Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 20 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Serafin-Tabor (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Cholewa-Kuchta

SO Jarosław Tyrpa

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2020 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku T. C.

z udziałem Gminy Miejskiej K., Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w K., B. B., M. B., W. B., H. B., M. D. (1), M. D. (2), Z. D., J. F., M. F., K. G., A. T., M. H. (1), A. H., B. H., M. H. (2), D. K., S. K., K. K. (1), H. K., K. K. (2), A. P., J. Ś., B. S., A. W. (1), W. S., M. S., K. S., Ł. W., A. W. (2), A. W. (3), B. Z.

o zasiedzenie służebności drogi koniecznej

na skutek zażalenia wnioskodawczyni

na postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie

z dnia 6 marca 2019 r., sygn. akt I Ns 291/19/K

postanawia:

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od wnioskodawczyni T. C. na rzecz uczestnika Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w K. kwotę 120 ( sto dwadzieścia ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Jarosław Tyrpa SSO Katarzyna Serafin-Tabor SSO Cholewa-Kuchta

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 marca 2019 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie oddalił wniosek T. C. o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zasiedzenie służebności drogi koniecznej poprzez nakazanie uczestniczce Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. usunięcia ogrodzenia pomiędzy działką nr (...) a działką nr (...) i działką nr (...) a działką (...) wybudowanego na działce nr (...) oraz zakazanie uczestniczce Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. naruszania swobody przejazdu i przechodu przez działkę nr (...) oraz zagrożenie w/w uczestniczce nakazaniem zapłaty sumy przymusowej, na wypadek niewykonania któregoś z tych obowiązków.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, iż w podstawie wniosku o udzielenie w/w zabezpieczenia wnioskodawczyni wskazała, że przedmiotowe ogrodzenie uniemożliwia swobodną komunikację z częścią oficynową budynku przy ul. (...) (znajdującym się na działce nr (...)), w tym dojazd do dwóch klatek schodowych znajdujących się w oficynie, jak również dostęp i dojazd do murowanego budynku stacji transformatorowej. Na działce nr (...) znajduje się z kolei wyodrębnione miejsce do przechowywania pojemników służących do zbierania odpadów komunalnych z nieruchomości położonej przy ul. (...) i wzniesienie przedmiotowego ogrodzenia dostęp ten uniemożliwia.

W motywach rozstrzygnięcia powołując art. 730 § 1 k.p.c. i art. 730 ¹ § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni nie wykazała swojego interesu prawnego w usunięciu ogrodzenia znajdującego się pomiędzy działką (...) a (...). Działka nr (...) bezpośrednio przylega do drogi publicznej - ul. (...) w K.. Dostęp do części oficynowej budynku jest możliwy od strony ul. (...), korytarzem przebiegającym w poprzek całego budynku. Stąd choć wzniesienie spornego ogrodzenia uniemożliwiło dostęp do części oficynowej budynku przy ul. (...) w K. od strony ulicy (...), to jednak nie odcięło go całkowicie, albowiem nadal możliwy jest dostęp do tej części nieruchomości od strony ul. (...). Podobnie odnośnie działki nr (...), wnioskodawczyni nie wykazała interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Działka nr (...) jest niezabudowana, a to że znajduje się na niej miejsce do przechowywania pojemników służących do zbierania odpadów komunalnych, nie oznacza, że pojemniki te nie mogą być składowane w innym miejscu (w szczególności na działce nr (...)) i wywożone od strony ulicy (...). Stąd też, w ocenie Sądu wnioskodawczyni nie wykazała, iż brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie, a tym samym swego interesu prawnego w udzieleniu żądanego zabezpieczenia.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła wnioskodawczyni T. C. i zaskarżając je w całości domagała się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie złożonego przez nią wniosku o zabezpieczenie oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego ewentualnie jego uchylenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania zabezpieczającego za obie instancje.

Zaskarżonemu postanowieniu skarżąca zarzuciła :

1)  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na jego treść, a to:

a)  art. 730 ¹ §1 in principio Kpc w zw. z art. 233 §1 k.p.c., w zw. z art. 243 k.p.c. i w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że dostęp do części oficynowej budynku jest z kolei możliwy od strony ul. (...), korytarzem przebiegającym w poprzek całego budynku a wzniesienie spornego ogrodzenia aczkolwiek uniemożliwiło dostęp do oficynowej części nieruchomości od strony ulicy (...), to jednak nie odcięło go całkowicie, albowiem nadal jest możliwy dostęp od strony ul. (...) i w konsekwencji oddalenie mojego wniosku o udzielenie zabezpieczenia, podczas gdy uprawdopodobnione zostało roszczenie o zasiedzenie służebności gruntowej przechodu i przejazdu przez działkę nr (...), w obrębie nr (...) K., stanowiącej część nieruchomości położonej w K., objętej księgą wieczystą nr (...), jako służebności gruntowej związanej z nieruchomością stanowiącą działkę nr (...), w obrębie nr (...) K., objętą księgą wieczystą nr (...), jako nieruchomością władnącą;

b)  art. 730 ¹ §1 in principio Kpc w zw. z art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 243 k.p.c. i w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że skoro działka nr (...) jest niezabudowana, a pojemniki na odpady komunalne mogą być składowane w innym miejscu (w szczególności na działce nr (...)) i w konsekwencji oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia, podczas gdy uprawdopodobniono roszczenie o zasiedzenie służebności gruntowej przechodu i przejazdu przez działkę nr (...), w obrębie nr (...) K., stanowiącej część nieruchomości położonej w K., objętej księgą wieczystą nr (...), jako służebności gruntowej związanej z nieruchomością stanowiącą działki gruntu nr (...), w obrębie nr (...) K., objęte księgą wieczystą nr (...) i związanej z nieruchomością stanowiącą działkę gruntu nr (...), w obrębie nr (...) K., objętą księgą wieczystą nr (...), jako nieruchomościami władnącymi, jak również wykazano, że na skutek wybudowanego przez uczestniczkę Spółdzielnię Mieszkaniową (...) z siedzibą w K. ogrodzenia uniemożliwiono wnioskodawczyni i pozostałym uczestnikom jakikolwiek fizyczny dostęp do działek nr (...);

c)  art. 730 ¹ §1 in fine i §2 Kpc w zw. z art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 243 k.p.c i w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że wnioskodawczyni nie wykazała, iż brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważanie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie, a w konsekwencji oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia, podczas gdy uprawdopodobniony został interes prawny w udzieleniu żądanego zabezpieczenia;

d)  art. 738 in fine Kpc w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez brak prawidłowego rozważenia materiału dowodowego zalegającego w aktach sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej, sygn. akt I Ns 2591/12/K i w konsekwencji oddalenie mojego wniosku o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego przeze mnie roszczenia, podczas gdy wnioskodawczyni uprawdopodobniła interes prawny w udzieleniu żądanego zabezpieczenia;

e)  art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zalegającego w aktach sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej, sygn. akt I Ns 2591/l2/K i w konsekwencji dokonanie niewłaściwych i błędnych ustaleń faktycznych mających wpływ na treść zaskarżonego postanowienia oraz wyprowadzenie wniosków, które nie wynikają z tego materiału dowodowego, skutkujących oddaleniem o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia;

f)  art. 755 §1 pkt 1 i §2 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia w sposób określony we wniosku;

g)  art. 756 ² §1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji oddalenie wniosku o zabezpieczenie poprzez zagrożenie uczestniczce Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w K. nakazania zapłaty na rzecz wnioskodawczyni sumy przymusowej;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a)  art. 140 k.c. i art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. poprzez ich niezastosowanie i w konsekwencji błędne uznanie, że ponieważ działka nr (...) jest niezabudowana (podobnie jak działki nr (...)), to wnioskodawczyni nie wykazała swojego interesu prawnego w usunięciu ogrodzenia znajdującego się pomiędzy działką nr (...) a działką nr (...) oraz w konsekwencji oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia;

b)  §23 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 1422 ze zmian.) i art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej K. (załącznik nr 1 do uchwały nr XLVII/846/16 Rady Miasta K. z dnia 8 czerwca 2016 r., zmienionego uchwałą nr LXXIII/1770/17 Rady Miasta K. z dnia 31 maja 2017 r. i uchwałą nr XCI/2391/17 Rady Miasta K. z dnia 20 grudnia 2017 r.) poprzez uznanie, że pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych, usytuowane na działce nr (...) nie mogą być składowane w innym miejscu, w tym na działce nr (...), podczas gdy zgodnie z tymi przepisami pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych nie mogą być składowane na działce nr (...), ani w innym miejscu.

W odpowiedzi na zażalenie uczestnik Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w K. wniosła o oddalenie zażalenia oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawy zabezpieczenia określa przepis art. 730 ¹ § 1 k.p.c., zgodnie z którym dla udzielenia zabezpieczenia muszą zostać spełnione kumulatywnie dwie przesłanki, tj. osoba występująca z wnioskiem o jego udzielenie musi uprawdopodobnić roszczenie, którego zabezpieczenia się domaga oraz uprawdopodobnić interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia.

W zakresie pierwszej z wymienionych przesłanek należy uprawdopodobnić, iż w konkretnych okolicznościach faktycznych uprawnionemu przysługuje roszczenie podlegające ochronie w świetle obowiązujących przepisów prawa. Interes prawny, w myśl art. 730 ¹ § 2 k.p.c. jest zaś uprawdopodobniony - podobnie jak w przypadku uprawdopodobnienia roszczenia - wtedy gdy prima facie możliwe jest stwierdzenie, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

W podstawie wniosku o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia przez współwłaścicieli nieruchomości stanowiących działki nr (...) służebności gruntowej przejazdu i przechodu szlakiem drożnym prowadzącym przez działkę nr (...) stanowiącej część nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), a oznaczonym na załączonej do wniosku opinii z dnia 8 maja 2018 r. sporządzonej przez biegłego sądowego w zakresie geodezji i kartografii mgr. inż K. M., wnioskodawczyni wskazywała, iż współwłaściciele nieruchomości stanowiących działki nr (...), oraz ich poprzednicy prawni korzystali i korzystają nadal z terenu obejmującego obecnie działkę nr (...) w zakresie urządzonego na nim szlaku drożnego, jako jej samoistni posiadacze, na potrzeby przechodu i przejazdu do zamieszkałej przez nich nieruchomości zabudowanej budynkiem przy ulicy (...) w K. oraz do dwóch nieruchomości gruntowych tj. nieruchomości składającej się z działki nr (...), co prowadziło do nabycia przez nich służebności gruntowej przechodu i przejazdu przez tę działkę, która powstała przez zasiedzenie tej służebności.

W związku z tak określonym przedmiotem zasiedzenia oraz jego podstawą faktyczną, pozostawał także przedmiotowy wniosek o zabezpieczenie, w którym wnioskodawczyni domagała się zobowiązania uczestnika Spółdzielnię Mieszkaniową (...) do usunięcia ogrodzenia znajdującego się z jednej strony pomiędzy działką nr (...), a działką nr (...), z drugiej zaś pomiędzy działką nr (...), a działką nr (...), które uniemożliwia współwłaścicielom tych nieruchomości dostęp do nich od drogi publicznej stanowiącej ulicę (...) w K., wywodząc, iż tylko tą drogą możliwy jest dojazd i dojście do oficyny budynku zlokalizowanego na działce nr (...) oraz miejsca składowania odpadów komunalnych pochodzących z tej nieruchomości, a znajdującego się na działce nr (...) r., oraz wskazując, że żądane zabezpieczenie służyć będzie zapewnieniu należytej ochrony prawnej współwłaścicielom tych nieruchomości na czas trwania przedmiotowego postępowania.

Oceniając przedmiotowy wniosek w kontekście pierwszej z przesłanek określonych w art. 730 ¹ § 1 k.p.c. jaką jest uprawdopodobnienie samego roszczenie, wskazać należy, iż przyjmuje się, że roszczenie jest uprawdopodobnione w sytuacji, gdy istnieją słuszne podstawy do przypuszczenia, że ono istnieje. Przy czym na etapie postępowania w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia nie jest rolą sądu dokonywanie głębszej, szczegółowej analizy stanu faktycznego i prawnego sprawy, a jedynie weryfikacja zasadności wniosku o zabezpieczenie w oparciu o przedstawiony materiał dowodowy. Nie można jednak pominąć, iż w okolicznościach niniejszej sprawy, nie tylko zostało przeprowadzone stosownie do inicjatywy stron postępowanie dowodowe w sprawie, ale także zostało wydane przez Sąd Rejonowy postanowienie o oddaleniu wniosku o zasiedzenie w/w służebności gruntowej. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy ustalił wprawdzie, że przez szlak drożny urządzony na działce nr (...), przed jego zagrodzeniem przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...), możliwy był dojazd i dojście do oficyny kamienicy posadowionej na działce nr (...), niemniej ustalił także, iż przedmiotowy szlak drożny został urządzony dopiero w latach 90-tych ubiegłego wieku, a wcześniej był porośnięty trawą i w żaden sposób nieutwardzony, co przesądzało o braku koniecznej przesłanki zasiedzenia służebności gruntowej w postaci istnienia trwałego i widocznego urządzenia umożliwiającego wykonywanie tej służebności przez okres czasu wymagany do zasiedzenia tj. trzydzieści lat zważywszy, że wnioskodawczyni i pozostali współwłaściciele nieruchomości, na rzecz których służebność ta miała zostać ustanowiona, mogą być uznani jedynie za posiadaczy służebności w złej wierze. Wprawdzie powyższe postanowienie nie jest prawomocne, albowiem wniesiona została przez wnioskodawczynię apelacja od tego orzeczenia, niemniej jednak w świetle jego treści uzasadnione wątpliwości rodzi samo uprawdopodobnienie roszczenia, o zabezpieczenie którego wnosiła wnioskodawczyni, co jest niezbędną przesłanką jego udzielenia.

Niezależnie od powyższego w pełni podzielić należy stanowisko Sądu Rejonowego, iż wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła także drugiej koniecznej przesłanki określonej w art. art. 730 ¹ § 1 k.p.c. jaką jest interes prawny w udzieleniu żądanego zabezpieczenia. Poza sporem było bowiem, że nieruchomość stanowiąca działkę nr (...), na której położony jest budynek mieszkalny przylega do drogi publicznej tj. ulicy (...) w K.. Przedmiotem złożonego wniosku o zabezpieczenie było zaś dojście i dojazd do oficyny zlokalizowanego na tej nieruchomości budynku, która w ocenie skarżącej nie posiada odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Oceny tej nie sposób podzielić skoro przez cały parter budynku nr (...) ulicy (...) w K. przechodzi korytarz, którym dostać się można także do tylnej części tego budynku, gdzie znajduje się oficyna. Stąd dostęp także do tej części przedmiotowego budynku jest możliwy, a jedynie nie jest możliwy bezpośredni do niej dojazd. Nie zostało jednak przez wnioskodawczynię wykazane, aby dojazd ten był konieczny, także w zakresie dostępu odpowiednich służb, które do tej części budynku mogą dostać się od ulicy (...), jak to miało miejsce w przypadku prac prowadzonych na zlokalizowanej w tym miejscu na działce nr (...) stacji transformatorowej, a sam wzgląd na związane z tym niedogodności nie mógł przemawiać za udzieleniem żądanego przez wnioskodawczynię zabezpieczenia.

Słusznie też Sąd Rejonowy wskazał, iż wnioskodawczyni nie wykazała, iż posiada interes prawny w udzieleniu żądanego zabezpieczenia w zakresie nieruchomości obejmujących działki nr (...), które nie są zabudowane. Podstawą do udzielenia żądanego zabezpieczenia w tym zakresie nie może być jedynie umieszczenie na działce nr (...) pojemników na odpady komunalne mieszkańców budynku przy ulicy (...) w K., albowiem to rzeczą współwłaścicieli nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), na której zlokalizowany jest przedmiotowy budynek, jest takie zagospodarowanie tej nieruchomości, aby możliwe było także umieszczenie na niej pojemników na odpady komunalne, w takim miejscu, w którym możliwy byłby dostęp do nich przez właściwe służby. Wnioskodawczyni nie wykazała, iż jest to niemożliwe w świetle Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które w § 22 ust. 2 pkt. 1 i 3 dopuszcza składowanie odpadów stałych także w pomieszczeniach samego budynku. Wnioskodawczyni nie wykazała zatem, iż zachodziła potrzebna unormowania stosunków stron w tym zakresie na czas trwania przedmiotowego postępowania, tym bardziej, że udzielnie żądanego przez nią zabezpieczenia prowadzić musiałoby do rozebrania zlokalizowanego na działce nr (...) ogrodzenia, a zatem i poniesienia przez uczestnika Spółdzielnię Mieszkaniową (...) związanych z tym kosztów, pomimo braku uwzględnienia na chwilę obecną wniosku o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia przedmiotowej służebności.

Wnioskodawczyni nie wykazała także, że brak zabezpieczenia wpłynie w jakikolwiek sposób na możliwość realizacji ewentualnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia w drodze zasiedzenia objętej wnioskiem służebności drogi koniecznej, o co wniosła skarżąca w niniejszej sprawie. W świetle art. 730 ¹ § 2 k.p.c. wnioskodawca winien zaś uprawdopodobnić, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Celem postępowanie zabezpieczające jest bowiem zapewnienie tymczasowej ochrony prawnej uprawnionemu przed utratą możności zaspokojenia jego roszczenia lub wykonalności orzeczenia w sprawie, a nie realizacja roszczenia objętego wnioskiem przed wydaniem w tym przedmiocie orzeczenia w sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego, na obecnym etapie postępowania brak jest możliwości ustalenia, a nawet uznania za uprawdopodobniony fakt, że rzeczywiście może dojść do utrudnienia wykonania zapadłego w sprawie orzeczenia i utrudnienia osiągnięcia celu postępowania w sprawie.

Tymczasem uprawdopodobnienie interesu prawnego jako przesłanki zabezpieczenia , nie może opierać się na samych podnoszonych w tym zakresie twierdzeniach wnioskodawcy. Skoro zatem nie można przyjąć, aby na chwilę obecną interes wnioskodawczyni i pozostałych współwłaścicieli nieruchomości objętych wnioskiem w udzieleniu żądanego zabezpieczenia został choćby uprawdopodobniony, to wobec braku koniecznej przesłanki określonej w art. 730 ¹ § 1 k.p.c. nie zachodziła także podstawa do udzielenia żądanego przez nią zabezpieczenia.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c. w z. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na mocy art. 520 § 2 k.p.c. i § 5 pkt. 3 w zw. z art. 10 ust. 2 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Jarosław Tyrpa SSO Katarzyna Serafin-Tabor SSO Cholewa-Kuchta