Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 kwietnia 2025 roku.

Sąd Okręgowy w Krakowie, II Wydział Cywilny – Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Liliana Kaltenbek

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2025 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Fundacji (...) z siedzibą w W.

przy uczestnictwie A. P.

o wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa –Podgórza w Krakowie z dnia 2 września 2024r. roku, sygn. akt DzKw /KR1P /00055344/24

postanawia:

oddalić apelację.

Sędzia Liliana Kaltenbek

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 15 kwietnia 2025r.

Postanowieniem z dnia 2 września 2024 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa - Podgórza w Krakowie, w sprawie z wniosku Fundacji (...) z siedzibą w W. przy uczestnictwie A. P., oddalił wniosek wnioskodawczyni o wpis ostrzeżenia o zakazie zbywania i obciążania nieruchomości.

Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni Fundacja (...) z siedzibą w W. wnioskiem z dnia 1 marca 2024 roku, zarejestrowanym po uzupełnieniu przez wnioskodawczynię braku fiskalnego wniosku pod sygnaturą DzKw/KR1P/00055344/24 (k. 131), wniosła o ujawnienie w dziale III księgi wieczystej (...) ostrzeżenia o zakazie zbywania i obciążania nieruchomości. Wnioskodawczyni wskazała, że posiada względem(...) Funduszu (...) z siedzibą w K. roszczenie w wysokości 200.000 zł oraz domaga się zabezpieczenia tego roszczenia na podstawie art. 730 i 730 ^{( 1 )}k.p.c. poprzez wpis zakazu zbywania i obciążania nieruchomości podopiecznej fundacji (...). Wnioskodawczyni wyjaśniła, że wpis ma ochronić wnioskodawczynię przed uchylaniem się funduszu od spełnienia świadczenia oraz zabezpieczyć A. P. przed bezprawną egzekucją z jej nieruchomości. Jako podstawę wpisu wnioskodawczyni wskazała wyrok Sądu Rejonowego w Kościanie wydany w sprawie o sygn. akt I C 905/17. Do wniosku załączono kopię wyroku z dnia 20 marca 2019 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Kościanie, w sprawie o sygn. akt I C 905/17, na której prezes zarządu wnioskodawczyni naniósł adnotację: „potwierdzam za zgodność z oryginałem celem zabezpieczenia zadośćuczynienia w KW”, po czym opatrzył ją podpisem, którego własnoręczność potwierdził notariusz.

Referendarz sądowy postanowieniem z dnia 27 czerwca 2024 roku oddalił wniosek o wpis, wskazując w uzasadnieniu rozstrzygnięcia, że do wniosku nie załączono dokumentu mogącego stanowić podstawę żądanego wpisu.

Wnioskodawczyni w ustawowym terminie wniosła skargę na wyżej wskazane postanowienie, wnosząc o dokonanie wpisu zgodnie z wnioskiem. W uzasadnieniu skargi wnioskodawczyni podniosła, że podstawą wniosku o wpis jest art. 730 i 730 ¹ k.p.c., jak również zaznaczyła, że postępowanie zabezpieczające jest odformalizowane, zaś we wniosku uprawdopodobniono roszczenie i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Na podstawie treści księgi wieczystej nr (...) oraz załączonych do wniosku dokumentów Sąd Rejonowy ustalił:

Księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego przy Placu (...) w K.. Z prawem własności wskazanego lokalu związany jest udział w nieruchomości wspólnej objętej księgą wieczystą (...) w wysokości 17/1000 części. W dziale II księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości ujawniona jest uczestniczka A. P.. W dziale III księgi wieczystej ujawnione jest roszczenie Gminy Miejskiej K. o opłatę przekształceniową z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. W dziale IV księgi wieczystej ujawniona jest hipoteka umowna na rzecz (...) Funduszu(...) z siedzibą w W..

Wyrokiem z dnia 20 marca 2019 roku Sąd Rejonowy w Kościanie, w sprawie o sygn. akt I C 905/17, oddalił powództwo (...) Funduszu(...) z siedzibą w K. przeciwko K. R., zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, jak również obciążył interwenienta ubocznego Fundację (...) z siedzibą w W. poniesionymi kosztami postępowania.

Kopia wyroku załączona do wniosku jest opatrzona adnotacją prezesa zarządu Fundacji (...) z siedzibą w W. o treści: „potwierdzam za zgodność z oryginałem celem zabezpieczenia zadośćuczynienia w KW” oraz jego podpisem, którego własnoręczność potwierdził notariusz.

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek o wpis podlegał oddaleniu.

Zgodnie z art. 626 ⁸ § 1 k.p.c. wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. Natomiast stosownie do art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. rozpatrując wniosek o wpis Sąd bada jedynie treść wniosku, treść i formę dołączonych do wniosku dokumentów, uzasadniających dokonanie wpisu, oraz treść księgi wieczystej. Zgodnie z art. 626 ⁹ k.p.c., sąd oddala wniosek o wpis w księdze wieczystej jeżeli brak jest podstaw do jego dokonania lub istnieją przeszkody do dokonania wpisu. W zakresie kognicji sądu wieczystoksięgowego pozostaje zatem wyłącznie analiza przedkładanych wraz z wnioskiem dokumentów celem ustalenia, czy dokumenty te uzasadniają dokonanie żądanego wpisu. Obowiązek przygotowania wniosku oraz załączenia do wniosku dokumentów uzasadniających dokonanie wpisu spoczywa przy tym na wnioskodawcy.

Przedmiotem wniosku w niniejszej sprawie było ujawnienie w dziale III księgi wieczystej (...) ostrzeżenia o zakazie zbywania i obciążania nieruchomości. Skarżąca nie załączyła jednak do wniosku dokumentu mogącego stanowić podstawę dokonania żądanego wpisu. W szczególności załączona do wniosku kopia wyroku w sprawie o zapłatę, w której wnioskodawczyni występowała jako interwenient uboczny, nie może stanowić podstawy ujawnienia w księdze wieczystej zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, tak z przyczyn formalnych (prezes zarządu fundacji nie jest uprawniony do sporządzania odpisów orzeczeń sądowych, tj. potwierdzania zgodności dokumentu z oryginałem) jak i merytorycznych (z orzeczenia nie wynika ustanowienie zakazu zbywania i obciążenia nieruchomości).

Z treści skargi wynika przy tym jednoznacznie, że wnioskodawczyni domaga się merytorycznego rozstrzygnięcia przez sąd wieczystoksięgowy o zabezpieczeniu jej roszczeń. Sąd wieczystoksięgowy nie może jednak samodzielnie zabezpieczyć jakiegokolwiek roszczenia cywilnego, w tym nie jest uprawniony do ustanowienia zakazu zbywania i obciążania nieruchomości. Sąd wieczystoksięgowy może wyłącznie ujawnić wskazany zakaz w księdze wieczystej, jeżeli zakaz ten wynika wprost z dokumentów załączonych do wniosku, tj. w szczególności z postanowienia sądowego o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia poprzez zakaz zbywania i obciążania nieruchomości. Zakaz zbywania i obciążania nieruchomości stanowi bowiem jeden z dopuszczalnych sposobów zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu cywilnym. Postanowienie sądowe o zabezpieczeniu opatrzone wzmianką o wykonalności nie zostało jednak załączone do wniosku.

Z orzeczeniem nie zgodziła się wnioskodawczyni. W złożonej apelacji domagała się uchylenia zaskarżonego postanowienia i uwzględnienia wniosku o wpis w całości.

Wywiodła, że Sąd Rejonowy się myli stosując wprost przepisy obecne przed nowelizację, ale na które strona się nie powoływała. Podstawą złożenia wniosku o wpis nie był art. 626 ⁸ k.p.c., art. 747 pkt 3 i 5 k.p.c., ani art. 755 § 1 pkt 2 k.p.c. czy art. 292 k.p.c. ale art. 730 oraz art. 730 ¹ k.p.c. Nieuprawnione jest więc łączenie wniosku strony z nowego przepisu wprowadzonego nowelą z 2019r. z wymogiem przedstawienia sądowego zabezpieczenia, który i wcześniej niejako z urzędu wiązał Sąd wieczystoksięgowy. Gdyby taki wymóg był utrzymany nieznane byłoby ratio legis nowelizacji przepisów i wprowadzenia uprawnień strony posiadającej interes prawny na mocy nowego art. 730 ¹ k.p.c. zwłaszcza, że nie tylko wykładnia celowa wyklucza takie powiązanie, ale i sama literalna treść tego przepisu. W postępowaniu zabezpieczającym wymagane jest tylko uprawdopodobnienie roszczenia i interesu prawnego a wnioskodawczyni uprawdopodobniła obie te przesłanki. Załączony do wniosku dokument jest wystraczający do dokonania wpisu i nie jest wymagane przedłożenie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest oczywiście bezzasadna.

Wnioskodawczyni domagała się wpisu w dziale III wskazanej we wniosku księgi wieczystej zakazu obciążania i zbywania nieruchomości, ale nie złożyła wraz z wnioskiem inicjującym postępowanie żadnych dokumentów, które mogłyby być podstawą wpisu w świetle art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. Sąd Rejonowy dostatecznie jasno wyłożyli już wnioskodawczyni jakie są w świetle Kodeksu postępowania cywilnego zasady dokonywania wpisów w księdze wieczystej, toteż brak jest aktualnie potrzeby wyjaśniania tego po raz wtóry. Aktualnie złożona apelacja niczego ponad to do sprawy nie wnosi.

Zgodnie z przepisem art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. wyznaczającym zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym, postępowanie wieczystoksięgowe jest postępowaniem sformalizowanym, a przede wszystkim jest rodzajem postępowania rejestrowego. Przy rozpoznawaniu przez sąd wniosku o wpis badaniu podlega treść wniosku, treść i forma dokumentów dołączonych do wniosku i stanowiących podstawę wpisu oraz treść księgi wieczystej. Zatem sąd w ramach rozpoznawania zasadności, bądź bezzasadności wniosku jest obowiązany badać wyłącznie dokumenty mające stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej, odnosząc je do treści księgi wieczystej oraz dokonać analizy czynności materialnej będącej podstawą wpisu. Sąd wieczystoksięgowy nie jest powołany do przeprowadzania dowodów i rozstrzygania sporów, ani wydawania orzeczeń, które mogły by być podstawą wpisu. Zgodnie z art. 626 ² § 3 k.p.c., wnioskodawca jest obowiązany do załączenia już do wniosku dokumentów stanowiących podstawę dokonania żądanego wpisu. Stosownie do art. 626 ⁹ k.p.c., Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania.

W niniejszej sprawie nie przedłożono żadnych dokumentów, które mogły by być podstawą wpisu do księgi wieczystej. W szczególności dokumentem takim nie jest załączona do wniosku kopia wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Kościanie w sprawie o sygn. akt I C 905/17 oddalającego powództwo (...) w K. przeciwko K. R. o zapłatę. Zasadnie Sąd Rejonowy wskazała, że przedmiotowy dokument nie może być podstawą wpisu oczekiwanego przez wnioskodawcę zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, tak z przyczyn formalnych jak i merytorycznych, skoro z orzeczenia tego nie wynika ustanowienie zakazu zbywania i obciążenia nieruchomości, a nadto sam dokument nie został przedłożony w formie określonej w art. 31–33 u.k.w.h. oraz przepisach szczególnych.

Wskazywane natomiast przez wnioskodawczynie przepisy art. 730 i 730 ¹ k.p.c. w ogóle nie mają zastosowania w postępowaniu wieczystoksięgowym.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelacje na podstawie art. 385 k.p.c.

Sędzia Liliana Kaltenbek