Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 11 lipca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Oleksiak (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Cholewa – Kuchta

SO Jarosłąw Tyrpa

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2016 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi Z. K.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa –Krowodrzy w Krakowie

o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie, sygn. akt I Ns 1931/10/K

postanawia:

I.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie, Wydział I Cywilny pod sygn. I Ns 1931/10/K nastąpiła przewlekłość postępowania;

II.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie na rzecz skarżącej Z. K. kwotę 10.000 (dziesięć tysięcy) złotych,

III.  pozostałym zakresie żądanie oddalić;

IV.  polecić Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie zwrot na rzecz skarżącej kwoty 100 zł (sto ) złotych tytułem uiszczonej opłaty od skargi.

SSO Agnieszka Cholewa – Kuchta SSO Katarzyna Oleksiak SSO Jarosław Tyrpa

UZASADNIENIE

W skardze złożonej w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki skarżąca Z. K. domagała się stwierdzenia przewlekłości postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie, sygn. akt I Ns 1931/10/K oraz przyznania z tego tytułu od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że rozprawy w sprawie były wyznaczane bardzo rzadko, a pomiędzy kolejnymi rozprawami były nadmierne przerwy. Bardzo często rozprawy były nieprzygotowane, co powodowało, że nic się nie działo na rozprawie, a po wielomiesięcznym oczekiwaniu na kolejną rozprawę, polegała ona na krótkiej polemice stron, po czym znowu była odraczana na odległy termin. Sąd nie dyscyplinował stron w przedstawianiu stanowiska w sprawie i dowodów dla poparcia tego stanowiska. Dowody przeprowadzano w sposób rozwlekły ( brak konsolidacji ) i do obecnej chwili nie przeprowadzono wszystkich dowodów m.in. z opinii biegłych co do wartości akcji. Z kolei uzasadnienie wydanego w grudniu 2015 r. postanowienia wstępnego było sporządzane przez Sąd przez trzy miesiące. W konkluzji skarżąca wskazała, iż przedmiotowa sprawa jest prowadzona w sposób rażąco przewlekły , choć zachodzący po stronie skarżącej interes faktyczny wymaga jak najszybszego jej rozpoznania.

Skarb Państwa -Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie wniósł o oddalenie skargi podnosząc, iż w jego ocenie nie zachodzą okoliczności wskazujące na przewlekłość postępowania.

Sąd Okręgowy przeprowadził analizę akt o sygn. I Ns 1931/10/K, która przedstawia się następująco:

Postępowanie w przedmiotowej sprawie zostało zainicjowane wnioskiem złożonym w dniu 22 września 2010 r. , a zarządzeniem z dnia 23 września 2010 r. sprawa została przydzielona do referatu sędziego Waldemara Nowak. Zarządzeniem z dnia 15 października 2010 r. został wyznaczony w sprawie termin rozprawy na dzień 6 grudnia 2010 r. , o terminie której to rozprawy Przewodniczący polecił zawiadomić pełnomocnika wnioskodawcy oraz uczestniczkę doręczając jej odpis wniosku oraz wzywając do złożenia odpowiedzi na wniosek ( k. 23 ), która wniesiona została w dniu 3 grudnia 2010 r. Na rozprawie w dniu 6 grudnia 2010 r. po odebraniu stanowisk stron Sąd uwzględniając wnioski pełnomocników stron zakreślił 14 –dniowy termin do przedłożenia załączników do odpowiedzi na wniosek oraz taki sam termin do ustosunkowania się do ich treści przez pełnomocnika wnioskodawcy , wyznaczając jednocześnie kolejne terminy rozpraw na dzień 2 lutego 2011 r i 28 lutego 2011 r. ( k.36 ). W dniu 20 grudnia 2010 r. złożone zostało przez uczestniczkę pismo procesowe wraz z załącznikami wraz z dowodem doręczenia go pełnomocnikowi strony przeciwnej. Zarządzeniem z dnia 21 grudnia 2010 r. Przewodniczący polecił wezwać na rozprawę w dniu 2 lutego 2011 r. dwóch świadków spośród zawnioskowanych przez strony, a na rozprawę w dniu 28 lutego 2011 r. trzech świadków celem ich przesłuchania. W dniu 10 stycznia 2011 r. złożone zostało pismo procesowe przez pełnomocnika wnioskodawcy wraz z załącznikami. Na rozprawie w dniu 2 lutego 2011 r przeprowadzony został dowód z przesłuchania świadka, a zarządzeniem z tego dnia Przewodniczący polecił wezwać na rozprawę w dniu 28 lutego 2011 r. dodatkowo jednego świadka ( k. 157 ) . Powyższe zarządzenie zostało wykonane w dniu 11 lutego 2011 r. Na rozprawie w dniu 28 lutego 2011 r. Sąd przesłuchał kolejnych trzech świadków , odraczając rozprawę do dnia 16 maja 2011 r. celem przesłuchania pozostałych świadków ( k. 170 ) . W dniu 31 marca 2011 r. Sąd Rejonowy zwrócił się o przesłuchanie jednego ze świadków w drodze pomocy prawnej przez Sąd Rejonowy w Leżajsku ( k. 176 ). Rozprawa z dnia 16 maja 2011 r. wobec braku akt została odroczona do dnia 23 maja 2011 r. ( k. 184 ). Na rozprawie w dniu 23 maja 2011 r. Sąd przesłuchał kolejnego świadka oraz celem kontynuowania postępowania dowodowego rozprawę odroczył do dnia 14 czerwca 2011 r.( k. 187 ). Z zapisku urzędowego z dnia 13 czerwca 2011 r. wynika, iż w tym dniu odnalezione zostały akta sprawy w związku z czym zarządzenie w przedmiocie zawiadomienia stron i wezwania świadków na termin rozprawy w dniu 14 czerwca 2011 r. nie zostało wykonane, niemniej jednak telefonicznie powiadomiono o tym fakcie pełnomocnika uczestniczki z prośbą o stawienie się świadków pomimo braku pisemnych wezwań ( k. 190 ). W dniu 13 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy w Leżajsku zwrócił odezwę po jej wykonaniu tj. przesłuchaniu świadka. Na rozprawie w dniu 14 czerwca 2011 r. Sąd przesłuchał dwóch kolejnych świadków, oraz dopuszczając dowód z przesłuchania stron rozprawę odroczył z terminem na dzień 5 października 2011 r. ( k.209 ). Rozprawa wyznaczona na dzień 5 października 2011 r. wobec wniosku uczestniczki o jej odroczenie w związku ze stanem jej zdrowia uniemożliwiającym jej wzięcie udziału w tym posiedzeniu, potwierdzonym zaświadczeniem lekarskim, została odroczona do dnia 9 stycznia 2012 r. Zarządzeniem z dnia 5 października 2011 r. Przewodniczący nakazał wezwać na rozprawę w dniu 9 stycznia 2012 r. świadka celem przesłuchania oraz uczestniczkę do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania w charakterze strony. Na rozprawie w dniu 9 stycznia 2012 r. Sąd przesłuchał świadka oraz dopuścił dowód z przesłuchania stron i przesłuchał w trybie art. 304 k.p.c. wnioskodawcę odraczając rozprawę do dnia 1 marca 2012 r. , na której Sąd kontynuował przesłuchanie wnioskodawcy oraz przesłuchał uczestniczkę , oraz dopuszczając dowód z przedłożonych przez strony dokumentów oraz zapisu elektronicznego na przedłożonej płycie CD postanowił określić zakres opinii biegłych po przeprowadzeniu powyższych dowodów oraz wezwać pełnomocników stron do uiszczenia zaliczki na poczet tej opinii, odraczając rozprawę z terminem na piśmie ( k.275 ). W piśmie procesowym z dnia 28 marca 2012 r. wnioskodawca podtrzymał wniosek o zabezpieczenie roszczenia złożony w dniu 10 stycznia 2012 r. , a polegający na ustaleniu sposobu korzystania z nieruchomości objętej wnioskiem na czas trwania postępowania ( quoad usum ). Zarządzeniem z dnia 24 maja 2012 r. w związku z powyższym wnioskiem Przewodniczący wyznaczył termin rozprawy na dzień 17 lipca 2012 r. polecając zawiadomić pełnomocników stron oraz poinformować ich, iż rozprawa ta ograniczona będzie do rozpoznania wniosku wnioskodawcy o zabezpieczenie poprzez dopuszczenie do współposiadania nieruchomości ( k. 278 ). Po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 17 lipca 2012 r. i odebraniu stanowisk stron Sąd postanowieniem z tego dnia oddalił wniosek wnioskodawcy o zabezpieczenie ( k. 286 ). W dniu 18 lipca 2012 r. pełnomocnik wnioskodawcy złożył wniosek o uzasadnienie tego orzeczenia, a akta przedłożono sędziemu referentowi w związku z tym wnioskiem w dniu 18 lipca 2012 r. W piśmie procesowym złożonym w dniu 24 października 2012 r. wnioskodawca wniósł o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej ( quoad usum ) tj. nieruchomości będącej przedmiotem postępowania. Odpowiedz na ten wniosek została złożona przez uczestniczkę w dniu 13 listopada 2012 r. ( k. 207 ). W dniu 15 listopada 2012 r. zostało sporządzone uzasadnienie postanowienia z dnia 17 lipca 2012 r. w przedmiocie oddalenia wniosku o zabezpieczenie ( k. 301 ). Z zarządzenia z dnia 15 listopada 2012 r. wynika, iż w okresie od dnia 23 lipca 2012 do dnia 28 sierpnia 2012 r. sędzia referent przebywał na urlopie, a w dniach 22-26 październik 2012 r. na zwolnieniu lekarskim. W zarządzeniu tym Przewodniczący polecił także doręczyć odpis postanowienia z dnia 17 lipca 2012 r. wraz z uzasadnieniem pełnomocnikowi wnioskodawcy oraz wyznaczył rozprawę na dzień 23 stycznia 2013 r. polecając wezwać strony na ten termin do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania w zakresie wniosku o dopuszczenie wnioskodawcy do współkorzystania z rzeczy wspólnej, oraz nakazał wezwać biegłego z zakresu budownictwa do sporządzenia opinii, której przedmiotem będzie ustalenie możliwości podziału fizycznego budynku oraz opracowanie wstępnego planu podziału w razie przyjęcia, iż jest to możliwe z uwagi na kształt i substancję budynku. W dniu 3 grudnia 2012 r. ekspediowana została odezwa do biegłego, a w dniu 14 grudnia 2012 r. biegły pobrał akta sprawy. W związku z chorobą sędziego referenta rozprawa wyznaczona na dzień 23 stycznia 2013 r. została odwołana, a termin kolejnej rozprawy został wyznaczony na dzień 27 marca 2013 r . ( k. 310 ). Wnioskiem złożonym w dniu 21 stycznia 2013 r. uczestniczka wniosła o usprawiedliwienie jej nieobecności i odroczenie terminy rozprawy wyznaczonej na dzień 23 stycznia 2013 r . w związku ze szkoleniem służbowym. W dniu 23 stycznia 2013 r. złożona została opinia przez biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. T. J.. Na rozprawie w dniu 27 marca 2013 r. rozpoznając wniosek o dopuszczenie do współposiadania Sąd przesłuchał strony oraz zamykając w tym zakresie rozprawę odroczył ogłoszenie orzeczenia do dnia 15 kwietnia 2013 r. ( k.347 ). W związku z chorobą sędziego sprawozdawcy termin tej rozprawy został odwołany zarządzeniem z dnia 12 kwietnia 2013 r. Zarządzeniem z dnia 20 czerwca 2013 r. wyznaczona została kolejna rozprawa na dzień 4 września 2013 r. W piśmie procesowym z dnia 8 kwietnia 2013 r. uczestniczka wniosła zarzuty do opinii biegłego. Na rozprawie w dniu 4 września 2013 r. po odebraniu stanowisk stron w przedmiocie wniosku o dopuszczenie do współkorzystania z rzeczy Sąd uznając w tym zakresie sprawę za wyjaśnioną do rozstrzygnięcia wydał i ogłosił postanowienie częściowe, w którym ustalił sposób korzystania z rzeczy wspólnej stanowiącej wspólność majątkową małżeńską stron w postaci zabudowanej nieruchomości położnej w K. przy ulicy (...) objętej księgą wieczystą (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Krakowa –Podgórza w Krakowie. W dniu 10 września 2013 r. złożony został przez uczestniczkę wniosek o uzasadnienie tego orzeczenia, przedłożony sędziemu referentowi w dniu 10 września 2013 r., a w dniu 11 listopada 2013 r. sporządzone zostało uzasadnienie tego orzeczenia, które sędzia referent polecił doręczyć wraz odpisem postanowienia pełnomocnikowi uczestniczki. W dniu 4 grudnia 2013 r. wniesiona została przez uczestniczkę apelacją od postanowienia częściowego Sądu Rejonowego dla Krakowa –Krowodrzy w Krakowie z dnia 4 września 2013 r. ( k. 373 ). Zarządzeniem z dnia 10 grudnia 2013 r. Przewodniczący Wydziału odpis apelacji uczestniczki polecił doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy, a akta przedłożyć sędziemu referentowi celem wydania postanowienia o przyznaniu biegłemu wynagrodzenia za sporządzenie opinii w sprawie. Akta sędziemu referentowi zostały przedłożone w dniu 18 grudnia 2013 r. W dniu 15 stycznia 2014 r. złożona została przez wnioskodawcę odpowiedz na apelację uczestniczki. W dniu 7 kwietnia 2014 r. Sąd wydał postanowienie w przedmiocie przyznania biegłemu wynagrodzenie za sporządzenie opinii w sprawie, polecając jego odpis doręczyć pełnomocnikom stron i biegłemu ( k. 397 ) . Zarządzenie w tym przedmiocie zostało wykonane w dniu 10 kwietnia 2014 r. W dniu 23 kwietnia 2014 r. akta wraz z apelacją uczestniczki zostały przedłożone Sądowi Okręgowemu w Krakowie ( k. 403 ) . Zarządzeniem z dnia 21 maja 2014 r termin rozprawy apelacyjnej został wyznaczony na dzień 12 września 2014 r. W dniu 3 września 2014 r. przedłożone zostało pismo procesowe stanowiące uzupełnienie wniesionej przez uczestniczkę apelacji. Po przeprowadzeniu rozprawy apelacyjnej postanowieniem z dnia 12 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zmienił zaskarżone postanowienie z dnia 4 września 2013 r. w ten sposób, że wniosek o dopuszczenie do korzystania z rzeczy wspólnej oddalił. Strony wniosły o doręczenie odpisu tego orzeczenia wraz z uzasadnieniem, które po przedłożeniu w tym przedmiocie wniosków w dniu 15 i 16 września 2014 r. zostało sporządzone w dniu 22 września 2014 r. Po doręczeniu pełnomocnikom stron odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem akta sprawy zostały zwrócone Sądowi Rejonowemu dla Krakowa -Krowodrzy w Krakowie w dniu 20 listopada 2014 r. i zostały przedłożone sędziemu referentowi w dniu 28 listopada 2014 r. Zarządzeniem z dnia 12 grudnia 2014 r. został w sprawie wyznaczony termin rozprawy na dzień 2 marca 2015 r. W dniu 5 grudnia 2014 r. pełnomocnik uczestniczki wniósł o zezwolenie na złożenie pisma przygotowawczego. Na rozprawie w dniu 2 marca 2015 r. Sąd udzielił zgody pełnomocnikowi uczestniczki na złożenie pisma przygotowawczego z dnia 3 marca 2015 r. , które przedłożone zostało na rozprawie wraz załącznikami, oraz w celu wskazania rachunków bankowych uczestniczki oraz wszystkich umów najmu dotyczących wspólnej nieruchomości, a także złożenia przez pełnomocnika wnioskodawcy pisma procesowego zawierającego stanowisko wnioskodawcy i rozważenia kwestii wydania postanowienie wstępnego , rozprawę odroczył do dnia 27 maja 2015 r. ( k. 608 ). W 23 marca 2015 r. złożone zostało pismo przygotowawcze przez pełnomocnika wnioskodawcy zawierające jego stanowisko procesowe. W dniu 8 maja 2015 r. przedłożone zostało pismo przygotowawcze uczestniczki wraz z zaświadczeniami o braku posiadania rachunków bankowych przez uczestniczkę w dacie ustanowienia rozdzielności majątkowej sporządzonymi przez dwa banki oraz żądanymi przez Sąd dokumentami w postaci umów najmu. Na rozprawie w dniu 27 maja 2015 r. Sąd Rejonowy po przedstawieniu stanowisk stron dopuścił i przeprowadził dowód z przesłuchania świadka oraz odroczył rozprawę z terminem na piśmie celem przeprowadzenia wywiadu w pozostałych bankach co do posiadania przez uczestniczkę rachunków bankowych oraz rozważenia celowości wydania postanowienia wstępnego bądź przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Zarządzeniem z dnia 24 września 2015 r. wyznaczony został termin rozprawy na dzień 30 listopada 2015 r. , na której Sąd uznał sprawę za wyjaśnioną do wydania postanowienia wstępnego i oznajmił, iż orzeczenie zostanie ogłoszone w dniu 14 grudnia 2015 r. ( k. 700 ). W dniu 14 grudnia 2015 r. ogłoszone zostało postanowienie wstępne. W dniu 16 grudnia 2015 r. złożony został wniosek uczestniczki o sporządzenie uzasadnienia tego orzeczenia i doręczenie odpisu postanowienia wraz z uzasadnieniem, który został przedłożony sędziemu referentowi w dniu 17 grudnia 2015 r. , a w dniu 21 grudnia 2015 r. taki wniosek złożył także wnioskodawca. Uzasadnienie postanowienia wstępnego zostało sporządzone w dniu 3 marca 2016 r. i zarządzeniem z tego dnia Przewodniczący nakazał doręczyć odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem pełnomocnikom stron. W zarządzeniu tym wskazano także, iż w dniach 29-31 grudnia 2015 r. sędzia referent przebywał na urlopie , a w dniach 31 grudnia 2015 r do 15 stycznia 2016 r. oraz 15-21 lutego 2016 r na zwolnieniu lekarskim. Zarządzenie z dnia 3 marca 2016 r. zostało wykonane w dniu 4 marca 2016 r., a w dniu 24 marca 2016 r. wniesiona została przez uczestniczkę apelacją od postanowienia wstępnego z dnia 14 grudnia 2015 r. , natomiast w dniu 7 kwietnia 2016 r. apelacja wnioskodawcy od tego orzeczenia. W dniu 1 kwietnia 2016 r. zgłoszenie przystąpienia do sprawy w charakterze uczestnika zgłosiła Gmina Miejska K.. Zarządzeniem z dnia 21 kwietnia 2016 r. odpis apelacji wnioskodawcy i uczestniczki nakazano doręczyć pełnomocnikowi strony przeciwnej, oraz akta przedłożyć sędziemu referentowi w związku z pismem Gminy Miejskiej K.. Opisy apelacji do pełnomocników stron ekspediowano w dniu 17 maja 2016 r. i w tym dniu przedłożono akta sędziemu referentowi. Postanowieniem z dnia 24 maja 2016 r. Sąd odmówił Gminie Miejskiej K. dopuszczenia do udziału w sprawie. Zarządzeniem z dnia 27 czerwca 2016 r. wezwano pełnomocnika wnioskodawcy do usunięcia braku fiskalnego apelacji od postanowienia z dnia 14 grudnia 2015 r. poprzez uiszczenie opłaty sądowej w kwocie 1000 zł, w terminie tygodnia pod rygorem odrzucenia apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r., Nr 179, poz. 1843) określa w art. 2 ust. 1 pojęcie przewlekłości postępowania stanowiąc, że przewlekłość zachodzi wówczas, gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to jest to konieczne do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne do rozstrzygnięcia sprawy, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron. Normatywna treść powołanego przepisu wskazuje wobec tego, że przewlekłość postępowania ma miejsce wówczas, gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, leżących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu.

W świetle brzmienia zdefiniowanych zacytowanymi uregulowaniami przesłanek przewlekłości, oraz w świetle poczynionych w sprawie ustaleń co do przebiegu postępowania, które zdaniem skarżącej uzasadniają wniosek, iż w sprawie doszło do przewlekłości rozumianej jako nadmiernie i bezzasadnie długie podejmowanie czynności zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy stwierdzić należało, że skarga jest w znacznej części zasadna.

Ustalony wyżej przebieg postępowania wskazuje bowiem, że o ile czynności sądu na wstępnym etapie tego postępowania podejmowane były bez zbędnej zwłoki i zmierzały do określenia zakresu postępowania poprzez przedstawienie stanowisk stron oraz przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie przesłuchania zawnioskowanych przez strony świadków oraz dowodu z przesłuchania stron, to jednak w dalszych toku postępowania występowały w sprawie okresy, w których ta zwłoka miała miejsce, zwłaszcza w zakresie terminów sporządzanych na wniosek stron uzasadnień wydanych sprawie orzeczeń, w tym orzeczenia częściowego z dnia 4 września 2013 r. oraz postanowienia wstępnego z dnia 14 grudnia 2015 r. Analiza przebiegu sprawy wskazuje także, że w początkowym stadium postępowania pomiędzy terminami kolejnych wyznaczanych w sprawie rozpraw nie było nadmiernie długich okresów , w których nie były podejmowane inne czynności procesowe. Nie można też podzielić stanowiska skarżącej, iż na rozprawach, które przeprowadzone zostały w dniach 2 lutego 2011, 28 lutego 2011 r., 23 maja 2011 r. , 14 czerwca 2011 r. nie były podejmowane konkretne czynności procesowe, skoro na wszystkich tych rozprawach Sąd prowadził postępowanie dowodowe z zeznań świadków. Z kolei rozprawa wyznaczona na dzień 5 października 2011 r. podlegała odroczeniu wobec złożenia takiego wniosku przez uczestniczkę z uwagi na niemożność jej stawiennictwa na tą rozprawę potwierdzonego zaświadczeniem lekarskim. Nie można zatem przyjąć, iż w powyższym zakresie zachodziła jakakolwiek zwłoka w czynnościach sądu, która mogłaby być kwalifikowana jako przewlekłość postępowania. Także na kolejnych dwóch terminach rozpraw , które wyznaczone zostały na dzień 9 stycznia 2012 r. i 1 marca 2012 r. Sąd kontynuował postępowanie dowodowe przesłuchując kolejnych świadków oraz przystąpił do przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron. W dalszym toku postępowania czynności Sadu skoncentrowane były na rozpoznaniu złożonego przez wnioskodawcę wniosku o zabezpieczenie roszczenia, w związku z którym to wnioskiem został wyznaczony w sprawie kolejny termin rozprawy na dzień 17 lipca 2012 r. , po przeprowadzeniu której i po odebraniu stanowisk stron, Sąd oddalił wniosek o zabezpieczenie. Pomimo jednak, iż wniosek o uzasadnienie powyższego orzeczenia został złożony przez pełnomocnika wnioskodawcy w dniu 18 lipca 2012 r. i przedłożony w tym dniu sędziemu sprawozdawcy, to dopiero w dniu 15 listopada 2012 r. zostało sporządzone uzasadnienie tego orzeczenia, a zatem nie tylko z uchybieniem terminu ustawowego w tym zakresie, ale także z opóźnieniem, które kwalifikowane być musi jako rażąca zwłoka stanowiąca o przewlekłości postępowania. Usprawiedliwieniem dla blisko czteromiesięcznej zwłoki w sporządzeniu uzasadnienia w/w postanowienia nie jest okoliczność, iż w okresie od dnia 23 lipca 2012 do dnia 28 sierpnia 2012 r. sędzia referent przebywał na urlopie, a w dniach 22-26 październik 2012 r. na zwolnieniu lekarskim, skoro w pozostałym okresie nie zachodziła żadna okoliczność, która stanowiłaby obiektywną przeszkodę do sporządzenia uzasadnienia w/w postanowienia, tym bardziej, iż w powyższym okresie nie były podejmowane w sprawie także inne czynności procesowe.

Ustalony w sprawie przebieg postępowania wskazuje także, iż w dalszym toku sprawy czynności Sądu zmierzały do rozpoznania złożonego przez wnioskodawcę w dniu 24 października 2012 r. wniosku o ustalenie sposobu korzystania przez strony z nieruchomości wchodzącej w skład podlegającego podziałowi majątku wspólnego, w związku z którym to wnioskiem zarządzeniem z dnia 15 listopada 2012 r. został wyznaczony termin rozprawy na dzień 23 stycznia 2013 r., która jednak z uwagi na chorobę sędziego została odroczona na dzień 27 marca 2013 r. O odroczenie powyższej rozprawy wnosiła także uczestniczka w związku ze szkoleniem służbowym , w którym miała uczestniczyć. Z ustalonego przebiegu postępowania wynika, iż na rozprawie w dniu 27 marca 2013 r. Sąd przeprowadził dowód z przesłuchania stron w zakresie koniecznym do rozpoznania złożonego wniosku o dopuszczenie do współkorzystania z rzeczy wspólnej i zamykając w tej części rozprawę odroczył ogłoszenie orzeczenia do dnia 15 kwietnia 2013 r. , która to rozprawa z uwagi na chorobę sędziego sprawozdawcy została odwołana zarządzeniem z dnia 12 kwietnia 2013 r. Kolejny termin wyznaczony zaś został zarządzeniem z dnia 20 czerwca 2013 r. na dzień 4 września 2013 r. Powyższe wskazuje, że choć postępowanie dowodowe w przedmiocie złożonego przez wnioskodawcę wniosku o ustalenie sposobu korzystania przez strony z nieruchomości wchodzącej w skład podlegającego podziałowi majątku wspólnego, zostało zakończone w dniu 27 marca 2013 r. to postanowienie częściowe w zakresie tego wniosku zostało wydane dopiero w dniu 4 września 2013 r. , a zatem po upływie 5 –ciu miesięcy. Powyższe prowadziło niewątpliwie do nieusprawiedliwionej przewłoki postępowania, albowiem w trakcie tego okresu nie były podejmowane w spawie żadne czynności procesowe. Sąd Rejonowy sporządził także uzasadnienie tego orzeczenia z uchybieniem terminu ustawowego oraz blisko dwumiesięcznym opóźnieniem, choć bowiem wniosek w tym przedmiocie został złożony przez uczestniczkę w dniu 10 września 2013 r. to uzasadnienie tego orzeczenia zostało sporządzone w dniu 11 listopada 2013 r. Łącznie zatem w okresie ośmiu miesięcy Sąd nie podejmował żadnych innych czynności, które zmierzałyby do merytorycznego zakończenia postępowania w sprawie, prowadząc tym samym do wstrzymania przez ten okres rozpoznanie głównego przedmiotu postępowania wyznaczonego wnioskiem o podział majątku wspólnego.

Przewlekłość postępowania w sprawie miała także miejsce na etapie postępowania międzyinstancyjnego, które prowadzone było w związku z wniesioną w dniu 4 grudnia 2013 r. przez uczestniczkę apelacją od postanowienia częściowego z dnia września 2013 r. Zarządzeniem z dnia 10 grudnia 2013 r. Przewodniczący Wydziału odpis apelacji uczestniczki polecił doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy, a akta przedłożyć sędziemu referentowi celem wydania postanowienia o przyznaniu biegłemu wynagrodzenia za sporządzenie opinii w sprawie. Choć akta sędziemu referentowi zostały przedłożone w dniu 18 grudnia 2013 r. to jednak dopiero po upływie blisko czterech miesięcy w dniu 7 kwietnia 2014 r. Sąd wydał postanowienie w przedmiocie przyznania biegłemu wynagrodzenie za sporządzenie opinii w sprawie, powodując tym samym zwłokę w przedstawieniu wniesionej przez uczestniczkę apelacji do rozpoznania Sądowi II instancji. Powyższe prowadziło niewątpliwie do nieusprawiedliwionej przewłoki postępowania także w tym okresie.

W dalszym toku postępowania po zwrocie akt sprawy po rozpoznaniu przez Sąd Okręgowy wniesionej przez uczestniczkę apelacji od postanowienia częściowego z dnia 4 września 2013 r. , Sąd Rejonowy kontynuował postępowanie dowodowe wyznaczając dwa kolejne terminy rozpraw m.in. na dzień 2 marca 2015 r., którą to rozprawę w celu wskazania rachunków bankowych uczestniczki oraz wszystkich umów najmu dotyczących wspólnej nieruchomości, a także złożenia przez pełnomocnika wnioskodawcy pisma procesowego zawierającego stanowisko wnioskodawcy i rozważenia kwestii wydania postanowienie wstępnego , odroczył do dnia 27 maja 2015 r. Z kolei na tej rozprawie Sąd Rejonowy po przedstawieniu stanowisk stron dopuścił i przeprowadził dowód z przesłuchania świadka oraz odroczył rozprawę z terminem na piśmie celem przeprowadzenia wywiadu w pozostałych bankach co do posiadania przez uczestniczkę rachunków bankowych oraz rozważenia celowości wydania postanowienia wstępnego bądź przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Dopiero zarządzeniem z dnia 24 września 2015 r. wyznaczony został termin kolejnej rozprawy na dzień 30 listopada 2015 r. Powyższe wskazuje, iż przez okres kolejnych sześciu miesięcy nie były podejmowane w sprawie żadne czynności, a pomimo odroczenia rozprawy w dniu 27 maja 2015 r. celem przeprowadzenia wywiadu w bankach co do okoliczności posiadania przez uczestniczkę rachunków bankowych, nie zostały podjęte w tym zakresie jakiekolwiek czynności. Po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 30 listopada 2015 r. , na której Sąd Rejonowy uznał sprawę za wyjaśnioną do wydania postanowienia wstępnego, w dniu 14 grudnia 2015 r. ogłoszone zostało postanowienie wstępne. Pomimo jednak złożonych w dniu 14 i 16 grudnia 2015 r. przez strony wniosków o uzasadnienie tego orzeczenia, które wraz z aktami sprawy zostały przedłożone sędziemu referentowi w dniu 17 grudnia 2015 r. , uzasadnienie powyższego orzeczenia zostało sporządzone w dniu 3 marca 2016 r., a zatem znowu z przekroczeniem terminu ustawowego oraz ze nieusprawiedliwioną zwłoką , albowiem za takie nie można uznać okoliczności, iż okresie od dnia 29 grudnia do 15 stycznia sędzia referent przebywał kolejno na urlopie wypoczynkowym oraz zwolnieniu lekarskim, na którym pozostawał także w dniach 15-21 lutego 2016 r., albowiem po dniu 15 stycznia 2016 r ., a przed dniem 15 lutego 2016 r. , kiedy to sędzia referent ponownie nie był zdolny do pracy z uwagi na stan zdrowia, niewątpliwie uzasadnienie postanowienia wstępnego mogło zostać sporządzone. Powyższe wskazuje, iż czynności Sądu w tym okresie cechowała przewlekłość postępowania, prowadząc tym samym do wstrzymania możliwości zaskarżenia przez strony wydanego w sprawie postanowienia wstępnego. Powyższe stanowi niewątpliwe przejaw naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, albowiem doszło w tym zakresie do przewlekłości rozumianej jako nadmiernie i bezzasadnie długie podejmowanie czynności.

Reasumując - w ocenie Sądu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie zostały niedostatecznie skoncentrowane czynności procesowe we wskazanych wyżej okresach, co wstrzymało w sposób znaczący merytoryczne rozpoznanie sprawy i stanowi przejaw naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, czyniąc skargę w tym zakresie zasadną.

Pomimo uznania skargi za zasadną Sąd Okręgowy nie znalazł jednak wystarczających przesłanek przemawiających za przyznaniem skarżącej żądanej z tego tytułu kwoty w pełnym zakresie . Zgodnie z treścią art. 12 ust. 4 cyt. wyżej ustawy sąd może w razie uwzględnienia skargi, na żądanie skarżącego, przyznać od Skarbu Państwa odpowiednią sumę pieniężną w wysokości od 2000 do 20.000 zł. Zasądzenie odpowiedniej sumy stanowi rekompensatę za naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Żądanie skarżącej nie mogło zostać uwzględnione w rozmiarze szerszym niż określony w punkcie II postanowienia. Sąd Okręgowy miarkując wysokość zasądzonej na rzecz skarżącej kwoty wziął pod uwagę poczynione powyżej ustalenia, które przy uwzględnieniu charakteru zaistniałej przewlekłości zasadnym w ocenie Sądu Okręgowego czynią zasądzenie tytułem poniesionej przez skarżącą szkody kwoty 10.000 zł. Podkreślić bowiem należy, że ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. jest w znacznym zakresie aktem o charakterze publicznoprawnym, gdyż jej podstawową funkcją jest wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego (por. uzasadnienia uchwał Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2005 r., III SPP 113/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 134 oraz z dnia 19 stycznia 2005 r., III SPP 115/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 135). "Przyznanie sumy pieniężnej" pełni więc rolę sankcji dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości. Powinno ono też stanowić względem skarżącego rekompensatę tego, co określane jest jako "szkoda niepieniężna", "szkoda niemajątkowa", "krzywda moralna", a przyznana kwota w tym kontekście jest adekwatna do zaistniałej przewłoki biorąc pod uwagę jej charakter oraz okres jakiego dotyczy.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 12 ust. 2 i ust.4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.). O kosztach postępowania orzeczono przy zastosowaniu art. 17 ust. 2 w/w ustawy.

SSO Agnieszka Cholewa – Kuchta SSO Katarzyna Oleksiak SSO Jarosław Tyrpa