopiero w dniu 16 grudnia 2016 roku, po czym niezwłocznie został wyznaczony termin rozprawy na 18 lutego 2017 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, choć nie w zakresie wysokości żądanej kwoty z tytułu zaistnienia przewlekłości postępowania. .

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1 ustawy dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, z późn. zm.), strona może wnieść skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania, tj. o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. O naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki można mówić tylko wówczas, gdy z przyczyn leżących po stronie Sądu postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności i wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, a nie wtedy, gdy długotrwałość postępowania jest wynikiem działań stron ukierunkowanych na wstrzymywanie biegu postępowania lub powodujących konieczność podejmowania przez Sąd czynności skutkujących przedłużaniem się postępowania ze względów proceduralnych (np. konieczność przesyłania odpisów orzeczeń, informacji, zawiadomień, dołączenia akt innych postępowań sądowych lub organów). Skarga na przewlekłość postępowania może być skuteczna jedynie wówczas, jeżeli zwłoka nastąpiła na skutek działania lub bezczynności sądu (komornika). Chodzi zatem o to, aby czynności sądu (komornika) zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki, która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność jego działań (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 października 2008 roku, sygn. akt II S 6/08, KZS 2008/11/70). Dla skuteczności wniesionej skargi istotne znaczenie ma spełnienie wymogu wniesienia jej w toku trwającego postępowania (art.5 ust.1 w/w ustawy).

Rozważając zarzuty podniesione w skardze stwierdzić należy, iż nie sposób zakwestionować stanowiska skarżącej o istnieniu przewlekłości przedmiotowego postępowania. Nie budzi bowiem wątpliwości, że do dnia wniesienia niniejszej skargi tj. do dnia 15 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie przez okres 6 miesięcy nie podjął jakiejkolwiek merytorycznej czynności w sprawie, która zmierzała do zakończenia tego postępowania.

Należy podnieść, że wnioskodawczyni złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku w dniu 18 lipca 2016 roku wskazując na swój interes prawny wynikający z trwającego postępowania o zniesienie współwłasności, podając sygnaturę tego postępowania i sąd przed którym się ono toczy, podała również dane uczestników postępowania. W dniu 20 lipca 2016 roku (bez jakiegokolwiek wezwania) usunęła braki formalne tego wniosku przez przedłożenie podpisanego wniosku i uiszczenie należnej opłaty sądowej. W dniu 25 lipca 2016 roku sędzia referent zarządził zwrócenie się do Sądu Rejonowego w Wieliczce o przedłożenie wskazanych we wniosku akt sprawy o zniesienie współwłasności. Czynność ta, jakkolwiek w ocenie Sądu Okręgowego niekonieczna dla nadania sprawie dalszego biegu postępowania (na posiedzeniu niejawnym sąd mógłby bowiem oddalić wniosek jedynie w przypadku gdy z samej treści wniosku wynikałby oczywisty brak uprawnienia wnioskodawcy – art. 514 §2 k.p.c.), sama w sobie nie powodowała jeszcze przewlekłości postępowania. Taką nieuzasadnioną stanem sprawy przewlekłość wywołało już jednak wykonanie powyższego zarządzenia przez urzędników sekretariatu. Zarządzenie to zostało wykonane bowiem w dnu 10 sierpnia 2016 roku, przy czym w treści pisma skierowanego do Sądu Rejonowego w Wieliczce błędnie określono sygnaturę akt sprawy, zamiast I Ns 1431/15, wskazano sygnaturę I Ns 143/15. Ten błąd spowodował, że w dniu 31 sierpnia 2016 roku do Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie zostały przekazane akta niewłaściwej sprawy. Konsekwencją tego było kolejne zarządzenie sędziego referenta (wydane w dniu 22.09.2016r.) o zwrot w/w akt i wystąpienie o przedłożenie właściwych akt I Ns 1431/15. Zarządzenie to zostało wykonane w dniu 26 września 2016 roku. Nie sposób jednak w tym miejscu pominąć, iż w dniu wydania zarządzenia z dnia 22 września 2016 roku, w aktach sprawy znajdowały się już akta stanu cywilnego spadkodawczyni oraz uczestników, przesłane przez USC w K. na prośbę pełnomocnika wnioskodawczyni, a także postanowienie Sądu Rejonowego w Wieliczce wydane w sprawie I Ns 1431/15, którym wezwano osoby określone jako uczestników przedmiotowego postępowania spadkowego, do udziału w sprawie o zniesienie współwłasności, a także iż wnioskodawczynią w tym postępowaniu I Ns 1431/15 jest J. G., czyli wnioskodawczyni w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku. Zdaniem Sądu Okręgowego, nawet jeśli w ocenie sędziego prowadzącego postępowanie objęte skargą, akta sprawy I Ns 1431/15 były niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy spadkowej, to nie było jakichkolwiek przeszkód, aby zwrócić się o nie z jednoczesnym wyznaczeniem terminu rozprawy, i tak koniecznej do przeprowadzenia. Za takim stanowiskiem przemawiała także okoliczność, iż Sąd Rejonowy w Wieliczce, zamiast przekazać akta sprawy I Ns 1431/15 Sądowi Rejonowemu dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, zgodnie ze skierowanym do niego pismem, sam wystąpił o przekazanie mu akt sprawy VI Ns 805/16/S do sprawy I Ns 1431/15 z wniosku J. G. przy uczestnictwie m.in. J. B. i M. B. (2) o zniesienie współwłasności. Na powyższe udzielenie akt sędzia referent wyraził zgodę w dniu 10 listopada 2016 roku, zwracając się jednocześnie o ich zwrot wraz z przedłożeniem akt I Ns 1431/15. Ponieważ jednak Sąd Rejonowy w Wieliczce zwracając w dniu 25 listopada 2016 roku akta VI Ns 805/16/S nie przedstawił akt I Ns 1431/15, konieczne stało się ponowne wezwanie tego Sądu w dniu 1 grudnia 2016 roku o przedłożenie tych akt. Akta te wpłynęły w dniu 16 grudnia 2016 roku, a więc już po wniesieniu przez J. G. przedmiotowej skargi na przewlekłość postępowania. Dopiero wówczas doszło w dniu 12 stycznia 2017 roku do wyznaczenia terminu rozprawy na 22 lutego 2017 roku, z jednoczesnym zarządzeniem zwrotu akt I Ns 1431/15 Sądowi Rejonowemu w Wieliczce.

W ocenie Sądu Okręgowego stwierdzić należy, że termin 6 miesięcy od dnia wpływu wniosku do dnia wyznaczenia terminu rozprawy świadczy o naruszeniu prawa strony do rozpoznania jej sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Zdaniem Sądu Okręgowego za brakiem potrzeby oczekiwania z wyznaczeniem terminu rozprawy na przedłożenie akt I Ns 1431/15 świadczy okoliczność, że w/w akta zostały zwrócone już w momencie wyznaczenia tego terminu, a także iż nie wykonano z nich kopii jakichkolwiek dokumentów, mających stanowić dowód na dalszym etapie postępowania, co w zasadzie sugeruje, iż znajdujące się wcześniej w aktach sprawy pisma i odpisy orzeczeń w sposób wystarczający potwierdzały interes prawny wnioskodawczyni. Należy też podnieść, iż przez ten okres nie było też przeszkód, aby wezwać wnioskodawczynię o wykazanie swojego interesu prawnego w stwierdzeniu nabycia spadku po spadkodawczyni.

Powyższe okoliczności uzasadniają zdaniem Sądu Okręgowego wniosek o zaistnieniu w tej sprawie naruszenia prawa skarżącej J. G. do przeprowadzenia zainicjowanego przez nią postępowania spadkowego bez nieuzasadnionej zwłoki. Z powyższych względów skarga w zakresie w jakim skarżąca domagała się stwierdzenia przewlekłości postępowania musiała zostać uznana za zasadną . Dlatego też w oparciu o art. 12 ust. 2 cyt. ustawy należało stwierdzić przewlekłość postępowania objętego skargą, o czym orzeczono w punkcie 1.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można jednak uznać, iż skarżąca zasadnie domaga się przyznania kwoty 5000zł z tytułu stwierdzonej przewlekłości postępowania. Uwzględniając okres nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, a także treść znowelizowanych przepisów ustawy z 17 czerwca 2001 roku, z których wynika, że należna rekompensata finansowa na każdy rok trwania postępowania ma wynieść nie mniej niż 500zł (art. 12 ust.4 w/w ustawy), stwierdzić należy, że kwotą adekwatną z uwagi na zakres naruszenia prawa skarżącej będzie kwota minimalna wynosząca 2000zł.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy orzekł jak w punktach 1, 2 i 3 sentencji na podstawie art. 12 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.).

Wobec uwzględnienia skargi Sąd nakazał zwrot na rzecz skarżącej uiszczonej przez nią opłaty sądowej w kwocie 100zł, o czym orzeczono na podstawie art. 17 ust.3 w/w ustawy. Nadto Sąd zasądził na rzecz skarżącej od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie kwotę 257zł tytułem zwrotu kosztów postępowania wywołanego skargą. Wysokość powyższych kosztów została określoną na podstawie §14 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 z późn. zm.), a także przy uwzględnieniu wysokości opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

SSO Grzegorz Buła SSO Lucyna Rajchel SSO Magdalena Meroń-Pomarańska